Arcana arcanissima hoc est Hieroglyphica Ægyptio-Græca vulgo necdum cognita, ad demonstrandam falsorum apud antiquos deorum, dearum, heroum, animantium & institutorum pro sacris receptorum, originem, ex vno Ægyptiorum artificio, quod aureu[m] animi & corporis medicamentum peregit, deductam, vnde tot poëtarum allegoriæ, scriptorum narrationes fabulosæ & pertotam encyclopædiam errores sparsi clarissima veritatis luce manifestantur, suæq[ue] tribui singula restituuntur, sex libris exposita authore Michaele Maiero Comite Palatii Cæsarei, equite exemto, Phil: & Med: Doct: &c: Cæsar: Mai: quondam aulico.

LIBER SECVNDVS. DE HIEROGLY∣PHICIS GRAECORVM, AC Primó de Allegorijs auro magis CONSPICVIS. (Book 2)

SI RELIGIONVM APVD Omnes Gentes diversissimarum quo∣cunque tempore receptarum initium & originem primam repetamus, á probabilibus causis eas semper exti∣tisse reperiemus: Antiquissimam ve∣teris Testamenti apud Patres ante di∣luvium, & post ab Abrahami aetate ad ad Israelitas propagatam, vt verissimam amplectentes à caeteris omnibus excipimus, vtpote à Deo ipso institutam & miraculis innumeris demonstratam, cuj Christiana NOVI TESTAMENTI successit, omni exceptio∣ne major professio: De Ethnicorum praesertim Idolola∣tria, seu falsorum numinum veneratione & cultu dicimus: Huic occasionem absque dubio praebuisse causas ad speci∣em,* 1.1 non omnino fictas aut falsas creditas, sed rationabiles, verisimiles et multorum consensu stabilitas: Sic ferè vni∣versus mundus (exceptâ Iudaeorum Polytia) Numina tum à Romanis, à quibus imperabatur, hausit; Romani â Grae∣cis, Graeci ab Aegyptijs; Aegyptiorum vulgus à Sacerdo∣tibus, sacerdotes à Vulcano & Mercurio, Osiride & Iside, fictis & au••eissuis numinibus ac saltem nominibus existētibus,

rem verò longé aliam significantibus, omnem sacrificio∣rum vsum & ritum mutuati sunt; de quibus hactenus sub Aegyptiorum Hieroglyphicis satis dilucidè disserui∣mus.

Praeter dictos autem Osiridem, Isidem, & Orum Aegyptij antiquissimi etiam aliorum Deorum nomina vsurpârunt, praesertim duodecim, nempe Iovis, Neptuni, Martis,* 1.2 Mercurij, Vulcani, Apollinis, Iunonis, Vestae, Cereris, Veneris, Dianae & Minervae, quorum sex sunt Masculini, & toti∣dem faeminei sexus, ijque Dij magni magnarum gentium crediti sunt, póst ad Graecos, & ab his ad Romanos transla∣ti. Nam vt Natalis testatur, alijs fiebant è ligno simula∣chra vel fictilia, & non sculpebantur ex auro vel argen∣to vel ebore, nisi magni Dij, cum Plebeij è quavis materia fierent antiquitus. De his Herodotus in Euterpe; Duodecim, inquit, Deorum nomina primos Aegyptios existimasse, atque Graecos ab illis cepisse, eosque primos ara•• & imagines & Templa Dijs sibi erexisse: Quòd verò Graeci, & quinam ex illis primi ad Aegyptios transierint,* 1.3 ipsorum sacra in Grae∣ciam retulerint, ipsius Diodori verbis demonstrabimus; Hic lib. 2. cap. 6. Nunc inquit, qui Graeci sapientiâ & do∣ctrinâ praediti in Aegyptum priscis temporibus transierint: vt leges & doctrinam illorum perciperent, recensebimus: Scribunt corum Sacerdotes, in sacris contineri libris, tran∣sisse primum ad Aegyptios Orpheum, Mus••um,* 1.4 Melampo∣dem, D••dalum, Homerum Poetam, et Spartanum Lycur∣gum; Deinceps Solonem Atheniensem, Platonem Philoso∣phum ac Samium Pythagoram; Eudoxum quoque Mathe∣maticum ac Democritum Abderitem, & Inopidem Chium. Omnium veró monstrantur vestigia, quorundam ima∣gines, nonnullorum loca, tum ab ejs, tum á doctrina, quā secu••i sunt, denominata: In Aegypto certè perceperunt omnia, quae illos apud Graecos admirabiles fecêre. Nam Orpheum hymnos Deorum plurimos, orgia et inferorum fictionem attulisse tradunt; Osiridis sane ceremonias et Dionysi•• easdem esse, similes{que} esse Is••dis Cererisque nomi∣nibus

tantum differre: Imp••orum verò poenas et campos Elysios et statuarum vsum ab Aegyptiorum sepulchris sumpta introduxit: Mercurium quoque secundum anti∣quos destinantem finxit mor••uorum animas. Erat mos Ae¦gyptijs Apis corpus reducentem aliquid propé astanti Cerbero abscissum porrigere. His ab Orpheo ad Graecos traductis, Homerus Orpheum imitatus, idem in suo Poe∣mate scribens, ait Mercurium Cyllenium animas Heroum evocare, habentem virgam in manibus: Haec et multa a∣lia Diodorus de his recenset. Eadem aut his simili•• apud diversos leguntur authores; Ex quibus de translatione Ae∣gyptiorū sacrorum ad Graecos certiores fi••ri possumus: Quando autem hoc contigerit et qua primaria intentio∣ne,* 1.5 facilè ••iscernere licet: nempe tum temporis, cum absque periculo capitis Graecis Aegyptum pe••ere et ••••gre∣di concessum fuerit, quod vt anté quoque memmimus, Psammitichi regis, vnius ex duodecim ducibus, exteros primò ad sese admittentis, aetate contigit; nempe circi∣ter annum Mundi 278. quo anno Psammitichus regnare cepit, vel pauló post (quia 54. annos regno praefuit) ante Olympiadum 〈◊〉〈◊〉, quod in annum Mundi 3187. poni∣tur: Hoc tempore Orpheus ex Aegypto dicta sacra in Graeciam transtulit, nec solū ceremonias circa festivitatem Dionysij celebrandas, sed etiam scientiam ipsam propter quā sacra institu••a et ritus introducti essent: vt in sequen∣tibus passim apparebit: Orpheum insecutus est Musaeus, Linus, Melampus et Homerus omnium Philosophorum antiquorum,* 1.6 qui metro vsi sunt, sua••••ssimus et inge∣niosissimus, quibus et Hesiodus annumeratur: Hi sex, vt horum sequaces pra tereamus, sunt omnis Relig••o∣nis Ethnicae apud Graecos Authores et instau••atores, to•• Poematum et fabulosorum de Dijs ••orumque factis par∣tim Heroicis, partim pecoribus dignis involucrorum, quibus totus ferè Mundus intricatus semel, vix se vn∣quam extricare potuit suis viribus; nisi Deo placuisset haec opinionum de Dijs monstra per Filium suum, vi∣ctorem

triumphantem, trucidare; De intentione au∣tem Orphei,* 1.7 aliorumque Poetarum priscorum si subtilìus inquirere velimus, re ipsa inveniemus, ipsos non pri∣mariò ad cultus illos divinos seu ceremonias respexisse, sed ad alia arcanissima sub ist••s occultata, ne vulgo haec innotescerent, alija sapientioribus tamen causam indagationis praeberent; quod etsi nullibi à quodam Scriptore indicatum sit (quià & res occulta mansit & ne nomine quidem expressa est) tamen ex diversis hinc in∣de collectis indicijs & argumentis haud obscuris à nobis ostendi clarissimé poterit; vt in sequentibus apparebit: quibus etiam non consideratia, vel haec vnica ratio in∣telligentibus sufficeret; nempe, si Aegyptij aliud quid intellexerint suis sacris & ceremonijs Osiridi, Isidi, Mercu∣rio, Vulcano, Apidi et animalibus quibusdam adhibitis, quàm objecta ipsa oculis obvia, ac sub illis tanquam cor∣ticibus nucleum v••ritatis absconderint; sic & Graeci non de tegumentis fuerint solliciti, nisi & corpus tegendum sub illis agnovissent; Quod quale fuerit, jam ante sub Aegyptiorum Hieroglyphicis satis indagavimus & expo∣suimus: Inde non est ••erisimile, antiquos illos Poetas ex innata malitia, aut irrisionis gratiâ tot adulteria, ho∣micidia, incaes••us & scelerasuis Dijs attribuisse, vt vel Deos, vel homines juderent, aut vitia ejusinodi enormia Deorum exemplis propagarent, (••um enim omnium bipedum neqtussimi fuissent) sed potius vt demonstra∣rent Deosillos non esse nisi ficti••ios, imaginarios et artis occult•• vulgo, sed sibi notae, symbola et Emblemata aliud ad oculum, aliud ad mentem referentia: Ne autem inania nomina rebus cassa in medium producere viderentur, singulis illis Dijs fictitijs singula officia qua∣si divina & vires Naturae genitticis diversas asscripse∣runt, ac nihilominus Vnum Deum in omnibus istis pro∣fessi sunt: Quod in antiquissimis potius apparet, q••ám alijs: Sic enim Orpheus ad caprum communem D••os singulos interpretatur; ac deinde addit quod omnia sint

vnum re, quamvis nomine multa: Cum in Cratere canit in hunc modum:

* 1.8Nuncius interpres Cyllenius omnibus ipse est, Nymphae aqua sunt, frumenta Ceres, Vulcanus at ignis, Est mare Neptun••s canentia littora pulsan••, Mars bellum, Paxalma Venus, mortalibus ipse Taurigena & superi•• animi curaeque levamen Corniger est Bacchus convivia laeta frequentans: Aurea iusticiamque Themis, rectumque tuetur: Sol est mox idem contorquens spicula Apollo Eminus & peragens, & Divinator & Augur, Morborum expulsor Deus est Epidaurius: ista Omnia sunt vnum, sint plurima nomina quamvis.

* 1.9Deijsdem Hermesianax.

Pluto, Persephone, Cere•• & Venus alma, & Amore••, Tritones, Nerens, Tethys, Neptunut & ipse * 1.10Mercurius, Iuno, Vulcanus, Iupiter & Pan, Diana & Phaebus iaculator, sunt Deus vnus.

Quod stigitur isti Dij acciperentur proptié, vt ha∣ctenus apud Ethnicos consuetum est,* 1.11 aqua & ignis, Nymphae et Vulcanus, bellum et pax, Mars et Venus, nullo modo sunt vnum, sed diversissima numina cre∣dita, & diversissimas res respicientia seu indicantia; Si quis haec ad Deum Vnum vniversireferat, fortè adeo ad∣versantia in eo excusari possent, si de potentia ejus per omnes Creaturas diffusâ accipiantur, at vereor ne ni∣mis improprié ac impiè id fiat, Creantem cum crea∣tis, Aeternum cum mutabilibus, Spiritum cum corpo∣ribus confundendo: Quocirca, vt Dij illi tam varij & diversi, adeóque differentes ab invicem, de alio sub∣jecto, cui aequè conveniant omnes, intelligantur et explicentur, prorsus necessarium videtur; idque idem est, in quo Dij Aegyptij (Graecorum progenitores) Osiris, Isis, Typhon, Mercurius, alijque latêre declarati sunt; Quod vs magis quo{que} conspicuū fiat circa Graecorum Allegori∣as,

quas Poeticas vocant, has secundo hoc libro et se∣quentibus nobis illustrandas sumemus, ita vt Dij gentiles ficticij suae origini, vt et vera Chymia suo honori vnâ e∣âdemque opera, restituatur; ne quid interim de Poesi no∣stro tempore recepta, quae illius antiquae scenae vestibu•• adhuc delectatur, aut Philologis, Aristarchis Criticis, in o∣ratione quám ratione magis occupati••, Hystoricis, alijs ve hujusmodi (qui genealogias et res gestas deorum et dearū nec non Heroum, pro indubitatis, veri•• et irrefutabili∣bus recipiunt, amplectuntur et exosculantur, imò vt Ce∣rebrum Iouis in delitijs habent et admirantur, immemo∣res interim se Christianos et veritatem vnam et simpli∣cem esse) dicamus; Hae enim scientiae et personae à no∣bis non obscurationem sui nominis, at potius illustratio∣nē accepturae sunt; quibus si non ad gustū dixerimus, non nobis calūnias intentatas, sed sibi tenebras mentis ereptas velint; nos vt hoc ipsis praestemus, illae ne istud nobis, ope∣rā dabimus: Nec puto caecū quid veri judicij de coloribus reddere posse, ideoque vbi de his disputatio incidit, con∣sultius ipsi foret, silentio quám ridiculo sermoni indulge∣re: Hinc si quis in haec arcana animadvertere velit, vt ••a cognita habeat, antequam Censoriam vibret, requiritur; Nos quousque in haec penetraverimus et mente et manu, non nostrûm est gloriari, sed Deo hinc sacrificium laudi••, (cujus hoc sit specimen) ponere, quod et hominum bo∣nae voluntatis commodo cedat, tenemur.

