Arcana arcanissima hoc est Hieroglyphica Ægyptio-Græca vulgo necdum cognita, ad demonstrandam falsorum apud antiquos deorum, dearum, heroum, animantium & institutorum pro sacris receptorum, originem, ex vno Ægyptiorum artificio, quod aureu[m] animi & corporis medicamentum peregit, deductam, vnde tot poëtarum allegoriæ, scriptorum narrationes fabulosæ & pertotam encyclopædiam errores sparsi clarissima veritatis luce manifestantur, suæq[ue] tribui singula restituuntur, sex libris exposita authore Michaele Maiero Comite Palatii Cæsarei, equite exemto, Phil: & Med: Doct: &c: Cæsar: Mai: quondam aulico.

LIBER TERTIVS. DE AVREA De∣orum, Dearumque Genealogia, ex qua tanquam arbore Philosophi∣ca, innumeri rami Heroum Hiero∣glyphicorum propagantur. (Book 3)

REfutationem Deorum, Dearumque gentilium, à tot seculis antiquissi∣mis apud Poetas & Hystoricos, nec non majorem mundi partem recep∣torum hac nostrâ quasi vltima aetate, quâ Christiana religio ex Dej gratia clarissimé refulget, instituere velle, esset telam multis annorum millibus contextam retexere, ac forté operam Iudere; tum quia Christianis in sua fide satis confirmatis supervacaneum, tum quia Ethnicis scriptoribus, qui fere omnia supersli∣tiosis Deorum et Heroum ab ijs ortorum factis repleve∣runt, impossibile idipsum videri possit: Propterea ne quis aestimet, nos hunc tractarum ideo congessisse, quasi inde nunc prius veritas doctrinae conspici, aut falsit••s Ethni∣corum numinum depraehendi debeat; Id enim ex saçra hystoria, omni exceptione majori, jampridem inno∣tuit; Attamen cum q••••pan•• non prosint singula, multa iu∣vent, & licitum sit vel Sole medium tenente Coeli in pri∣vatis aedibus accendere lucernam, vt loca quae obscurio∣ra

sunt, penitus introspici queant; non immeritò quo{que} existimavimus nos operae pretium facturos, si Deorum et Dearum genealogias per se satis involutas, & per nullum hactenus ad suam veram originem, ex qua promanârunt, reductas, nostrâ qualicunque illustratione, lucidiores red∣deremus:* 1.1 Non enim videtur tantum luminis ingenio hu∣mano accedere, si solum sciat res seu personas pro Dijs ha∣bitas longissi misque temporibus creditas non esse Deos, quam si ad haec indaget ex veritatis fontibus, quid per eas reseu personas à sapientioribus intéllectum sit & intelligi debeat, cum dij non sint: Non enim frustra aut casu intro∣ductas esse vel quilibet imaginari potest: Hoc vt praeste∣mus, pro talento à summo largitore nobis concesso, primo libro res Aegyptias praecipuas, Hieroglyphicas di∣ctas, evolvimus, secundo Graecorum magis conspicuas, & auro insignitas Allegorias percurrimus;* 1.2 Nunc auream Deorum, Dearumque familiam, ex qua tanquam Cathe∣na numerosa Deorum & Heroum progenies, quâ Mun∣dus, hucusque Iaborat, dependet, recensebimus: Home∣rus lib. Iliad. 8. tradit,* 1.3 Deos omnes pendentes ex aurea Cathena, Iovem de Coelo detrahere conantes, quorum tamen conatus fuit irritus: Sublato enim Iove, maxima eorum pars tollitur, quorum ille Progenitor existit; Prae∣ponderat itaque caeteris omnibus authoritate et dominio, quia Coeli imperium, vt fabulantur, ad ipsum pervenit: Hunc omnes Ethnici pro maximo Deorum coluerunt; Cum verò ex se ipso ortus non dicatur, sed ex parentibus tempore prioribus ipso, ab illis incipiemus; qui cum nec ipsi, vtpote Saturnus & Rhea, absque vlla origine esse ag∣noscantur, sed ab alijs quoque prognati, ad hos nempe Coelum & Terram, progrediemur: Ethnici absque vlla sacrarum literarum traditione aut cognitione praesupposi∣ta ex densis humanae mentis tenebris varias de Deo mundique partibus opiniones conceperunt: Nonnulli causam primam aeternam contemplati sunt, sed mundum velut effectum ejdem coaevum adjunxerunt, vt Periphathetici

cum suo Aristotile; Alij causam efficientem Deum aeter∣num, non ab aeterno condidisse Mundum, sed voluntarié in tempore, vt Platonici, vnâ cum divino Platone; quo∣rum sententia Christianis magis affinis est, quam reliquo∣rum Philosophorum: Nonnulli casu confluxisse mun∣dum ex atomis imaginati sunt: Quidam partes quas∣dam minores, alias post alias facts, seu coagulatas esse, vt butyrum ex lacte finxerunt;* 1.4 Sic Arcades jactabant se ante Lunam extitisse; ac alij quaestionem illam solvere conantes, an ovum prius gallinâ, an gallina prior ovo in rerum natura fuerit, mirabiles ortus hominum & ani∣malium tradunt, quemadmodum de muribus Aegypti in initio primilibri narravimus: Atque hi cum Creatorem coeli & terrae, qui omnia ex nihilo fecit, non agnosce∣rent, animalia quidem omnia, vt & vegetabilia ex terra & aqua inter se mistis divetsa proportione, accedente aere & igne, sua sponte prosilijsse putârunt, ac coelum et ter∣ram, absque origine semper fuisse: Idcirco, si pro operi∣bus factis seu creatis haberent, ne cogerentur et efficien∣tem causam eorum fateri, et sic in infinitum progredi, ipsos pro primis dijs non genitis receperunt; Coelo acrē et Ter∣râ aquam seu Oceanum et maria complexi: Praeter haec, flumina, fontes, montes ac ventos terrae et coelo coaeta∣neos statuerunt, vel adfines vel cognatos; aut quod ma∣gis credibile, ex primo concubitu natos: Ex coelo et terra, ita{que} omnium Deorum ortus deducitur, vt et aliarum re∣rum omnium: Verùm etsi tam frivolis et absurdissimis placitis non opus sit responsum opponere, tamen pau∣cissimis verbis multa complectemur, quibus eorum in∣tentio prorsus destruitur:* 1.5 Si homo ex homine duplicis sexus, nec non animalia reliqua ex proprio semine, Item et vegetabilia, ex suis similibus semper oriuntur, idque in tempore, secundum singula jndividua; tum nihil eo∣rum fortuito productum, nec aeternum quid est secun∣dum individua, imó nec speciem; Quodque de partibus verum est, nulla est causa, cur non etjam de toto verissi∣mum

sit; Sed primum ab ipsa experientia ratum habetur; Et ratio connexionis nota est; quia quicquid ex semine suae speciej oritur, id naturaliter & non fortuito oritur; & quod in omnibus jndividuis in tempore ortum est, id aeternum retró dici nequit: Ergo sequitur & secundum verum; Homo jtaque & ca••tera animalia, vegetabilia, & omnes terrae et aquae partes, specis & contenta, aer et to∣tum Coelum cum suis contentis, non fuerunt ab aeterno, sed esse in tempore ceperunt; Non ex seipso; Ergo ex alio; Quis ille alius? Deus Deorū, Creator creaturarum: Caetera argumenta, cum sint notoria hic praetereamus, et Deos primos et magnos creditos, Coelum et Terram consyderemus cum sua propagine: Non negamus quos∣dam sapientiores Ethnicorum, cum viderint tantam De∣orum turbam dari, quae ad vnitatem primae causae tandem reduci debeat, omnes feré Deos ad Elementa mundi ma∣joris reduxisse, atque ita pluralitati numinum tacité re∣nunciasse; inter quos Varro est maximè occupatus ne fabulosi prorsus Dijappareant; verùm cum haec opinio multa absurda foveat, et non sit de intentione authorum, qui primi ex Aegypto hanc Deorum cognationem in Grae∣ciam produxerunt, nos illam omninò repudiamus: Ex Coelo et Terra itaque Saturnus et Rhea progeniti sunt; Deinde Titanus,* 1.6 Iapetus, Thetis, Ceres, Themis, et a∣lij, quos Hesiodus enumerat: Ex Saturno et Rhea, Iupi∣ter, Iuno, Neptunus, Glauca et Pluto: Ex Saturno et Phily∣re, Chiron; ex Saturni genitalibus Venus: Ex Iunone solâ Hebe: ex Iove solo cum Metim vxorem devorasset, Pallas ex capite: Ex Iove et Iunone conjuge Vulcanus & Mars; Iovi ex pellice Latona, Apollo & Diana: ex Maia, Mercurius: ex Semele Dionysius: ex Danae Perseus; ex Alc∣mena Hercules; ex Leda, Pollux et Helena, Castor et Cly∣temnaestra, ex binis ovis: Ex Europa Minos et Rhada∣mantus: Ex Antiope Amphion et Zethus; ex Thalia Palici fratres: ex Cerere Proserpina: At{que} hi sunt ex multis Iovis filijs praecipui, de quibus solum, caeteris omissis, agemus

deinde paucos eosque insigniores ex Nepotibus ejus ac pronepotibus tangemus, Neptuni plaerisque de octoginta, quot numerantur, filijs ex diversis Nymphis prognatis, nec non alijs brevitatis gratia neglectis:* 1.7 Coelum et Terrā concubuisse, si naturaliter, provt coelum est agens et terra patiens, illud forma, haec materia accipiatur, non repugnamus, creatis creandis et quibuslibet ex semi∣ne suo provenientibus; si veró supernaturaliter, aut pro∣vt verba sonant, pro actu generationis seu coitione, el∣leboro extirpandum phantasma judicamus, non ratione aut argumento; Mirum est Sapientes Ethnicos hoc som∣nium somniasse vt Coelo, patri Saturni, testiculos attribu∣erint, eos{que} à Saturno, ne plures generarentur ipsi liberi, amputatos esse; Nemo vnquam in ergastulis magis dely∣ravit; quam hi sapientes dicti; nullus de Deo veram opinio∣nem minùs amplexus est, quàm hi Theologi, si dijs placet, appellati: Verùm respondebunt, rationabiliter id factum, hoc est, Coelum castratum esse, ne scilicet aliud coelum generaret, aliamve terram: At si omne simile generat suum simile, tū Saturnus et Rhea, alijque Saturnini filij e∣runt novicoeli, nouae{que} terrae, quod tamen ab illis non receptū est, sed plaerun{que} ex Saturno Tempus, ex Titano et Iapeto, nescio quo progenitores, ex Thetide deam mari∣nam, ex Cerere deam frugum, ex Themide deam justitiae faciunt: Videamus primò Saturnum et ex filio patrem, aut ex hoc patre sequentes filios consyderemus:* 1.8 Pingebatur ab antiquis senex pallidus curvus, alterâ manu falcem gestans et draconem caudam sibi mordentem, altera fi∣lium parvum ori apponebat ac vorabat: Caput galeâ te∣gebatur, et super illa erat amictus: Habebat iuxta se quatuor filios, é quibus Iupiter virilia amputabat, é quibus Venus oriebatur: Narrant Saturnum, licet junior esset Ti∣tano, tamen ad sese regnū transtulisse, ideo{que} bellū inter Titanum, hujus{que} filios Titanes dictos, et Saturnum exor∣tum, ea{que} lege cōpositum, vt si qui liberi masculi ex Rhea nascerentur Saturno, è medio tollerentur: Saturnus itaque

Iovem recens natum ad se deferri iussit, verùm à Rhea cir∣cumventus lapidem fascijs involutam accepit, quem mox pro Iove deuoravit: Et Iupiter alibi in Creta à Coryban∣tibus nutritur, donec justam aetatem attingeret: Eodem modo Neptunus & Pluto nati prae voracitate Saturni •• Rhea semper aliud offerente salvati dicuntur: Cum veró & Phi∣lyram Oceani filiam amaret, Opi superveniente, in equū se convertit, ex{que} ea Chironem centaurorum iustissimum & prudentissimum (tot discipulorum Iasoni••, Herculis, A∣chillis Magistrum) generavit; Pòst Saturnus idem á filio passus est, quod ille suo patri intulerat, nempe castratio∣nem et á regno dejectionem; juxta regulam, Per quae quis peccat, per eadem punitur: Tum profugus Coeli fi∣lius dicitur in Italiam venisse; Mirum est, tam exiguam terrae portionem tam magni patris filium sustinere potu∣isse, eum{que} exulem ibidem latentem (vnde Latium dictum volunt) hospitio excepisse: At ita nugari placuit Eth∣nicis, vt saltem suarum regionum et vrbium denominati∣ones, fundationes et gubernationes ad aliquem antiquis∣simorum Deorum reducerent, ne ex hominibus, sed dijs orti et progeniti crederentur: Saturni area antiquitus ce∣reis accensis excolebatur, cerei{que} mittebantur ab invicem ditioribus; quia Saturnus quasi lumen vitae humanae esse vel designare videbatur, et multorum commodorum jn∣ventor habebatur: In hujus Dej honorem cum celebra∣rentur Saturnala apud Romanos Domini serviebant seruis. Prae caeteris autem memorabile est, vt Natalis ex Trismegisto adducit, tres omnino sapientes Trisme∣gisti tempore floruisse, nempe Caelum, Saturnum et Mer∣curium: Plaerique, vt dictum, Saturnum pro tempore explicârunt,* 1.9 quasi hoc ex coeli motu ortum, sitque v∣num saltem, ideo Saturnum, vt et coelum, virilibus spoliatum esse: jdem tempus omnivorum esse, om∣nesque suos filios, in tempore et ex tempore generatos absumere, et quasi devorare, nullique parcere, nisi fortè lapidibus durissimis, ideoque lapidem à Saturno vomi∣tione

ejectum dici: Haec quidem similia sunt; sed qua∣tuor, vt aiunt, non incedunt pedibus: Nam si Caelus sit pater temporis Saturni, cur Terra mater? An Terra con∣cepit tempus? Quid terra ad temporis productionem confert? Quid coelum nisi ad Planetarum motum re∣spicias? Quid si coelum staret et Planetae tantum move∣rentur, an propterea non esset tempus? Cur non Sol potiùs, qui annum, diem et noctem, aestatem et hye∣mem, aliasque vicissitudines temporis causatur, pro Tempore aut patre temporis, quam Saturnus aut Caelus habetur? Cur Saturnus claudus fingitur, cum tempus sit celerimum et alas ventis velociores obtineat? Cur idem senex statuitur, cum tempus non senescat, sed juvenem potius repraesentet? Vt enim flamma ignis semper est novissima, nec tantillo temporis spatio eadem perdu∣rat, sed semper alia atque alia nova succedit; sic & tē∣pus, ejusque momentum, quod ipsum Nunc vocant, semper iuvenescit, vetustatis nihil obtinens: An non potius Draco, quem gestat Saturnus, iuventutem re∣ferat, quàm anni circulum, cum exuvias deponat? An non idem specie sit cum ijs, qui assignantur Mer∣curio, Aesculapio, Hesperidum hortis et alijs ante assig∣natis locis? An verò hic anni rotunditatem, alibi duo∣rum adversissimorum concordiam, alibi mentis pruden∣tiam aut vigilantiam summam denotet? Vera autem hu∣jus Hieroglyphici ratio est, quam Basilius Valentinus his verbi exponit: Ego Saturnus, inquit, Planetarum sum∣mus in Firmamento protestor hisce prae vobis Dominis omni∣bus, me inter vos inutilissimum & vilissimum esse infirmi & corruptibilis corporis, nigri coloris, multarum afflictio∣num iniurijs in hac miseriarum valle obnoxium, attamen om∣nium vestrûm probatorem; non enim permanentem habeo mansionem, atque mecum mei similem rapio, cuius mea miseriae nulli causa impu••anda est, nisi inconstanti Mer∣curio, qui mihi suâ incuriâ & negligentia hoc malum in∣flixit: Idem occulta Phil: Cap. 12. De Generatione

Saturni; tradit, eum nutricis culpâ multis vitijs ex∣positum, claudū vno pede factum, at ingenio nihilomi∣nus docilem, sapientem, catum, cautumque redditum, vt omnes in bello, exceptis duobus, qui divitijs, et potentia superiores essent, vinceret: Hinc pallidus, cur∣vus visitur, nempé ob malam digestionem; falcem ge∣stat, quia probator est omnium; Draconem, quia eos quasi renovet, vel seipsum; Cur autem Draco caput et caudam suam devorans apud Authores toties jnculcetur, alia est causa, quam quilibet ibi videat, et differentiam cū hacce consyderet; et quantum distent aera Lupinis, aurea plumbeis animadvertet: Devorat filios, exsese genitos, pro quibus si quis Elementa quatuor accipiat, vel alia corpora, perinde est: Caput galea tegitur, quia fortis in bello est, sed amictus vilior superadditus; hinc vi∣lioris fortunae aestimatur: At quid bellum cū Titanibus sibi vult? Quod nimirum è caeteris ejus generis Saturnus ad regnum eligendus sit; qui Titano si non aetate, tamen sapientia et authoritate antecellit: Iupiter cum Iunone vt il∣linatus esset, Lapis offertur et deglutitur: Probum com∣meritum de tanto Deo, nisi quid arcani subesset: At lapis hic in Helicone videatur, vbi relictus pro monumento est: Saturni salacitas eiecta, an omnis salacitatis in natura cau∣sa est, quippe ex qua Venus orta dicitur, quae omnibus rebus sese propagantibus inest? Tantum né boni ex vis∣cere Saturni mundo accessit? O dementia humana Demo∣critico risu excipienda; O caecitas mentium Heracletico fletu deplorand, si tale quippiam revera suis Dijs à Diis, patri á filio, factum arbitrati sint Ethnici: verùm hoc vix praesumemus de iis, qui quanti et quales fuerint, suis scrip∣tis satis attestatum nobis reliquerunt: Per Saturnum com∣muniter authores nigredinem in principio operis super∣venientem intelligunt, vt multis in locis vbi Planeta∣rū seriem observant, meminerunt: At{que} tum per castra∣tionem Saturni à Iove factam non inconvenienter ni∣gredinis remotionem, á fusca seu cineritia albedine subse∣sequente

