Ta tōn Mousōn eisodia: = The Muses welcome to the high and mightie prince Iames by the grace of God King of Great Britaine France and Ireland, defender of the faith &c. At His Majesties happie returne to his olde and natiue kingdome of Scotland, after 14 yeeres absence, in anno 1617. Digested according to the order of his Majesties progresse, by I.A.

ORATIUNCULA QVAM ANTE disputationes habuit Praeses.

MIremini fortè, & a plurimis murmuratum iri non dubito; quòd respondens iste, & ego, audeamus non mentibus confusi prodire, inque arenam de∣scendere, cum a deo multis, iis{que} exercitatissimis ••thletis in arduà hâc philosophiae palestrâ con∣gressuri; in spectatissimo doctorum virorum, im∣mo 〈…〉〈…〉 Serenissimi PRINCIPIS Praesulumque ac Proce∣rum Illustrissimorum ei assistentium conspectu; quum noluerit, nec, ut est in Adagio, potuerit & ipse Hercules cum duobus in certamen ire; & justas temeritatis poenas luerit Icarus, quòd ni∣miùm sublimia aff••ctarit. Verum tamen nos solatur dispar facto∣rum ratio: Herculi enim cum feris crudelissimis, coram novercâ Junone, coram immanissimâ Barbarie, coram infestissimo Rege Eurysteo; nobis cum mansuetissimis collegis, coram matre Aca∣demiâ, coram humanissimis Doctoribus ac studiosis, & coram cle∣mentissimo Principe IACOBO Prae••ules ac Proceres benignissimos habente comites confl••gēdum est. Robore corporis Herculi, mentis acumine Nobis contendendum: vitae aleam Hercules, doctrinae modò periculum nos subituri: non itaque sine summâ jacturâ Her∣cules, cum commodo etiam possumus nos superari, quod omni∣no nobis ignotum nos docentibus, quod obscurè cognitum est il∣lustrantibus victoribus; ita, ut cum tantâ vtilitate victi, nos quo∣dam modo & victuri simus. Quod ad Ica••um, à ruinâ sibi non sa∣tis caventem, caeratas illius alas torridus, aestivusque liquefecit Sol; temperata hîc sunt nostra luminaria: Neque enim ad supremam lucem illam inaccessam, cujus nos confunderet gloriosa corusca∣tio, curiosâ inquisitione aditum facere conabimur: Deinde sic sta∣tuimus opportere aliquid audere, ut laudis aliquid consequamur; Audendum est (inquit Poëta) timidi nunquam statuêre trophae∣um. Quin & tuae Majestatis Rex platonice pu••à qui philosopha∣ris, tuae, inquam, Majestatis, quae tantâ omnium tam Intellectua∣lium sublimitate, quâm Moralium virtutum excellentiâ vsque ad miraculum nobilitatur, exigit extraordinaria haec in hoc loco 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ut vel cum periculo nostro experiamur, quàm sit hoc ve∣rum

in magnis voluisse sat est. Neque vero animum desponde∣mus, mu••uatitiam a fulgentissimo praesentiaetuae jubare lucem, cae∣lestemque penè influxum expectantes, quo jvuenilis diffidentiae & dubitationis nebula omnis dispellatur; quodque in nobis deside∣rabitur, ne frustranea sit tua expectatio, suppleatur. Nam & jam audimus bonum quendam Genium nostris separatim votis acci∣nere Homericum illud 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Quare in sacro hoc loco, quem & suspicamur immunitatem ab invidia praestiturum, de Philosophia respondere non verebimur. Quod ut melioribus fiat auspiciis, feliciusque pro∣cedat precamur imprimis DIUM omnis veritatis fontem, vt prop∣ter CHRISTUM Dominum nostrum per Spiritus sui Sancti gra∣tiam, mentes linguas{que} nostras ita dirigat, vt quae illi suoque hîc vicatio Regi accepta sint, verè ac convenienter proferre possimus; ad nominis ipsius gloriam, Regisque ac Regni decus: Deinde & te (Rex omnium Christianissime, veritatis quae est secundum fidem Defensor, ac Musarum tutor, immo earum future, si interirent, parens) Tuosque hic Reip. Proceres, & Ecclesiae Praesules ac Docto∣res clarissimos, rogamus, vt nobis abstrusa explicaturis adesse dig∣nemini aequanimes, facientes audiendo vt vestra benevolentia nostram juvet industriam; Academiae etiam magnificum Recto∣rem, senatumque Academicum, & omnes alumnos adjuramus, vt ardentibus apud DEUM votis nobiscum decertent, quò donis ad peragendum dignè hunc actum necessariis famulos nos suos beni∣ficè instruat. Tandem, vt vos alloquar, disputatores, celebres Phi∣losophiae professores; sit quaesorationum collatio moderata, non ad victoriam, sed enucleationem veri intenta, praesente tam erudito sagacique spectatore & arbitro (REGEM dico Serenissimum, su∣premum omni in causâ judicem) absint omnia malitiae & ambitio∣nis signa, & usurpetur quietum inquirendi genus, ne videatut non fuisse alius studiorum nostrorum finis, quàm, vt artificiosâ alii alios supplantatione subverteremus.