Cum veró haec tanta involucra ac tam varia pro dig∣nitate et amplitudine materiae evolvere, tot{que} seculis et scriptis pertexta retexere, et ad vnguē resecare opera futu∣ra esset magni voluminis, ideo{que} suâ mole laboratura; id∣circo saltem praecipua et magis insignia ex omnibus Alle∣goricis Poetarum figmentis et fabulosis de Dijs et hero∣ibus narrationibus nobis tractanda selegimus, non stylo, vt alij solent, acuto aut copioso, sed vulgari, ad rem poti∣us, quám vocabula, accommodato, succincto; atque sic hoc libro secundo de Graecorum Expeditione, duce Iasone

ad aureum Vellus occupandum, aurei•• pomis Hesperi∣dum,* 1.12 alijs{que} huiusmodi aureolis monumentis agemus: Tertio, de aurea deorum, dearum{que} genealogia, nec non Heroum ab illis progenitorum quorundam ramis ab ar∣bore aurea ascendentibus Quarto, de Graeciae festis ac sa∣cris, vt etiam de certaminibus et ludis ab ijsdem authori∣bus ad eandem intentionem occulti artificij institutis; Quinto, de Herculis laboribus, ac sexto, seu vltimo de Oc∣cupatione et Excidio Troiae, personis{que} et requisiti•• eòdem spectantibus, breuitate qua licet, perspicuitate, qua possu∣mus, trademus; Ex quibus perceptis, simile iudicium de alijs hic non expositis, ad allegorias tamen hasce pertinen∣tibus▪ à quocun{que} ipso statui poterit. Orpheus vt religionis apud Graecos author,* 1.13 ita et allegoriae de vellere aureo ex Colchide petē••o inventor et ebuccinator primus extitit; quam ille singulari subtilitate excogitavit, et artificio per∣fecit, ••âdem prorsus intention•• & fine, quo de simili sub∣iecto recentioris aevi scripta quamplurima edita sunt, nempe vt duplex inesset sensus, superficialis & reconditus; superficialis, qui literam sequitur et est hystoricus, vel si literam non omnino sequatur, tamen communia & Vul∣gariaseu de moribus seu rerum naturis exponit; Recondi∣tus ve••o ad essentiam internam respicit, & à vulgi cogni∣tione remota arcana sapientibus insinuat, minus inge••io valentibus abscondit: Scripsit hic author Carmine alia quo{que} opera, quae ipse in Argonauticis recenset, ingenij eius summum acumen et doctrinam arguentia; inter quae, libro de lapillis, Mercurij antrum, ex quo omnis generis bona referenda sint, graphicè depingit, adeò vt emunctae n••ris quicun{que} fuerint, et non â pituita praeoccupati, facilé o••faciant, de quo Mercurij antro ibi, de quo subiecto in Argonauticis intelligi velit; At nosseriem narrationis eius prius percurremus, deinde notas ab altera parte nostras et naturae auctorum{que} cum illis Concordantias addemus: Iason patre natus Aesone,* 1.14 auo Cretheo, proauo Acolo, abauo Iove, matre Polymedâ Au••olyci filiâ, cum Pel••as

Neptuni filius ex Tyrrho Salmonei filiâ à Cretheo fratre Salmonei educatâ, natus, Iolcum obtinuisset post Cre∣theum, qui Iolcum condiderat, Aesone expulso, Chironi educandus traditur; Chiron autem, qui Saturni & Philyrae Nymphae filius erat, ipsū in arte medendi & ad vitae huma∣nitatem spectantibus rebus instituit; Cumque deinde iu∣venis doctrinâ et moribus politssimus Iason evasisset, in aulam Peliae concessit; Verum quò magis omni virtute excelleret, eó minus amorem Peliae mer••ri potuit, quippe à quo cum suspicione nunquam non obseruaretur; Vt igitur Pelias honesto praetextu Iasonem praesentibus peri∣culis ipsi{que} morti obijceret, in mandatis dedit, Vellus au∣reum apud Colchos celebre singulari animi fortitudine, quae tantum iuvenem deceret, ad sese deferre superatis pe∣riculis; Quod licet durum imperatu & arduvm factu vide∣retur, animum tamen addidit Iasoni, quod non ex proca∣citate propriâ, sed alterius iussu, cui non parêre nefas foret, id peragendum sibi incumberet: Necessarijs igitur ad iter comparatis cum 50. comitibus, omnibus fere à Dijs or∣tum ducentibus, nav••m conscendit, Argô, Palladis consi∣lio fabricatam, malum loquacem è Dodonêa quercu ha∣bentem, vt in Colchidem navigaret:* 1.15 Orâ solutâ in Lem∣num primo devenit, vt Vulcanum sib•• propitium redde∣ret, mox in Marsiam, Cium, Iberiam, Bebryciam et Syrtem Libyae applicuit, vb•• cum ob syrtium naturam navigare non posset, navim Argô supra humeros spacio duodecim dierum per Libyae deserta comportârunt, donec die duo∣decimo rursus mare invenientes illam de••ecerint: Inci∣dentes postea in Neptuni filium Eurypylum, a quo, quod pro Xenio obtulit, acceperunt,* 1.16 nempe glebam e terra ex qua pó••t dissolutâ in aquâ Medea multa vaticinata est; De∣inde ad Phineum vatem caecum ab Harpyijs infestatum devenerunt, qui a Boreae filijs inde liberatus est: Hic licet caecus oculis corporis tamen mentis acumine pollens cur∣sus omnem rationem Argonautis demonstrauit; quod primùm petrae Cyaneae essent adcundae, quas symplega∣des

siue concurrentia saxa quidam vocârunt, vnde ignis plurimus scatebat,* 1.17 quarum periculum emissâ columbâ ex∣plorârunt: Abhinc Bithyniam ad latus procul relinquen∣tes Thyniadem insulam, Mariandynos, Acherusiam, vr∣bem Enetorum, Cara••abim, Halym, Irim, Themiscyrum, Cappadociam, Chalybes & innumera alia loca praeternaui∣gauerunt, & ad Phasim fluuium, qui per terram Circaeam defluit, tandem{que} ad Aureum Vellus accesserunt: Cum{que} ad Aeetam, Solis filium, Colchorū regem Iason deductus esset cum socijs, liberaliter ab eo acceptus est, et ad postu∣lata Iasonis responsum, se illud Vellus aureum ipsi conces∣surum, vtpote in medio omnium, pro palma, positum, si Marte & arte id obtinuisset; Cum{que} pericula insuperabilia subeūda viderentur, Ipsius Aeëtae filia Medea bono animo Iasonem esse iussit, ei{que} Pharmaca quaedam probatissima noctu suggessit, quorum administratione conueniente, omnia quotquot essent pericula, evasurus esset: Nec opi∣nio ipsum fefellit: Erat autem in Martis luco suspensum Vellus aureum horto muris validissimis cincto, in cuius vestibulo Tauri ferocissimi aeripedes & Draco dentibus prae longis pervigiles custodes erant;* 1.18 Lex erat huiusmodi posita: Draconem primó interimendum, illi dentes ex capite excutiendos; Tauros deinde sub iugum mittendos, aratro terram scindendam, dentes illi inspergendos, ac se∣getem repentinam armatorum inde prodeuntem extir∣pandam; quibus peractis Vellus aureum Victori conce∣dendum; sin minus, mortem victo oppetendam esse: De∣derat autem Medea Iasoni Pharmaca quaterna, primó vn∣guentum,* 1.19 quo corpus sibi perungeret, & sic à veneno & igne draconis, taurorum{que} illaesus evaderet: Secundó mas∣sam quandam soporiferam, quam si draconi in fauces in∣ijceret, ille statim in somnum incideret: Tertió aquam quandam lympidam ignem taurorum facilimè extin∣guentem: Quartó imaginem Lunae et Solis peculiari mo∣do fabricatam, quam si collo gestaret, quicquid in hoc opere tentaret, optimè s••ccessurum▪ Quibus probè ad apta∣tis

ad vsum, sequenti die pugnam aggressus est: Magnâ equidem solertiâ opus erat in dracone extinguendo:* 1.20 Abs{que} intermissione enim Venenum cum igne mistum eiacula∣batur, quo quemljbet sese adorientem interfecit: Verùm cum Iason se inunxisset dicto vnguento & imagine illâ ad collum appensâ munivisset, massam illam narcoticam in os apertum iniecit; Vnde ille sui oblitus in somnum le∣theum incidit toto corpore intumescens, Cui cum caput gladio abscidisset, dentes eius inde extraxit: Deinde ad bo∣ues domandos successit; At illi mox cornibus petentes et igneo perfundentes imbre Iasonem insecuti sunt; qui post arborem non nihil decedens aquam clarissimam ijs in fauces inspersit; vnde illi tanquam attoniti et domiti ex∣templo steterunt; lugo ita{que} eorum collo aptato cepit ara∣tro terram vertere et dentes draconis pro semine iactare: Verúm vt sub terra semen hoc tectum fuerat, en enati mox apparēt viri armati pro dentium numero, qui cum in Iaso∣nem irruerent, is, vt ex Medea didicerat, parum se ex pro∣spectu eorum proripiens,* 1.21 vnum Lapide eminus concu∣tit, qui dum à sibi proximo se vapulare existimat, illum stricto mucrone perfodi••, cuius necem dum alius at{que} ali∣us vlciscitur, mutua pugna illos ad vnum omnes oppres∣sit; quibus interfectis cum nihil amplius, quod velleris au∣rei raptum impedire posset, restaret, hoc deni{que} potitus in patriam vnà cum Medea sospes redijt. At{que} haec est rei ab Iasone gestae succincta narratio, cuius post Orpheum me∣minerunt et Apollonius ex Graecis et Valerius Flaccus ex Romanis praeter alios innumeros, quos non citamus: Alij plures circumstantias in exitu et reditu addunt, quas om∣nes annectere non est huius loci, ne{que} operae precium: Quomodo deinde Medea fratrem suvm Absyrtum in fru∣sta decerpserit iuxta Absyrtides insulas, et Aesonem Iaso∣nis patrem senem iuventuti restituerit, alia{que} mira perege∣rit ac tandem Iason obierit, sub Argo naue dormiens sup∣pressus, apud diuersos annotatum reperitur: Item quomo∣do Phryxus, (à quo Phrygia a quibusdam dicta autuma∣tur)