Ioviali peractam accipiunt: Natalis Comes de Saturno agens chymica tractantium iudicia circa hunc planetam malé excipit: Praeterea, inquit,* 1.10 Cum singulis planetis ob similitudinem quandam metalla singu∣la sint attributa, metallorum tortores; siue chemistae artifi∣ces, hanc totam ferè fabulam ad suam artem retorserunt, cum se Gebrum, Hermetem & Raimundum platonicos imi∣tari velle profeteantur: Dicunt enim, fictum fuisse ab an∣tiquis, quod Iupiter Saturno génitales partes absciderit acutâ falce, eas{que} inmare deiecerit, ex quibus & é spuma nata sit Ve∣nus; Quia Saturnus sal sit quidam, pater Iovis, praeparati salis scilicet, qui fit ex eo praeparato: Sed quoniam cum Iupiter in vase vitreo existit in peracutam tenuem{que} aquam soluitur prop∣ter vim ignis, quae sumitur etiam ab ipso Iove, cum viriles partes secum afferat, incidens ac separans sulfur intimum ac in sale la∣tens, quae recidunt in vas, quod accipiendis apponitur; Idcirco & Saturno amputatas viriles partes dicunt, & cum sal in aquam tanqūam in mare decidat, ex illo sale & sulfure gignitur Venus. Conantur enim metallorum tortores & has & alias his similes artes excogitare, quibus possint metalla in alias formas trans∣ferre, teterrimâ paupertatis formâ perterriti, ac semper illam lepidissimi poëtae Timoclis sententiam in animo habentes, qui ita inquit: Est sanguis at{que} spi••itus pecunia Mortalibus, quae nulla cui sit copia, Vivos pererrat inter vmbra mortui:* 1.11 At bona verba quaeso, Comes; Adeonè saturnina te stella exagi∣tat, vt ita totam artem chymicam lacessas & somnium esse putes, ob vnius aut alterius interpretationem fabu∣larum tuo palato non arridentium; Demus illum, qui ita scripsit de Saturno (fortè Braceschum Italum innuis) pa∣rum accommodatè ista applicasse; An propterea nulla est chymiae veritas? Interim intellexit illa, quae tu ad mores torques, potius ad chymiae & naturae arcana spectare: Quid si vera sit chymia etiam contra tuum prae••udicium, & supra tuum captum, an propterea, quia tu aliter iudicas aut eam non capis, falsam efficies? Non facies quaeso: De tortoribus metallorum mihi non est sermo, sed de arte

chymica, quae Medicinam auream perficiat, licet non au∣rum fabricet, nec quid naturae aduersum moliatur; Illos, vt falsarios stigmate inuras licet, non veritatis cupidos, tuo{que} haud egentes arbitrio: Quid si chymica tractans Medicinam perficiat, quâ hominibus aegris succurrat, An non sua dignus erit mercede aut praemio? An non ipsi hoc medio paupertatem effugere conueniat? Non mirum igitur si hoc illi faciant suo modo (legitimo) quos tu me∣tallorum tortores vocas; Quorum nonnullos (de veris Ioquor) plus veritatis ex metallis, quam tu fortè ex fabu∣lis extorsisti, ne quid de vtilitate dicam, elicuisse constat: Geber, Hermes & Raimundus Platonici non fuerunt; imitetur eos qui potest, potius opere, quam ostentatione: Saturnum pro sulfure aut sale non accipimus, attamen eius colorem apparere, antequam sulfur philosophicum reuera fiat, asserimus: Quid per genitalia eius intelliga∣tur sub Veneris expositione latius dicemus: Quidam anti∣qui scriptores volunt Saturnum regnasse in Aegypto, ac Rheam sororem duxisse in matrimonium, è quibus nati sint Iupiter et Iuno; Ex his natos esse 5. filios: Clauem et virgam tribuerunt Saturno, quia fortè cum Iano bifronte, qui ianua est anni, communitatem habuit, cui conuixisse traditur: Quae commoda inuenerit Saturnus, & cur lu∣men humanae vitae dicatur,* 1.12 non satis innotuit, nisi causa sit arcana: Cur tam ridiculo ritu eius festa apud Romanos celebrabantur, Vt domini seruis seruirent, & non nisi ser∣monis libertate quilibet vterentur?* 1.13 Nam hic Planeta su∣premus cum infimo & medio coniunctionem patitur: Sic Avicenna de anima dict: 1. cap. 2. Et sicut sol magis va∣let, dans fortitudinem suam vs{que} ad saturnum, & deorsum vs{que} ad lunam, & ita aurum est preciosius omnibus alijs; & ideo quia omnes res caelestes sunt mixtae cum terrestribus ita mittunt su∣am fortitudinem de sursum deorsum: Quia fortitudo terreno∣rum fuit, vt ascenderet superius, & fortitudo superius suit, vt descenderet inferius: Et sicut non potest fieri, quod Saturnus non currat cum sole in eodem signo; Ita non potest fieri, quod

hoc magisterium non retrahat de plumbo aurum: Sed intellige, quod volumus dicere, postquam habes rationem, quod non potest fieri, quod non sit magisterium. Idem Rosarius et Emiganus in turba adfirmant, quod sol dat lumen suum sursum vs{que} ad lunam, deinde respicit omnia tam superiora quā inferiora: Ac quod Saturni splendor dū scandit in aëra, non apparet, nisi tenebrosus, et mercurius radijs solis occurrit: Quod à Trismegisto de tribus sapiētibus suo tempore celebribus, C••lo, Saturno et Mercurio refertur, omnes Ethnicos falsi∣••atis cōuincit: Quomodo enim hi tres vnà vixisse nisi alle∣goricè perhibeantur? De quibus satis: Saturni fratres Tita∣num, Iapetum alios{que} ac sorores, Thetin, Cererem, Themi∣dem, et si quae praeterea sint, hoc loco euoluere nimis tae∣diosum foret, cum nec nostrae intentioni inseruiat singula ad viuum resecare; Nihilominus eorum inferius, prout ne∣cessitas tulerit, sufficientem mentionem faciemus: Nunc ad Iovis, Saturni filij,* 1.14 res gestas et hieroglyphica decla∣randa accedemus: Iupiter vt voracitati Saturni subtractus, ad Dactylos Idaeos in Cretā deportatus ibi{que} à capra, api∣bus, alijs{que} varijs nutricibus pastus et educatus sit, apud diuersos scriptores fabulosos legitur, cuius haec summa est: Thebis in Arcadia apud Messenios natus dicitur, Sa∣turno ereptus in Baeotia, Corybantibus in Creta ad educā∣dum traditus; Hi simulatis sacrificiis inter cymbalorū ••ym∣panorum{que} strepitum infantis vagitum occultârunt: A∣drasteā et Idā nutrices habuit Melissei filias ac sorore Cu∣retum seu Dactylorū: Cum iam adolevisset Iupiter ac Ti∣tanus sensisset, clám Saturni filios contra iusiurandum leges{que} educari, ipse vnà cū Titambus filijs iraâ exarsit, at{que} Saturnum et Opim compraehensos in vincula et in custo∣dias coniecit: Iupiter verò Titanibus debellaris patrem liberat: Post id Saturnus Iovi insidias parat, dum sibi ab eo metuat, Tum Iupiter patrem de regno deiecit, laneo{que} vin∣culo ligauit, et in tartarum protrusit; Tandem{que} ei virilia membra falce eâdem amputavit, quâ ille C••lo patri am∣putauerat: Falx lacta dicitur in Drepanum in••ulam,

& virilia in mare, vnde Venus exorta est: Huic victoriae contra Titanes & patrem Saturnum Iovi caeteri dij ad∣fuerunt: Apollo cecinit cytharâ eius victoriam purpureâ togâ decorus & coronatus lauro: Tum ferunt Iovem Vestae proposuisse, per quam adeptus erat imperium, vt quod mallet, eligeret, at hanc virginitatem poposcisse & primitias sacrificiorum. Fama est Bacchum quo{que} eo bello, contra Titanes gesto discerptum fuisse, cuius cor palpitans Pallas ad Iovem detulit; Póst gigantes contra Iovem surrexerunt, quos ille fulmine disiecit & inter eos Aegeonem, (cui 100. manus eraut, capita 50.) Iovem é regno depellere conantem sub Aetnam montem detrusit; Vnde quoties latus mouet, Aetna flammas eructat: Eodem partu cum Iove Iuno nata dicitur,* 1.15 ab Horis e ducata; Vel ab Oceano & Tethye, vt alijs placet: Huius potiundae desyderio captus Iupiter sese in cuculum mutauit, qui cum tempestate obortâ tremeret frigeret{que} in gremium Iunonis aduolavit, a qua veste tectus, eam resumptâ primâ formâ compressit & póst in vxorem duxit; Ex Iunone & Iove nascitur Mars, Arge, Ilithya & Hebe: Ab alijs his additur Vulcanus; Quem Lucianus subuentaneo concep∣tu è Iunone abs{que} maris congressu natum fingit: Credita fuit esse divitiarum dea ab antiquis; Eam{que} fama est Io∣vem aliquando altè suspendisse, pedibus{que} illius duas in∣cudes appendisse at{que} aureum vinculum iniecisse mani∣bus; Cum{que} ita Iuno penderet in aethere, caeteros deos id graviter tulisse, ne{que} soluere tamen potuisse: Attribuuntur ei quatuordecim nymphae; Pavo{que} sacer habetur; Quia propter illam caesus fuit Argus a Mercurio & in illam avem mutatus: Anser aliàs fuit auis sacrata Iunoni; Sic & vacca ex animalibus; Quia ex figuris Hieroglyphicis Ae∣gypti est, Iunonem denotans: De fabulis Iunonis, vt anté sub Saturno, Natalis dicit chemicos artifices conatos esse nonnullas partes ad suos ignes & ad sua vascula retra here: Dicitur Iuno (inquiunt) Saturni & Opis filia,* 1.16 Iovis{que} soror & coniunx, & ante Iovem nata eodem partu, Regina{que} esse deo∣rum

& divitiarum dea, partubus & matrimonijs praefecta, quae nihil est aliud, quam aqua mercurij, quae Iuno nominatur: Saturni ea de causa est filia, quod ab eo & eius terra destillat ac manat: Haec terra dat opes siue aurum chemicum, quod vnà destillet Iuno & Iupiter, siue aqua Mercurij, & sal in ima parte vasculi vitrei ac in vase relictus: Cum verò prius effluat aqua Mercurij è vasculo, nascitur Iuno ante Iovem; Et quae sequuntur apud Natalem; Quae satis insinuant, hasce fabulas Iovis & Iunonis permultis chymiae deditis, de quo subiecto fictae & introductae sint, innotuisse, licet non omnes vno modo acceperint; Sed diuersi ad diuersas materias suas ac operandi rationes interpretati fuerint; In eo enim conueniunt, esse eas antiquissimae philoso∣phiae chymicae apud Aegyptios & Graecos vsitatae reli∣quias & picturas hieroglyphicas, poëtarum libris ferè omnium sparsas et decantatas, à paucissimis nisi super∣ficialiter intellectas: Iupiter autem quis sit, et quod subiectum eo denotetur, vulgari versiculo illo apud poëtas citato discernitur:

Iupiter est idem Pluto, Sol & Dionysius.

Si ita{que} Iupiter intellectu idem est cum Plutone,* 1.17 et reliquis, primo videamus Plutonem; Hic frater dicitur Iovis, itidem ex Saturno et Opi natus; Militauit cum Iove et post victorias varias rerum{que} gestarum faelices successus, cum ••ove et Neptuno iactis sortibus terrarum imperium divisit: Cui Hispaniarum et locorum omnium ad occidentem solem obtigit imperium: Hinc Strabo lib. 3. Geogr: Plutonem fuisse opulentiae deum & in Iberia apud Pyrenaeos montes habitasse, memoriae prodidit: Fingitur curru vehi atrorum equorum; Dictus Pluto, quia diui∣tias largiatur; Caelibem et filijs carentem vitam solus om∣nium deorum traduxit: Quia nulla dea ipsum ob defor∣mitatem et obscuritatem regni maritum esse suum pati poterat: Nihilominus Proserpinam Cereris filiam rapuit et in curru ad fluvium Chemarum in Sicilia deportauit, at{que} hinc ad sua regna subterranea: Canem habuit Cer∣berum

tricipitem, ••ique immolabatur Taurus; et Nar∣cissus, adianthum & Cyparissus in Coronis erant dicata: Claves pro insigni, vt Iupiter sceptrum et Neptunus tri∣dentem gestasse fingitur: Testatur Strabo, lib. 9. Ad ri∣pas Corali fluvij, vbi sacra fiebant Pambaeotia constructam fuisse ob mysticam quandam causam Plutonis ac Palladis a∣ram communem:* 1.18 Haec de Plutone; quae de Sole et Diony∣so huc spectant, inferius dicentur. Iupiter ita{que} et Iuno, vt sunt frater et soror, maritus et vxor, agens et patiens, de vno eodemque subjecto intelliguntur, de quo ante Saturnus & Rhea, Osiris et Isis ejusdem conditionis et prosapiae Personae Hieroglyphicae; Quod cum supe∣rius satis declaratum sit, repetitione hic non eget: At huic cur tantum fabularum affingitur? Id partim pro decla∣ratione rei latentis, partim ad potentiam Iovis, qualis cre∣ditus suit, demonstrandam, factum existimetur: Lapis pro eo substituitur; quia ita decuit; educandus traditur sacerdotibus, qui Cymbalorum strepitu eū occultârunt: Cum aere enim Philosophico nisi conjungatur et in vno vase quasi cū eo nutriatur, omnis opera perditur: Nutrices sunt Melissei filiae seu apes, vt alij volunt, quia volatilia in∣secta sursum et deorsum circa faetum seu puerum Philoso∣phicum vagantur: Titanes vincit, hoc est spicula jactantes fumosas exhalationes; & Saturnum patrem remouet de imperio; seu post nigredinem adducit albedinem Iovia∣lem; virilia amputat ej, hoc est sulfur illud, à quo ni∣gredo & generatio jpsius procedebat; Apollo cecinit e∣jus victoriam purpureâ togâ jndutus; quia purpureo apparente colore victoria apud Iovem adest. Per Ve∣stam, Ignis intelligitur, cujus beneficio Iupiter adep∣tus est jmperium; Vestae igitur, quia jgnis semper no∣vus, purus & imaculatus est Virginis instar, votum est concessum semper virginitatem seruare: Quae res etsi Hieroglyphica antiquitus fuerit apud Aegyptios et Grae∣cos, apud Romanos tamen vt religiosa maximé re∣cepta est, cum tot Virgines Vestales Vestae perpe∣tuum

ignem, vnà cum Virginitate foverint, vt hy∣storiae ••estantur: Iunonis amore quomodo potitus sit Iupiter; vt & matrimonio, res ad literam absurdissima est; si ve••ó ad occultum sensum respioiatur, forte conuenien∣tiam cum naturâ avis repraesentabit; Cuculus in cujus a∣viculae nidum ova sua ponit, illa à pullo excluso pro prae∣mio nutricatûs devoratur, detestandâ ingratitudinis notâ: Talia affingere Dijs et Deabus ab insanissima gente vide∣retur alienum; Allegoriae autem ejusmodi excusant, fort•• eo, quod materà filio in Philosophico magisterio deuore∣tur & soror á fratre: Sic Lull: Theor: Test: 87. Rem vi∣lem accipias ac ••am facias suos amplexari parentes, quous∣{que} penitus crepent, & sint velut mortui: Ibid. Argentum vi∣vum est causa mortis suae, quia ipsummet se ipsum, interficit, & postea accidit patrem & matrem suos, & extrahit eis animas à corporibus, & epotat omnes ipsorum humiditates: Divitiarum Dea Iuno habita est; quia aureum vinculum eius injectū est manibus, ipsaque Dea altè suspensa pedibus á Iove: Cum enim pars ••gens & patiens, fixa & volatilis sint Iupiter & Iuno, haec non nunquam ob suam volatilitatem in aere suspenditur, dū ascendit et superiori parti adhaeret: Nymphae ipsi attributae sunt aqueae portiones; et pavo co∣lores varios refert qui ratione volatilis materiae accidunt: dum enim totum manet fixum, vnus est color impermu∣tabilis: Mercurius autem saxo Argum occiderat,* 1.19 cujus centū oculi pavonis caudae à Iunone inserti finguntur: Plu∣to quo{que} opulentiae Deus est, quia opes ex inferis locis ter∣rae; cuj ille pra sidet, petuntur: Ipsi Taurus sacer, hoc est, Apis Aegyptius; quia vnius sunt intentionis; Pyrenaeos inhabitat montes: quia ista prima fuêr••loca, vnde in Eu∣ropa metalla petita sintà Phaenicibus, vt ante dictū; Inde quoque Hercules suos boves abegit; Ipsi Cerberus custos qui triceps fuit, et Claves pro insigni, quia sine ejus clave nihil obtineri poterit: Ad Chemarum fluvium rapuit Proserpinam; ne agens absque patiente videretur:* 1.20 De mystica autem causa cur Plutonis et Palladis ara

communis fuerit, nos nonnihil subodorati sumus: si enim Plutonis regia alicui pateat, & Palladis accedat artificium, hoc quod quaeritur Medicamentum summum conficitur, quod arte Palladia ex dono Plutonio concinnatum mira∣bilia mysteria aperi••: Palladis erim congregatio cum Vulcano, Premetheo, vel Plutone semper ominosa est, et quid mysticum designat; vt alibi saepius annotavimus: Neptunus tertius Saturni filius,* 1.21 mare et insulas maris cū imperio sortitus est: Vxorem habuit Amphitriten, ex qua et ex varijs pellicibus magnum numerum filiorum susce∣pit; Phaenicem filium è Libya; Ionem filiam ex Pyrene; quam Iupiter in nebula, vt lateret, compressit, et cum Iuno interveniret,* 1.22 in vaccam candidam mutavit; Hanc tandem Iuno, Argo interempto, aestro immisso exagi∣tavit; cumque hinc multa maria Europae et Asiae trana∣visset, tandem in Aegyptum ad Nili ripas veniens dicitur Io primam hominis formam recuperasse; quae ab Aegyp∣tijs Isidis nomine culta est: Inde fingebatur Isidis sta∣tua cornuta, modo Iuna, modo terra dicta: Vaccam autem Isidis & Iunonis esse imaginem Hieroglyphi∣cam, vt Taurum Osiridis & Plutonis, supra satis decla∣ratum est: Troiana Neptunus, vna cum Apolline aedi∣ficavit maenia; Tridente & concha incedit, veste cyaneâ, capillis nigris, oculis, caeruleis à quatuor equis, vel vt a∣lij, vitulis marinis, tractus: Ejusdem Neptuni filij sunt Proteus ex Phaenice Nympha,* 1.23 Triton ex Amphitrite; Pro∣tei filij Tmylus & Telegonus, ab Hercule occisi, quia hos∣pites interimebant; filia, Idothea, quae docuit Menela∣um, quomodo Proteus ejus pater cōpraehendendus esset; vt tradit Homer. Lib. 4. Odyss. Triton Neptuni buccina∣to & tubicen est;* 1.24 Cujus filia Tritia virgo Minervae Sa∣cerdos â Marte cōpressa peperit Melanippum: Triton, Io∣vi bellū adversus Gigantes gerenti in causa fuit victo∣riae dū conchâ inventâ sonum inauditum edidisset, quo illi in fugam versi fuerunt: suprema pars corporis vs{que} ad vmbilicum fuit hominis, inferior vsque ad caudam Del∣phini,

duos pedes priores equinos habuit, caudam{que} du∣plicem in lunae formam; humeri ejus fuerunt colore pur∣pureo; Apud Romanos super Templo Saturni Triton qui∣dam eximiae magnitudinis fuit collocatus, qui buccinam inflabat, quoties oriebatur ventus, caudam{que} intra ter∣ram occultabat; Glauca quo{que} fuit ex filiabus Saturni, ex Opi nata: Ex Philyre autem Chiron Saturni filius,* 1.25 cujus vxor Chariclo Apollinis filia, vel Oceani vel Persae: filia Ocyrhoe: quia veró pater ejus equum simulasset cum Philyren peteret, ne agnosceretur, hinc Chiron ab vm∣bilico superiores partes corporis habuit hominis, inferio∣res equi: Cum adolevisset in sylvas abijsse dicitur, vires{que} herbarum primus observasse; vnde & ob peritiam Chi∣rurgiae aut laborum manuum, Chiron fuit nominatus: A Diana venandi rationem in sylvis didicit: Ideoque A∣chillis, Herculis, Iasonis et Aesculapij magister in vtraque ar∣te et medendi et jaculandi fuisse scribitur, vt jam anté me∣minimus:* 1.26 Cum verò Herculis sagittas venenatas incau∣tius tractaret ab vna earum in pede laesus ex eo vulnere et dolore obijt; Vt de Proteo, Tritone, alijsque ejusmodi monstrosis Poetarum inventis, nihil aliud nisi materiam philosophicam, vnà cum Cerbero, Chimaera, Sphynge et Draconibus, Typhonis et Echydnae filijs, denotantibus spar∣sim antehac diximus, et in posterum dicturi sumus,* 1.27 sic quoque Chironis declarationem sub Iasone attulimus, il∣lum nempe tot Heroum esse magistrum, qui eos manuum labores seu practicā circa Medicinam auream indagan∣dam docuerit; Nunc aliud Monstrū ex Saturno proge∣nitum, at sine vitio naturae, videamus nempe Venerem: Ejus ortus Hyperphysicus traditur, nempe ex Saturni ge∣nitalibus in mare projectis, et ex spuma maris, vnde et Graecis dicta est 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 cum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 spuma sit; In Cyprum primum Concha devenisse praesumitur, vnde & Cypria cognominatur, aeri quasi Cyprio praesecta: De ejus pul∣chritudine, quomodo ex mari emerserit,* 1.28 Poetae et picto∣res consulantur: Apelles enim in eo summam suae artis

vim expressit: Inter Deas omnes pulcherrima habita est, inde à Paride aureum pomum, promissâ insuper illi Hele∣nâ, mulierum formosissimâ, quod pulcherrimae dari ex inscriptione debebat, obtinuit: Sequentibus seculis, cum ejus pulchritudinis tanta fama à Poetis sub Allegoria sparsa esset apud Graecos & Romanos, huic tanquam vo∣luptatis & amoris Deae litatum est; Multa millia templo∣rum instituta et dicata, & innumerae mulierum lasc••va∣rum Myriades ejus ministerio, hoc est libidini, sacra••ae fu∣erunt; adeò etiam vt in Proverbium cesserit, non cuivis homini contingere, adire Corinthum, tanquam omnium rerum foelicissima esset Corinthum, vbi tot millia prosti∣bulorum Venereorum pro miraculo haberentur, quae ad∣venas quoscunque suae pulchritudinis et voluptatis illece∣bris facile captarent & allicerent, vidisse et lustrasse: Cum∣que Venus pro Dea tam benevola humano generi semel recepta esset, nullus inventus est, qui huic bellum indixe∣rit, qui non ejus cultui maximè studuerit seque mancipâ∣rit: Martem vt Deum revereri, honore afficere, naturae humanae quid adversum videbatur, quia is sanguinis effu∣sione & morte gaudere creditus est, econtra Deam Vene∣rem agnoscere, ei{que} reverentiam voluptatibus exhibere, quid amabile & jucundum omni generi iudicatum est: Hinc Venerem pacem, Martem bellum diligere dixerunt, hunc morti,* 1.29 illam vitae causam praebere: At deploranda est humanae mentis caecitas in his, vt in alijs, quod lici∣tum ab illicito, bonum à malo haud discernere potuerit: Venus non pro libidine apud Aegyptios et Graecos anti∣quissimos introducta erat, sed pro filia Saturni, (Cuius so∣ror est Veritas in profundo specu abdita) quae tamen esset pulcherrima et ignem in nostro subiecto exciraret, hoc est, amorem et appetitum sese propagandi: Haec fuit occasio omnis idololatriae et Veneris cultus; Quod verò illud ita sit, multorum testimonijs adductis, si opus sit, demonstrare liceret; at nos paucis hic contenti erimus, hoc praeiudicio; Nos quae de Venere dicturi sumus, non