Robertus Baronius qui Theses propugnavit, ante ini∣tum certamen hanc orationem habuit.

MUlti adsunt hodierno die, quibus audaculus & inso∣lens homuncio videbor; quòd in celebri nobilium vi∣rorum coronâ, in publico Philosophantium consessu, &, quod omnium caput est, in conspectu Ter maxi∣mi, Ter doctissimi Imperatoris, ego rudis & obscurus Philosophus haec spinosa problemata vltro citroque agitanda susceperim. Quis enim est, qui non verebitur audiente illo PRINCIPE, disserere, qui statim à teneris vnguiculis caepit antiquorum Doctorum sententias agitare & perpendere, & quasi alter Hercules quaecunque occurre∣bant errorum monstra nodosâ suae rationis clavâ ferire? Quis est cui non difficile videbitur illius Solis fulgorem perferre, qui non in vno mundi angulo, non in vno hemisphaerio, sed simul apud nos & Antipodas nostros, supremum coeli verticem occupans su∣pera inferaque omnia quasi aureï jubaris splendore circumfundit? Profectò illi norunt, qui me norunt, & in quorum gremium hunc animum frequenter effundo, me nunquam voluisse ad spei tam ancipitis auram antennas solvere, nisi omni exceptione major almae matris Academiae auctoritas, me multoties et frustra reclamantem, in hanc arenam, nullâ meae aetatulae ratione habitâ, protrusisset. Po∣tuerunt quidem illi quibus hujus Reip. literariae onus incumbit, ex tam frequenti studiosorum coetu multos deligere, me & annis & eruditione grandiores, quibus hanc periculosam provinciā deman∣darent. Verùm quoniam respondentis partes magis quadrare vide∣bantur in adolescentem aliquem, quàm in Veteranos & palma∣rios philosophos: Ideo in amplissimo hoc theatro sociorum meo∣rum plagis, omniumque admirationi exposuere. Quoniam igitur alea jacta est, & in hac palaestra pedem posui, vnde revocare non possum absque indelebili infamiae nota, ad te confugio (REX semper Auguste) tehujus causae judicem appello, te meae tenuitatis vindicem imploro atque obtestor. Verùm dum in sinum tuum convolant meae Musae, obstupescunt, haerent, non immeritò dubi∣tantes quos titulos tibi tribuerent, quo nomine, quo elogio com∣pellarent. Si tibi igneum Aristotelis ingenium, si Tullianae fa cun∣diae torrentem, si pulchras & venerabiles Maronis Musas tribuero;

si te dixero feliciorem Augusto, meliorem Trajano, nemo mihi adversabitur, contradicet nemo, suffragante praesertim illa publicâ famâ, quae haec & alia multò majora de te in vltimis terrae angulis, in montibus, in desertis praedicavit. Sed tibi si felicitatem bellicam, si victorias, triumphos, opima spolia ascripsero; tibi, inquam, quē nemo vnquam hostis ausus est aggredi, mirum hoc videbitur ge∣nus elogii, sed iis duntaxat mirum qui tuarum virtutum genium nondum cognoverunt: Tu enim revera ille vnus es miles (de sa∣crâ militiâ loquor) cui patria nostra debet, quòd possit Romanorum ducum trophaea vul••uosè despicere, cum contemptu nominare illa stupenda Italiae miracula Fabricios, Scipiones, Curios, Camillos

Et stantes in curribus AEmilianos.