ariete Hellespontum vectus in Colchos peruenerit, arietem{que} Mercurio sacrificârit et pellem in Martis Iuco suspenderit, quam Mercurius deaurârit à multis frustrà pe∣titam:* 1.22 Verúm nunc ad ea, quae notabilia circa hactenus narrata existunt, accedamus: Vbi primum consyderemus, quomodo haec ab alijs exposita fuerint: Multi autem, ij{que} simpliciores, haec ita contigisse reverà existimant, Iaso∣nem missum,* 1.23 iuisse, cum monstris pugnasse, ijs{que} victis re∣disse domum; At per vellus aureum intelligunt vel oues viuas aurei coloris, vel deauratas; Vel non oues, at mine∣ras auro fertiles in ovium pellibus purgari solitas; Vel li∣brum ex pelle ovium concinnatum, (quam membranam vocant,) in quo artificium Chymicum de auro confici∣endo per artem scriptum esset: Alij haec pro fabulosis qui∣dem admittunt, sed nescio ad quam morum doctrinam de∣torquent, quasi haec talia et tanta inuolucra ad mores for∣mandos essent efficta, aut prodessent: Sunt et alij qui haec omnia pro hieroglyphicis et allegoricis accipiunt, sed non ad mores, nec vulgatam physicam, sed ad occultissi∣ma naturae Arcana, Lapidem philosophicum eius{que} elabo∣randi modum et artem continentia et inuoluentia, vt nux corticibus nucleum tegit, exponunt; vt praeter centenos Chymiae fauentes idem attestantes, acerrimus quo{que} huius artis osor, Natalis Comes, aliorum tamen iudicio, adfir∣mat:* 1.24 Sic enim lib. 6. c. 8. Mythologiae; Fuerunt, inquit, qui res in Iasonis navigatione gestas corporum Chemicorum mutationes & aureum Vellus deni{que} post tot labores captum, Lapidem vocatum philosophorum esse arbitrentur, qui fit deni{que} post tot corporum eorum mutationes. Nos aliorum praeiudi∣cio non abducti hoc vel illud credere, aut illud vel hoc abnegare praesumemus, sed singulorum horum opinio∣nes bilance rationis et experientiae ponderabimus, vt tandem ad aequilibrium veritatis perveniamus: Ad pri∣mae sortis hystoriam supponentes, quod attinet, qui Iaso∣nem isse ac redisse rentur, Hoc responsi capiant; Loca sunt quidem in rerum natura, quae petijsse tales Heroes

dicantur; quia cum haec sint perpetua et non ita muta∣bilia vt mundi caetera, semper allegorijs,* 1.25 ne fabulae vide∣rentur, afficta sunt, vt patet feré in omnibus figmentis de Phrygia, Colchis, Delo, Cypro, Rhodo et alijs locis olim productis: Nam si fabula aliqua abs{que} certo loco pro∣ferretur, gratiam amitteret, et statim vt fabula se prode∣ret; Verúm tempus, personae & res gestae earum cum caeteris circumstantijs Iasonis expeditionis minimè ve∣ritati conueniunt: Tempus si spectetur, infinitum est, nec rever•• ab aliquo scriptore, qui tum vixerit circum∣scriptum, vt in hystorijs agnosci possit; Non autem me fugit, quod hoc tempus praecisè ponatur in chronolo∣gijs et hystoriarum collectionibus, sed eo fundamento, quod trecentis annis ante Romam conditam Troia dica∣tur deleta, et Iasonis expeditio 100. feré annis Troiae ex∣cidium praecessisse; quia Argonautarum filij interfue∣rint Troianae expeditioni: Sed vtra{que} supponuntur po∣tius, quàm probantur, vt inferiús sub Troia latiús pate∣bit; Quodsi a personis concludere liceat,* 1.26 quia res abs{que} personis acta non sit, sublatis personis, tollitur ipsa res: Cum ita{que} omnes argonautae sint personae fictae, quem∣admodum sunt personae Comaediarum aut Tragaedia∣rum, aut veluti habentur in Poësi Amadijs dicta, (quae nec caput nec pedem agnoscit et continua serie res ex rebus, personas ex personis, ficta ex fictis producit et confirmat) siquidem ferè omnes ex dijs, qui nunquam fuerunt nec homines, nec dij, originem ducant, quo∣modo res ab illis actae creditae verae esse possunt? Si quis hos quomodocun{que} excuset, quomodo Hercules, qui Osiridis tempore in Aegypto vixisse dicitur, et ab eo peregrinaturo Aegypto praefectus, quod ante 20. millia annorum contigisse fabulantur, et huic Argonauticae expeditioni interfuit? Aut si per distinctiones liceat multos Hercules facere, (vt et Saturnos, Soles, Apolli∣nes, Mercurios et his similes) quomodo inquam Pollux interfuit Argonautis, et Helena cum eo ex vno ouo edita

Troianae expeditionis; Si deos probaueris, nihil contra∣dicere potero,* 1.27 si homines, n••mis longaevi videntur; He∣lena enim erit ad minimum 120 annorum anus e••en∣tula, cum bellum Troianum eius non restitu••ae gratiâ à tota Graecia gereretur: Cohaerent vt arenae à vento agitatae: Res verò si consyderetur, vt hystoria gesta, pueris,* 1.28 non viris, persuaderi debet, esse tauros, qui ig∣nem vomant, e terra repentino ortu, celerius quam fun∣gi aut cucurbitae crescant, segetes & phalanges virorum armatas prodire, qui vnico Lapide percussi se ipsos ad vnum conficiant omnes; Quid de dracone pervigili, qui filius Typhonis & Echidn••e perhibetur, eius{que} den∣tibus seminatis? Quid de Medeae pharmacis & consilijs & innumeris alijs dicemus? An ex illis hystoriam facie∣mus?* 1.29 Fabula ita{que} est & quidem insulsa, oues illas lanas aureas vel citrinas habuisle vel deauratas fuisse, & tantum laboris susceprum ab Iasone, vt ijs potiretur: Qui de mineris auri eas intellexerint, inter quos Strabo in Geo∣graphia, recensetur, ad rem propius accesserunt; Magis adhuc qui de Libro seu membrana Chrysopaeam con∣tinente, interpretati sunt, vt Svidas: Sed propter has res nemo tanta pericula subiret & tam varia, nec opus haberet Medeae pharmacis; nec Iason, qui medicum sonat, à Chirone, manuali experientia institutus, ad id requisitus esset, sed alius quicun{que}, nec Aeson à Medea iuventuti resti∣tutus esset; Restat ita{que} vt ad allegoricam interpretatio∣nem rem totam ab initio ad finem accommodemus:* 1.30 Non quidem ad mores, propriè et primariò, nisi in∣sanire velimus, aut illos insaniae accusare, qui haec talia et tanta propter mores finxerint; Secundarió, non diffitemur eò, vt et caetera omnia, inflecti posse: Nec ad physicae opera rusticis nota, sed philosophis propria & arcanissima, Nempe Medicinam auream de aureo animi & corporis medicamento agentem: Nobiscum sentiunt et qui nos antecesserunt, (Vt Aloysius Mar∣lianus

integro 〈◊〉〈◊〉 sub Aurei velleris titulo edito, et quiconge••lerunt tot de arte Chymica tractatus, diver∣sis{que} tomis dispositos Germanicé câdem operis inscrip∣tione vsi i•• publicam lucem ediderunt, alij{que} innumeri, quos brevitatis gratiâ hic omittimus) et concomitan∣tur, quorum scripta cum omnium terantur manibus, hic non citabimus: Pertinere autem dictam Iasonis pe∣regrinationem cum periculis, rebus gestis, personis & circumstantijs omnibus ad Medicinam Philosophicam, & nihil aliud, quam artificium summum Chymicum et Ar∣canum Arcanissimum ab Aegyptijs ad Graecos translatum, sub{que} hac allegoria venustissima descriptum, in specie nunc demonstrabimus.

Iason qualis sit, nomen, educatio, genus & effecta probant: Nomen enim medicum exprimit,* 1.31 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu à medendo dictum; 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 enim ars est medendi; Non satis est, quod Chirurgus non fuerit, nec medicinam dederit Iason, asserere, vt quidam faciunt, qui idcirco eum ad mores transferunt: Licet enim non fuerit me∣dicus aut chirurgus, (quia nec ipse Iason vnquam in rerum natura extitit) esse vel fuisse fingitur & praesup∣ponitur: Cum nomine enim omina conveniunt omnia: Educatur à Chirone, qui in medicina ipsum instituit, qui Herculem et Achillem quo{que} erudiuit, vnius indolis et familiae adolescentes, hunc ad bellum Troianum invic∣tum Heroa, illum ad monstra domanda aptissimum: A Chirone ita{que} manualem experientiam Iason hausit, vt à Medea consilium et Theoriam perfectam ad operis completionem necessariam;* 1.32 Ex quibus notatione dig∣num occurrit, tractationem qualemcun{que} manualem, à Chirone perceptam, in hoc opere investigando prae∣cedere debere Theoriam perfectam à Medea instillatam; Theoria enim perfecta perfectam praxin praecedit, et haec non illam; sed theoriam perfectam errores multi praece∣dunt; Hi enim sunt quasi magistri et castigatores in arte;

errores verò non agnoscuntur, nisi ex praxi saepé tentata & repetita; atque sic apparet, quod Chironis institutio praecedat Medeae consilia perfectissima; haec quo{que} labo∣res artificis ordinent & disponant: Genus est ex genealo∣gia Deorum; Abavus enim paternus est Iupiter; Polymeda ej mater, quasi multi consilij assignatur, Autoly••i filia, ex Sisypho, Aeolo & Iove quoque descendens; Sic sublato Aeo∣lo, vel Iove genus Iasonis à nullo incipit; Chiron quoque si nunquam fuit, praeceptorem non habuit; qui sané nec in rerum natura extitit, si Saturnus non cum Phylyre Nympha in brutum,* 1.33 Equum, versus coivit, aut nunquam vixit: Me∣dea similiter, conjunx Iasonis, Solis & Oceanineptis est; Patrem habuit Aeetam, á fulgore dictum, cujus sorores Pasiphae, Minois vxor, quae Minotaurum edidit, & Circe, veneficio transmutans homines in belvas; matrem Idiji∣am, à cognoscendo nominatam; cognitio enim consilij mater:* 1.34 Tales itaque parentes, magister & vxor, Iasoni futuro medico & rerum naturalium indagatori acerrimo conveniebant. Nunc ad effecta ejus ponderanda venie∣mus; Quinquaginta illi jtineris Comites eliguntur, ferè omnes à Dijs orti: At cur illud? Forsitan quia illa aetas Deos protulit? Non opinor: sed quia ita Poetae Orpheo libuit tantos parentes suis Argonautis assignare, ne vide∣rentur ex humili loco orti, sed aureolae esse familiae; Cum enim omnisi vel Aeolus, vel Iupiter, vel Mercurius, vel alij Dij aut Deae Nymphaeve progenitores sint, quis illos, vt veros, non agnosceret? Apud Ethnicos nefas fuisset ip∣sos negasse Deos, apud nos licet, & addimus, quod nec Dij nec homines fuerint Argonautarum proavi, Vt Iasonis, Herculis, Hylae, Aethalidis, Amphionis, Augiae, Calais, Casto∣ris, Cephei, Iphicli, Aesonis, Lyncei, Meleagri, Mopsi, Pelei, Pollucis,* 1.35 Telamonis, Zetis & reliquorum; Argo nauis fa∣bricatur, quae prima dicitur, ex Dodonê•• quercu, ex quâ oracula reddebantur, inde malum loquacem et Fatidicam habuit; idque primum est consideratu dignum; quia Orphei calamo Poetico et fatidico extructa erat; secundū