intelligere de libidine animalium aut voluptate & desyde∣rio coeundi, vt quidam mythologi Veneris fabulas crasso modo exponunt, nec de stella Coelesti, quam Venerem, Hesperum vel Luciferum dicunt, solis praeambulonem aut pedissequum, Planetam, nec de metallo noto commu∣ni, quod chymistarum Vulgus quo{que} sic appellat, sed de quodam subiecto philosophico, sine quo nihil effici pos∣sit: Hermes cap▪ 4. Iam Venus ait: Ego genero lumen, nec tene∣brae meae naturae sunt, & nisi meum esset metallum siccum, omnia corpora mei indigerent; Quia ea liquefacio, & eorum rubigi∣nem deleo, & substantiam extraho; Me igitur & fratre meo iunctis nihil melius ac venerabilius: Rex antem dominator, suis fratribus testantibus ait: Ego coronor & diademate ornor, & regno vestro induor, & cordibus laeticiam ingero, & ego vinctus vinis & pectori meae matris & substantiae eius, continere & qui∣escere meam substantiam facio, & invisibile ex visibili com∣pono, tunc occultum apparebit, & omne quod philosophi occulta∣verunt, ex nobis generabitur. Sic Flamel: Ex Democrito: Ae∣ris igitur corpus protrahens quantum par est, ceu quandam lin∣guam oblongam facito: Postea super carbones reponens in ipsum vulcanum concita, irradians nunc sale fossili▪ nunc ocra Attica continué, vel alternatim humerum & pectus Paphiae exornans, pulchrior planè fiet, ac glaucum colorem abijciens apparebit tota aurea: Cum talem fortasse Paris Venerem vidisset, Iunoni & Palladi anteposuit. Et ibidem: Venus vt homo, animam & cor∣pus habet: Oportet igitur materiam corpore spoliare, vt perma∣nente spiritu tingente ad cuiuscun{que} quaesiti perfectionem accom∣modetur: Quid est Venus? Quod homo materialae corpus: Ani∣ma quidem est pars tenuis in ipsa, quae per regimen in lucē prodit, hoc est, spiritus tingendi potentiam habens: Corpus verò est graue & materiale, terrestre{que} suam quod vmbram habet, quam opor∣tet spoliare igneo pharmaco: Haec ille quae sufficiant: Cicero in lib. 3. de natura deorū, sequutus Varronem, Orpheum Romanum, seu theologum Ethnicum,* 1.30 Veneres plures producit, vt consuevit circa omnes alios deos, deas{que} et He∣roes; Cum enim hae personae sint saltem reuera hierogly∣phicae et fictae ad intentionē illorum, qui agnoverunt, quas

res subintelligerent, inde contigit, vt deus, dea, heros vel heroina ex illis alijs at{que} alijs parentibus, locis, tempori∣bus et circumstantijs prognati dicantur, vt patet ferè in omnibus, Ideo{que} ne fabula aut falsitas religioni receptae inesse videretur, distinctio inuenta est pro remedio, quo etiam diversissima conciliari poterunt; Hoc modo, in∣quam, Cicero dicto loco tres Veneresfuisse affirmat, quo ad originem diuersas; Primam è Caelo et Die natam, cuius Elide delubrum extet, alteram è spuma, ex qua et Mercurio Cupido secundus ortus sit, tertiam ex Iove et Dione pro∣creatam, quae nupsit Vulcano: Nos novimus Venerem nec deam nec hominem fuisse, sed personam apud Aegyp∣tios introductam, quasi scenicam, ad declarandas res sub ijs nominibus occultatas; Ideo{que} tradiderunt antiquiores hanc natam ex Iove et Iunone, vnà cum Osiride, Iside, Ty∣phone et Apolline; Sive igitur ex Saturno, siue Iove, siue Coelo, siue aliunde genita dicatur Venus, res tamē vna est, et non plures, vt sapientiores ex Ethnicis delyrârunt; De quâ si constet apud authores, de nominibus non curant; Nomina enim dicunt esse propter res et non res propter nomina; Haec sunt vestium vice, illae res corporum vivo∣rum; Fartum vestium amant amatores, inquit Comicus, non vestem ipsam; Ita et philosophi fartum nominum, non nomina, hoc est, solas res admirantur et respiciunt: Nec propterea fabula esse desinet quicquid de dijs dictum est, quod Cicero in personis, rebus et temporibus bene distinguat; Cautè quidem satis, at non verè: Distinctiones enim eius sunt de non entibus et manifeste falsis: An Ve∣nus ex Coelo et Die nata est? An Coelus cum Die concu∣buit,* 1.31 vt cum Terra ante dictâ? O Medici mediā pertundite venam; Insanit Cicero prae nimia sapientia: Sic tres Ioves facit, quorum primus et secundus in Arcadia nati, hic Coe∣lo, ille Aethere patre; Tertium Cretensem dicit Saturnum patrem habuisse; Ex primo Proserpinam et Libetū, ex an∣tiquissimo Iove Athenarum rege et Proserpina Dioscuros natos: Item Mercurios quin{que} plures Apollines, Cupidi∣tes,

Bacchos, Hercules, Soles, lunas seu Dianas, vt suis locis videbimus: Condonent quo{que} Mythologi mihi, quod Ve∣nerem non pro luxuria aut libidine exponam, vt hactenus toti mundo placuit; Nam si de prima origine et rei verita∣te sermo sit, vt res est, sentiendum et loquendum puto; Si verò de receptâ consuetudine, nec ab ea recedendum ar∣bitror abs{que} manifesta causa: Medici nouerunt functiones in corpore animalium, praesertim hominū esse varias, na∣turales, vitales et animales, at{que} has distinctas in sensitivas et motiuas, Intellectum et voluntatem, ac singularum ex hisce multas esse differentias▪ varia organa et sedes; Ex na∣turalibus vna est generatiua functio dicta, quae in mēbris generationi dicatis sita est, ea{que}, quam illi Mythologi de∣am Venerem explicant; Quod si ita liceat, vbi sunt caeterae alijs functionibus dicatae, Salacia, Venilia, Cinxia, Prema, Virginensis, Partunda, Lucina, Rumina, Cunina, Edulica, Potina, et quis numeraret omnes? Venerem amicā Adoni∣dis fuisse iam antè narravimus; Quorum autem liberorum mater età quibus facta fuerit, in sequentibus dicemus:* 1.32 De Saturni filijs satis, nisi quod de vnica Veritate, toto hoc tractatu indagandâ, quae Temporis filia dicitur, acturi si∣mus: Nunc ad Iovem et Iunonem reuertimur: Metim Oceani filiam Iupiter primò in vxorem duxerat, quae po∣stea pharmacum Saturno bibendum praebuit, quo ille La∣pidem prius, deinde filios voratos evomuit:* 1.33 Verum hanc gravidam factam Iupiter, (an prae amore, an odio, ignora∣tur) deglutivit, ex quo cibo mox ipse gravidus factus Pal∣ladem armatam è capite peperit: Postea Themim duxit, ac tertiò Iunonem, quam retinuit: Alij dicunt Thetidem in varias formas versam deni{que} compressam à Iove fuisse, quae cum esset gravida, audiens Iupiter, fore vt ex ea nasce∣retur, qui Coeli imperio potiretur, illam absorbuit, quare ipse postea apud amnem Tritonem Palladem peperit: Quae Tritonia dicta est propterea, aut quod à Tritone edu∣cata sit: Est ita{que} Pallas abs{que} matre è cerebro Iovis ort••, Vulcano per securim ipsi viam praebente: Homerus ab op∣pido

Baeotiae Alalcomenio Alalcomeniā nom••avit, quod apud se natam fuisse Mineruam Alalcomenij dicerent, vt ait Strabo lib. 9 De aurea pl••via,* 1.34 Palladis natalem locum, Rhodum, decorante, anté diximus: Palladem Dionyso in Nysa enutrito praefectam fuisse ab Ammone ad devitan∣das Rheae insidias, alij scribunt, qui ex Ammone Satur∣num vel Iovem faciunt: De nominis ratione dissentiunt nonnulli, cum quidam, quod cor palpitans Dionysi á Tita∣nibus discerpti ad Iovem detulerit, alij quod iacula mittat, alij quod Pallantem gigantem iaculo interfecerit, dictam putent: Vndecun{que} sit nomen, promiscué Pallas, Trito∣nia, & Minerua dicitur: Virgo semper mansisse creditur, quae Tiresiam caecum fecit, a quo nuda conspecta esset la∣vans se in fonte Heliconis Hippocrene: Vulcanus quo{que} vim ei inferre volēs spe sua frustratus est, vt anté memora∣vimus: De Palladio inferius sub Troiae requisitis agetur: Quid iam per hanc deā antiqui intellexerint, facilè à quo∣vis perspicitur; Nec vetò quicquam aliud, nisi sapientiam acutae mentis et emuncti cerebri, Pallade ex cerebro Iovis nata, denotari censemus; Sine eâ enim nihil peragitur nec in alijs arduis negocijs, nec in magisterio philosophico, quod ideo sapientum vocatur: Haec arcanorum contem∣platio per Palladem designata non debet vulgo prostitui, sed sub philosophiae velis abscondi, vt multis in locis phi∣losophi cum obtestationibus et imprecationibus admo∣nent: Hinc Tiresias abs{que} dubio excaecatus fingitur, quod nudam Palladem, vt Actaeon Dianam hinc in ceruum mu∣tatus, viderit: Iuno verò cum Palladis monstrosum par∣tum ex cerebro sui coniugis factum audivisset, irata cum diris execrationibus terram percussisse dicitur, vnde Ty∣phon ille,* 1.35 tot draconum parens, prodierit; Cum{que} ali∣quando ab Apolline in domum Iovis ad conviuium fuisset vocata, at{que} inter alias epulas lactucas agrestes appositas comedisset, cum anté esset sterilis, gravida facta traditur, ac póst Heben filiam peperisse: Quam Latini Iuventatem appellârunt, Iovi pocula ali∣quamdiu

ministrantem: Haec Herculi vxor data dicitur in Coelo, Martis Soror nec non Vulcani: De Marte, quod ex Iove & Iunone natus sit, antiqui non dubitant;* 1.36 Hujus res gestae non nisi praelia & adulteria cum varijs concubinis, cū propriam vxorem non habuerit, leguntur; Paucissimo∣rum nos mentionem faciemus; Adulterium ejus cum Ve∣nere notissimum est; de quo Poeta Ovid.

Fabula narratur ••oto notissima Coelo, Mulciberis capti, Mars{que} Venus{que} dolis.

Venus Vulcano nupserat deformi, claudo & operario ma∣rito, formosissima mulierum, tenerrima & luxuriosissima; Huic copulatur itaque furtim Mars, at à Sole proditus, à Vulcano ligatur vinculis imperceptibilibus, fortissimis, vt ita risum et lusum praeberent superis videntibus: Ethni∣ci Poetae et scriptores Martem pro Deo belli, pro{que} ira, vin∣dicta, bile & furore accipiunt & interpretantur; Ve••ū anti∣quissimi ad vim quādam igneam, ardentē à Iove product•• respexerunt, quae insultus & praelia ignis sustinere nō vere∣atur, et quasi invulnerabili sit corpore; Si Venus nostra cū hoc Marte concumbat in apto cubili, & à Vulcano reti aerio vel ehalybeo vinciatur, nascetur inde pulcherrima filia Harmonia dicta; hoc est harmonicé cōposita & omnibus numeris absoluta;* 1.37 quae tutelare numen antiquitus diceba∣tur: In cujus nuptijs adfuerunt omnes dij▪ deae{que} cum suis donis, et epithalamijs, quae recēsentur á varijs Poetis: Nup∣sit autē Cadmo, de quo superius, Aegenoris Phaenicum re∣gis filio; Draco, qui socios Cadmi aquā adferre iussos inte∣remit & ipse á quibusdam Martis et Veneris filius dici∣tur; Vnde avunculus Harmoniae extitit; Post multas cala∣mitates, quas Cadmus perpessus narratur, vnà cū Harmo∣nia vxore in Draconē conversus fingitur: Ita vt obitus fe∣rè omnium Hieroglyphicorum deorum aut heroum suo ortui correspondeat, ne fabula esse non conspiciatur: Har∣monia enim ex Marte et Venere nata est Medicina illa au∣rea primâ vice lōgolabore elaborata, quae sielocetur Cadmo (à quo Cadmia nostra dicitur) tū adsūt omnes dijcū suis do∣nis,

hoc est, fructus & effectus speratus abesse nequit; Deni∣que vnà cum Cadmo in Draconem mutatur imò quod pejus, in Basiliscum; Nostra enim Medicina denuó suo simili incorporata, basilisci vim & oculos nāciscitur; vt apud nostrates Philosophos frequentissimé legitur: Huc spectant sequentia Philosophorum dicta: In Metaphora Belmi apud Rolarium: Quando extraxeris me partim à na∣tura mea, & partim vxorem meam à natura sua, & postea occi∣datis naturas, & suscitamur resurrectione novae & incorporali, eô quod postea mori non possumus: Et in Secreto maximo: Aurum loquitur & dicit: Maledicantur, qui nobilissimam meam formam vilipendunt: Ego sum nobilissimum ens, & omnes influentiae Coeli in vnum convenerunt ad meam generatio∣nem per mandata Deipotentis, & ego sum opus naturae perfectae, & sum natus sine adulterio, & isti phantastici & novelli obcae∣cati m•• spurium & bastardum vocant, & me ignorant. Ego verò sum incorruptibilis & filius Solis, & minima pars sub∣stantiae meae est totum meum continens, nec in me aeliquid cor∣ruptibile reperiri potest; Et tamen isti ex corruptibilibus me & substantiam meam volunt multiplicare; quomodo possunt ipsi creare filios mei similes abs{que} consensu & consilio meo, nequaquā fiet, quous{que} ego semen meum igneum iactauero in sanguine meo fluente, albo & igneo: Quae Philosophi verba evidentissim•• Harmoniam Philosophicam depingunt: Cujus haec definitio à quodam traditur: Elixir est quoddam compo∣situm habens in se virtutem mineralem inclusam, exi∣stens condimentum, antidotum & medicina omnium corporum purgandorum & transformandorum in Solifi∣cum & Lunificum verum.* 1.38 Cum verò Vulcanus vincula jnjecerit Marti & Veneri, Harmoniae, hoc est, nostrae Medi∣cinae Philosophicae ortum suâ quoque operâ adjuvit, licet Zelotypiâ adfectus id fecisse aestimetur, hinc de ipso, vt∣pote Martis fratre, seorsim dicemus; idque brevius: quia alibi saepissimè ejus mentio fit; & sine Vulcano vix vl∣lus ex his Hieroglyphicis dijs aut deabus declarari potest: Propter deformitatem à Iunone matre è coelo in mare

praecipitatus est: ex quo casu claudus factus, à Lemnijs pò••t educatus traditur: Ignis ejus inventum, vt alij, Pro∣methei, falsissimè creditur: Hinc Lampadophoria, de quibus inferius, ipsi dicata: In Insula Lipara officinam habuisse putatur, ac dijs multis arma fabricasse, & Iovi fulmina facere: Talum aereum fecit Insulae Cretae praesidē: sic & canem aeneū eximiae pulchritudinis fecit vivum, quē Ioui largitus, ille Europae, haec Procridi, quae Cephalo; at{que} is canis postea suit à Ioue in lapidem conversus:* 1.39 Pando∣ram Iovis iussu formauit pro igne à Prometheo rapto, h••∣minibus offerendam: Arma Iovi adversus gigantes fabri∣cauit, pro quo Minervae nuptias expetivit; at illa eius li∣bidini reluctata est: Leones ipsi consecrati fuêre, quia ig∣nea animalia sint; Famuli Cyclopes, Brontes, Steropes a•• Pyracmon, quorum meminit Virgil: 8. Aeneid:* 1.40 Ardalus eius filius cellam fecit Musarum apud Traezenios; Et Bro∣theus, qui irrisus ab omnibus propter deformitatem oris in ignem se conjecit: Eius vxor praeter Venerem Aglaia, id est splendor dicitur: Vulcanus iniuriae acceptae á ma∣tre Iunone (quae divitiarum dea singitur) minimè obli∣tus, auream sellam cum occultis quibusdam vinculis do∣no ej misit, quae deam, cum assedisset, statim implica∣verunt. Natalis sub Vulcano recenset Chymicos quoque Vulcanum sibi proprium accersere, & per eum intelligere sulfur aut argentum cursitans, quod nihil nisi suae naturae in se recipit, sed ab omnibus separatur; & quae deinde aspergit ex animi impotentia an inscitiâ an invidiâ dicam, nescio; At ipse sibi sua habeat scōmata, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉;* 1.41 Ignem gladio fodit, dum Vulcanum ita contumeliosè excipit; Quin ostendit se Ignis vsum non alium, quàm manibus calefaciendis aut cibis coquendis aut fabrili∣bus officinis convenientem scire; exjstimans medicinas optimas absque ignis ministerio concinnari posse; j•• quo fallitur: Optimae enim Medicinae optimo jndigent, quod est jgni••, Elemento, vtpote spiritualitati & sim∣plicitati proximo, sine quo nec natura nec a••s opera∣tur:

Vulcanus itaque non est•• Medicina separandus, sed illi, vt coquus culinae, maximoperè conjungendus: Cum Pallade Vulcanum quid commune habere, si non concu∣bitu, tamen vnius arae cultu, jam antè narravimus: Pallas itaque gubernet Vulcanum, hoc est praemeditatio et Sa∣pientia ignem Philosophicum, de quo qoud multiplex sit, multis in locis tractatum invenimus: Ad quatuor tamen genera omnes ignes, quorū mentio▪ fit apud authores, re∣duci posse, ijsdem testibus non est dubium; nempè ad naturalem, innaturalem, contra naturam & occasionatum seu Elementalem: Sic enim Riplaeus port. 3. Quatuor sunt ignium genera quae scire debes; naturalis, innaturalis & con∣tra naturam, Elementalis{que} qui accendit lignum; His ignibus vtimur & non pluribus: Ignis contra naturam debet excrucia∣re corpora, ipse est Draco, quemadmodum tibi dico violenter comburens, vt ignis inferni: Ignis naturae est tertium menstruū; ille ignis naturaliter inest cui{que} rei; Ignem occasionatum voca∣mus innaturalem, vt calorem cinerum & balneorum ad putre∣faciendum: Abs{que} his ignibus tu nihil perduxeris ad putrefa∣ctionem, vt possit separari sua materia, vt simul sit proportio∣nata ad nouam coniunctionem: Facigitur ignem intus in tuo vi∣tro, qui comburat corpora efficacius, quám ignis Elementalis: Haec ille: Quibus et Lullius, Flamell. et Scala Philos: Scal. 1. alijque assentiuntur; Per Vulcanum igitur Ignem occasionatum seu innaturalem et Elementalem propri•• intelligimus, non autem ignem naturalem; sed addimus, Ignem contra naturam ab ipso Vulcano praeparari debere, quem si agnoveris, dimidium operis Philosophicj obti∣nes: In Lemno habitasse dicitur, quia eam insulam ter∣ram habere calidam et medicinalem inprimis constat: O∣pera quae fecit fabrilia partim sunt Philosophica, partim alterius intentionis, si considerentur attentiùs: Deorum et Heroum clypeos et arma fecit, et insignia distribuit; quia ab igne omnis eorum motus et potentia provenit; vnde tales sint vel habeantur: Iovi sceptrum et fulmina, Marti clypeum, Neptuno tridentem et alijs alia suae artis

monumenta relinquit: Matrem quoque aurea sella con∣strinxit, quod in vltimâ operis parte evenit, cum jam om∣nia optimo colore apparent: Nunc sequuntur Iovis filij ex pellicibus;* 1.42 Ex his Apollo & Diana praecipui sunt ex Latona nati, vt plaerique sentiunt: At Herodotus in Eu∣terpe scribit, Apollinem ac Dianam Dionysi & Isidis filios esse aiunt, Latonamque illorum fuisse nutricem, eum illos servaverit; Nam Latona cum esset vna ex 8. Dijs Aegyptiorum, á Cerere depositum apud se Apol∣linem servavit, cum in Insula Plote sive natante ab impe∣tu Typhonis, Osiridis filios quaerentis, protexisset: Tul∣lius quatuor Apollines recenset lib. 3. de Nat Deor. An∣tiquissimum ex Vulcano natum, custodem Athenarum;* 1.43 alium Cory bantis filium in Creta, tertium ex Iove & La∣tona: Quartum in Arcadia Nomionem appellatum; Ter∣tio autem, vt celeberrimo omnes res gestae & multi liberi ex diversis concubinis susceptiascribuntur: Verùm si rem, prout gesta est, aut secundum naturam se habet, consyde∣remus, Nec Herodotus nec Cicero illa distinctione o∣pus habuisset; Et perinde est, à quibus Apollo natus di∣catur, cum saltem sit Hieroglyphica persona, quae in sub∣stantia locum non invenit, sed in qualitate tantum, aut relatione, nisi secundas notiones facere malimus: Idem sensus est, siue dicatur à Latona natus Apollo, siue ab I∣side, siue ab Osiride, sive Iove; sunt enim Osiris & Iupi∣ter, Isis & Iuno re vnum et idem; Nec refert num Lato∣na nutrix statuatur, num mater Apollinis, idem est offi∣cium; si verò rei convenientiam respiciamus, magis de nutrice opinio probatur; At quia ita receptum sit, Lato∣nam Apollinis & Dianae et matrem et nutricem esse statui∣mus: Ethnici de Apolline et Sole, vt et de Diana et Luna, nihil certi determinârunt, an sint personae caedem, an a∣liae aut diversae; et an fuerint in terra, aut in coelo, an sint illa lumina coeli, an vero Heroes terrae fuerint; Cicero suo more 3. Lib. de Nat. Deor. quinque Soles producit;* 1.44 v∣nus, inquit, eorum qui Soles dicti sunt, é Iove natus, ne∣pos

