The principal nauigations, voyages, traffiques and discoueries of the English nation. [vols. 1-3] made by sea or ouer-land, to the remote and farthest distant quarters of the earth, at any time within the compasse of these 1600. yeres: deuided into three seuerall volumes, according to the positions of the regions, whereunto they were directed. The first volume containeth the worthy discoueries, &c. of the English ... The second volume comprehendeth the principall nauigations ... to the south and south-east parts of the world ... By Richard Hakluyt preacher, and sometime student of Christ-Church in Oxford.

AD THAMESIN.

AMnis, inoffensa qui tàm requiete beatu•• Antipodum quaeris iam tibi in orbe locum: Nunc tibi principium meritae, pro tempore, laudi•• Fecimus, & ra••cae carmina prima tubae. Tum cum reddideris, modo quam dimittimus, Argo, Ornatu perages gaudia festa nouo.

QVae noua tàm subitò mutati gratia coeli? Vnde graues nimbi vitreas tenuantur in auras? Diffugiunt nebulae, puroque nitentior ortu Illustrat terras, clementiaque çquora TITAN? Nimirum posuere NOTI, meliorque resurgit EVRVS, & in ventos soluuntur vela secundos, Vela quibus gentis decus immortale BRITANNAE Tendit ad ignotum nostris maioribus orbem Vix notis GILEBERTVS aquis. Ecquando licebit Ordiri heroas laudes, & facta nepotum Attonitis memoranda animis? Si coepta silendum est Illa, quibus nostri priscis aetatibus audent Conferri, & certare dies: quibus obuia plano Iamdudum FORTVNA solo, quibus omne per vndas NEREIDVM genus exultat, faustoque tridenti Ipse pater NEREVS placabile temperat aequor. Et passim Oceano curui Delphines ab imo In summos saliunt fluctus, quas•• terga pararent In quibus euectae sulcent freta prospera puppes. Et quasi diluuium, tempestatesque minatur Follibus inflatis inimica in vela physeter. Et fauet AEGAEON, & qui NEPTVNIA PROTEV•• Armenta, ac turpes alitimo in gurgite phocas. Atque idem modò ab antiqua virtute celebrat Sceptra CHALEDONIDVM: seclis modò fata futuris Pandit, & ad seros canit euentura minores. Vt pacis bellique bonis notissima vasto Insula in OCEANO, magni decus ANGLIA mundi; Postquam opibus diues, populo numerosa frequenti, Tot celebris factis, toto caput extulit orbe; Non incauta sui, ne quando immensa potestas Pondere sit ruitura suo, noua moenia natis Quaerat, & in longum extendat sua regna recessum: Non aliter, quàm cùm ventis sublimibus aptae In nidis creuere grues, proficiscitur ingens De nostra ad tepidum tellure colonia NILVM. Euge, sacrum pectus, tibi, per tot secula, soli Seruata est regio nullis regnata MONARCHIS. Et triplici quondam mundi natura notata Margine, & audacem quarto dignata COLVMBVM; Iam quintâ lustranda plagâ tibi, iamque regenda Imperio superest. EVROPAM ASIAMQVE relinque, Et fortunatam nimiùm, nisi sole propinquo Arderet, LIBYEN: illis sua facta viasque Terminet ALCIDES: abs te illustranda quiescit

Parte alia tellus, quam non BABYLONIA sceptra, Non MACEDVM inuictae vires, no•• PERSICA vittus Attigit, aut vnquam LATIA•• feriere secures. Non illo soboles MAHOMETI mugijt orbe: Non vafer HISPANVS, coelo, superisque relictis, Sacra PAPAE humano crudelia sanguine fecit. Illic mortales hominumque ignota propago; Siue illi nostrae veniant ab origine gentis, Seu tandem à prisca FAVNORVM stirpe supersint Antiqua geniti terra, sine legibus vrbes Syluasque & pingues habitant ciuilibus agros: Et priscos referunt mores, vitamque sequuntur ITALIA•• antiquae, & primi rude temporis aeuum: Cum genitor nati fugiens SATVRNVS ob iram In LATIO posuit sedem, rudibusque regendos In tenues vico•• homines collegit ab agris. Aurea in hoc primùm populo coepisse feruntur Secula, sicque homines vitam duxisse beati; Vt simul argenti percurrens tempora, & aeris, Degener in durum chalybem vilesc••ret aetas; Rursus in antiquum, de quo descenderat, aurum (Sic perhibent vates) aeuo vertente rediret. Fallor an est tempus, reuolutoque o••be videntur Aurea pacificae transmittere secula gentes? Fallor enim, si quassatas tot cladibus vrbes Respicio, & passim lacerantes regna tyrannos: Si MAHOMETIGENIS ASIAM LIBYAM QVE cruento MARTE premi, domitaoue iugum ceruice subire: Iamque per EVROPAE fines immane tribunal BARBARI adorari domini, DACISQVE, PELAS GISQVE AEMATHIISQVE, omnique solo quod diuidit HEBRVS, Et quondam bello inuictis, nunc MARTE sinistro Angustos fines, paruamque tuentibus oram PANNONIAE populis, & prisca in gente LIBVRNIS. Tum verò superos pugnas sine fine cieri Pat••ibus AVSONIIS: ardere in bella, necesque SARMATICAS gentes: & adhuc à caede recenti HISPANVM sancto GALLVMQVE madere cruore. Non sunt haec auri, non sunt documenta, sed atrox Ingenio referunt ferrum, & si dicere ferro Deteriora mihi licet, intractabile saxum. At verò ad niueos alia si parte BRITANNOS Verto oculos animumque, quot, ô pulchetrima tellus, Testibus antiquo vitam traducis in auro? Namque quòd hoc summum colitur tibi numen honore Quo superi, atque omnis geniorum casta iuuentus Illius ad sacra iussa vices obit, arguit aurum•• Quòd tàm chara DEO tua sceptra gubernat AMAZON, Quàm DEA, cum nondum coelis ASTRaeA petitis Inter mortales regina erat, arguit aurum. Quòd colit haud vllis inclusas moenibus vrbes Aurea libertas, & nescia ferre tyrannum Securam aetatem tellus agit, arguit aurum. Quòd regio nullis iniuria gentibus, arma Arma licet ferruginea rubicunda quiete, Finitimis metuenda gerit tamen, arguit aurum. Quòd gladij, quòd mucrones, quòd pila, quòd hastae In rastros abiere, & bello assueta iuuentus