quod Palladis consilio fabricata dicitur, hoc est sapientiae; tertiū quod tanta moles á 50. viris portari potuerit per de∣serta Libyae per 12. jntegros dies: quartum, quod Cytharâ & cantu tantū Orphei gubernata sit; quintū, quod tandem prae vetustate corruens Iasonem sub ea dormientem op∣presserit; et sextum, quod inter sydera relata sit, vbi adhuc videtur: Haec fingula navigium, quale fuerit, satis eviden∣ter describunt; nempe ab Orpheo fabricatum, rectum, & in aeternam rei memoriam syderibus inscriptum: Circa cursum multa occurrunt; At cur Iason Medicus Lemnum primó petijt? Nempe, quod additur, vt Vulcano litaret; Videtur itaque tota res ad Vulcanum potiùs, quam aliò spe∣ctare: Syrtes et Syrenes, Scylla, Charybdis, item Petrae er∣rantes Cyaneae, sunt pericula maris, quae loca omnia prae∣tervecti dicuntur, Orpheo pulsante Cytharam: Triton do∣cuit illos, quo pacto seruari possent; Phineus Vates caecus viam ipsis descripsit; Mopsus, Idmon, et Amphiaraus, et ipsi Vates ex comitibus erant. Cur gleba oblata ab Eurypylo, Neptuni filio? quia terra Philosophica pro Xenio data, licet vilis sit, non repudianda; Datur à Neptuni filio, quia sic decet; Ex aqua enim fit terra: At quid Medea vatici∣nata est ex hac gleba in aqua dissoluta? Qualis reditus, an prosper, an secus, in patriam futurus, et quis exitus ope∣ris: Nisi enim ex aqua terra fiat et ex terra iterum aqua, frustrà laboratur; Ex dissolutione igitur terrae in aquam multa praedicenda erant Medeae seu rationi consilio prae∣stanti: Addunt non solum Neptuni filium Eurypylum de∣disse hoc donum Argonautis, sed et ab alio Neptuni filio, Euphemo susceptum & servatum esse: Natura enim na∣turam ducit, et laetatur sua simili natura: Sic non absque ratione est, quod Phineus ab Harpyijs infestabatur, à qui∣bus non nisi à Boreae filijs liberati potuit, quod et factum; à Calai & Zete enim Boreae filijs Harpyiae fugatae sunt: Nam geminus ventus venire debet, vt Basilius Valent: testatur 6. clave, Vulturnus dictus, ac deinde simplex Notus appella∣tus, qui ab Oriente et Meridie impetuosè spirabunt, quorum mo∣tione

cessante ita vt ex aere facta sit aqu••, aud••cter confidès, quod ex spirituali corporale fiet: atque tum Harpyiae 〈◊〉〈◊〉 fu∣gatae, hoc est, partes volatiles volare cessabunt: Memora∣bile quoque est, quod Petrae Cyaneae, q••ae Symplegades, seu saxa concurrentia vocantur, duae existentes, ••t vna ex∣istimatae, forent adeundae; Sine his ••••xis enim visis ad sco∣pum praefixum perveniri non potest, quae sunt vnum es∣sentiâ, duo ratione; Illorum periculum emissâ columbâ explorandum erat; quia flammis & igne scarebant: Ita & convenit in opere Philosophico; Nam columba alba emittitur, quae devitare docet omne periculum: Albedo e∣nim spiritus fugere non permittit & foelicem operis exi∣tum praenunciat: Quis verò tandem petendus scopus fu∣it? Phasis, autifer fluvius, ab Hebraico Paz▪ quod aurum sonat, denominatus; atque Scythia Aegyptiorum colonia, in qua Aeeta Colchorum rex regnabat: Dicuntur benignè á Phryxi filijs accepti & ad Aeetam deducti: Qui ex Sole natus Oceani filiam in vxorem duxerat, ex eâque Medeam progenuerat; Solis itaque filius hunc Thesaurum posse∣dit; Nil mirum; quia Soli proxima loca nostris mineris resplendent ad Medicinam aptis: Promittitur quidem vellus aureum, sed superatis periculis; Illis autem, quia magna erant, quamplurimi succubuerant: Draco magni∣tudine navis, quae quinquaginta remis agitatur, pervigil occidendus erat: Hoc opus, hic labor: Quis tantam besti∣am aggrederetur, nisi divinâ Palladis arte ac Medeae consi∣lio fretus? Non opus fore arbitror, loca adducere autho∣rum, vbi nostrum magnum draconem inculcant, quae sunt innumera; Pro exemplo tamen videatur Lull: qui Theor: test: C. 6. De his tribus, inquit, rebus fili magnum draeco∣nem extrahes, qui est initium radicale, & principale firmae alterationis: Id: C. 10. Et hac ratione Allegoricè oportet di∣cere, quod magnus Draco est de quatuor Elementis &c. Et cap. 9. Inisto liquore rectificatur magnus Draco: Item cap. 52. Et in omnibus habitat Draco, scilicet Ignis, in quo est Lapis noster a••r••us, haec proprietas est in omnibus Mundi com∣posit••s;

Et C. 54. In Menstruali foetenti ignis contra natu∣ram est, qui totum lapidem nostrum in quendam Draconem transmutat, fortem, gutturosum, qui ingrossat & impraegnat ma∣trem ••uam: Sic alij Draconis, qui non moritur, nisi cum fratre et sorore sua interficiatur, saepissimè meminerunt: Hic igitur est Draco pervigil massa quadam narcoticâ in fauces ejus immissâ sopiendus et extinguendus; Veneno∣sus est, ideoque afflatu lethalis; ignem jaculatur, hinc tactu metuendus; dentibus praeacutis minatur, quibus exarmari debet: Verum Iason, Medicus Philosophus à Medea, seu ratione, auxilia praesentissima accepit;* 1.36 Lunae & Solis imagines collo gestandas, vnguentum Apyrum, quo se inungeret & libam soporiferam cum aqua clarissi∣ma, seu lacte virginis omne incendium arcente et extin∣guente: His munitus remedijs trucidat Draconem, eique dentes extrahit; Tale quid revera in hac medicina con∣tingit: Seminium enim nostrae futurae segetis vt habeatur, necessum est, quod seminandum in suam propriam terram postmodum fructus dabit: Hoc autem seminium arte ex Dracone, velut dentes, extrahi debet: Quo habito, ad Tauros domandos accessit Iaeson; Quid veró per Tauros intelligatur, jam ante sub Apidis Hieroglyphico, admo∣nuimus: Hoc enim est verum subjectum Medicinae aureae sine quo nihil fit, paratis quoque Draconis dentibus: Do∣mandi itaque furiosi & igniuomi Tauri & sub jugum mit∣tendi: Quid multis? Seminium antè p••ratum hisce Tau∣ri•• suae terrae traditur, & terra circumvertitur, quoad suf∣ficiat; tum habilis est et disposita ad fructus ferendos: Iisdem autem auxilijs Iason vsus est in subjugandis bobus, quêis in superando Dracone: Potissimum verò remedium fuit illud Pentaculi genus cum Solis & Lunae imagine, oc∣cultâ quadam vi et proprietate conferens contra virus tantorum monstrorum; quod si quis acquierere possit, de victoria ne dubitet; quomodo autem potiatu••, docent Philosophi suis libris, cum loquuntur de Sole et Luna, eorumque conjunctione, naturali dissolutione, in rebus

radicalibus suae naturae, seu in primam materiam redu∣ctione; quae cum vbique obvia sint, non sunt à nobis ad∣ducenda. Semine jam terrae tradito, En armati enascuntur viri: Quid hoc ostenti? Antequam enim perfecta mixtio fiat, cum sint duo contrarijs viribus praedita, tumultuantur & rixantur inter sese, hoc est, arma capiunt; Ex lite siqui∣dem & amicitia Empedocles omne generationis & interi∣tus initium deduxit; Lapide verò tanguntur, non ligno, neque ferro; peculiaris enim vis lapidis est, quia eminus ferit: Et sic arma terrigenarum convertit in ipsosmet, donec proprio ac mutuo cadant praelio, hoc est, donec ascensus & descensus vaporum nostrorum cessârit, & in fundo vasis vna substantia invariabilis & fixa permanse∣rit: Qua habita, nihil obstat, quó minus Vellere au∣reo quaesito frui possit: At quid est Vellus aureum? La∣pis Philosophicus, summa medicina corporum hu∣manorum:* 1.37 Ad Metalla enim medicus non respicit curanda: Mercurius hanc pellem inaurârat arieti, qui Phrixum in Colchidem portarat, detractam; quam alij fuisse candidam, alij purpuream existimant: At verisimile est prius fuisse candidam, pòst purpuream factam, cum á Mercurio deaurata esset: In his enim duobus coloribus tota est artis intentio: Virgilius quo∣que Georg. 2. meminit hujus certaminis Iasonij, vbi sic canit.

Haec loca non Tauri spirantes naribus ignem, Invertêre, satis immanis dentibus hydri, Nec galeis, densisque virûm seges horruit hastis.

Iu Martis luco vellus illud suspensum dicitur, quia Marti sacrum Martis robur et constantiam in igne obtineat. Circa reditum multa accidisse memorant, Fratrem Absyrtum à Medea discerptum in partes, easque scopuli simpositas: Sic Typhon fratrem Osiridem, vt ante diximus, quo{que} divisit in membra, quae Isis recollegit, vxor et soror Osiridis; Hic

pater filij artus recolligere cogitur: Eadē ••acio est vtrobi{que}: Omnia enim sunt vnū. Antiquissimi scriptores,* 1.38 qui omnia haec Iasonis facinora, tanquā facta, accipiunt, vtpote ad re∣ligionem eorū spectantia, et sine labefactatione religionis non refutanda, miré hic se torquent, vt omnem falsitatē praecludant, cum de reditu Argonautarum diversimodé scribunt: Nam Herodotus in Argonauticis per idem mare illos redijsse tradit, per quod profectisunt in Colchos. He∣cataeus Milesius voluit é Phaside ingressos esse in Oceanum, inde in Nilum, inde in Mare Tyrrhenum, per quod de∣lati sunt in patriam: Arthemidorus Ephesius hos men∣dacium dicere inquit; quoniam Phasis Oceanum mini∣mé ingrediatur: Alij veró longé aliter de reditu eorum sentiunt. Ex quibus patet, quod fabula, instar Polypi in magna fame, se ipsam corrodat, et vt mancam risuj intelli∣gentiū exponat. Taceant itaque Scriptores, hystorici, Poe∣tae Ethnici, quotquot sunt praedicare suos Deos et Hero∣as, quos nos Christiani non solum ex fide nostra firmissi∣ma, sed etiam ex naturae operibus et artis circumstantijs, non pro Dijs neque hominibus agnoscimus: Taceant quoque inconsyderatissimi qui{que} ex recentioribus, qui cum Christiani esse velint, ejusmodi tamen facta stupen∣da et incredibilia personis à Dijs ortis & deductis, tacito cum Ethnicis consensu, attribuunt, eaque propugnare, tanquam sacrae fidei articulos, audent: Sunt qui dicant, quod Argonautae peractis omnibus superatisque periculis in Colchorum regione prius in Istrū, deinde per illum in Adriam navigârint, & eò praesertim, vbi Saturnum voca∣bant antiqui, vbi laceratus fuit Absyrtus: Ab Alcinoo deinde hospitio suscepti, Mopso Cātho{que} defunctis vatibus ambigui de navigatione ac salute docti fuerunt â Tritone, quo pacto seruari possent: Pòst in Cretam navigarunt, quo in loco cum illi iter á Talo (aereo viro tanta celeritate pedum praedito vt ter quotidie totam Insulam circum∣ierit ac Iovis leges deportarit) praecluderetur, per Medeae Veneficia illo de medio sublato pervenerunt in

Aeginam ac inde in Thessalium, atque ita dicuntur in pa∣triam re••ijsse, quam navigationem duodecim mensibus absolvisse ferunt. Quod dicitur, ipsos ingressos Istrum in Ad••iam navigasse aequè fabulosum est, quàm quod credi∣tur eos ex Phaside ingressos Oceanum; ac deinde in Nilū, ac post in Tyrrhenum mare, aut quod tanto spatio navim portârint donec mare navigabile attigerint; Ister enim non ex Adria procedit, sed sylva nigra, ex qua in Adriam per summa Europae montium cacumina tenditur, jta vt ni∣mis deficile fuerit Argonautis, eôusque Argô navem por∣tasse; Quod deinde Medea Peliam senem Regem filia∣bus suis jugulandum persuaserit,* 1.39 cum se illum juvenem reddituram promiserit, ac jugulatum reliquerit; Aesonem verò Iasonis patrem juventuti restituerit coctum, aut ipsum Iasonem senescentem, ab alijs atque alijs traditur: sic enim scribit, qui Reditus composujt:

Ipsa senectutem studio detergere novit, Phaermaca vbi coxit permulta lebetibus aureis.