Quid enim in Romanâ historiâ magis stupendum legitur, quā illud, quod a Caesare dictum est, VENI, VIDI, VICI? at no∣ster Caesar multò feliciùs, multò animosiùs, quum nondum (inquit) vel VENI, vel VIDI, VICI & TRIUMPHAVI. Vicisti profectò (REX invictissime) vicisti illam Belluam Apocalypticam, illam purpuream Thaidem, illos Romanos Pontifices, omni pon∣to & tempestate feriores: vicisti sed è throno tuo non descendēs, in alienam terram non cōmigrans, in ipsa Britannia contra Capi∣tolinum Jovem, & tremenda ejus tonitrua bellum gerens oppo∣suisti moembus sceleratae illius Urbis tuas machinas in Musarum castris fabricatas, ad quarum ejaculationes ipse Tiberis in suos fon∣tes rediit, nutarunt Alpes, trepidavit Eridanus, ingemuit Apen∣ninus. O praeclaras, sed formidandas machinas, quae possunt ex hoc altero orbe in ipsam Italiam, in vrbem Romam, in Cardi∣nalium conclave impetuosissimos globos torquere! O beatum illum Imperatorem, qui antiquorum Cae••arum cladem est vltus, qui Romam Imperii ruinam miseratus repressit infandam & plusquam barbaram illam pontificum cradelitatem! illum nihil revocavit, nihil deterruit.

Non anni domuere decem, non mille Carinae.

Meritò igitur de te, Sacratissime Princeps, gloriabitur tua Sco∣tia, quae olim metuebat vicinas nationes, metuebat remotas, & in seipsa latronum omnia depraedantium barbariem exhorrescebat; at nunc ita munita est tuâ prudentiâ, ut eam alii metuant; ita com∣pta ut invideant; &, quod nuper illi contigit, teneras suas soror∣culas Hebridas & Orcadas insulas jam potest in medio mari secu∣rè exultantes conspicere. Meritò etiam te jactabat illa non minus speciosa, quàm spaciosa Anglia, quae impatiens illius amotis, quo

tuam Celsitudinem deperit, quotidie clamitat,

Q•• is novus hic nostris successit sedibus hospes? Qvem sese ore ferens? quam forti pectore & armis? Ille meos equidem post fata ingentis ELIZAE, Mirificè inflexit sensus, animumque labantem Impulit: agnosco solitae vestigia flammae.

Finitis disputationibus sic peroravit Praeses.

NUnc ne feris bestiis, in quibus residet sensus ali∣quis gratae voluntatis, videamur nos deteriores (namut asserit Plautus, Non solum improbus est homo, qui beneficium scit sumere & nescit reddere. sed etiam Impius quia naturam vio∣lat) Nostrum est modo nostrum esse queat, (debemus si possimus) debitas pro benignitate hac tuâ (REX om∣nium benignissime) tibi gratias agere; Neque aliam permittit merce dem aut tua aut nostra conditio, Jllius eminentia respueret, hujus tenuitas subministrare non posset, Immo tibi fortunae bonis redundanti, ea & si nobis essent, offerre imprudentiae esset, quod teste Isocrate, qui Principi aurum argentumve dat, non velle dare sed mercari videatur. Nos cum Socratis discipulo AEschine non habentes unde persolvamus, gratiam habentes, nosmet ipsos dan∣do, cumulatiore quam arca posset capere, mensurâ reddituri su∣mus; Et non relatae tibi gratiae (REX optime) nulla esset excu∣satio, quandoquidem, vt dicit Hesiodus, Sicut superi omnia mor∣talibus largientes bona, parvotamen contenti sunt Thure: Sic ma∣xima Principum beneficia vel minimâ grati animi significatione rependunt Subditi, adeo faciles sunt vt Plurimum Principes, vt∣pote qui Dii humanis in corporibus hospites: Quare fidissima tuae Majestati, Filia Academia (quam & eo nomine dignati sunt Reges antecessores) quantas corde concipere potest, ore profundit gra∣tes, augente quam hactenus habuit spem fronte istâ serenâ, quâ disputationes hasce honoravit Augustissima tua Majestas, quod constantem te semper habiturae sint Musae tutorem & benefacto∣rem. Atque vt sacrae tuae innotescat Majestati, quam officiosam id∣circo