Aetheris fuisse dicitur: Alter Hyperione: Tertius Vul∣cano Nili filio: cujus vrbem Aegyptij volunt esse eam, quae Heliopolis appellatur: Quartus is, quem heroicis temporibus Achanto Rhodi peperisse dicitur, avum Ialy∣si, Camiri et Lindi: Quintus, qui Colchis fertur Eaetam & Circen procreasse. Omnia haec nomina esse ficta et à diversis Poetis diversis rebus, personis & locis attributa, quilibet, nisi caecus sit, videre poterit: At libuit ita Ethni∣cis suae superstitioni remediumn quae rere, ne vni Deo plu∣res et diversos parentes ac patrias attribuerent: Quod si hos Deos omnes fuisse dixerint, vbi igitur tot soles dij manserunt? si lumina Coeli et eadem cum Sole coelesti, forsitan cum inveteraverint, in vnum locum congesta sūt, absumpto lumine? si Reges et homines fuerint, cur Dij dicuntur, aut Deorum facta perfecisse? Nomen enim So∣lis eos Deos facere non potuit, nec adulteria multis as∣scripta, nec alia facinora aut scelera, quae si ad literam aut hystoriam accipiantur, non homines, at vix semi-homi∣nes, ipsos fuisse convincunt, tantum abest, quod Deorum nomen meriti fuerint: Apollo itaque licet quadruplex sta∣tuatur, & Sol quintuplex, diversis parentibus & locis na∣tus, tamen vna est persona Hieroglyphica, non Ethnicis scriptoribus, sed Christianis artificibus et Medicis nota, Ex Osiride & Iside, vel etiam Iove & Iunone nata, aut Iove et Latona; Interim per vtrumque et Apollinem et Solem communiter Sol Coeli intellectus est: At ille quidem mun∣di oculus,* 1.45 Cor Coeli, Rex Planetarum, lampas terrae, fuga∣tor vmbrae, fons vitae, faber diej, pater lucis, & cursor om∣nipotentis Dei est et dici potest; nequaquam veró Deus ipse: Solem et Lunam negasse Deos Ethnicis irreligiosū videbatur et capite mulctandum crimen; Primus Anaxa∣goras spretis falsarum religionum minis Solem non De∣um at lapidem ignitum et ardentem dixit,* 1.46 & demonstra∣uit causas eclypsium Solis et Lunae per naturam accidere, & non, ut Ethnici putabaut, esse passiones et morbos Solis vel Lunae, quibus vt mederentur, pulsabant auxiliaria aera;

Hinc Ovidius 4▪ Met. Cum frustrà resonant aera auxiliaria lu∣na: Seu analogicé Solē intellexerit Anaxagoras, vt quidam volunt (quod lapidem rubeum ardentem, Solem Philo∣sophicum innuerit) siue ridendi gratiâ et superstitionem vulgi eludendi, ejus sententia amplectenda est, quia om∣nem divinitatem creaturis & luminibus mundi detrahit: Filij Apollini plures ascribuntur, Orpheus,* 1.47 Hymenaeus et Ialemus è Calliope; Delphus ex Acachallide; Coronus è Chrysorte; Linus è Terpsichore, Aesculapius è Coroni∣de nymphâ: Tradunt Apollinem ex Hyperboreis Del∣phos ad venisse, à Delpho ejus filio ita dictos; de quo loeo fabulati sunt antiqui, Iovem cum vellet medium atque vm∣bilicum terrae invenire, alteram aquilam ab oriente, alte∣ram ab occasu pari velocitate emisisse, jussisseque illas re∣cta & è regione convolare, quae cum in Delphis denique convenissent,* 1.48 ibi ad sempiternam facti memoriam aurea Aquila dicata est: Quae res cum fabulosa sit, nec quid ve∣ritatis in se habeat, nisi quod demonstret Delphos, et tem∣plum Apollinis Delphicum esse in vmbilico terrae, Geo∣graphiae exiguam cognitionem prodit; Omnis enim lo∣cus eo respectu in medio mundi est, quia terrae globosum non quadratum, aut alterius figurae corpus: At Templum illud Delphis celeberrimum, vbi antiquitus Apollo ora∣cula reddidit, et aram habuit ex solidis aureis lateribus, quorum mille Craesus Lydiae rex ditissimus eó miserat, hunc locum ita honore et cultu evexit, vt apex mundi,* 1.49 seu medium terrae videretur: Quod si ad Allegoriam illa ficta sint, Author consilij ex Aristotilis Epist: non incon∣cin••è exponit, vbi dicit: Quod huius artis duo sunt lapides principales, albus & rubeus mirabilis naturae: Albus in oc∣casu Solis incipit apparere super facies aquarum, abscondens se vsque ad mediam noctem, & postea vergit in profundum: Ru∣beus verò ex opposito operatur, quia incipit ascendere s••per a∣quas in ortu Solis vs{que} ad meridiem, & postea descendit in pro∣fundum: Hae sunt igitur duae aquilae quae conveniunt in medio terrae, ibique aurea aquila pro monumento statui∣tur:

Apollini sacrae erant Cicadae, ob cantum, & fidicula piscis; item Aureus tripes ipsi à sapientibus Graeciae dica∣tus; Iuniperus & Laurus gratae plantae habebantur: Om∣nia propemodum aurea attributa sunt, vt & calcei aurei; Gryphes & corvi sub ejus cura fuerunt; Bos illi mactaba∣tur & Agnus, & Cytharae invētio, & ars medendi & sagitta∣rum scitè emittendarum peritia eidem tribuebatur; semper juvenis fingitur, capillis praelongis; singulari quo{que} omine Lunae simulachrum laureum ramum tenuit: Hujus ima∣go ab antiquis fingebatur, quae dextrâ manu Gratias gesta∣ret, at sinistrâ sagittas & arcum; Pythius vocatus fuit, quia Typhonem sagittis interemerat, qui Solis calore postea corruptus Apollini Pythio nomen dedit: Nam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Pu∣trescere significat; de quo inferius: Cur verò haec omnia Apollini tribuantur, evidentes sunt causae: quia Apollo aureus Deus est, calidus, & non mutabilis, quj sagitras emittat in Typhonem & arte medendi excellat; quia ip∣se est Orus vltimus Deorum, qui in Aegypto regnasse fin∣guntur, & Medicina quaesita humanorum corporum; hic est praeses Musarum. Po••tarum lumen et columen, cuj Laurus canora et semper viridis dicatur, cujus Imago par∣ticipat cum Luna seu Diana sorore, quae Charites dextrâ praefert, quia est gratiosum Dei donum, et sagittas sinistrâ; quia de nouo se multiplicare potest, suasque vires in Ty∣phonem extendere; Bos illi sacer, quia Apis Oro conve∣nit; Aurcus tripes, quia trinum vinculum, constans cor∣pore, anima et spiritu, est perfectum, et ex circulo Solis fit∣triangulus, iterumque medio quadranguli in circulū redu∣citur: In Parnasso tricipiti monte habitat▪ quia geminus est labor praeparationis et operationis superandus, ante∣quam ad eum assequendum perueniatur: Ex filijs ejus Orpheus fuisse fingitur,* 1.50 vt et Linus, potius ob Poëticam vim et canendi scientiam, quàm alias ob causas; Hunc e∣nim honorem, post Orpheum et Linum Poëtae, ijs tanquā magistris suis gratitudinis ergô praebuerunt; Sic Orpheo incredibilia quaedam asscripserunt; quod Cythara canendo

saxa moverit, feras attraxerit, fluvios in cursu, aves in vola∣tu firmârit; hoc est, quod dura emolliverit et mollia seu fluxibilia indurârit vno eodem{que} artificio: Nam seu Po∣ëta canit; Limus vt hic durescit, & haec vt Caera liquescit,* 1.51 Vno eodem{que} igne, Sic illius cantu diversissimae operatio∣nes peractae narrantur: Hunc Orpheum primum autho∣rem esse religionis apud Graecos ab Aegyptijs translatae jam antè memoravimus; Hinc Lucianus in Dial: de astrolog: ipsum primum Graecis Astrologiā tradidisse refert his ver∣bis; At Graeci nihil vel ex Aethiopibus, vel ex Aegyptijs de Astrologia audiverunt, sed illis Orpheus Calliopes & Oe∣agri filius haec prior explicavit: De sacris Bacchi ab eo in∣troductis inferius copiosius dicetur, quemadmodum etiā de Euridice ejus conjuge; Pausanias in Boeoticis de eo te∣statur, quod multa humanae politicae{que} vitae vtilia jnvene∣rit: Nam et Deorum initia & vniversam Theologiā primus aperuit, et nefariorū facinorū expiationes excogitavit, nec non multa morborum remedia adinvenit; vt ipse in Ar∣gonauticis de sese scribit his verbis:

Dicere fert animus, quae nunquam tempore lapso Dixi, Cum Bacchi, cum regis Apollinis actus Sum stimulo, horrenda vt narrarem spicula & idem Foedera cum Superis mortalibus at{que} medelas.* 1.52

Quibus satis innuit quod de Medicina quadā ab Apolline profecta ea intelligi debeant: quò & spectant libri Physici ab eodē scripti, quos ipse enarrat in initio Argonauticorū; nempe de Elementorum inter se generatione mutua, de vi amoris in rebus naturalibus, de lapillis; & reliqui de rebus varijs sub Allegorijs tectis;* 1.53 Cujus suae doctrinae summam quandam libro de lapillis dictis proponit, vbi antrū Mer∣curij describit, omniū bonorū pleno, de quo sub Mercurio; et testatur simul, rerum arcanissimarum se fuisse conscium, dum ita canit:

At quemcun{que} virum ducit prudentia cordis▪

(Caetera vt omittam, quae plurima maxima dicam) Scire cupit si fortè, sciet quaecunque volutant Pectoribus tacitis mortales quae{que} v••lucres Inter se stridunt Coeli per summa volantes, Infandum vt crocitant cantum mortalibus vllis, Significant{que} Iovis mentem, gens nuntia fati, Is serpentis humi noscet firmare Draconis Sibila, serpentum{que} sciet superare venena.

Quae licet alij ad Magica vel auguria interpretari queant, vt fortè liceat, tamen cum nec Orpheus revera magus fue∣rit, et si fuisset talis vel augur, non tamen haec se scire, ni∣si Allegoricè ad firmare posset; Sic de Democrito narrant ipsum auguria intellexisse et voces avium, velut etiam de Apollonio Thyaneo; Democritumque (qui suam doctri∣nam ex Aegypto hausit) certo nomine aves quasdam no∣minare solitum, é quarum sanguine commisto, anguis nas∣ceretur, ex quo si quis edisset, avium omnium intelligeret idioma; At{que} Melampo memorant angues quosdam vi∣sos, vnde ille postea sermones avium dicitur intellexisse: Hujusmodi esse falsissima, si prout sonant, accipiantur, qui∣libet ratione praeditus discernere poterit; Vnde Cicero, ad literam respiciens Democritiae doctrinae; Nullum, inquit, virum maiori authoritate maiora mendacia protulisse: Verum ne adeò mendax habeatur Democritus, cujus sapientiam et aurea dicteria Hippocrates admiratus est et Plato in de∣litijs habuit, per Allegoriam ejus honorem salvabimus, vt et Orphei, Apollonij et Melampi et dicemus per aves, vo∣latilia, et per serpentes, volubilia subjecta philosophica intelligi; Ex angue enim nato de sanguine putrefacto qua∣rundam avium, comesto, credibile est, avium voces non ignotas alicui manere: Ex volatilibus enim substantijs fit firma et fixa, per putrefactionem solutionis, Quinta essen∣tia dicta, quae cum sit ingrediens & liquefiens, anguis ap∣pellatur, qui deinde easdem aves, ex quibus coaluit, si∣militudine naturae facit percipj; Hujusmodi Allegorijs

modernorum scriptorum libri pleni sunt, qui lustrentur á curiosis: Idem hic Orpheus finxit se conjugis amore du∣ctum inferas Plutonis sedes et Taenara adijste; Cum inquit in Argonaut:

Caetera narravi, quae vidi, vt Taenara adiui, Vmbrosas Ditis{que} domos & tristia regna Confisus Cithara, vxoris{que} coactus amore.

Quaenam autem sint regna Plutonis, jam antè tradidimus nempe subterranea illa circa Pyrenaeos montes, vnde mi∣nerae ad medicinam et metalla ad diuitias hominum com∣parabantur: At caeteris, quae de Orpheo restant, alibi di∣cendis, hic omissis, de Aesculapio, qui ab omnibus pro A∣pollinis filio naturali agnoscitur, pauca adijciemus:* 1.54 Hujus mater Coronis traditur, quae cum ex Apolline concepisset, ac pòst cum alio rem habuisset, á Diana interempta est: Cumque rogo imposita fuisset, Mercurius é ventre mortuae Aesculapium extraxit, vel Phaebus ipse, vt Ouid. 2. Met. inquit:

Non tulit in cineres labi sua Phoebus eosdem Semina, sed natum flammis, vtero{que} parentis Eripuit, gemini{que} tulit Chironis in antrum.

Hujus nutricem fuisse Trigonem voluerunt et eum apud Chironem Centaurum educatum, et ab eodem eruditum, à quo artem medendi didicit: Prius dictus est Apius (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 blandum significat) quia dolores aegrotantium medica∣mentis deliniret: At cum Asclen sanasset, Aesculapius nominatus traditur, qui Graecis Asclepius est; Fabulan∣tur Hyppolitum ab equis laniatum ejus arte revixisse; quare fertur Iupiter iratus ob inventam artem, qua homines in vitam recovari possent, repertorem artis fulmine confecis∣se: vt habet Virgil: lib. 7. Aeneid: Quod cum graviter tulisset pater ejus, ac magnopere luxisset (cujus lachrimae in electrum conversae creduntur) Cyclopes sagittis con∣fecit;

Hinc ille è Coelo relegatus terram pererrauit; Cum{que} Hyacinthi pueri amore captus disco cum eo certans Hya∣cinthum imprudens occidisset, vt Ovid. 15. Met: refert, profugus è Sparta ad Laomedontem dicitur Trojam con∣fugisse, qui tum fortè maenia civitatis extruenda curabat, eique operam suam mercenariam collocasse, vt sub Troja dicetur: Vxor Aesculapij Epione, ex qua ille suscepit Ma∣chaonem & Podalirium, Iaso et Hygiaeam: Alij Aesculapij non filiam, at vxorem Hygiaeam statuunt: Serpentes in ejus tutela esse scripserunt, illi{que} dicatum Draconem; Ipsius enim baculum gemini cingebant Dracones; gallus & ca∣pra ej offerebantur: Ex Apolline autem Aesculapius, om∣nis Medicinae author & patronus, vt Ethnici finxerunt, & ex Coronide nympha, (quae corniculam denotat) deduci∣tur, quia Apollo et Orus noster veste purpureâ in fundo va∣sis videndus, Coronidem adhuc, hoc est, saecem nigram, damnatam et vituperandam complectitur; à qua Aescu∣lapius noster per combustionem seu calcinationem sepa∣ratur; Inde Coronidis mater est Phylegya; (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 autem est comburere) comburitur enim Coronis Aesculapij ma∣ter, vt et Semele Bacchi, eodem feré respectu: si verò dicatur Mercurius extraxisse Aesculapium ex cineribus ma∣tris, eòdem res redit; Hoc enim est officium Mercurij, & nil nisi Mercurius est, de quo dicitur: Hoc est summum Arcanum Philosophicum & Medicum, quod sub extra∣ctione Aesculapij ex suis faecibus seu cineribus delitescit; a∣deoque evidens est, vt si hoc solum ex antiquissimis monu∣mentis extaret, sufficiens tamen testimonium hujus Me∣dicinae aureae, ac vanitatis Theologiae Ethnicae perhiberet: Primò enim cum Iupiter cum Latona congreditur (quae etsi rubea sit, tamen inutilis est, donec alba fiat) post ali∣quod temporis spatium nascitur Luna seu Diana, de qua mox dicemus; ac pauló post Apollo, Dianae frater, hic pur∣pureâ, illa candidâ veste vel carne visendi; Et licet soror & frater sint gemelli, tamen soror ante fratrem in lucem prodit, hoc est, albedo ante rubedinem, ac deinde praestat

obstetricis officium matri, quod mirandum est, nihilomi∣nus in arte Philosophica contingit, vbi rubedo absque al∣bidine praecedente non apparet: Rubedine seu Apolline nato, hic in ipso vase concumbit cum Coronide, seu instar cornicis nigrâ nymphâ, et generat Aesculapium, hoc est, omnis medicinae Philosophicae authorem; Hic Aescula∣pius à matre sua seu terra nigra separari nequit, nisi per cō∣bustionem; et tunc nascitur Aesculapius purissimus, Me∣dicina aurea Philosophica, omnibus numeris perfecta: De faece illa nigra consulantur authores, qui passim ejus mentionem faciunt: Nobis vnus Arnoldus hic sufficiat; qui in novo Lumine cap. 7. Hic autem Cinis, inquit, rubi∣cundissimus impalpabilis in seipso, elevatur etiam & crescit in modum fermenti, & separatur ab eo in calcinatione praedicta terra nigra subtilissima & perlucida, quae infundo vasis sub di∣cto pulvere rubeo reperitur, &c. Hic est Aesculapius noster, de quo Hermes cap. 3. Filius noster, inquit, iam regnat ac rubeo ornamento & carne indutus est: Iam filius noster geni∣tus rex sumit tincturam ab igne; illum verò mare & tenebrae fugiunt, & Solis radios Draco fugit qui foramina observabat, filius{que} noster mortuus vivit, & Rex ab igne venit ac coniugio gaudebit & occultaapparebunt, filius{que} noster iam vivisicatus fit igne bellator & tincturis supereminens. Trigone Aesculapij nutrix dicitur quia bina iteratio conveniat nutrimenti e∣jus; Apius, quasi blandus dicitur, quia Nepenthes medi∣camentum Helenae denotat; Mortuos vitae restituit, quiae terra mortua receptâ suâ animâ vivificatur iterum, vt mul∣tis locis asseritur, & Bonellus in turba testatur: Propterea, inquit, Illa natura, cui humiditas adempta est, cum per noctes dimittitur, mortuo similis videtur, & tum illa natura ig∣ne indiget, quousque corpus & illius spiritus in terram vertan∣tur, & tunc fit pulvis mortuo similis in suo tumulo: His per∣actis reddit Deus spiritum & animam, & omni infirmi∣tate ablata confortata est natura nostra & emendata. Oportet i∣gitur illam rem comburere abs{que} timore, donec cinis fiat; qui ••inis aptus sit recipere spiritum, animam, & tincturam infusam:

Aesculapius itaque sua arte corpora mortua in vitam redu∣cit; quia illa quae imperfecta sunt, & quasi mortua ex in∣firmitate ad sanitatem et vitam perennem transmouet: Vxoris filiorum nominis ratio patet; Iaso enim à me∣dendo, & Hygiaea à sanitate dicitur: Serpentes veró cur in ejus tutela sint, satis apparet; quia duplices serpentes, quorum vnus est alatus, alter absque alis seu duplex mer∣curialis substantia, mas & foemina, est initium & finis ope∣ris: Hinc Draco illi advigilat & sacer est, quemadmodum & Mercurio & alijs hujus familiae dijs & Heroibus eandem ob causam: Quod eò vsque apud Ethnicos pro certo ha∣bitum est, vt Aesculapium Deum Romam in Serpentis seu Draconis specie legati reduxerint, cum pestis maxima ibi grassaretur; l. 4. narratur inferius; Ita Diabolus Ethnico∣rum superstitioni,* 1.55 qui nostris primis parentibus eâdem formâ imposuit, astipulatur, pro Aesculapio credito se in Draconem formans: Quod addunt quidam de ovis cor∣nicis, ex quibus Serpentes exclusi sint á conscijs sacerdo∣tibus, fortè ita se habet; licet Hieroglyphicum sit & non hystoricum quid, Aesculapium ex cornicis ovo editum esse; Est enim ovum hoc philosophicum subnigrum mul∣tis superfluitatibus abundans, a quibus Aesculapius noster separandus est: Sic enim Arnoldus paulò ante citato loco: Quia terra nigra praedicta, inquit, in calcinatione separatur à commixto, quae alias fuerat in toto opere inseparabilis propter fortissimam vnionem; Et ideo necesse fuit per fortissimum arti∣ficium separari: Et si remanserit commixta, propter sui impu∣ritatem, impediret purae materiae ingressum: Haec ille; At Lul∣lius monstrat hanc nostram medicinam eò vs{que} elabora∣tam formam ovi insuper habere, cum lib. de quinta ess. Distinct. 3. par. 2. Quo frigefacto, inquit, inveniet artis••a infantem nostrum rotundum, ad modum ovi, quem extrahat & mundet, &c. Et in arbore Philos. sub 11. principio: Post or∣tum illius coloris incipit coadunari in medio in forma rotunda ad modum cuiusdam rotundissimae lunae, circulariter contentae: Aes∣culapius extractus ex cineribus Chironi seu manuum ope∣rationi

educandus traditur; Quia vt Bodillus in turba te∣statur; Foetus extractus non nisi lacte nutritur & igne per se & paulatim, dum paruulus est; & quanto magis exuritur ossi∣bus confortatis, in iuventutem deducitur, in quam perveniens sibi sufficit: Hoc vult Chironis educatio, quod quasi ma∣nu duci debeat ad ignem tolerandum: Aesculapij memi∣nit quoque Hermes antiquissimus, qui Dialogos ad ipsum instituit, aliâs citatos: Solis, qui jdem est cum Apolline,* 1.56 filios hic praeterimus, inter quos est Aeëta, de quo anté, Augias, de quo pòst, & Phaëton; Hic Clymenes nym∣phae filius ad patrem aliquando veniens, Solis currum as∣cendere impetravit, voto sibi nocivo; Dum enim quatu∣or Solis equis Coelo invehitur, in Eridanum, non procul à Pyrenae is montibus praecipitatur; quo venusto figmen∣to Poëtae documenta dederunt & doctrinae physicae & & moralis; nempè quomodo Phaëton Philosophicus, in Eridanum auriferum praeceps cadat; & non nimis al∣ta petenda▪ nec quid suprà captum aut vires proprias ten∣tandum esse; Et si bene res ipsa consyderetur, idem est Phaëton, qui Aesculapius, nisi quod hic medicinae vsum spectet, ille alia, quae multis incredibilia aestimantur: Tum enim Phaëton suo ardore à Sole concepto combussit E∣ridanum & exiccavit, imò auriferum fecit, vt alij fabulā∣tur; De eo Augurellus ex Lullio existimat, si in mare in∣ciderit, totum mare combustum & exiccatum iri, & aurife∣rum futurum, ne dicam, vt illi garriunt, in aurum con∣versum iri: Sed ad Solis seu Apollinis sororem Lunam si∣ue Dianam redeamus, quae eodem cum illo partu, sed tempore prior, edita est:* 1.57 Plaerique Delum locum nata∣lem Apollinis & Dianae arbitrantur: Et Arcades Prosele∣nos, quasi antelunares illos dictos, qui non procul ab A∣pidano habitârunt, ante Lunam exortos nugantur quidā, inter quos est Apollonius in 4. Argonaut: & M••a••eas e∣jus enarrator & Aristotiles: Sic Theodorus lib. 29. Aristo Chius & Dionysius Chalcidensis in primo suae aedificatio∣nis impudentissimè affirmârunt, paulò ante bellum, quod

ab Hercule adversus gigantes gestum est, Lunam primò apparuisse, quo tempore fabulantur Proselenum Orcho∣meni filium Arcadibus imperasse, vt tradit Duris Samius in lib. 15. rerum Macedon: Hisce mendacissimis relationi∣bus Ethnicis voluptati fuit antiquitatem suae gentis demō∣strasse, desumptis ex nomine personae, quae nunquam ex∣titit; aut si extitit, inane nomen fuit; si vixisset quidam Proselenus appellatus, an propterea ille ante Lunam ex∣ortam fuisset? Quod si verò his respondere quis vellet, an non jure quaereret, Num Proselenus cum suis Arcadi∣bus in tenebris tamdiu degisset, cum ijdem testentur Lu∣nam seu Dianam & Solem seu Apollinem eodem die ac partu editos, non in lucem, quia lux non fuerat▪ sed cum luce in mundum? Verū Arcadicus asinus his lactucis luxu∣riet: Nec solum Arcades, sed & aliae gentes Deorum & Heroum ab ijs ortorum monumenta sibi accommodâ∣runt, praecinentibus Poëtis; Hinc Iupiter tot locis natu•• dicitur; vt Natalis lib. 2. c. 1. miratur, modò in Creta, mo∣dò Thebis, modò in Arcadia, modò apud Messenios: Et ne quid de caeteris dijs,* 1.58 aut heroibus dicam, quot vrbes Homeri se patrias aut congentiles jactârunt, quot ejus sepul∣chrum ostenderunt? vt Cicero pro Archia testatur; Ea∣dem vanitatis & gloriolae falsae insignia in Thessalo nostro, Hippocratis filio agnoscimus, qui coram A∣theniensibus impudentèr jactat suum genus ab Apolline descendere, vt & artem: Quid si Aesculapius ac Apollo nunquam vixissent, an Thessalus propterea absque pro∣genitoribus fuisset? At haec eo tempore communia fuë∣re: An non Aeneas ex Venere, Romulus & Remus ex Marte ac Rhea Sylvia Vestali, ex Aenea oriundâ, pro∣geniti sunt? Quot sunt vrbes, regiones & gentes, quae scriptores, dum sub Ethnicismo adhuc essent, ha∣buerint, & se non à dijs vel heroibus, Trojanis aut alijs derivârint? Ita veritas per adulationem oppressa, & dig∣nitatis & antiquitatis opinio per mendacia hominum mentibus impressa est: De Luna, quatenus Coeli lumi∣nare

est, hic nihil dicimus; at provt Latonae filia & A∣pollinis soror, alias Diana, eam consyderamus: Quod fratri soror nascenti opem tulerit, & matri Latonae ob∣stetricem egerit, jam antè attigimus; ejusque rei ratio sat est conspicua: Nam Rubedo albedinem sequi debet, & non econtrá, testantibus omnibus Philosophis: Virgini∣tatem verò Diana perpetuam vovit & à patre Iove impe∣travit, nempé deterrita periculo partus, cui adfuerat: Al∣bedo enim apparens eximi non debet, sed eoqui ad ru∣bedinem; ideoque virgo manere dicitur: Ab Ethnicis quo{que} Lucina invocata est, quae parturientibus, vt Iuno (quae ipsa eodem quoque partu cum Iove á Rhea edita erat) praeesse ac opem ferre credebatur, nec non nascen∣tia omnia in lucem evocare: Venatrix semper arcu & sa∣gittis vti fingebatur, quibus Orionem venatorem opti∣mum ex invidia & instinctu Apollinis, aquis innatantem, inscia quid esset, transfixit: Cynthiam quo{que} eam vocâ∣runt à monte Deli altissimo, vbi nata sit, & simul marem & foeminam esse putârunt, vt Orpheus in hymno: Aucta & deficiens, eadem quoque foemina mas{que} Alcman Meli∣cus eam vxorem Aëris, e quo Rorē filium conceperit ac genuerit, arbitratur: Bigis eā vehi & non quadrigis, vt So∣lem, Marcus Manilius fingit: Et vestes splendidas indu∣ere & exuere, cum velit, in{que} oceano lauari, & iam lu∣cidā, iam obscurā pro vestiū splendore apparere Homerus hymnographus ille scribit▪ à ceruabus candidis ejus cur∣rum tractum dicunt. Cicero 3. de Nat. Deor. tres Dianas statuit, primam Iouis & Proserpinae,* 1.59 quae pinnatum Cupi∣dinem genuisse dicitur; secundam notiorem, quām Ioue tertio & Latona natam accepimus; Tertiae pater Vpis tra∣ditur, Glauce mater; eam Graeci saepe Vpim paterno no∣mine appellant. Latona ejus & Apollinis mater est; idque verissimum: Nam Lato sive Latona dicta vnum idemque subjectum denotat; Idque Morie∣nes saepissimè inculcat, cum inquit: Noster quidem Lato quamvis primum sit rubeus, tamen est inutilis, &c.

Et: Si autem Laton cum sulphure comburatur, &c. Item; quando autem purus Laton tam diu decoquitur, &c. Et his si∣milia innumera suis visenda locis: Orionem Diana jacu∣lis interemit, venatorem magnum, Tripatorem illum, Io∣vis, Neptuni & Mercurij filium; qui ab Oenopione ex∣caecatus in Lemnum profectus á Vulcano perbenignè ex∣cipitur: Vulcanus ejus misertus per famulum suum ad so∣lem orientem ipsum deduci voluit, vbi sanitati restitutus lumen recuperavit; Quid quaeso Vulcanus opis praesta∣ret Orioni, nisi ex arte suâ? Ideoque ipsum ad Solem ori∣entem misit; quod intellectu facile est, nec eget explicati∣one: Hunc Orionem Diana spiculis transfixit, cum na∣taret in mari, lignum se petere arbitrata: Est autem Dia∣na & mas & foemina; quia Hermaphrodyticae naturae est, cum sub albedine sit rubedo, & ex foemina fiat masculus in magisterio Philosophico; Sic enim Senior: Haec est vir∣tus faeminae, quam faeminam fecerat in 9. diebus, significat, animā quae est virtus faeminae, quam fecerunt masculum, cum coagula∣tur & figitur inigne, & fit masculus calidus & siccus, per idem quod acquisi••it à parte ignis, & nominatur tunc masculus, & nominant hanc aquam coagulatam nomine cuiuslibet masculi: deinde desponsaverunt eam, & ipse est ex ea, & ipse raaix eius & coagulatio eius. Rorem habet filium Diana seu Lu∣na, quamvis virgo statuatur: quia vt ros cadat ante eius exortum necesse est; Bigis vtitur, non quadrigis, quia saltem duos colores facit apparere, nigredinem & albedi∣nem, & tria habet Elementa; Sol autem omnes colores quatuor requirit & quatuor Elementa, si authoribus cre. dendum sit:* 1.60 Iupiter quoque ex Maja suscepit Mercurium: Hic Deorum fingitur vigilantissimus; In Cyllene Arca∣diae monte natus: Pausanias tradit eum in Corycio mon∣te, non procul à Tanagris natum & lotum fuisse in Tricre∣na, vbi tres erant fontes in agro Pheneatico, à nymphis accolis eius montis: Alij educatum eum dicunt sub portu∣laca, quae planta est humiditate & frigiditate maximé abū∣dans; de qua & Lull: Thecr: Test: C. 4. inter vegeta∣bilia

Mercurio appropriata meminit, cum inquit: Inter vegetabilia vitis dicta materia masculina & magna luna∣ria quae est succus vitalis, & radix frumenti siue strami∣nis & porri & portulaca, malva & Mercurialis, & Cheli∣donia: Cumque natus esset Mercurius, alij dicunt Iuno∣nem lac ipsi praebuisse, ac per inscitiam eum aliquamdiu nutrivisse; ex cujus ore lacte emisso viam lacteam in coe∣lo fact••m: Alij maluerunt Opim ••ussam lac infanti prae∣bere, illud in saxum expressisse, quod Saturno obtulerat, quo in coelum delapso lactea via facta sit: Otio abundan∣tis esset haec scupulo sius adeò manifestè falsa rimari, nisi nonnihil arcani lateret. Nam quae hactenus diximus licet tenuiora sint, tamen à mundo recepta & Ethnicis credita fuerunt: Nobis constat, quod subjectum artis chymicae sit Mercurius; qui vndecunque ortus sit, semper ex mon∣tano loco deducitur: Maja mater ejus est vna Pleiadum, Atlantis filia, & accipitur pro colle Atlanti adjacente, vt ante notavimus: sive itaque ex Maia seu Cyllene monte Arcadiae prodierit, perinde erit: In Tricena lotus à nym∣phis, hoc est, ter purgatus suis proprijs aquis; Alatum eum finxerunt, cui gallus assidebat, juvenem formosum sine fuco, ac sine comptu, vultu hilari atque acribus ocu∣lis; qui aureâ cathenâ auribus hominum annexa, morta∣les quòcunque libuisset, traheret: Hujus simulachrum Ae∣gyptij partim atrâ facie, partim aureâ & clarâ confinxêre:* 1.61 Aereus expressus est cum astante ariete, cum praesset gre∣gibus: Caduceus illi dabatur cum anguibus geminis, ma∣re ac foemina, scilicet mutuo connexu circumvolutis, & concordibus, quorom caudae demittebantur ad capulum caducei: Hunc ab Apolline acceperat pro lyra, quam inve∣nerat & Apollini ded••rat: Causa Serpentum in eo con∣nexorum haec traditur, cum caduceum inter duos angues ac••rrimé inter se dimicantes conjecisset, atque ij repenté facti essent amici, in posterum virgam eam geminis angui∣bus circumvolutis insignitam gestavit: Haec omninó Chymica esse, atque ideo ficta & introducta ab antiquissi∣mis

nemo, nisi qui nihil vnquam legerit eorum, aut distor∣ti judicij aut durioris ceruicis sit, non animadvertit: De quibus cum tot volumina tam recentiorum quam vete∣rum Scriptorum feré omnibus suis paginis attestentur, nos testimonia hic citare singularia supersedebimus: Ala∣tus est, & pingitur, quia Philosophicus Mercurius etsi non sit vulgaris ille & crudus, tamen alas ad volandum habet, nisi detineatur à suo fratre:* 1.62 gallus ei assidet, propter vigi∣lantiam, strenuitatem & volatilitatem: sine fuco & comp∣tu formosus, hoc est, sua natura homogeneus & legitimus absque mixtura cujusvis; quod aureâ cathenâ ducat ho∣mines auribus, credibile est, non solum eloquio, vt alij ex∣ponunt, sed quod ipse Mercurius omnium legum, artium, Medicinae, mercium, totius{que} politae author apud Ae∣gyptios dicatur, vt ante narratum est; Quia Mercurius Isidi praefuit, & à Mercurio illa enutrita dicitur, omnes{que} artes & leges accepisse; Sic Mercurius reverà trahit ho∣mines auribus, sed aureâ cathena; quia ad ejus artis nu∣tum omnia ficta, picta, sculpta, facta & peracta statu∣untur: Aegyptij autem partim atrâ partim aureâ facie e∣um finxerunt; quia ita reuera est, aurea interius, atrâ ex∣terius: Aereus Martis naturam repraesentat ariete: In Ca∣duceo sunt gemini angues; quia est duplex Mercurialis substantia, quarum vna est calida & sicca, altera frigida & humida; & sic contrarijs qualitatibus, quae tamen redu∣cuntur ad concordiam; Illa est mas, haec foemina: illa a∣gens, haec patiens; Mirabilis virtus est ejus virgae, quod dissidentes concordes faciat serpentes, quodque animas è corporibus tactis educat, inque ea reducat; Hoc enim solus Mercurius efficit in magisterio philosophico; Ideo∣que vulgo dicitur, Est in Mercurio quicquid quaerunt sapien∣tes; Et Lull. lib. de quint. Ess. Distinc. 3. de Incerat: Quae∣dam, inquit, Elementa sunt, quae indurant, fixant & congelant, & quaedam indurantur, fixantur & congelantur: Et sic est du∣plex consyderatio in arte, scilicet componere ex vna natura vnius metalliduos liquorescontrari••s in compositione: Vnum, qui

virtutem habeat fixantem, congelant••m & indurantem; Et al∣terum, qui sit volatilis, infixus & mollis: Iste verò secundus liquor induratur, fixatur & congelatur per primum: Ex qui∣bus ambobus liquoribus resultat vnus lapis congelatus, fixus & induratus, qui habet virtutem congelandi non congelatum, in∣durare mollificum, & fixa••e infixum, & mol••ificare durum. Haec est duplex illa serpentum connexio, quorum vnus a∣latus, alter abs{que} alis fingitur; haec est duplex facies Iani,* 1.63 quae respicit in praeterita & prospicit in futura; aut potius, qua non fixa natura intrat in fixam, tanquam per Ianuam apertam▪ Haec est gemina avis vna cum pennis, altera sine pennis, & vna appraehendit rostro caudam alterius, vt est in figura Senioris: Quid pluribus? Haec res est notior, quám quod ad eam demonstrandam plura testimonia ad∣duci debeant: De furacitate Mercurij mirum in modum consentiunt,* 1.64 quod cum parvulus esset adhuc infans á Vul∣can•• susceptus erudiendus ei instrumenta fabrilia surri∣puerit ex officina; Veneri cingulum, Iovi sceptrum, A∣pollini boves Admeti regis pascenti, & pharetram, eodē die quo natus est: Cupidinemque palaestra superavit re∣cens editus in lucem: Pòst adultus varia officia obtinu∣it, nempe deorum coenaculum vetrere, st••rnere curiam,* 1.65 Iovis mandata per diem circumferre, & huc illuc cursitare per noctem mortuorum animas ad inferos deducere, pa∣laestris, concionibus{que} praeesse, & nullo tempore quiesce∣re: Lyram invenit; novem chordas testudini ad Nilum inventae primus intendit; primus tres fidium tonos acurū, gravem & medium reperijt: Battum pastorem in saxum Indicem convertit, Ovid. 2. Metam:* 1.66 Argum centum o∣culorum, qui Ionem in vaccam versam seruabat, Saxo occidit: Aegypto pra fuit, & Aegyptijs leges & literas tradidit, à quibus nominari nefas habebat••r; sub terris quo{que} manens Trophonius, à quibusdam dictus est: Astro∣nomiae & Philosophiae author & Religionis Thebanis Sa∣cerdotibus extitit, qui maximà has disciplinas exereuerunt, vt testatur Strabo lib. 17. Geograph: Et Marcus Manili∣us,

lib. 1. rerum Astronomicarum his versibus:

Tu princeps author{que} sacri Cyllenis tanti, Per te iam Coelum interius, iam sydera nota, &c.