Eodē modo Aeschylus in Bacchi nutricibus, nutrices ipsas Bacchi vnà cum viris illis coctas fuisse, inquit, et ita ab eâdem juventuti restitutas: Quemadmodum etiam de Dionyso et Osiride, qui••jdem est, alibi relatum est: Senem rejuvenescere in opere hujus Medicinae mul∣tis in locis testantur authores, inprimis Balgus in tur∣ba; qui, Accipe, inquit, illam arborem albam, aedifica ei domum rotundam, tenebrosam & rore circumdatam, & impone ei magnae aetatis hominem centum annorum, & clau∣de domum, ne ventus aut pulvis ad eos perveniat; deinde dimitte eos in sua domo 80. diebus; Dico vobis in verita∣te, quod Senex ille non cessat comedere de fructu Arboris illius,* 1.40 donec iuvenis fiat: O quam miranda Natura, quae illius Senis animam in corpus iuvenile transformavit, & pa∣ter filius factus est: Benedictus sit DEVS Creator op∣timus. Tempus navigationis tam celebris mirum est non

excessisse 12. menses,* 1.41 cum Salomonis tempore tertio quo∣que anno navigationes In Indiam vs{que} institurae et abso∣lutae fuerint; Verúm ita conuenit cum opere philosophico vt pluri••um, si caetera bene se habeant: Iasoni quo{que} templa in multis locis erecta esse ex credulitate Ethnicâ, legimus, praecipuè apud Abderam Democriti patriam; Quae supersunt de Iasonis coniugio cum Glauca Creon∣tis regis Corinthi filia, Medeae in pellicem vindicta & Iasonis fato, nec non alijs ad hanc allegoriam per∣tinentibus, ex iam dictis & illustratis lucem abundé ac∣cipient; Cum verò Orphei, huius allegoriae authoris, respectus fuerit ad poma Hesperidum aurea, (quia et oues et mala apud Graecos 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vocentur▪) eius tempore celeberrima & magnam aureae medicinae par∣tem declarantia, de ijs nunc pro nostro instituto pauca trademus.

Inter Herculis labores,* 1.42 ab Eurystheo ipsi fatali ne∣cessitate impositos, recensetur et Aureorum pomorum Hesperidum hortis ablatio, quae res cum valde difficilis factu esset & ab omnibus, qui id tentârant hactenus, frustrà cum vitae periculo desperata et relicta, soli Herculi monstrorum domitori conuenire videbatur; Nec verò licitum erat, vt pòst sub Herculis laboribus latiús dicetur, impositum onus, quantumuis difficile et impossibile ferè humanis viribus aestimaretur, Her∣culi recusare: Narrant, quibus Aegyptiarum allego∣riarum cura fuit, Iunonem, cum nupsisset Iovi, pro dote arbores quasdam aurea ferentes mala dedisse, quas cum Iupiter in precio maximé haberet, vellet∣que vt in loco tutissimo ad aeternam memoriam ser∣uarentur, apud Hesperidas Nymphas à dracone per∣uigili custodiri mandauit: Fuerunt autem Hesperi∣des, Hesperi, fratris Atlantis, filiae, Aegle, Arethusa et Hespertusa à quibusdam nominatae; Draco, qui excubias noctu, diu, pro pomis agebat, ex Typhone & Echidna natus, centum capita habebat, varijs{que} v∣tebatur

vocibus: Alij addunt hortos eos, qui non procul á Lixo oppido Mauritaniae erant in extrema parte Aethio∣piae, Atlantem montibus vndi{que} cinxisse; Quia Themis illi responderat, futurum esse vt filius Ioui•• ••ò aliquando accederet et aurea mala carperet: Horum meminit quo{que} Virgilius lib. 4. Aeneid.

Oceani finem iuxta, solem{que} cadentem Vltimus Aethiopum locus est; vbi maximus Atlas Axem humero torquet stellis ardentibus aptum, Hinc mihi Massylae gentis monstrata sacerdos Hesperidum templi custos, epulas{que} draconi Quae dabat & sacros seruabat in arbore fructus.

Ad haec ita{que} aurea mala missus est Hercules auferenda, qui diu cunctatus, nesciens vbi locorum essent, ad Nym∣phas Iouis et Themidis iuxta Fridanum in quadam spe∣lunca habitantes contendit,* 1.43 ab ijs{que} sciscitatur: Illae docent Nereum hac de re esse consulendum; Qui póst interro∣gatus ab Hercule, refert adeundum esse Prometheum, à quo quid esset agendum, admonitus est; Nempe vt At∣lantem ad ea pro se mitteret,* 1.44 ac ipse tam diu caelum, dum rediret Atlas, sustineret: Verum alijs placet, Herculem ip∣sum post colloquium cum Prometheo eó profectum,* 1.45 & Dracone interempto aurea decerpsisse mala,* 1.46 secum{que} de∣portasse ad Eurystheum: Quae sanè allegoria vt auditu periucunda est, ita non pro auribus otiosis excogitata, sed ab antiquissimis temporibus vs{que} ad nostram aetatem de∣riuata, mentes ingeniosorum potiús, quám sensus volup∣tate affecit: Quid enim auro gratius? Quid pomis venusti∣us? Quid hortis pulchrius? Si quis igitur audiret aurea po∣ma in arboribus nasci, appetitu quodam innato illis frui desyderaret: Hinc rei novitas non parum in admiratio∣nem auditores traxit, at{que} sic occasionem praebuit quam plurimis rimandi et inquirendi, quis nucleus sub tam spe∣cioso cortice tegeretur; Multi enim ex Ethnicis, rem, vt

narrator, non ad literam, sed long é aliter interpretati sunt: Aretas in rebus Libycis oues fuisse sensit,* 1.47 quae aureae no∣minarentur, cum{que} inhumanum et agrestem pastorem haberent, dictae sunt à dracone custodiri: Verúm hic voca∣bulo, quod et poma et oves significat seductus videtur: Pherecydes ad poma aurei coloris retulit, cui et Lucianus astipulatur: quó spectat quo{que} Virgilij versus in egl: Aurea mala decem misi, cras altera mittam: Ex recentioribus quidam his rebus hystoriam subesse subodorati sunt, nem∣pe quod oues fuerint flauo et aureo colore spectantes ad duos fratres Hesperum et Atlantem: Alij ad astronomica applicant, aurea mala ad aur••as stellas, & draconem ad solem transferentes: Nonnulli ad Ethica et morum doc∣trinam accommodant, quasi auari suas seruantes divitias sint velut serpentes aurea mala obseruantes. His nos pri∣múm responsum,* 1.48 deinde et nostram interpretationem dabimus: Cum subiecta secundum praedicata propria in∣telligenda sint, mirum est Aretam ex malis facere oues; Licet enim hae et illa vocentur Graecis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 tamen longè differunt rebus et attributis; Hae lanam gestant fortè aure∣am, illa aurea gestantur ab arboribus: Ne{que} aliquid causae est, cur authores omnes poma pro ovibus posuissent, aut oues pro pomis intelligere voluissent? An fortè vnicus est author, qui simpliciter aequivoco isto vocabulo vsus est adeò, vt de sensu non constet, an Poma an oues intel∣lexerit, et non plures huius allegoriae meminerunt? Ex∣istimo permultos: Lusus ita{que} est nominis et detorsio violenta ab arboreo fructu ad pecudem, quamuis et haec auream lanam praebuisse, vt antè narratum est, inueniatur: At friuolum omnino est, quod addit, pastorem eas habu∣isse inhumanum, ideo{que} draconem dictum: O miseras oves, quae auream habentes lanam tam agrestem sense∣runt pastorem; Sanè dignae fuerunt, quae pastore caeso raperentur ab Hercule: Vtrum{que} puerile est, credere pasto∣rem tal••m draconem dictum, et oues reuera aureas lanas portasse; Qui poma esse fatentur, sed aurei coloris, forté

ad mala arantia aut citria respiciunt; Ve••ú•• cum hic f••uc∣tus per se bonus, non adeó admirabilis aur rarus fuerit, sed semper, vt et nunc, suis locis natalibus suam speciem pro∣pagârit, non videtur operae pretium his a••boribus tantum custodiae per nymphas et draconem abhibitum fuisse: Deinde de aureis malis refertur, et non de imitantibus co∣lorem auri: Qui ex hisce astronomica faciunt, caelo iniu∣riam inferunt, quod ex stellis poma, et ex sole draconem fingant; Ita enim ex caelo ijdem arborem, quam draco Ladon dictus (vt Apollonius lib▪ 4. asserit) amplectitur, figurant: at Herculem dicunt solem, cuius 12. labores sint totidem signa caelestia; Sole autem adueniente dispa∣rent steliae; Optimè quidem conueniunt; Sed qui ita opi∣nantur mihi de rebus non intellectis, quasi intellectis, garrire et nugari videntur, de quibus aliès: Simili modo qui haec propter mores efficta credunt primariâ intentio∣ne, in physicis arcanis se nihil videre fatentur: In quibus etsi nos Lynceum non imitemur, qui acumine visus ad interiora terrae penetrasse narratur, divitias subterra neis clavstris reconditas, tanquam coràm, speculatus, tamen nisi Saturni filia nos fallat,* 1.49 huius allegoriae evidentiorem et magis genuinam, quàm illi ante dicti, explicationem dabimus: Per Herculem tot laborum tolerantissimum Victorem, intelligi inprimis Artificem Medicinae aureae sub eius laboribus evoluendis inferiús demonstrabitur; Eo igitur praesupposito, licet ad mores et virtutes incul∣candas Herculis exemplo non inepté quo{que} vtendum esse non negemus, Atlantem, montem Mauritaniae cele∣berrimum eo tempore, vt adhuc, omnis generis minera∣rum, quarum ad Medicinam Philosophicam vsus est, fera∣cem, hortum Hesperidum Nympharum cinxisse veré asse∣rimus:* 1.50 Atlas enim Hesperi frater, quia ad Hesperi occa∣sum Aegypti et Graeciae respectu situs sit; Hinc et Mercu∣rius Atlantiades dicitur, quia à quibusdam in Atlante genitus aestimatur: Quod de Atlante astronomi, qui sphaeram invenerit & illas gentes Mauritaniae docuerit,

quidam fabulantur, veritati non conuenit; multò minus, quod alij dicant, Regem fuisse Mauritaniae à Perseo in montem tantae magnitudinis, capite Medusae ostenso, mu∣tatum; Haec enim sunt poëtarum figmenta et emblemata, quibus alia arcaniora, sub illis latentia, adumbrârunt et de∣pinxerunt: Astronomum Atlantem dicunt, quia astra in eius cacumine clarissimé obseruari possint,* 1.51 praesertim cum vt Africa et Aegyptus claro caelo, nec pluvijs nebuloso, fruatur; Deinde quia eius altitudinis sit, vt vertex inter nu∣bes et astra, vt videtur, reconditus sit: Ac tertiò quod quasi humeris caelum sustinere putetur; Dicitur enim statuae viri, cacumine tanquam capite ascendendo, figuram repraesentare: Hic Atlas, cuius Pleiades narrantur filiae, (ex quarum vna Maia dicta Iovi natus est Mercurius, vt pòst tradetur sub genealogia deorum,) Hesperum fratrem et ex illo neptes habuit tres Hesperid••s, Aeglen, Arethusam & Hespertusam: Per Hesperum eius{que} filias,* 1.52 cadem montana loca Atlantis intelligimus: Nam licet Atlas accipiatur quasi de vno monte, tamen eodem no∣mine & continuitate complectitur omnes sibi adiacentes montes reliquos; Atlas enim totam feré Africam mariti∣mam peruadit, at{que} sic non vnum montem, sed multa mil∣lia compraehendit; Quemadmodum de Tauro Asiae, Alpi∣bus, Apenninis & Pyrenaeis Europae montanis similiter constat, sub singulis innumeros montes & colles contine∣ri: Sic de Pleiadibus & Hesperidibus intelligimus, quod sint partes & quasi filiae propagatae •• magnis illis & prae∣ruptae altitudinis montibus Atlante & Hespero: E Maia ita{que} Mercurius non immeritó nascitur, vt Atlantiades di∣catur, & ab Aegle, Ar••thusa & Hespertusa arbores aurea gestantes mala seruantur; quae inde Hesperidum appellan∣tur: Draco, qui custodiae eorum praefectus est, ex Echid∣na & Typhone genitus, centum capitum traditur:* 1.53 Nume∣rosa autem eorundem parentū soboles extare legitur; Ea{que} venenosa & monstrosa semper; Vt draco ad fontē Cadmi socijs lethalis, alius ad Vellus aureum, tertius hic ad mala