ipsa habeat, inque aliis fovere sanctè promittat de te opinio∣nem (gratiarum namque actionis est comes non inconveniens, eo∣rum quae de eo cui aguntur sentit agens, humilis & sincera declara∣tio) sic tuam alloqui Majestatem gestit. Imperator omnium ma∣xime, puta qui tibi imperas, ingens enim non est imperium, quod vel Africae vel Asiae, vel Europae finibus terminatur, sed quod vs{que} eo protenditur, quò Sol ipse potest suo lumine peragrare: hoc autē possidet imperium is solus, qui nunquam in aliâ fortunâ est alius, sed semper idem: cujusmodi es tu, cujus aucta feliciter dominatio nativae tuae gentis non diminuit recordationem: ne{que} mirum est sic affici eum qui seipsum noscens sui nunquam oblivione capitur. Tuam agnosco tibi divinitus datam esse potestatem summam, non tam quia naturae consentiens est vnius imperium, tam lon∣gâ ab Antecessoribus serie propagatum, alacrique semper subdi∣torum applausu probatum, quàm quia DEI solius authoritate fit Princeps; non valente populo, qui snmmam in seipsum non ha∣bet potestatem (neque enim in se eam habet quisquam) summam alii cuipiam potestatem conferre: vt licet plures forsan modi sint, vnus tamen sit Imperii possedendi titulus, DEI donatio. Jdeo{que} cum sis Tu, non hominum, sed DEI vicarius, DEI non homi∣num Imperio ac judicio te esse obnoxium profiteor. Eandem ag∣nosco potestatem esse vniversalem; vt scilicet, quemadmodum et à Cardinale Aldobrandino dictum est, non bonum corporis, vt Medicus, non animi, vt Theologus, non fortunae, vt Jurisperitus, sed haec solus tu Princeps vniversa curare debeas, supremus cum Civilium tum Ecclesiastico••um negotiorum Rector, in moralibus quidem & Ceremonialibus mysticis cultuive divino essentialibus non nisi judex, DEO solo de iis Leges ferente definitivas, qua∣rum vindex & custos sit Princeps Jn ceremonialibus autem tacti∣cis quae accidentales sint cultus divini circumstantiae, omnibus{que} judicialibus tam ad Ecclesiae quam Reipubl. regimen spectantibus etiam Legislator, quòd vt adiaphora ex se, sed quae exercitio ap∣ta fieri possint ad bonum morale media liberae Principis authori∣tati relicta sint, vt proinde ne Clerus, in Ecclesiasticis ferendis le∣gibus vt tibi consulat ascitus, à tuâ secundum eas inspectione at{que} animadversione sit immunis. Sed haec clarius elucidantur in eo li∣bro quem de Regio tam in Ecclesiasticis quàm civilibus Primatu conscripsit procancellarius meus. Quâ itidem exercenda sit ea po∣testas, agnosco tibi donatam a DEO potentiam, virtutum regia∣rum instructissimam supellectilem, vnde Relligionem ità sollici∣tè

curas, vt non solum te odio habeant verae Relligionis hostes, sed iis etiam terrori sis, Justitiam ità aequabiliter colis, ut te dili∣genter observantes, nihil aliud esse Regem perspiciant, quam ani∣ma••am loquentem{que} justitiam, & ad virtutes eas Reip. cujusque co∣lumnas rectè moderandas, tantâ fidei jurisque, imo doctrinae om∣nis cognitione praeditus es, ut Regum omnium quicunque a So∣lomonis fuerunt tempore sapientissimus, prudentissimus & doctis∣simus dici absque invidiâ possis. Quàm felix ergo Britannia, tibi quae paret, in quo concurrunt Divinitus data Regiae potestatis au∣thoritas, seu jus, illius debitè exercendae facultas seu habitus, & e∣jusdem debita operatio seu usus, quemque tam raris insignivit a∣liis dotibus Regum REX, ut eas sigillatim omnes pro merito ce∣lebrare nullius nisi Regia tui-ipsius eloquentia potis sit. Te pre∣camur, Omnipotens DEUS, ut nobis & regno huic, imo vnitae ex Regnis antiquissimis Monarchiae diuturnum velis esse tantum in habendo tali Rege beneficium, nec patiaris ut ingratitudine no∣stra mereamur illo abs te privari, sed facias, ut nostram propter illud felicitatem memori semper mente recolentes, aeternas sanc∣tissimo tuo Nomini laudes dicamus, & illi supremo tuo ministro proximè & secundum te sincero cum affectu obediamus, Regiae illius soboli, quando tibi visum fuerit, (quod sero fiat) eum ad coelos evocare, idem praestituri: Et a te (potentissime Princeps) supplices petimus, ut constanti nos favore & gratiâ huic simili pro∣sequaris, cui idcirco, amplissimisque te huc comitantibus Ecclesiae ac Reip. primoribus plurimum nos debere profitemur, & quam status noster Scolasticus dare, Tuusque Regius accipere poterit, relaturos semper nos gratiam pollicemur.