Idem Poëta conatur ostendere vniversum fundamentum religionis apud Aegyptios à Mercurio prius fuisse inven∣tum, vnà cum ritibus sacrorum rerumque naturalium cau∣sis: Ex his quid aliud eliciemus, quám prius sub Aegyp∣tiorum Hieroglyphicis saepius repetitum axioma, à Mercu∣rio dependere omnia,* 1.67 eumque esse omnium rerum ma∣gistrum: Furacitas ejus nimis nota est illis, qui qu••m∣cumque Mercurium elaborandum sumpserunt; Hinc Vul∣cano, caeterisque dijs instrumenta surripuit; At cur à Vulca∣no educatus dicitur? quia Vulcano est proprius discipu∣lus, & ille huic praeceptor: Officia ejus satis constant; Mercurius enim dicitur, quasi medius currens, quia Dijs à pedibus fuit: Sic in arte Philosophica currit per initium, medium & finem: Musica instrumenta & intervalla in∣venit; quia omnia fiunt pondere, numero & mensura; ex quibus tandem sonorum quid evadit: Battum in Saxum v••rtit, & Argum saxo interemit; Nil mirum, quia Mercu∣rius seu Index in trivijs ipse est nonnunquam Iapideus: Aegyptijs omnis disciplinae author est, vt saepe repetitum, at quod nominari nefas esset, arcana Aegyptiorum sacra manifestat á Mercurio profecta & de Mercurio instituta, et silentio involuta esse: Cuius rei euidens quoque argu∣mentum est,* 1.68 quod Mercurius refertur etiam inter Arca∣nos illos Samothracum deos, quorum solennia qui ob∣servasset, inter turbulentissimas tempestates servabatur omnino: Ijs Vlyssem initiatum ferunt in Samothracia, sed vitta alba pro taenijs vsum fuisse; quippe cum initi∣antes taenias purpureas circa ventrem innexuerint: Erat au∣tem mos initiandi in Cabiris, atque Deorum nōmina, quos nominare nefas erat, ista fuerunt: AXIOERVS, AX∣IOCERSA, AXIOCERSVS: Erat autem Axioërus

Ceres, Axiocersa Proserpina, Axiocersus Pluto, quibus quartus accedebat CASMILVS, qui erat Mercurius,* 1.69 vt scripsit Dionysiodorus. Triceps Deus vocatur, marinus, coelestis & terrestris habitus: Cum Hecate congressus ex ea tres filias suscepit. Athenienses Terrestri Mercurio Choes vocata solennia celebrabant die 13. Lunae Nouem∣bris, quibus semina omnium generum in vna olla mis∣cerentur & conquerentur: Ijdem in ejus honorem Hydro∣phoria agebant; de quibus inferius. A Lycophrone triceps Nonacrites Ctarus Deus nuncupatur; A Lactantio citante Hermetem, inter tres, quibus esset summa sapientia, V∣ranum sive Coelum, Saturnum & Mercurium numeratur: A quibusdam Polygius dicitur, cui Hercules devictis gi∣gantibus clavam consecrârit: Cujuslibet mensis dies Iu∣nae quartus Mercurio fuit dicatus, sicut primus & septimus Apollini, qui Sol est: Traditur cum Plutone & Iove col∣locutus fuisse, eorumque legum arcana hominibus expli∣casse: Ipsi lingua victima rum sacra erat, quae vltimo pro∣ijciebatur in ignem: Habuit plurimos filios (inter quo•• Aethalides Argonauta) & filias, ex quibus Angeliae memi∣nit Pindarus: Illi mactabatur vitu••us; Ejus simulachrum inter caetera Eleusiniorum sacra symbola portabatur, de quibus sub Eleusinijs dicemus: Haec praeter ante exposita Mercurij naturam, & curille sacris adhiberetur & Deus cre∣ditus, sit, satis dilucidè explicant; quod nimirum sit ex praecipuis Hieroglyphicis Aegyptiorum & Graecorum, i∣deoque ejus solennia cum silentio ab initiatis & juratis personis, ne quicquam alteri aperirent, celebrata sint; Hinc frustrà Lactantius Mercurium libro de falsa religio∣ne arbitratur fuisse hominem singulari ingenio & sapien∣tia: Et Cicero lib. de Nat. Deor: Mercurios plures pro∣ducit, asserens vnum Coelo patre & Diematre natum, alte∣rum Valentis & Phoronidis filium, tertium Iove & Maja editum, quartum Nilo patre, quintum quem colunt Phe∣neatae. Vnus enim saltem Mercurius est, isque Hierogly∣phicus, nec Deus, nec homo; quamvis non negauerim fu∣isse

quosdam summae sapientiae viros Hermetes seu Mer∣curios dictos in Aegypto, his tamen nihil de antè dictis asscribi posse: Sic Herme•• Trismegistus ipse Mercurium inter sapientissimos recenset,* 1.70 non seipsum intelligens, sed Hieroglyphicum; Hic vt inter deos Aegyptios & Eleu∣sinios numerabatur, sic & Samothracum; quorum solen∣nia cum ijs ejusdem fuerunt intentionis; Haec, vt illa ar∣canissima, His vt illis Mercurius intererat; & sacerdo∣tibus ac initiatis clavis aurea in lingua; Hi & illi Ange∣ronae silentij deae, aut Harpocriti deo litauerunt; ideo{que} deorum nomina in vulgum spargere nefas erat; non quod per se malum esset, Deos creditos nominare, sed ne arcana sub nominibus illorum deorum, & sacrorum latentia innotescerent: Haec fuit vnica & propria causa, cur initiati essent selecti & iurati, qui celebrarent illa sa∣cra & simulachra viderent, cur interdictum erat quicquam de dijs aut sacris invulgare, aut ipsos Deos nominare: Hinc dijs illis communia & generalia quaedam nomina attributa sunt, quae summam eorum dignitatem desig∣nent, vt sunt Axioërus, Axiocersa & Axiocersus; Ceres, Proserpina & Pluto; Ceres eadem est, cui Eleusinia in∣stituta sunt; de quibus infrà sequenti libro, & Pluto divitiarum Deus subterraneus, de quo superius; Mer∣curius his additur, velut minister, qui est Omnia in omnibus: Fabulantur ijs sacris Vlyssem initiarum; sic enim▪ Homero placuit; taeniae autem purpureae, non albae, illis adhibentur, in quibus cum errârit Vlysses, tot errorum & tempestatum ipsi in reditu immissa∣rum, quibus tamen servatus est, causa extitit: Cur triceps est Mercurius, novit is, qui legit apud no∣strates ex Hermete; Tres vidi facies in vno patre: sic Rosarius; Materia, inquit, Lapidis Philosophorum est aqua & intelligitur de aqua illorum trium, vt probat Hortulanus; Nec debent esse plura nec pauciora; Et dicit, quo•• Sol est masculus, Luna foemin•• & Mercurius sperma: Nona∣crites Mercurius appellatur, quia Nonacris Arcadiae

mon•• percelebris in jugis habet stillantes è saxo fri∣gidissimos humores; Haec autem aqua stygia vocatur, in qua ne{que} argenteum, ne{que} aeneum, ne{que} ferreum vas po∣rest subsistere, quin consumatur & erodatur: Con∣servare autem eam nisi vngula mulina, nihil credeba∣tur: Marinus dicitur Mercurius, vtalij putârunt, quod per mare, Coelestis per Coelum, terrestris per terram De∣orum mandata perfecerit, verúm nos scimus, quod in eo sit superius & inferius, Caelū & terra Philosophorū, & quod terra sit particeps aquae, ideo{que} trium naturarum dicatur; seu quod constet ex aqua & terra, tanquam proprijs Ele∣mentis visibilibus & praeterea quintâ essentiâ seu coelesti virtute abditâ Hecatae congressus triformi materiae, ex eà generavit filios:* 1.71 Cur verò Athenienses terrestri Mercu∣rio, Trophonio dicto, ejusmodi solennia fecerint semini∣bus mistis & coctis omnibus in vnâ ollâ mirabile est, & Ae∣gyptios ritus ostendit: de quibus ex hactenus dictis ratio∣cinari liceat: Mysticam quo{que} causam subesse animadver∣titur in diebus Mensis Mercurio dicatis;* 1.72 At{que} inde vide∣tur & apud Romanos morem numerandi dies planetarū septem incepisse; cum & apud hos vt etiamnum Apollini primus & septimus, ac Mercurio quartus dies asscribatur, non tamen habito respectu ad Lunae aetatem aut motum, vt olim: Quod Mercurius leges à Iove & Plutone, diviti∣arum Deo, mutuatus hominibus explicârit, jam saepius de∣claratum est: Lingua ipsi sacra, non vt hactenus existi∣matum, tanquam Eloquentiae Deo, sed silentij,* 1.73 & quod ejus sacra intra dentium vallum suppressâ linguâ reticenda sint; quae ideo externo ritu vltimò abijcebatur in ignē: quia nuncius credebatur deorum, Angeliam filiam habuisse fin∣gitur; De simulachro ejus inter Eleusinia dicemus: Hic itaque est ille Mercurius qui per vniversas mundi ipar∣tes suas leges, sacros ritus,* 1.74 ceremonias & cultus institu∣it; Cumque revera nunquam in rerum natura fuerit, ni∣si secundum intellectum Aegyptiorum sacerdotum & Graecorū Poëtarū Hieroglyphice & Allegoricé, nec non in

arte ipsis tum cognitâ arcanissimâ, nihilominus omnia mundana, tanquam Deus terrenus, rexit, ordinavit, fixit & refixit: Ex Aegypto in Phoeniciam, & ad Graecos cū sua religione mystica penetravit, ab his ad Romanos, qui toti ferè orbi, cui dominabantur, Mercuriū ei{que} congen∣tiles Deos propinârunt & obseruandos praeceperunt; Hac ratione Hispani, Galli, Germani, Britanni, ••li que popu∣li Mercurio, vt & Marti, litârunt, quemadmodum ex an∣tiquis hystorijs patet: Quamvis potius Germanos ab ipsis Aegyptijs (siquidem Romana nec nomina, nec nu∣mina cum imperio tot centenis vix confirmato multum curârint) Mercurij cultum hausisse arbitrer eâ ratione, quod Aegyptij Mercurium sua lingua Theut vocaverint, ac Germani, qui fortè à Mercurij cultu se Theutonos siue Teutschen indigetârint, longè ante Romanorū adventum in Germaniam Mercurium in sylvis vnà cum Marte colu∣erint; Quid alij de alijs ejus nominis rationibus adferāt, non ignoro, nec multum refuto, nisi saltem praesumpti∣ones potius quàm probationes essent, Plinius l. 4. c. 14. existimat Teutones Germaniae populos sic dictos á Teu∣tono Deo, quem te••râ ortum existimabant: Mercurius enim veré ex terra natus dicitur: sic & Teutates, lingua Gallica olim dictus Mercurius, qui à Gallis quoque cole∣batur & sanguine humano placabatur; Vnde Lucanus:

Et quibus immitis placatur sanguine diro Teutates:

Aventinus lib. 1. Tuisconem. Noae filium facit, quem ille in Armenia genuerat, & in Europam miserat, quicquid in∣ter Rhenum & Tanaim amnes continetur eidem assignans. Alij Tuisconem volunt esse Ascenas filium Gomeri pri∣mogenitum, à quo Germani die Teutschen dicti sunt: sed cum de originibus gentium illa sint valdè incerta, necli∣teris verissimè prodita, credimus vt accepimus, aut acci∣pimus, licet non omnia credamus: Haec de Mercurio, Cosmico Deo sufficiant; si saltem illius ANTRVM ex Orpheo & vno nostratium inquirentibus ostenderimus:* 1.75 Sic enim Orpheus in libro de lapillis, dum homines ad stu∣dia

adhortatur, eos ad Mercurij speluncam ablegat, om∣nium bonorum & commodorum plenam, his carmi∣nibus:

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉.

Hoc est,

At quemcun{que} virum ducit prudentia cordis, Mercurij ingredier speluncam, plurima vbi ille Deposuit bona, stat quorum praegrandis acervus: Ambabus valet hic manibus sibi sumere & ista Ferre domum: valet hic vitare incommoda cuncta.

Et Augurellus Lib. 2. Chrys. simili ferè modo Thalamum ac Cubilia Glaurae Nymphae describit:

Est lucus summo secreti in vertice montis, Fo••s vbi decurrit nitidis argenteus vndis, Et specus exesum tendens aperitur in antrum: Intus habet praestans divino numine virgo, Ruricolae Glauram prisco quam nomine dicunt, Huc densos inter vepres angustus & asper, Acclivis{que} aegrè perducit callis euntem. Vestibulum ante ipsum, speluncae laevis & aequa Planicies, non ampla tamen horrentibus vmbris Cingitur ac fluvij ripis & margine tophi Obductâ viridimusco, spissis{que} corymbis: Ingreditur ver•• si quis foeliciter, omnem Continuò labem humanam, mirabile dictu, Exuit ac pondus subitò mortale relinquit, Et purus penitus{que} leuis fit spiritus illi, Qui{que} aditus lustret cunctos, agilis{que} feratur Per cuneos, quibus in medijs sedet aurea Nympha, Aureus & circum thalamus, supra{que} renidet

Quin auritabulae pedibus calcantur euntûm, At{que} ipsa ex auro splendet conflata supellex: Tarvisijs, ne qua titubes, in montibus antrum Hoc pete qui rebus tantis primordia quaeris, Quod{que} illic visum fuerit preciosius, inde Erue, nec sumptu, nimio nec parce labori.

Quae recentioris aurei Poëtae verè aurea carmina satis explicant, quid Orpheus per antrum Mercurij intellexerit, ad quod sapientes quoscun{que} lustrandum adhortatur: In hoc enim antro Nympha aurea habitat Glaure dicta, quae ipsa est Mercurius, & quot sunt rerum in mundo nomina, tot appellationes similitudinarias sibi adsciscit, ne ab in∣dignis appraehendatur; Hinc in turba circa finem dicitur: Ne ergo innumeralitate nominum decipiaris, mortuus cum vi∣vit vs{que}: Sed certo habe eum quid esse, cui nihil alienum acce∣dit, ne{que} infertur: Eius igitur socium investiga, & alienum nihil ei inferas, & sine multiplicare homines nomina, quae nisi multiplicarentur, sapientiam nostram pueri riderent: Ne quid de modernorum igitur nominibus huic materiae & subje∣cto attributis, cum innumera sint, curemus, apud anti∣quissimos dicimus hanc vnam eandem{que} rem Mercurium dictam appellari, & per eam intelligi, Apim, tot tauros dijs facros, alios{que} domitos dracones antè memoratos, & feré omnia Hieroglyphica animalia & numine; item tot mon∣stra, Typhonis & Echidnae sobolem, Cerberum, Chymae∣ram,* 1.76 Sphyngem, Hydram, Hecaten, Geryonem, tot leo∣nes, equos, aves & bestias, quarum partim mentio facta est, partim fiet suis locis: Nunc ad Dionysum Iovi ex Se∣mele natum progredimur, non minùs celebrem Mercu∣rio; Hic idem est apud Graecos, qui Osiris apud Aegyp∣tios & Bacchus apud Romanos, quod patet ex omnibus ipsi attributis;* 1.77 ideó nunc ipsum Osirim, nunc Dionysum, nunc Bacchum promiscuè nominabimus, semper vnum subjectum, vt et antiqui subintelligentes: Semele Cad∣mi & Harmoniae filia, cum mortalis esset, & à Iove, vt fa∣bulantur

Poëtae, in amplexum peteretur; Iuno Iovis vx∣or anum mentita Semelae persuasit, vt Iovem per Stygiā palu••em jurare compelleret, se concessurum quod pete∣ret, ac deinde flagitaret à Iove vt ad se talis accederet qualis Iunonem complecteretur; Cum{que} Semele hoc à Iove im∣petrasset, ac vim fulminis lustinere non posset, continuò, vt dicitur, in cinerem conuersa est, cum jam octavum mensem faetus ex Iove conceptus explevisset; vt Ovid: 3. Met: venustè hoc describit his versibus.

Rogat illa Iovem sine nomine munus; Cui Deus, elige, ait; nullam patiêre repulsam; Quo{que} magis credas, Stygij quo{que} conscia sunto Numina torrentis, timor & Deus ille deorum est: Laeta malo nimium{que} potens, peritura{que} amantis Obsequio Semele, qualem Saturnia, dixit, T••solet amplecti, Veneris cum faedus initis, Da mihi te talem:* 1.78 Corpus mortale tumultus Non tulit aërios, donis{que} iugalibus arsit.

Cum verò Semele arsisset, Iupiter foetum ex ventre ejus surreptum, ne et ille p••riret, suo femori assuit, & ad iu∣stum maturitatis tempus gestavit, quod ibidem sic descri∣bitur.

Imperfectus adhuc infans genitricis ab alvo Eripitur, patrio{que} tener (si credere dignum est) Insuitur femori, materna{que} tempora complet.

Hinc Dionysius vocatus est, quia pupugerit Iovis femur,* 1.79 cum natus esset cornutus, vel vt alij volunt, quia Iupiter claudus esset, cum illum assutum femori gesta••et, vel vt a∣lij, quia Iupiter pluviam dimiserit, cum natus fuit: Alij Dionysum statim natum à Mercurio deportatum esse in Nysam Arabiae vrbem Aegypto finitimam ad Nymphas educandum asserunt: Hinc & bimater dictus est: Alij dix∣erunt

Semelen Iovi quidem Liberum peperisse, sed á Cad∣mo depraehensam cum pu••ro recens nato conjectam in ar∣cam fuisse ligneam, quae fuerit aestu maris ad fines Oreatas (illud fuit oppidum Laconum) delata, sed ab indigenis a∣perta arca inventam fuisse Semelen mortuam, sepultam∣que magnificè, at puerum educatum. At Meleager non assu••um fuisse femori Iovis arbitratus est, sed ab ipsis Nym∣phis é cineribus maternis statim ereptum & educatum; Demarchus dicit eum ab Horis educatum, idque in Aegypto, vt vult Orpheus, qui tamen primus fuit, qui eum Thebis natum dixerit; Vnde Aegyptijs scriptoribus illi Graeci nugari visi sunt,* 1.80 qui Dionysum è Semele & Io∣ve prognatum dicant Thebis; quod accidisse aiunt, quia Orpheus in Aegyptum profectus, cum ibi mysteria per∣didicisset, amicus Thebanis, à Cadmo oriundis, ijs{que} grati∣ficari volens, ea finxerit de Dionyso; quod vulgu▪ The∣banorum partim ob inscitiam, partim, quia vellet tantum Deu suu•• ci••em putari, facile complexum est & ad ali∣as nationes pro vero transmisit: Quodque hic de Dionyso Thebanis ob gratiam á Poëtis afficto dicitur, idem de a∣lijs dij•• & heroibus existimandum est contigisse, vt antè mon••••mus: Quidam dixerunt Dionysum é Iove ac Ce∣rere natum esse & discerptum á terrigenis & coctum, sed à Cerere compactis membris rursum iuvenem revixisse: Alij Hyadas (quae pluviam significant) fuisse Bacchi nu∣trices,* 1.81 in Naxo; Cumque apud Nymphas adolevisset, multas res admirabiles fecisse; quas Natalis Comes in Venat: Lib. 4. sic complexus est:

Has inter ferulam ludendo fortè cecîdit Et ••erro lapides ictu percussit eodem; Exiluit dulcis vini de vulnere rivus: Hinc laceravit ovi•• fru••tatim viscera tabo Infici••nte solum, canis alb••ntia setis Membra{que} iecit humi, rursus mirabile dictu, Divisae pecudis co••êrunt m••mbra repentè Et virides herbas decerpsit pabula nota.

Fertur amphis baenam (id viperae vtrin{que} caput habenti no∣men est) à qua in tibi•• morsus esset, palmite vitis, qui for∣tè propin quus adjacebat, occidisse; mel, lac, & alios sua∣ves liquores é terra excitasse, si virgâ eam percussisset: A Iove in coelum p••rtatus arà Iunone ferè dejectus fingitur: Hanc semper juvenem dixit Ovid: 4. Metam•• alij barba∣tū, alij imberbem pinxerunt; Ilacius testatu•• Dionysū eundem juvenem & ••enem fuisse ab antiquis existima∣tum, & Orpheus ••um marem & ••oeminam esse tradit: Quod quid•••• de capite Polypi affirmárunt; illud quidem esui jucu••du•• esse,* 1.82 sed multa somnia parere phantasti∣ca, de Poësi alij exponunt, eam jucundam suis figmentis videri, sed multa inania & delyramentis similia spargere; quod si verum est, inprimis locum habet circa hanc Dionysi aut Osiridis, seu Bacchi allegoriam, ••jus nativi∣tatem, vitam & res gestas complectentem; Verum li∣cet nonnulla à posteri••ris aevi Poëtis Dionysi factis af∣ficta sint vulgaria, tamen plaeraque de rebus magni momenti arcanissimis inde ab antiquitate fabularum in∣volucris ad nos vsque transmissa & propagata esse, nul∣lum relinquitur dubium: Si enim vel vini solius confe∣ctionem ac vitis inventionem Dionyso tribuerent, ideo∣que talia & tanta mundo offerrent consyderanda quae ipsi ascribuntur, antiquissimi scriptores Ell••boro non Encomio digni essent, imò viderentur omnium hominum nequissimi & stultissimi: E••rum quidam Aegyptij longè diversa ab hactenus dictis de ortu Dionysi tradiderunt:* 1.83 Aiunt enim Ammonem regem partis Libyae, qui Coeli fi∣liam ac Saturnis••rorem duxerat, cum viseret regionem ad montes Ceraunios, reperisse virginem formâ egregia Amaltheam non••ine, cum qua congressus fili••m genuit, qui cum postea robere & forma esset insignis, Dionysus fuit vocatus: Amaltheam constituit reginam propi•• qui loci, cuius loci figura cum esset cornu bovis similis, dictū est cornu Hesperidum, ob fertilitatem veró regionis quae multiplices domesticorum fructuū arbores produceret,

regio vocata est cornu Amaltheae. Caeterum Ammon veritus Rheae zelotypiam, puerum in Nysam quandam vrbem deferri curavit longè ab ijs locis distantem in qua∣dam insula á Tritone fluvio compraehensa ad praecipitem locum, vbi fuerunt angustiae quaedam, quas portas Nysaeas vocârunt. Erat ibi regio peramaena, mollibus pratis di∣stincta, locus{que} irriguis multis aquis lympidis scatenti∣bus abundabat, omni fructifera••um arborum genere con∣situs, cum multae etiam optimae vites sponte nasceren∣tur. Afflabatur locus multis amaenissimis ac saluberrimis ventis; quare incolae longissimâ aetate fruebantur cum re∣gionis ingressus multis condensis altisque arboribus sepi∣retur & vallibus satis profundis, jta vt Sol non facile pos∣set penetr••re, ac vix lumen ipsius Solis; ad omnes accessus fontes fu••r••nt dulcium aquarum, cum semper virentes ac odoriferae arbores multae essent, & suaves flores, & vari∣arum avium cantus; at{que} vt vno verbo concludam, nihil prorsus ad absolutam voluptatem habitantium ibi desyde∣rari poterat, Illuc vbi Ammon accessisset, filium alendum dicitur dedisse Nysae,* 1.84 vni filiarum Aristaei, cujus tutorem instituit ipsum Aristaeum, virum prudentia omni{que} genere disciplinarum praestantem: At Palladem praefecit devi∣tandis insidijs novercae, quae paulò anté ad fluviū Tritonē è terra edita visa, Tritonia fuit appellata. Enim verò cum Rhea postea virtutem & gloriam Dionysi privigni vbique celebrari audivisset, irata est Ammoni, Dionysum{que} om∣ni arte procuravit capere, quod cum facere nequivisset, re∣liquit Ammonem, & ad fratres Titanes confugit, apudque Saturnum fratrem habitare decrevit: Persuasit etiam Sa∣turno vt cum caeteris bellum adversus Ammonem susci∣peret quod factitatum est: Ammon••m inquiunt, tum an∣nonae penuria laborantem in Cr••tam necessariò consugis∣se, dux iss••{que} filiam vnius Curetum tunc imperantium Cretam nomine, at{que} insulam prius I••eam nominatam ab vxore Cretam vocasse: Saturnus occupatis à se locis Am∣monis, cum nimis acerbé imperare visus esset, magnum