Hesperidum, quartus ad Geryonis boves; Item Cerberus, Sphynx, Chimaera, & ejusmodi alia horrenda & multiformia monstra, de quibus suis locis: Typhon sulphureum et ar∣dentem spiritum, Echidna aquosam & frigidam volubilem substantiam denotat; Ex his enim duobus minerarum di∣versae species pullulant, quae semper monstrorum nomini∣bus propter naturae varietatem appellatae & descriptae ab antiquis fuerunt:* 1.54 De Dracone, vtpore de genere, quemad∣modum & de loco natali malorum aureorum, ex his satis constat; nunc de specie tantarum arborum ejus{que} fructu∣um videbimus: Arborem esse inversum animal quibus∣dam ex Physicis placet, eâ ratione; quia radices versus terrae centrum habeat, vel ad inferiora, quae os animalis referunt ad superiora dispositum; si verò ventriculum, e∣jus{que} venas meseraicas aut Epar in Animali consideremus pro principio distributionis alimenti per venas corporis, alia res est: Ad eundem modū minerae, ex quibus metalla depromuntur,* 1.55 & medicinae fiunt ad corporū humanorum curationem vtiles, arborem quandam generis vegetabilis repraesentant; Nam radices earum, quae sunt duplex fu∣mus sulphuris et argenti vivi, sunt centro propinquiores, at{que} inde versus superiora vergentes venas suas per saxa et terrae tractus extendunt mirabiliter, vt revera magnae alicuius arboris longè latè{que} ramossuos propagantissche∣ma repraesentent, si oculis perspici possint, vt ab experien∣tia, venas illas investigantium patet: Quod si haec ita se habeant, constat quid per arbores illas aurea ferentes ma∣la intellectum sit; Nam sanè sunt arbores, non in ae∣re crescentes, sed sub terra, quae aurea mala gerunt; dum∣modo discernantur à sylvestribus cae, quae sunt melioris indolis: In hoc enim ••ota difficultas versatur, nempe e∣ligere quae sunt arti idoneae; Ideo Morienus circa finem suj tractatus haec notabilia verba adijcit: Similiter scias quod maior radix huius operis est in inquisitione specierum, quae sunt meliores ad hoc magist••rium: Nam vnaquaeque minera multo∣rum est generum. De his arboribus mineralibus sub terra

crescentibus omnes feré authores meminerunt sub al ijs atque alijs verbis; idem innuentes, fructus nempe au∣reos cum sua arbore sumendos esse, & transplantandos; Sic Fla. Granum fixum, inquit, est velut pomum, & Mer∣curius arbor; Non est igitur separandus ab axbore fructus, quia non potest aliunde nutrimentum accipere: Et mox: quo denuo plantetur citra fructus ablationem, in fertiliorem terram atque nobiliorem, quae plus nutrimenti dabit vno die, quam prior ager in centum annis exhibuisset, ob ventorum assiduam agita∣tionem: Altera terra, quod Soli proxima sit, crescere, vegetane∣que facit ar borem continuo rore, & assiduo Sole in horto Philoso∣phico, mane, vespere, di••s & n••ctes, ac in singulas horas absque in∣termissione, lucente, arborque rore dulcissimo conspergitur ac nu∣tritur vno anno magis, quam in priore terra decem millibus, Greverus quoque arborem hanc mineralem demonstrat, cujus radices inquit esse Mercurium, ramos vero quadru∣plices imperfectorum metallorum;* 1.56 inque ijs argentum et aurum referre flores et fructus: Quibus nihil evidenti∣us dici potuit ad subjectum artis declarandum et aurea mala Hesperidum, quid sint, quovè modo crescant, expo∣nendum: Nec id adeò mirum videri debet, quasi naturae adversum sit, cum quotidie cernamus per insitionem sur∣culorum diversi generis arborum in truncos sylvestres seu ignobiles, fructuum nobilitationem fi••ri, ita vt quā∣tum a••s possit in vegetabilibus, quae heterogenearum & non similarium sunt par••ium, manifestum fiat; Vnde in minerali genere eo praesertim, quod puré homogeneum est multò citius & facil••us id fieri posse, rationabile est et ab exper••entia notissimum: Idem in animalium ac ipsius hominis corpore contingere jam pridem innotuit, quo∣modo nimirum nasus, aures & similes partes refici et restaurari possint ex carne humanâ vivâ, cu••us rei ocu∣lati testes ad••uimus cum Bononiae excellentissimum Gasp-Tagliacotium ejusmodi perficientem familiariter noveri∣mus: Possent hic innumera exempla ex naturae et ar∣tis operibus idem attestantia produci, sed supervacanea

fore existimavimus, cum sensus artificum non à ratio∣ne auxilium aut probationem petant, sed contrá: Vni∣cum hoc loco nobis sufficiat:* 1.57 In quibusdam locis, v∣bi hyberno tempore omnia frigore & glacie rigent, si surculus circa initium Decembris ex pomo arbore decida∣tur & aliquot diebus locis calidis seu Hypocaustis in aqua disponatur, folia & flores producit sua venustate & novita∣te conspicuos, quod vulgaribus quoque notum est; At Phi∣losophi inde materiam primam in surculis arboreis laten∣tem agnoscunt, & similiter de aureis malis in suis ramis & radicibus contentis judicant: Intelligenti satis: Aut si placet, rarius exemplū naturae vegetabilis addemus, quod hanc rem non parum illustrare possit: Sunt, qui circiter 25. diem Novembris folia brassicae in fossam sesquipede al∣tam sub terra recondant,* 1.58 ibique per hyemis nives & fri∣gus vsque ad 25. Martij sub dio relinquant, ac tum non brassicae folia, sed semen purissimum inde eximant; vt jura∣ti mihi testes affirmârunt se id quotannis factitasse: In qua transmutatione videmus per solam putrefactionem vege∣tabile illud (vt et de alijs plantis asserunt) ad materiam suam primam, ex qua est, vel potius ad vltimam, in quam tendit, reduci: Quod quoque in artificio Chymico, sed suo modo, fieri debet: Arbor itaque nostra aurea gerens po∣ma rationalibus satis innotuit, vt et hujus Allegoriae ex∣plicatio: Vt autem Hercules hanc arborem exploraret, ad Nymphas Iovis et Themidis concessit, quae juxta Erida∣num,* 1.59 auriferum Italiae fluvium, habitabant in speluncis seu fodinis subterrancis; ab ijsque consilium expetijt; At cur illud? quia naturae opera inprimis consulenda sunt, hoc est, consyderandum, quomodo natura procedit in suis operationibus; Ideo Philosophi in multis locis ad explo∣randum veram materiam investigatorem ad opera natu∣ralia ablegant eaque penitùs consyderanda invitant, vt passim apud Gebrum et alios videre est: Nymphae illae in speluncis seu auri fodinis habitantes remittunt Her∣culem ad Nereum; qui Ponti & Terrae filius veridicus

Vates creditus est; Hic Trojanas calamitates Paridi prae∣dixit; antiquissimus Deorum ab Orpheo dictus:* 1.60 Ad eum Hercules veniens varijs formis cludere conantem tam diu detinuit, donec in pristinam figuram rediret, rem∣que indicaret: Pater fuit 50. Nereidum, ab vndis educatus & nutritus, cujus filiae circa currum Trito∣nis praecipuè cursitent. Hic est primum Ens à Philoso∣phis saepe inquirendum iussum, sine quo ad aurea mala non patet via vel transitus: Prometheus verò, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est, a providentia dictus, ad quem consulendum à Nereo ablegatur,* 1.61 ignem detulit homi∣nibus et habetur pro Titane ignifero, Oceano amicus, rerum divinarum contemplator, cuj cum Vulcano & Pallade ara communis fuit; Cujus consilio Saturnus à love in Tartarum dejectus est, Vnde Saturnus elap∣sus in Italiam ad Ianum tum ibi regnantem venit, à quo hospitio comiter exceptus, eundem vivendi rationem & cultum agrorum docuit: Ianus pro accepta disciplina fertur ej dimidium sui Regnj remunerasse, et in pecunijs, quae ex illius ingenio primum sunt impressae, navem fu∣isse ex altera parte, ex altera bifrontem effigiem; quia regnum scilicet communi consilio Iani & Saturni guber∣naretur, vt Ouid. Lib. 1. Fastorum tradidit. Verùm nos non dubitamus per Prometheum praeviam mentis specu∣lationem circa hoc opus exprimi, vnde aram cum Palla∣de et Vulcano communem habuit; nec immeritò dici∣tur Iovi consilium dedisse de patre incarcerando et ad in∣feros detrudendo; Ex speculatione enim mentis prae∣videtur hoc omne, nempe post nigredinem fuscam albedinem sequuturam: De Regno Iani et Saturni Hystoriae antiquae meminerunt quidem, sed ex Poe∣tarum fabulis: Ita enim persuasum habebant genti∣les, Saturnum Deum Coeli & Terrae filium, à Iove Deo Regno expulsum esse, et multa alia passum. Sed haec Hieroglyphica sunt omnia, & ab Aegyptijs

Aegyptijs vel Graeci•• efficta ad ••as res, quas velient, ijs ve∣lut inuolucris inuoluendas: Per Ianum Bifrontem, mate∣riam vel rem vnam intelligimus, Rebis dictam, et duas res continentem, aut si mauis, duplicem mercurialem substantiam; Quod Saturnus regni consors ipsi adiungi∣tur, longé aliam rationem habet, quam quilibet diuinare poterit, qui causam non ignorauerit, cu•• Romae antiqui∣tus Triton supra Saturni aedem conspiceretur:* 1.62 Sunt enim illa aenigmatica et nonnihil obscura: At cur pecunia pri∣ma Saturni auspicijs cusa sit, evidens est ratio, quia ille pri∣mus est planetarum, qui ad thesauros claues gerit, si co∣lorem et ordinem respicias: Pecunia dicta est à pecude, non,* 1.63 vt hactenus vulgatum, quod ovis eâ emi potuerit, sed quia ovem habuit impressam vnà cum nave, hoc est Argo; Nam eius navigationis insigne fuisse non est dubium, con∣tinens et navem et pecudem, cuius aureum vellus suit; Praeter alios quamplures, horum malorum au••orum me∣minit Greverus inter recentiores, qui ipsi legi poterunt: Ex eodem horto Hesperidum Eridos quo{que} Pomum aure∣um Troiani belli primaria causa,* 1.64 petitum fuit, de quo in sequentibus lib. 6. dicemus: Inprimis illa, quae à Venere Hippomeni tradita finguntur aurea mala tria, Atalantae obijcienda:* 1.65 Cum enim haec regia virgo esset non solum formae dono praestantissima, sed etiam venatu et iaculan∣di arte celebratissima multos ad se procos allicuit; Verúm pater Schaeneus nulli in matrimonium eam elocare volu∣it, nisi à quo ipsa pedibus aliás pernicissima victa esset; cui victori virgo, victo mors addiceretur: Multis ita{que} id fru∣s••ra tentantibus et mortem oppetentibus Hippomenes ex Veneris consilio et dono tria aurea mala currenti virgi∣ni, vnum post aliud, proiecit, vnde illa, detenta desyderio tollendi, victa et Hippomeni coniunx data est: Qui cum ob amorem morae impatiens in templo matris deûm cum sponsa coiret, deae illius iram in se concitavit, vnde vter{que} leonina pelle et feritate conspicui syluas petierunt: Dici∣tur autem Atalanta cum viris certasse venatu et victoriae

praemio propter aprum insignis magnitudinis occisum à Meleagro donata; Cum{que} inter venandum apud Stethae∣um Aesculapij fanum siti laboraret, traditur saxum cuspide percussisse at{que} frigidissimae •• saxo prorumpentem fon∣tem elicuisse: Haec Chymica esse nemo non videt,* 1.66 nisi forte talpâ caecior sit: Quidam nihilominus ad mores et auaritiam denotandam, seu nuptias auro conciliandas ap∣plicant, quod illis non inuidemus, dummodo illi nec no∣bis succenseant, quod nos occultiori physicae tanquam proprio suo iuri postliminio restituamus: Virginem esse regiam nostram materiam multorum testimonijs inno∣tuit, at fugax est et alas habet in pedibus, nempe Mercurij talaria; Ideo quemlibet cursu praevenit, nisi astu et strata∣gemate tractetur: Quomodo autem hoc fieri debeat, haec allegoria sapientum innuit: Accipiantur igitur mala au∣rea et successiué proijciantur illi, et victor evades: Nil apertius, nil accommodatius: Post in fano matris deûm amoris nexu concumbunt; Hoc est in vase noto seu in do∣mo vitrea et vertuntur in leones; Quia fuluere incipiunt et in alia animalia dominari: Fugacia enim quaecun{que} fa∣cilè in praedam capiunt sibi{que} in nutrimentum conuer∣tunt: At cur mortem oppetunt, qui vincuntur à virgine? Quia vt Bacasser in Turba inquit; Nihil magis dolorem cor∣di generat, quam error in hac arte: Dum enim quis putat se fecisse, mundum habere, nihil in manibus suis inueniet. Aprum occidit, quia altera Diana est; Fontem ex saxo elicit prope fanum Aesculapij; Quia petrae philosophicae du∣rissimae dant aquam: Sic Riplaeus in fig: Produxit aquam ex terra et oleum ex durissima rupe: Aureis quo{que} allego∣rijs annumeremus Ceruam illam aureis cornibus insig∣nem, aeripedem ab Hercule capram: At quid artificij est,* 1.67 i••quies, capere ceruam, et puerile prorsus existimabis il∣lud tanto Heroi, quantus Hercules suisse creditur, impe∣ratum aut perpetratum esse: Fateor, res levior foret, quam quod literis tradi debuisset, nisi magna arcana sub vena∣tione huius ceruae occultata essent: Cerua autem tum

aurea cornua et pedes aereos habebat, tum Dianae sacra erat et inviolabilis; Non ergo sagittis aut jaculis, nec cani∣bus, sed cursu praehendenda erat: Sanguinem enim inde ex vulneribus profluere non decebat; sic enim vel viribus imminuta vel prorsus extincta esset: viva autem et integrae sanitatis capienda erat; solo itaque cursu defati∣ganda. In Maenalo monte versabatur; vbi et aper et leo, aliaeque belvae ejusmodi degêrunt: Ad hanc Hercules ab Eurystheo missus, vt ad se deferret, annum integrum cur∣rendo insumpsisse dicitur, antequam eam defatigare po∣tuerit: sed illa denique fessa in montem Artemisium con∣fugit, et ad Ladonem amnem jam jam tranatura capta est, et Mycenas super humeris deportata; Tum dicunt Eury∣stheum adeó fuisse virtute Herculis perculsum, vt dolium aeneum sibi ad latibulum comparaverit, neque in vrbem Herculem admiserit. Est autem cerva ex fugacibus ani∣malibus nigri sanguinis et melancholicae carnis; ideoque innati pauoris; Cursu salutem quaerit, si vrgeatur, eoque va∣let pernicjssimo: At cum aereos habeat pedes et aureola cornua praeter communem cervarum naturam, ab his nonnihil in fuga detinetur et retardatur, ita vt defatigari possit: Nisi enim in materia Philosophica fugaci et vola∣tili esset illud ipsum solare lumen, seu aureum jubar, ferè nunquam sisti aut figi animadverteretur: Hoc patet ex Philosophorum innumeris testimonijs: Sic enim Rosa∣rius: Argentum vivum, inquit, per se nil valet; cum ve∣rò: mortificatur cum corpore suo occulto, tunc valet & vivit vita incorruptibili, et hoc corpus est de natura Solis. Et Arnol∣dus: In nostro lapide sunt Sol & Luna in virtute & potentia, ac etiam in natura: si hoc non esset, non fieret inde Sol neque Luna; quia Sol & Luna in nostro lapide sunt meliores, quam vulgares in ipsorum natura, eò quod Sol & Luna in nostro la∣pide sunt vivi & vulgares sunt mortui respectu Solis et Lunae in nostro lapi de; Ideo Philosophi nominaverunt ipsum lapidem Solem & Lunaminvicem; quia in ipso sunt potentialiter, & non visibi liter, sed in virtute & essentia. Hinc quidam ex

recentioribus quo{que} huius ceruae meminerunt, sed ei Mo∣nocerotem adiungunt, cum inquiunt: Philosophi dicunt strenué, duo animalia esse in hac sylua, vnum laudabile, for∣mosum & alacre: magnū & robustū ceruum, Aliud vnicornu, monstrat Philosophus. ••t Basilius Valentinus tradit asi∣num sub terra putrefactum in ceruum mutatum aureis cornibus: Aereos quo{que} pedes habet resplendentes et al∣bos: Quia res, cuius caput est rubeum, oculi nigri et pedesalbi, est nostrum magisterium: Et notum est, quo∣ties aes philosophicum repetatur; Hoc enim fundamen∣tum & basis est operis, vt non immeritó in animali pedes referat: Dianae sacra est, quia de more mactabatur illi cer∣ua, vt patet in allegoria de Iphigenia; Diana autem est natura lunaris: Sol enim & luna est tota compositio: Cur∣su defatigatur, hoc est, eóvs{que} in suo vase ascendendo & descendendo praecluditur, ne sugere possit, donec quasi fessa materia in fundo maneat, nec amplius ascendat, id{que} igne leviori: Si vero vis ignis adesset, violentia animali fugaci fieret: In montem Artemisium fessa confugit, & ad amnem Ladonem capta est; Quia ita oportuit virginem manere inviolatam; Vt pote Dianae sacram, quae Artemis dicta est, quasi 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 id est, aerem secans, vt quidam vo∣lunt, vel vt alij, quod integros faciat, vt author est Strabo, l. 14. Est autem Ladon Arcadiae fluuius, ex cuius filia Me∣tope & Asopo, Thebano flumine, Thebe nympha nata fingitur, quae vrbi nomen dedit; Est quo{que} Ladon serpen∣tis aurea poma custodientis nomen, vt dictum; Quocun{que} referatur, sensus rei conuenit: In Maenalo Arcadiae monte mineris abundante, vnde Maenalei versus, versabatur; Quia ille locus poëtis erat celebratissimus: Humeris Her∣culeis deportatur Mycenas, ne laedatur: At cur tantus ti∣mor Euristheum inuasit ob captam ceruam ab Hercule, cum alias immaniores feras saepiús prostrauerit, nempe leonem, aprum, hydram & his similes? Sic videtur quid maius arte, quam Marte vincere, cunctatione, quam festi∣natione, lenitate, quam violentiâ: Hinc annum totum

absumpsit continué currendo et insequendo feram; Ira enim operis ratio postulat: Annum enim sumimus, in∣quit Riplaeus, port: ••. antequam nostram calc••m praeparemus: Nam minori temporis spacio c••lx nostra confici non potest, fusio∣nis capax cū colore, qui non ••vanescit. Mythologi vt has fabu∣las ad suum captum explicent, ex Hercule solem caeli faci∣unt, qui per annum integrum currat, et nescio quam cer∣uam aureis cornibus insectetu••; Sed haec quia à genuina sua natura ad alienam detorta facilé agnoscantur, non constant, nec quid vtilitat••s legentium vel audientium ani∣mi•• p••ae••tant,* 1.68 praeter nebulas et tenebras quas nos aliqua∣tenus discussi••us: Midas praeterea auri symbolum tenet, vt et votum; Quod cum à B••ccho, quód Silenum humani∣ter excepisset, impetrasset, vt nempe quicquid tangerer, in aurum conuerteret, miser fame fe••é enectus esset, nisi voti paenitentiâ ductus cessationem aurificationis iterum ob∣tinuisset, hoc remedio, vt sese in Pactolo fluvio lavaret, qui auriginem hanc ad sese transtulit, vt inde aureas arenas iactitâ••it: Perbella fabella est auribus non ingrata, nec oculis, cum nil nisi aurum, quod ardetur et sititur ab om∣nibus, ostentet, ad auarorum appetitum insatiabilem de∣clarandum et refrenandum aptissima: Midas enim per∣multos voto esse constat, sed paucissimos effectu: Quia appetere immensitatem opum, est in cuius{que} voluntate, at impetrare in Dei dono: At quis deus est, qui donum adeò noxium petenti concessit? Fictitius & Hieroglyphi∣cus, non ille, qui veré Deus est & dicitur, nobis{que} dat bona magis vtilia, q••à•• placentia, vt pater filiolis: Bacchus enim, qui et Dionysi••s, et Osiris, aureorum deorum prima∣rius est, ide••{que} tanti doni largitor: Sed Silenum eius ma∣gistrum aut comitem benignè excipere conuenit; Qui pando insidens asello, licet à pueris senex derideatur, plus tamen habet in recessu, q••àm fronte promittit: Hinc illud de Silenis Alcibiadis increbuit,* 1.69 dicterium in Socratem deformissimum exterius, interius pulcherimū