odium subditorum in se concitavit, nec ita multò post cū magnis copijs comparatis adversus Nysam & Dionysum militavit. Dionysus auditâ fugâ paternâ,* 1.85 multos mi∣lites é Nysa collegit, & inter hos ducentos pedites, ro∣bore, beneuolentia erga ipsum & officijs praestantes: His accesserunt collectitiae copiae è Lybia & magna manus A∣mazonum, quae etiam eó libentius adventârunt, quod in∣telligebant se Palladem rerum militarium studiosam soci∣am belli esse habituras: Sic marium summus Imperator Dionysus, foeminarum Pallas ductabat exercitum. Inito praelio multis vtrin{que} cadentibus,* 1.86 Saturnus vulneratus est, ac victoria fuit penes Dionysum, cujus praeclara vir∣tus illo die praecipuè enituit. Titanes fugâ se servârunt in loca Ammonis, quos per deditionem postea captos liber∣tati restituit, option em{que} dedit, an secum vellent militare vel abire, qui omnes secum militârunt, ac Dionysum tan∣quam Deum salubrem coluerunt. Aiunt expeditionem adversus Saturnum fuisse susceptā, militantibus vnà nobi∣lissimis Nysae is, qui Sileni sint vocati, cum primus qui regnavit Nysae, Silenus nominaretur. In itinere multa monstra domuit, desertas{que} regiones colonis replevit. Saturnus Dionysi copijs auditis vrbem succendit, abdu∣cta{que} secum Rhea & quibusdam amicis per obscuritatem noctis ex vrbe diffugit: sed cum in custodias vbi{que} distri∣butas incìdissent venissent{que} in potestatem Dionysi, non modò nihil inhumanum passi sunt, sed etiam vltró invita∣ti, vt pro paternâ charitate inposterum cum ipso vnà vive∣rent, omnem debitam reuerentiam ob conjuctionem sanguinis consecuturi; sed cum denuò Titanes clam ar∣ma parâssent▪ ab eodem victi pugnâ ad vnum sunt truci∣dati. Haec narratio de Dionysi ortu, bello & victoria totū artificium Philosophicum graphicè depingit cum omni∣bus su••s circumstantijs, vt mox audiemus. Cum veró Dionysius hac victoria parta, de omnibus nationibus benè mereri studeret, orbē{que} terrarū illa, quae sciebat docen∣do peragrâ••it, Mercuriū Trismegistū vxori consultorē,

ac Herculem Aegypti praesidem reliquisse dicitur;* 1.87 Pro∣metheo{que} primum ab Hercule locum dedisse: In mon∣tibus Indiae non procul à Gange fluuio columnes duas erexit in oriente, vt in occidente Hercules: Indiam vni∣versam debellauit, & vrbes Orientis suberit: Eius exer∣citus fuit coactus ex agricolis mulieribus{que} Post trien∣nium ex India redijt, mox per Libyam & Hispanias perua∣gatus, mulieres{que} choreis & saltationibus indulgētes mul∣tas in castris habuit: Hic vbi Nysam florentissimam ciui∣tatem in India condidisset apud Indum fluvium, Ariad∣nam duxit: Furore autem à Iunone iniecto percitus or∣bem terrarum peragrauit: Dicebantur Cobali daemones immites & inhumani quidam & Satyri & Bàcchae (vnde ipse Bacchus dictus) & Sileni ipsum comitari cum cym∣balis & strepitu quocun{que} incederet, qui in curru à Lyn∣cibus tracto vehebatur. Ouid: 4. Metam: circa cum lyn∣ces, tygres & Pantherae esse consueuerunt: Pardali pellem semper gestauit, vnde Bryseus appellatus est: Lusus ipsi socius fuit: Pro sceptro thyrsum gestauit: Sacer illi abi∣egnus ramus, abi••s, hedera, smilax, quercus: Pica inter aues, & ficus folia, Narcissi{que} corona non ingrata fuit: & Draco inter reptilia: Eius Sacerdotes faeminae erant Mae∣nades dictae, Thyades, Bacchae & Mimallones. Leo fac∣tus, cum veheretur naui, omnes nautas piratas, praeter ip∣sum gubernatorem in sugam vertit, vt in delphinos versi in mare statim desilierint: Triennium apud Proserpinam dormivit, deinde excitatus choreis indulsit cum Nym∣phis: Ab Indica expeditione in patriam post triennium revertit, hostes{que} suos profligauit: Cum{que} idem sit, qui Osiris, vt dictum, cum sepultus fuisset, revixisse fertur integer; Non solum cornutus, sed etiam taurino capite ab antiquis fingebatur: F••rtur hic deus primus omnium mortalium depressos ad sordida quae{que} hominum animos ad deorum culium erexisse,* 1.88 vt Ouid: habet lib: 3. Fastor: Ante tu••s ortus &c: Quod de Orphei festis Trietericis ad Graecos translatis omnium primò intelligendum, de

quibus post agemus: Cum discerptus esset in bello Iouis contra Titanes, Pallas eius cor palpitans ad Iovem detu∣lit: Primvs omnium duxit triumphum, cum{que} ille mitra circa caput vsus esset, mansit postea consuetudo regibus, ad eius imitationem diademate vti: Quae omnia si ad vn∣guem examinare ipsi{que} rei, de qua conficta sunt, pro digni∣tate applicare vellemus fortè institutae breuitatis rationem transgrederemur; Ideo{que} succinctè de illis saltem tractabi∣mus, cum singula maxima ex parte ex antè dictis & póst declaran ••is ciucescant: De combustione Semeles matris Bacchi, sub Aesculapij ortu diximus; Quia similis vtróbi{que} modu••; Ille ex Coronidis, hic ex Semeles matris cineribus ereptus & enutritus dicitur, ille à Chirone, hic à Mercurio, vel vter{que} & educatus à nymphis, Hyadibus, aquosis parti∣bus; Bimater est, quia ••is è Mercurio genitus, vt tradunt omnes philosophi: Nam noster filius, inquiunt, habet duos pa∣tres & duas matres, & quia charè nutritus est in igne,* 1.89 ideo nunquam moritur: Iovis femori assutus fingitur, vt matu∣rescat; Ita enim conuenit in arte; Nam fixum figit volatile: Est{que} hoc loco Iupiter cum suo fulmine ad Semelen mor∣talem, longissimis capillis praeditā, accedens, Ignis noster in vitro accensus, qui comburit magis quam ignis inferni, vt ex Riplaeo sub Vulcano adduximus: Hic Iupiter iu••at & maturat nostrum faetum; Qui discerptus à terrigenis seu terrenis partibus a Cerere matre, aquea substantia, cōpactis membris integer reuixit: De loco ••atali & parentibus satis diximus; Miracula, quae fecit, ••ò••ē respiciūt, quod ipse alia divisa & mortua vn••ēdi & resuscitā••ivim habeat; Amphis∣baenam occidit, duplici capite serpentem; Quia duplex est serpens in arte occidendus, cum alis & abs{que} alis: Liquores ab ipso product••; Quia ex aqua & terratotum constat com∣positum; Si ita{que} Dionysus adultus est in terram redacta substantia, non abs{que} causa dicitur liq••ores producere: Iu∣venis, barbatus▪ imberbis, senex, mas, faemina est; Sic enim Agmon in ••urba: Imberbis est, inquit & est qu••{que} barbatissi∣mus; 〈◊〉〈◊〉, non volans, ••lum••s praeditus quo{que} est & volans, & si aquā ipsū aixeris, v••rū di••is, si aqu•• negas, non falso neg sti:

De Aegyptiorum traditione, qui Ammonē Saturni so∣rorem Rheam pro conjuge habentem, Dionysi patrem & Amaltheam Nymphā matrem faciunt, dicimus, quod ip∣si potius ad res quàm nomina respexerint, cum alios pa∣rentes Dionyso assignent, aliosque Osiridi, quem tamen v∣num & eundem cum Dionyso statuunt: Manifesté igitur ipsi hystoriam esse negant, sed Hieroglyphicum figmen∣tum ad res significandas inventum: Ad cornu Amaltheae, omnis abundantiae fontem, & hortos Hesperidum simul respiciunt; At Topicâ illa descriptione tot circumstanti∣arum primi inventores nihil aliud innuere voluerunt,* 1.90 quam Allegoriam vniversalem totius operis intelligenti∣bus ob oculos ponere cum omnibus suis differentijs & partibus; adeò vt vix putem evidentiorem apud recen∣tiores extare similitudinem, quâ artis totius operatio ad∣umbretur magis, quam illâ: Per puerum, subiectum intelligitur; Per Nysam vrbem, vas; vbi sint Portae Nysae∣ae angustae, vasis obseratio & conclusio: Regio amaena varijs arboribus, vitibus, ventis, floribus, avium canti∣bus, denotat omnia necessaria ad vitam & voluptatem i∣bidem ipsi adesse: Aristaeus prudentissimus & optimus artifex praeficitur operi: Pallas singularis sapientia & in∣genij subtilitas vt quo{que} adsit, requiritur: Quae deinde ad∣duntur de Saturno ex instinctu sororis Rheae, quae Ammo∣nem reliquerat, adversus Dionysum bellum moventis, de nigredine Saturnina in principio operis apparente nos in∣telligimus; Amazones virgines bellatrices adsunt Dio∣nyso; Lac enim virginis multum operatur et vis virginea; Nam mater eius virgo est, & pater non concubuit: Diony∣sus vincit Saturnum, quia nigredo cessat, & Titanes dedi∣tione capit; hoc est fumosas exhalationes materiae sistit: & Deus salubris cultus est, Dionysius; quia saluti homi∣nū, vt & Aesculapius natus est: Monstra domuit multa, quia ipsa materia monstrorū nomen & omen obtinet, vt antè demonstravimus, quam domat, & desertas regiones colonis replet: Nam vt Lull: Theor. test. c. 9. In isto li∣quore

rectificatur magnus draco, & proijcitur à magno deserto Arabiae, quia immediatè suffocaretur prae siti, & periret in mar•• mortuo, &c. Verte igitur ipsum, & mitte in regnum Aethiopiae, vnde naturaliter nativus est: Saturnus vrbem incendit fu∣giens per obscuritatē noctis; quia igne nigredo noctis a∣bigitur; non tamen violentiâ, sed humanitate tractatur, suaviter magno cum ingenio, vtpote originis patriae; at Titanes, qui sunt sulphureae exhalationes omnino è medio tolluntur: Quod deinde orbem terrarum pervagatus sit Dionysius, jam ante sub Osiride exposuimus; Mercurium, Herculē & Prometheum domi praefecit officijs regni; In∣diam subegisse dicitur, Libyam, Iberiam seu Hispanias, quia haec loca optimis metallis abundabant: Cobali dae∣mones sunt agrestes & venenosifumi qui adsunt materiae; Satyr••, Sileni, mulieres cū cymbalis & strepitu, volutatio∣nem & agitationem materiae significant; item mot••m & sonitū; Lynces, Tygres, & Pantherae, diversitatem colo∣rum insinuant; Thyrsus ipsi pro sceptro, non quod vinū eo significetur, prout vulgares exponunt, Et inter caete∣ros quidā linguax (& abs{que} lingua nullus) de natione Eu∣ropae fortissima, & literis & armis nulli cedente, haec tan∣to viro, si dijs placet, digna verba protulit, Eam Thyrsige∣ros multos, at paucos Bacchos praebere; Et alibi de eâdem;* 1.91 O pisces, pisces, inquit, non est haec aqua, in qua vos natetis, quibus magis ille ex Cithaerone, quàm Helicone liquor sapit: Quasi ve∣rò hic humuncio quicquam viderit de arcanis thyrsi, & non potiùs in superficiali cortice illorum haeserit; Quid scivit, nisi verba suo ordine ponere Sybarita comptus ser∣mone, & dilicatus Physignatus, sensu rerum plebejus om∣nino? Cui ille genti non detraxit, vt se cens••rem & arbi∣trum latinitatis faceret? At ille ne piscis quidem, sed apu∣is similis, quae ex spuma maris ortae spumas lingunt & pascunt superficiem aquarū, non profundum petentes: E∣jusmodi verborum Daedali labyrintho rationis includen∣di in Icaris suis,* 1.92 vt res ipsa convincet aliquando talioue•• patientur: Staphylus dicitur Bacchi fuise filius, cuius

filiam Rhio cum compressisset Apollo, illud{que} Staphylus sensisset, quod esset gravida, illam in arcam inclusit, & in mare dejecit: Arca in Eubaeam postmodò delata, in spe∣lunca quadam Anium peperit, quem ita à moerore nomi∣navit:* 1.93 Hic Anius posteà é Dorippe Nympha Sperma, Oe∣no & Elaidem suscepit, quibus Apollo concessit; vt quoti∣es optarent, vel vinum, vel semina, vel oleum caperent pro suorum nominum significatione: Alij Dionysum so∣lem arbitrati sunt, vt Cererem Lunam; Sic Virgil. lib. 1. Georg: Vos ô clarissima mundi lumina, & Orpheus in hym∣nis: Sol clarus Dionysum, quem cognomine dicunt; Sed Po∣ëtae sic secundum communem vulgi captum loquuntur; si Dionysus est Osiris, vt alibi satis convincitur, & Apol∣lo & Diana, Sol & Luna sunt, quomodo Apollo dicitur Osiridis filius, Sol Solis, vt caetera absurdissima omitta∣mus? Verùm ex hactenus dictis omnia de Dionyso restan∣tia, cur triennium dormiuerit, leges tulerit, tripudiorum Deus sit, in leonem versus, cornutus habitus, mortuus revixerit, ejus{que} nutrices à Medea coctae dicantur, & his similia facilè intelliguntur:* 1.94 Nunc ad Perseum Iovis ex Danaë filium accedemus: Acrisius Danaës pater filiam Danaën in aheneum thalamum in aula domestica subter∣raneum inclusit, propterea quod ex oraculo didicerat se à nepote ex filia occisum iri: Huius igitur in amorem cum Iupiter incidisset, auro similis diciturè tholo defluxisse, quod cum illa in sinum cepisset, Iupiter quis esset, se pa∣tefecit, ac illam compressit, ex quo natus est Perseus: Hoc Horatius lib. 3. Carminum sic descripsit:

* 1.95Inclusam Danaënturris ahenea Robustae{que} fores & vigilum canum Tristes excubiae munierant satis Nocturnis ab adulteris, Si non Acrisium virginis abditae Custodem pavidum Iupiter & Venus Risissent; fore enim tutum iter & patens

Converso in precium Deo. Aurum per medios ire satellites Et perrumpere amat saxa potentius Ictu fulmineo:

Quidam clam illam peperisse volunt, & puerum trienniū absolvisse priusquam Acrisius id persentiret, tum ad aram Her••ei Iovis Danaën a p••tre ••uisse adductam & interroga∣tam ex quo peperisset, cumque illa è Ioue diceret, minimé creditam, caesa prius nutrice, quae ipsi adfuisset, in arcam ligneam inclusam fuisse, & in mare dejectam. Deindi cum ad Insulam Seriphum arca applicuisset, à Dictye fratre regis, qui ibi fortè piscabatur, haec arca reti extrahitur, quem Danaë rogauit, vt arcam aperiret, quare cum ille reclusisset, didicisset{que} quinam essent, domū deduxit, & vt affinitate conjunctos apud se perhumaniter habuit. Poly∣dectes rex deinde Danaae vim infe••re conatus est, quod cum ob Perseū non posset, munus Perseo imposuit, vt ad se Medusae caput ad ferret, quod Hippodamiae filiae in dotem dare vellet. Hic Polydectes Seriphi rex fingitur, adnepos Neptuni: Cui dum Perseus parere cogitur, ad iter sese ac∣cingit; A Pallade ita{que} scutū & speculū, á Mercurio Har∣pen seu falcatum ensē, à Plutone perā & galeā, à Nymphis talaria seu calceos volucres mutuatus est: quibus instru∣mentis Perseus instructus ad Medusam, multos homines in saxa convertentem, vnam Gorgonum contendit: Gor∣gones autem habebant capita serpentibus implicita squa∣mosis, dentes aprugnos, manus ferreas, & alas, quibus volabant, aureas: Hae in extremis Iboriae partibus ad occi∣dentē ab Hesperidibus haud procul distātes hab••tare dictae sunt: Menander in libro de mysterijs Scillā etiā memorat inter Gorgones à nōnullis numeratam fuisse:* 1.96 Primo autem ad Graeas Perseus profectus est, quae erant sorores Gorgo∣nū, numero tres, oculum & dentē vnicum communē ha∣bētes, quos ab illis mutuò acceptos tam diu retinuit donec illae Nymphas, quae alatos calceos haberēt, indicassēt: Ho∣rum

ope ad Medusam accedens, quam aversus speculo cō∣templatus, cum ipse galea Plutonis tectus conspici non posset▪ Pallade manum dirigente, vnico ictu obtruncavit, capu••{que} ejus in peram conjectum, lapidificandi virtute praedi••um ad Palladem gestavit; In reditu Cassiopes & Cephei, Aethiopum regis, filiam á monstro marino dila∣cerandam Andromedam dictam, ostenso capite Medusae, liberavit, & in vxorem duxit: Atlantem in montem ver∣tit, cujus Maera fuit filia; de qua Homerus 1. Odyss.

Colit atria diva Filia prudentis Atlantis, qui alta prefundi Omnia cognovit Pelagi:

Hic Atlas, de quo anté monuimus, dicitur imperasse Hes∣perijs & responsum â Themide Parnasia accepisse, futurum esse, vt à quodam Iouis filio aureis pomis spoliaretur: sic Ovid: lib. 4▪ Met.

Memor ille vetustae Sortis erat: Themis hanc dederat Parnasia sortem: Tempus, Atla, veniet, tua quo spoliabitur auro Arbor, & hunc praedae titulum Ioue natus habebit.

Cum igitut Perseus abscissum caput Medusae reportaret, & ab Atlante, vt Iovis filius, hospitio repudiaretur, huic Medusae caput ostendit, ita inquiens:

At quoniam parvi tibi gratia nostra est, Accipe munus, ait, laevâ{que} à parte Medusa Ipse retrouersus, squalentia protulit ora, Quantus erat, mons factus Atlas.