iactatum; Generosus enim dominus aliquando in vili do∣muncula moratur, et mens polita literis, in corpore pan∣nis annis{que} obsito: Per Silenum autem, vt et Pana, et Saty∣ros, comites itineris Bacchi seu Osiridis, nihil aliud intelli∣gitur, quàm vilitas et syluestritas seu ••uditas materiae phi∣losophicae, quae si humaniter et suauiter tractetur, qui mox inde sequitur auripotens deus, Bacchus multiplicem gratiam pro gratia rependit: Hoc denotat votum Midae; Proprié autem aurifica vis suo subiecto impressa per hoc intelligitur, quae immensa est et semper multiplicabilis, nisi refrenetur ac in propria sua aqua virtus i••la ignea restinguatur; De hac philosophi multis in locis agunt, in∣primis Lullius pract: testam: Cap. 23. vbi inter caetera, Et quando, inquit, dimittit eam in speciali forma sulfuris, id est pulueris subtilis, tunc ostendit quod magnae ignitionis est, nec propter hoc eum minus appreciari debes, sed sortius honorare, cum fieri possit ad simplicis ignitionis terminum per discretio∣nem operatoris sapientis in doctrina, quam superius ars confert in substantia multiplicatiua. His addemus et alia aurea anti∣quitatis symbola et hieroglyphica,* 1.70 quae revera in rerum natura non fuerunt, sed vtalia per haec declararent, inuen∣ta ab artificibus et po••tis; Vt sunt Aurea aetas, aurea plu∣via, aurea messis et his similia: De Aurea aetate receptum est, quod aliquando acta sit sub Saturno rege,* 1.71 vt argentea sub Ioue, et póst aerea & ferrea sub alijs; At si Saturnus nec deus nec homo aut rex fuerit, nulla rever•• aetas aurea extitit: Quod si demus, fuisse regem, An igitur tempus aureum sub eo magis, quam sub Iove? Fo••é, quia Iupiter impius in patrem, quem eviravit, et adul∣ter et homicida? An talis non Saturnus quoque fin∣gitur, qui Caelum patrem castrauit, sororem Rheam pro coniuge, Philyrem pro pellice praeter caeteras ha∣buit, et proprios deuorauit liberos •• pro Iove tamen saxum seu lapidem deglutivi••,* 1.72 quem cum concoque•••• non potuerit, evomu••t; atque is Lapis, vt Hesiodu••

memorat, pro monumento mortalibus in Helicone positus est: Vt hunc lapidem viderent & tangerent, tot antiquissimi Poetae finxerunt de Helicone supe∣rando, in cu••us vertice sapientia ex Musarum fonte haurienda sit: Saturnum cum Iano nunquam regnas∣se, vt Ethnici crediderunt & finxerunt, quó se à Dijs originem ducere alijs probarent, ex ante dictis con∣stat, sed ejus operâ pecuniam primam impressam esse verisimile est, vt suprà narratum: Auream verò aeta∣tem dici novimus sub Saturno actam, quia omnium aureorum Deorum initium à Saturno, tanquam proge∣nitore eorum dependeat. Saepenumero quoque Poetae alij{que} Scriptores aureae pluviae mentionem faciunt, eam∣que non Metaphoricè,* 1.73 vt Auream••aetatem, accipiunt, sed proprié, quasi reverâ contigerit; Narrant enim Sole cum Venere concumbente in Rhodo Insula plu∣viam auream decidisse, ac pòst ex illo congressu Rho∣dum natum: Id Poetis quidem condonandum ob li∣licentiam fuisset, nisi & Hystorici jdem affirmarent: Sic enim Strabo lib. 14. scriptum reliquit, In Insula Rhodiorum aurum pluisse, cum Minerva capite Iovis na∣ta est: Pluisse lapides, frumenta, ranas, sanguinem, bestiolas, insecta, in hystorijs passim annotatum legi∣mus; & alia monstrosa multa praeter naturae ordi∣nem, eorumque singulorum physicas causas reddere ni∣tuntur, quasi in aerem viventorum, vel radiorum solari∣um rapta, ibique concreta & generata, vel ex seminio proprio vel materiae habilitate postmódum dimittantur; Verúm de auro, ejusque generatione in aere etiamsi lege∣remus, fidem non adhiberemus: At pluvias aliquando miraculosas ex Dei nutu, vt Mosis tempore in Aegypto, aut magica vi, vt ibidem, contigisse et adhuc continge∣re posse, non est dubium, cum experientia id testetur om∣nibus aetatibus et locis; aureas verò in Rhodo cecidisse pro certo haberi posset, si fato diuino & miraculo mis∣sae

sae demonstrarentur; verùm cum addatur, tum accidisse, cum Sol Veneri accubuisset, ac Pallas ê Cerebro Iovis nata prosiluisset, Allegoriam seu fabulam probè agnosci∣mus: Ethnici tam monstrosa & incredibilia, vtpote su∣is Dijs possibilia, non in dubium aut quaestionem ver∣terunt, quia Solem esse Deum et Venerem Deam arbi∣trati ex eo nil nisi Divinum procreatum iri censuerunt: Eadem ratio circa Palladis ortum data est: Nos novi∣mus Allegoriam, vt Dijs illis omnibus, sic etiam hujc pluviae aurcae, in eorum concubitu aut ortu pro∣lapsae, subesse; Si enim Sol Philosophicus cum Venere, pulcherrimâ foeminâ, congrediatur, Rhodus nascitur ille, qui quaeritur à mille mlllibus & à paucissimis in∣venitur; ac interim aurea pluvia suboritur; quia au∣rum cum auro, terra foliata cum sua aqua, Sol cum Venere, miscetur: Roseus sanè foetus est sive Rho∣dus, qui ex tanto complexu in lucem editur: Sic Pal∣las sapientiae Dea ex Iovis Cerebro, sed Vulcani secu∣ri obstetrice, non sine causa exorta traditur cadente auro per pluviam in Rhodo; Absque Vulcano enim, vt instrumento primario operis, sapientia magisterij non perficitur; hoc est, perfecta cognitio rei occultae absque praevia manuali tractatione haberi nequit: Theorica enim scientia perfect•• Virgo est, & solum ex Iouis Cerebro, tanquam Seminario suo, nascitur, nec Vulca∣nijs aut fabrilibus artibus permiscetur; Vnde eadem Pal∣las Vulcanum, sibi vim inferre conantem, m••sc••lé re∣pulit, de quorum rixâ Erichthonius originem duxit: Ejusdem generis, nempè aurei, pluvia fuisse fingitur, quae Dana•• in gremium descendit,* 1.74 tantâ efficaciâ vt inde Perseus Heros fortissimus natus sit, vim lapi lifi∣cam Medus••, ••um adolevisset, tollens eamque capite plectens, ex cujus sanguine guttatim sparso Chry∣saor, Geryonis tricorporis pater, natus est, de qui∣bus aliàs suo loco latius traditur: Vt interim alia huc

spectantia quamplurima praetereamus, inter quae Messis aurea,* 1.75 quae fuisse dicitur, cum Pythagoras Croto∣ne arcanasuae Philosophiae mysteria docuerit, & ejusdem Pythagorae aurea Carmina,* 1.76 quae adhuc supersunt, nec non Corona aurea ab eodem in capite omnium primò, (fortè ante multarum gentium reges) gestata, nume∣rantur;* 1.77 verùm de his alias copiosiùs: Nunc ad auream Deorum Genealogiam se∣quenti Libro tradendam, progrediemur.

Finis Libri Secundi.

Notes

• * 1.1

  Dij ab omni∣bus gentibus recepti, à Vulcano & Mercurio erti.
• * 1.2

  Dij Aegyp∣tij ••2. magna∣rum gentium dicti.
• * 1.3

  Graeci ab Aegyptiis doctrinas acceperunt.
• * 1.4

  Qui Graeci primo in Ae∣gyptum tran∣sierint.
• * 1.5

  Aegyptia sa∣cra quando ad Graecos translata.
• * 1.6

  Sex Autho∣res primi a∣pud Graecos religionis fa∣bulosae.
• * 1.7

  Intentio pri∣maria Poeta¦rum anti∣quissimorum.
• * 1.8

  Deorum gentilium officia.
• * 1.9

  Omnia sunt vnum.
• * 1.10

  Deus vnus.
• * 1.11

  Nota.
• * 1.12

  Summ•• quin{que} se∣quen••••um librorum allegorias Graecorum continenti∣um. L. 2. Lib. 3. Lib. 4. Lib. 5. Lib. 6.
• * 1.13

  1. Allegoria de A••reo Velle∣re ••asonis Orpheus, pri∣mus Graeco∣rum Vates, theologus & legislator.
• * 1.14

  Iasonis genus & educatio.
• * 1.15

  Lemnus▪ Vulcani offi∣cina primo petita.
• * 1.16

  Gleba è ter∣ra soluta aquâ.
• * 1.17

  Petr•• Cy∣aneaeade∣und••.
• * 1.18

  Lex aureum vellus occu∣paturo prae∣posita.
• * 1.19

  Pharmaca quaterna •• Medea dae∣ta Iasoni.
• * 1.20

  Iasonis pug∣na.
• * 1.21

  Terrigena∣rum vnus la∣pide petitus.
• * 1.22

  Mercurius deaurauit pellem.
• * 1.23

  Expositio a∣liorum.
• * 1.24

  Cur à Nata∣li non refu∣tata est haec opinio, vt plae∣ra{que} alia, for∣tè quia nimis clara?

  Responsum: Hystoriam non esse sub Aureo vel∣lere.
• * 1.25

  Locus verus non supponit veritatem rei, quae in eo gesta fingi∣tur.
• * 1.26

  Personae fic∣tae res fictas & non hysto∣riam suppo∣nunt.

  Omnes Ar∣gonautae per∣sonae fictae & à dijs oriun∣dae.
• * 1.27

  Absurda ad literam vel hystoriam.
• * 1.28

  Res incredi∣biles & na∣turae aduer∣sae.
• * 1.29

  Aliorum ex∣plicatio.
• * 1.30

  Allegorica Interpreta∣tio veris∣sima.
• * 1.31

  Iason quis.
• * 1.32

  Chiron & Medea Ia∣soni erudi∣endo profue∣runt.
• * 1.33

  Avu•• Medeae Sol.
• * 1.34

  Iason medi∣cus Medicinae aureae artifex Deorum filii Argonautae.
• * 1.35

  Argonavis quae.
• * 1.36

  Remedia Ia∣soni à Me∣dea data quid signific••t?
• * 1.37

  Vellus aure∣um quid de∣notarit.
• * 1.38

  Varietas Scriptorun•• de reditu Argonautarū
• * 1.39

  Senex iu∣ventuti resti∣tutus à Me∣dea.
• * 1.40

  Tempus na∣vigationis Argonau∣ticae.
• * 1.41

  Allegoria de aureis malis Hesperidum.
• * 1.42

  2. Allegoria de Aureis malis Hespe∣ridum.
• * 1.43

  Ab Hercule consulendi quatuor. Nymphae.
• * 1.44

  Nereus.
• * 1.45

  Prometheus.
• * 1.46

  Atlas.
• * 1.47

  Expositio aliorum.
• * 1.48

  Responsum ad expositio∣nes aliorum.
• * 1.49

  Explicatio verissima. Hercules Artifex la∣boriosus.
• * 1.50

  ATLAS quis.
• * 1.51

  Atlas cur astronomus fingatur.
• * 1.52

  Nota.
• * 1.53

  Draco quis▪
• * 1.54

  Minerae monstrorum nominibus tectae.
• * 1.55

  Arbormine∣ralis.
• * 1.56

  Aurea mala quid sint.
• * 1.57

  1 Exemplum vegetabilium
• * 1.58

  2 Exemplum rarius.
• * 1.59

  Nymphae quae.
• * 1.60

  Nereus quis.
• * 1.61

  Prometheus quis.
• * 1.62

  Arcana.
• * 1.63

  Pecunia pri∣mitus vnde dicta.
• * 1.64

  3. Pomum au∣reum Eri∣dos.
• * 1.65

  4. Mala aurea Atalantae ob∣iecta.
• * 1.66

  Nota.
• * 1.67

  5. Decerua au∣reis cornibus ab Hercule capta.
• * 1.68

  6. De Mida aurei voti participe.
• * 1.69

  Sileni Alci∣biadis.
• * 1.70

  7. De aureis admirandis.
• * 1.71

  Aurea aetas
• * 1.72

  〈1 paragraph〉〈1 paragraph〉
• * 1.73

  Aurea pluvia
• * 1.74

  Aurea plu∣via in Danaes sinum illa∣bens. Chrysaor.
• * 1.75

  Messis aurea
• * 1.76

  Aurea car∣mina.
• * 1.77

  Corona aurea Pythagora.