Postea Perseus fortè fortuna ludens disco, avum suum in∣cognitum Acrisium disco in pede vulneravit, ex quo vulnere ille, vt fato praedictum e••at, interijt. Ex sanguine autem Medusae effuso Pegasus & Chrysaor nati

finguntur; Pegasus, equus alatus ad Palladem deductus, à qua Bellerophonti Glauci filio (nepoti Sisy phi, prone∣poti Aeoli, abnepoti Iouis) datus est ad trucidandan Chi∣maeram, monstrum triforme ex Typhone et Echidna na∣tum; Hic Bellerophon, vt Theopompus lib: 7. Philippi∣carum ex fabulosa traditione scribit, Chimaeram insidens Pegaso non sagittis transfixit, sed hastâ quadam petijt, quae plumbum haberet in summa parte collocatum, quam partem hastae cum Bellerophon in os Chimaerae intru∣sisset, plumbum igne (quem efflabat ore) collique factum, in ventrem Chimaerae defluxit, et illi combussit omnia in∣testina, vnde mortua est: Bellum stratagema à Bellero∣phonte ex cogitatum; Quod si quis pro rei gestae hystoria accipit, aut de qua re et quam ob causam fictum sit non percipit, plumbeus ingenio aestimari possit:* 1.97 Eiusdem Pegasi vngulâ fons Hippocrene in bicipiti Parnasso exci∣tatus traditur, ex quo Musae, Apollo, poëtae et omnes lite∣rati bibunt et eruditiores evadunt: Sic eruditio poëtarum ex fonte Parnassi, hic ex vngula Pegasi, Pegasus ex cruore Medusae, Medusa ex monstro marino progenita, à Persco trucidata, Perseus è Iove, Iupiter è Saturno, Saturnus è Caelo, tanquā aurea cathena dependet; Idem de Chrysao∣re dicendum, qui Geryonis tricorporis, puniceos boues possidentis, pater est: At quis hanc Persei allegoriam ex praecedentibus non agnoscat? Nihilominus pauca adijcie∣mus: Aurea pluvia et Iupiter descendens in Danaës si∣num, non auaritiam nec voluptatem auro emptam deno∣tat, nisi secundarió, sed quia ita in artificio philosophico conuenit; Ibi enim aurum cum auro miscetur, et ex vtro{que} filius noster nascitur in aëre, vt Riplaeus por: 6. habet, ne nimi∣um stude asperflandis carbonibus: Et Rosar: Conceptio, inquit, & desponsatio fit in putredine in fundo vasis, & generatio geni∣sorum fit in aëre, scilicet in capite vasis, id est, alembici: Et Se∣nior: Sicut videmus solem habentem duos radios super cinere mortuo pluentes, & reviuiscit, quod fuerat morti deditum, sicu•• mortuus post inopiam magnam: Haec est soror & hic est frater

eius, per quem indurauerunt & desponsauerunt subtilitate prae∣parationis: sed postquam facta est conceptio, volare fecerunt, & fuerunt in domibus montiune: Et paulò post: Et hinc reg••m, quem nominavimus, exponam tibi per illum genitum, quem me∣mor ••uerunt, qui gignitur in aëre, & fuit conceptus e••us in terra vel inferius: Hic Perseus postquam: adoleverit, Medusam, hoc est, Materiam philosophicam figit, obtruncat, & eius sanguinem spargit, vnde Chrysaor, aureus faetus nascitur: Hinc Arnoldus lib: 2. c. 25. Rosar: docet, quo∣modo noster Perseus educari & nutriri debeat, cū inquit: Certum nam{que} tempus est, quod ipsa (Danaë) habet ad impraeg∣nandum, partendum & nutriendum, ac operandum: Vnde cum terram habueris impraegnatam, exp••cta partum. Cum verò pe∣pererit filium (Perseum) nutrias eum, quous{que} possit tolerare omnem ignem, & tunc p••teris facere proiectionem ae ipso; Hoc est, cum iam omnem ignem patitur, tum armatus est gladio Mercurij, galea Plutonis, scu••o Palladis, et tunc poteris ipsum proijcere, seu mittere ad Medusam serpen∣tigenam trucidandam: Gorgones autem, qualis et Me∣dusa fuit, dicuntur monstrosae serpentibus implicitis et aureis alis; Hesperidibus proximae et Atlanti; Sunt{que} eiusdem generis, cum illis, et laboris superandi; Vt enim Hercules Iovis filius ad Hesp••rides,* 1.98 sic Perseus ad Gor∣gones ablegatus dicitur: De Perseo saris; Nunc sequere∣tur Hercules, Iovi ex Alemena natus, ideo{que} inter Iovi∣ales liberos recensendus: sed quia de eo sub Hesperidum pomis et corua aureorum cornuum declaratis antehac egimus, et toto quinto libro de eius laboribus dicturi sumus, hic saltem eius genealogiae lineam ostendisse sufficiat: Similiter de Iovis filijs, ex ovis more avium exclusis,* 1.99 Polluce et Helena ex vno, et Castore cum Cly••aemnestrâ ex altero, quos ille formâ cygni Laedam Tyndari Oebaliae regis vxorem comprimens, ex eà sus∣cepit, de quibus fortè alibi, paucissima hic brevitatis gratiâ dicemus: Ex hoc ovo tanta Ilias malorum, tan∣quam ex equo Troiano, erupit; Fingatur, non fuisse,

ergo nec Helena, nec eius raptus, nec bellum Troia∣num; Nec Castor & Pollux Argonauticis interfuerunt centum annis ante Troianum bellum, licet eiusdem aetatis cum Helena fuerint, nec Clytaemnestra ab Oreste filio ex Agamemnone interfecta est; Et quis caetera omnia ex hoc ovo siue vno siue gemino exorta mala narraret? Tolatur & pomum aureum Eridos, & non erit causa rixae inter deas, nec raptus Helenae: Si•• è pomo et ovo multa provenerunt mala vnà cum bonis: De Helena et geminis fratribus sub Troiano bello non∣nulla addemus;* 1.100 Hic Clytaemnestram cum filio suo pa∣rùm consyderemus: Hanc Agamemnon in vxorem duxerat, qui cum Orestem ex ea suscepisset, ac ad Bel∣lum Troianum proficisci cogeretur, Aegisthum can∣torem domi reliquit; Cum quo Clytaemnestra in quo∣dam Palladis sacello extra vrbem, occlusis ostijs, con∣cumbens, à filio Oreste superueniente, vnà cum adultero occiditur: Orestes à caede matris apud Areopagitas ab∣solutus fingitur, pari vtrin{que} suffragiorum numero in∣vento; Vnde ille Mineruae aram erexit: Póst expiatus est & lustratus aquis ex Hippocrene fonte haustis: De∣mùm furijs correptus, Palladis statuam ex Taurica re∣gione, & Iphigeniam sororem recuperare, sese{que} in flu∣vio septem rivis confuso abluere ab oraculo iussus est: Sorores habuit Iphigeniam, Electram, Chrysothemim, Laodicen & Iphionassam: Comam lugubrem,* 1.101 quam toto eo tempore retinuerat, in Tauris deposuit loco, quem Acen vocârunt, & tonstrinam, vbi comam totondit; Alij istud ipsum iuxta Gytheum saxum contigisse memorant, quod ociosum vocârunt, super quo vbi sedisset Orestes, fuit ab insania liberatus, id{que} Palladis consilio: Electrâ sorore datâ Pyladae in vxorem, ipse Neoptolemo A∣chillis caeso, Hermionem in matrimonium duxit, ex qua Tisamenum, ex Erigone Aegisthi filia Penthilum genuit, habitans Orestiae à serpente tandem ictus diem suum obijt: Ossa deinde eius in officina fabri aerarij

inuenta sunt, quod oraculum praedixerat, ea inquirenda▪ esse,* 1.102 eo{que} loco inuenienda, vbi venti, percutiens, reper∣cussus et hominum pernicies simul reperirentur, quod cum Lychas de fabri officina interpretatus esset, ventos, folles; percutientem malleum, repercussum, incudem, et hominum perniciem ferrum intelligens, ossa Orestis ibi inuenta, iuxta Parcarum fanum in sepulchro Agamem∣nonis,* 1.103 oraculo iubente, sepulta sunt. Quo figmento igna∣ris nihil absurdius, intelligentibus vix quicquam venusti∣us videtur: Agamemnon quis sit sub Troia consideravi∣mus, hìc Clytaemnestram Iovis filiam esse pa tet, quamuis alij ovum illud, ex quo Castor et Clytaemnestra editi sint, Tyndari fuisse affirment; De vtro{que} enim eadem veritas apparet: Novum quid esse dices, mulieres parere oua, et aues imitari: Id Ethnicis non mirum visum quia formâ cygni Laedam subagitaverat Iupiter: At nos extra alle∣goriam id monstrosum et mendacissimum scimus; Nec sufficit, nescio quam moralem fictionem subesse, arbitrari; Quia moralia de omnibus seu in bonam seu in malam par∣tem fingere liceat, at naturalia genuina ijs contenta et tecta non item; Apud chymiae artifices saepissimè repetitur, ma∣trem a filio devorari, occidi, in ventre eius inhumari; Nam ita reverà necesse est: In duobus, inquit Flamellus, nego∣cium hoc omne consistit, vt videlicet igne tuum sulfur penetra∣tivum efficias & attractiuū, quo matrem suam deuorare queat, & compleveris opus: Matrem infige ventri faetus, quem antea peperit, tum demum sibi pater erit, ac filius ex duobus spiritus perfectus: ac ibid: Tum faetus matrem deuorat, patrem{que} suum in vnico lacu suffocat, in quo simul flores, lac, fructus at{que} sanguis inveniuntur. Et in Aenigmate 6. Super matrem praegnantem seruum rubicundum aequaliter conde; Matrem mortifica, manus eius & pedes abscindens: Et Lull: in codicill: Oportet matrem quae prius generat filium, inhumari in ventre filij, & ab eo gene∣rari: Nec solum filius matrem init et occidit, sed et patrem proprium interimit sub allegoria; Vt Oedypus Laium pa∣trem in via sibi occurrentem et cedere nolentem, ac Ioca∣stam

matrem in vxorem ducit; nec non avum, vt Perseus Acrisium: In Palladis Sacello Clytaemnestra adultera occiditur, ostijs occlusis: hoc est, vas artis obseratur: O∣restes absoluitur pari suffragiorum numero; Pondera enim geometricè aequata esse oportet: Hinc Minervae, sapientiae deae aram erexit: Aquis lustratus dicitur ex Hippocrene, quia ille Pegasius ••ons huic negocio convenit: Nam Pe∣gasus ex Medus••e sanguine ortus habetur: Quae de statua Palladis, & lotione ejus in septem rivis narrantur, allego∣rica sunt & hùc spectant: De Palladio inferius dicitur: De lotione sic Clangor: Et ita sunt in summa septem decoctiones, scilicet quatuor ante vivificationem, id est fermentationem, & postea tres, quae designantur perseptem assaturas, vt etiam di∣cit Philosophus: Aes nostrum corpus habet hydropicum, vt Naaman Syrus leprosum, propter quod quaerit lavacrum rege∣nerationis septies in Iordane, vt ab innatis passionibus & cor∣ruptionibus emendetur: Sorores ejus, inter quas Chrysothe∣mis, sunt partes aquosae; Comam alit, quia nihil separari convenit: posteá comam tondere sinit juxta Acen vel Saxum; ac deinde ociū est á laboribus: De ossibus O∣restis inventis in officina aerarij fabri credibile est; quia sic in Allegoria Merlini dicitur, quod etiam regis crines & vngues mirabilia faciant in ejusmodi officinis: Verisimi∣le est adhuc ab artificibus nonnulla relicta per mundum errare opera, & fabrorum officinis interdum inveniri, licet non agnoscantur; Porró ex Europa Agenoris Phaenicum regis filia, Cadmi sorore formâ tauri, à Iove compressâ nati dicuntur Minos & Rhadamantus; item Carneus:* 1.104 Cadmi Allegoriam iam ante attigimus, quomodo ille Europam quaerens Thebas condiderit Baeotiae civitatem, ibi{que} consederit: Europa autem cum alijs puellis expa∣ciata traditur; quae cum taurum••mirae pulchritudinis (in quem se Iupiter mutaverat) attrectaret in{que} e••us tergum conscenderet à Iove in Cretam deportata, ibi{que} resump∣tâ formâ pristinâ ab eo gravida facta est, quae peperit Mi∣noa & Rhadamantum: Minos Pasiphaēn filiam Solis,

Aeëtae regis sororem in vxorem duxit, vt par pari gaude∣ret, nempè filius Iovis, filiâ Solis, ex qua genuit Ariadnam & Minotau••um, qui Labyrintho à Daedalo facto inclusus à Theseo Ariadnae operâ trucidatur: Posset fieri vt his per∣sonis aliquid hystoriae subesset, provt de vestigijs Laby∣rinthi Cretici adhuc extantibus narrant, quamvis Diodo∣rus dicat suo tempore Creticum intercidisse & Aegyptium Labyrinthum longé eo antiquiorem durasse; De reliquis, quae ad Minois & Rhadamanti fabulas spectant, de{que} judi∣cio eorum apud inferos incorrup••o, cum plaera{que} á Poë∣tis sequentis aevi afficta sint, hic non dicemus: Ex Anti∣ope filia Nyctei, vel vt alij sentiunt, Asopi Iupiter Am∣phionem & Zetum genuit: Amphion à Mercurio magi∣stro lyram tractare didicit,* 1.105 cantu{que} feras & saxa movit, vt Orpheus Calliopes filius; Fratres hi duo Thebas dicun∣tur condidisse ac muris & t••rribus munijsse: Fabulati sunt igitur saxa sua sponte assilijsse, murum{que} extructum fuisse, dum Amphion lyram suaviter pulsaret, vt ait Horatius in arte Poëtica:

Dictus & Amphion Th••banae conditor vrbis Saxa movere sono testudinis, & prece blanda Ducere qu•• vellet:

Idem referunt de Trojanis muris ab Apolline extructis; & de Orphei vatis musica, quâ ille navem Argô rexit, & feras & saxa attraxit: Sed haec Hyperbolica esse nemo non videt quocun{que} modo interpretetur, sive de communi Poësi, ejus{que} dulcedine & efficacia, sive de rebus sub eâ contentis: Amphion primus aram Mercurio, quod ab eo lyram accepisset, dicavit: Pausanias in posterioribus Elia∣c••s exissimat Amphionem & Orpheum fuisse Aegyptios & magorum scientiâ excelluisse: quod tamen non est credibile; quia Graecos h••s fuisse & ad Graecos Aegyptio∣rum scienti••m transtullise ex omnibus authoribus & cir∣cumstantijs convincitur. De hactenus enumeratis mira∣culosis,

ne dicam monstrosis, Iovis Ethnicorum Dei, ma∣joris familiae crediti propter adulteria transmutationibus sequens distichon habetur.

Fit Taurus, Cygnus, Satyrus{que} aurum{que} ob am••rem Europae, Ledes, Antiopae, Danaës:

Quibus non minus monstrosum ortum Palicorum fratrū addimus, qui Iovi ex Thalia nati dicuntur:* 1.106 Quae cum se gravidam è Iove cognovisset, verita Iunonis indignatio∣nem optavit sub terram occultari; at partûs tempore terrâ reclusa cum Thalia tam diu latuisset, duo pueri non procul à Catanis in Sicilia proruperunt. Quae licet fabulosa sint, tamen apud superstitiosos Ethnicos hystoriae fidem im∣petrárunt:* 1.107 Deni{que} ex Cerere Proserpinam Iupiter genu∣isse fertur; Praeter jam dictos idem n••merosam sobolem ex varijs Nymphis Calisto, Niobe, Laodamia, Taygete, Sa∣vona, Protogenia alijs{que} pellicibus suscepit; ita vt nullum relinquatur dubium, si filijs Iovis, nepotibus ac pronepo∣tibus Neptuni progenies adnumeretur, nec non ventorum, fluviorum, montium, Oceani, Ponti & aliorum marium, ex his tanquam progenitoribus omnes deos, deas, heroas, heroinas s••u semideos & semideas ex aurea Cathena velut pendentes & descendentes deduci & propagari posse: At{que} haec hactenus pro exemplis demonstra∣ta, de reliquis simile judicium mani∣festantia, nobis hoc loco sufficiant.

Finis Libri Tertii.

Notes

• * 1.1

  Ex negati∣uis propositi∣onibus nulla scientiae pro∣venit.
• * 1.2

  Deorum ge∣nealogia aureae.
• * 1.3

  Cathena au∣rea Homeri.
• * 1.4

  Censorinus de his vide∣atur.
• * 1.5

  Ratiocinatio contra Eth∣nicorum opi∣niones de in∣dividuis ab aeterno propa∣gatis.
• * 1.6

  Cathena au∣rea Deorum, Dearum & Heroum, seu Genealogia.
• * 1.7

  Coelus & Terra.
• * 1.8

  Saturnus & Rhea. Hieroglyphi∣ca Saturni.
• * 1.9

  Nota.
• * 1.10

  Andabat•• pugnat.
• * 1.11

  Responsio ad calumnias ni∣mis aequa.
• * 1.12

  Causa arca∣na.
• * 1.13

  A. Gell. l. 18 c. 2.
• * 1.14

  Iupiter.
• * 1.15

  Iuno.
• * 1.16

  Entellus in∣stat.
• * 1.17

  Pluto.
• * 1.18

  Mystica. Nota.
• * 1.19

  SAXO Argus oc••i∣sus.
• * 1.20

  MYSTI∣CA.
• * 1.21

  Neptunus.
• * 1.22

  Phaenix. Io.
• * 1.23

  Proteus.
• * 1.24

  Triton
• * 1.25

  Glauc••. Chiron.
• * 1.26

  Chironi•• discipuis.
• * 1.27

  Ci•• l. 1. Tus. quaest. l. de na. Deor. negat Hippo-Cen∣taurum aut Chimaerans vnquam fu∣isse.

  VENVS Monstrum sine 〈◊〉〈◊〉.
• * 1.28

  Venus emer∣gens.
• * 1.29

  Venus vt a∣mica naturae pro dea re∣cepta.
• * 1.30

  Cur Veneres & dij plures numerentur eiusdem no∣minis.
• * 1.31

  Ethnici in rebus divinis insani cum sibi sapere videntur.
• * 1.32

  Veritas Tē∣poris filia. Iovis liberi.
• * 1.33

  Pallas abs{que} matre. 1. Iovis filia.
• * 1.34

  Fr: Iun in praef: Gram: Hebraeae, à verbo He∣bratco agi∣tandi & vo∣lutandi.
• * 1.35

  Typhon ex percussu ter∣rae. Hebe. 2. Iovis silia.
• * 1.36

  Mars 3. Iovis filius.
• * 1.37

  Alijs Har∣mione dicitur cuius Vulca∣nus pulchrū, sed pernicio∣sum moni∣le formarit.
• * 1.38

  Vulcanus 4. Iovis filius.
• * 1.39

  Canis in la∣pidem co••∣versus.
• * 1.40

  Ardalus. Brotheus.
• * 1.41

  Gargittiu•• Herculi invidus.
• * 1.42

  Apollo seu Sol. 5. Iovis filius.
• * 1.43

  Quatuor Apollines Citeroni.
• * 1.44

  Quin{que} So∣les Ciceroni.
• * 1.45

  Sol Coeli quis dict potest.
• * 1.46

  Anaxagoras Solem lapidē ardentem dixi.
• * 1.47

  Filij Apol∣linis.
• * 1.48

  Delphi in medio terr•• crediti.
• * 1.49

  Ara aurea Apollini sta∣tuta. Nota.
• * 1.50

  Orpheus.
• * 1.51

  Virg. Egl. 8. Orpheus pri∣mus author religionis a∣pud Graecos.
• * 1.52

  Orpheus morborum remedia tra∣dit.
• * 1.53

  Opera Or∣phei.
• * 1.54

  Aesculapius.
• * 1.55

  Ex Epidau∣ro.
• * 1.56

  Solis filij Aeë∣ta, Augias, Phaëton.
• * 1.57

  Diana seu Luna▪ 6. Iovis filia.
• * 1.58

  Vide lib. 6. in∣ferius. Vanitas Eth∣nicorum.
• * 1.59

  Tres Dianae Ciceroni.
• * 1.60

  Mercurius 7. Iovis filius
• * 1.61

  ARCANA
• * 1.62

  Mercurius volatilis.
• * 1.63

  Flame•••••• Hieroglyphi∣cum.
• * 1.64

  Mercurius à Vulcano eruditus.
• * 1.65

  Officia Mer∣curij.
• * 1.66

  Mercurius Aegyptijs leges & lite∣ras tradidit. Astronomiae & Philoso∣phiae author Mercurius.
• * 1.67

  Nota.
• * 1.68

  Fr Iun: in prae. Gram. ab Hebraeo de∣ducit, quod abstrusum sonat, vt & Cabiros. ARCA∣NISSIMA
• * 1.69

  Satrax vel Samothrax Deus incog∣nitus Grae∣cis, vt Satur nus latinis, ibid. Iunius. Trophonij solennia.
• * 1.70

  Hermes, Iu∣nio teste He∣braeis est via∣tor calcans itinera. Mercurius venditor & negociator.
• * 1.71

  Mercurium Trophonium nominari n••••••fas erat.
• * 1.72

  Mystica.
• * 1.73

  Mercurio lingua sacra, vt silentij no∣ta.
• * 1.74

  Mercurius mundo im∣posuit.
• * 1.75

  ARCA∣NISSIMA
• * 1.76

  Typhon alias ventus, in gyres motus. Dionysius 8. Iovis filius.
• * 1.77

  Dionysi syno∣nyma.
• * 1.78

  Semele Dio∣nysi mater combusta, vt & Aescula∣pij.
• * 1.79

  Pater fit ma∣ter.
• * 1.80

  Ae••yptijs nugantur Graeci de Di∣onyso.
• * 1.81

  Miraculosae res affictae Dionyso.
• * 1.82

  Poësis capiti Polypi assimi∣latur.
• * 1.83

  Allegorianon iniucunda, totam rem complecte••••.
• * 1.84

  Nysa, Aristaeus & Pallas curam habent Dio∣nysi.
• * 1.85

  Dionysi ex∣peditio.
• * 1.86

  Pallas Ama∣zonum dux.
• * 1.87

  Mercurius, Hercules, Prometheus Aegypto prae∣fecti.
• * 1.88

  Dionysus pri∣mus pro Des c••lius upud Gracos.
• * 1.89

  Lull: Theor: Test. c. 46.
• * 1.90

  Allegoriae absolutissimae explicatio.
• * 1.91

  Delicativer∣borum mis∣sûs delicatus coquus, vt se mundo propinat ad∣mirandum.
• * 1.92

  Bacchifilij, Staphylus▪
• * 1.93

  Anius.
• * 1.94

  Perseus 9· Iovis filius.
• * 1.95

  Pers••i ort••s.
• * 1.96

  Menander de mysterijs fabulosis.
• * 1.97

  Fons Heli∣conis vnde.
• * 1.98

  Hercules: 9▪ Iovis fi∣lius.
• * 1.99

  Pollux & Helena. Castor & Clytaemne∣stra. 13. Io∣vis filij.
• * 1.100

  Duo fratres Iovis atne∣potes ducunt duas sorores Iovis filias ex ouo natas.
• * 1.101

  Agamem∣nonis filiae.
• * 1.102

  Aenigma:
• * 1.103

  Nota.
• * 1.104

  Minos & Rhadaman∣tus: Carn••us; ••6. Iovis filij.
• * 1.105

  Amphion & Zetus 18. Iovis filij.
• * 1.106

  Palici fra∣tres 20. Iovis filij.
• * 1.107

  Proserpina, 21. Iovis filia.

  Ceres a Ge∣res Hebr: spica deduci∣tur à quibus∣dam.