Pacem & amicitias dulces colit, arguit aurum•• Denique si fas est auro connectere laudes AEris, & in pacis venerari tempore fortes; Quot natos bello heroas, quot ahaenea nutris Pectora? Sint restes procerum tot millia, testes Mille duces, interque duces notissima mille Illa cui assurgunt MVSae, quam conscia PALLAS Laetior exaudit, GILEBERTI gloria nostri. Illius auxilium, & socialia praelia amici Mirantur BELGae, & quamuis iniustus IBERVS Commemorat iustas acies, domitasque per oras Martia victrices formidat HIBERNIA turmas•• Illum oppugnatae quassatis turribus arces, Illum expugnatae perruptis moenibus vrbes, Fluminaque & portus capti, hostilique notatum Sanguine submersae meminere sub aequore classes. Hîc vbi per medios proiectus SEQVANA CELTAS Labitur, & nomen mox amissurus, & vndas. Omnia si desint, quantum est ingentibus ausis Humani generis pro pace bonoque pacisci Tàm varios casus, freta tanta, pericula tanta? Linquere adhuc teneram prolem, & dulcissima sacri Oscula coniugij, numerantemque ordine longo AVCHERIAM digitis in mollibus, aequora mille Formidanda modis, atque inter pauca relatos AVCHERIOS exempla suos, fratremque patremque; Qui dum pro patriâ laudem & virtute sequuntur, Obsessi in muris soli portisque CALETI, Praeposuere mori, quàm cum prodentibus vrbem, Et decus ALBIONVM, turpi superesse salute. Quòd si parua loquor, nec adhuc sortasse fatenda est Aurea in hoc iterum nostro gens viuere mundo, Quid vetat ignotis vt possit surgere terris? Auguror, & faueat dictis DEVS, auguror annos, In quibus haud illo secus olim principe in vrbes Barbara plebs coëat, quàm cùm noua saxa vocaret AMPHION THEBAS, TROIANA ad moenia PHOEBVS, Atque vbi sic vltrò iunctas sociauerit aedes, Deinde dabit leges custoditurus easdem; In quibus ignari ciues fraudum que, dolique, A solida assuescant potius virtute beari; Quàm genio & molli liquentia corpora vita In Venerem ignauam, pinguemque immergere luxum: Quàm nummos, quam lucra sequi, quam propter honores Viuere ad arbitrium stolidae mutabile plebis. Non illic generi virtus, opibusue premetur Libertas populi, non contrâ in deside vulgo Oppugnabit opes ciuis sub nomine pauper: Quisque suo partem foelix in iure capesset. Tum sua magna parens ingenti foenore tellus Exiguo sudore dabit bona: cura iuuentam Nulla adiget senio, nec sic labor ocia tolle••, Quo minus è virtute petant sua commoda ciues. O mihi foelicem si fas conscendere puppim: Et tecum patriâ (pietas ignosce) relictâ Longinquum penetrare fretum, penetrare sorores Mecum vnâ AONIAS, illic exordia gentis Prima nouae ad seros transmittere posse nepotes!

Sed me fata vetant, memoraturúm que canorâ Inclyta facta tubâ, ad clades miserabilis ISIRI Inu••tum retrahunt. His his me fata reseruent: Non deerit vates, illo qui cantetin orbe Aut veteres populos, aut nostro incognita coelo Munera naturae; dum spreto HELICONE manebit Illa AGANIPPaeIS sacrata OXONIA Musis. Dum loquor in viridi festinant gramine Nymphae, Impediuntque comas lauro, & florentis oliuae Frondibus armantur, dominatricemque frequentes Oceani immensi longè venerantur ELISAM. Illa au••em ad gelidum celsis de turribus amnem Prospicit, & iamiam TAMESINO in patre tuetur Paulatim obliquis GILEBERTVM albescere velis. Sic dea PELIACO spectasse è vertice PALLAS Fertur IASONIOS comites, ad PHASIDOS vnda•• Vix benè dum notis committere ca••basa ventis. DIVA faue, nutuque tuo suscepta parari Vela iuua; Si sola geris dignissima totum Talibus auspicijs proferri sceptra per orbem. Prop••ereâ quia sola tuos ita pace beasti Tranquilla populos, vt iam te principe possint Augere imperij fines. Quia sola videris Quo niueae CHARITES, quo corpore DELIA virgo Pingi••ur, & iusto si sit pro teste vetustas. Talibus audimus quondam de matribus orto•• SEMIDEOS homines: tali est de sanguine magnus Siue HECTOR genitus, siue HECTORE maior ACHILL•••••• Duntaxat sinc fraude vlla, sine c••••mine possint Vlla tibi veterum confe•••• nomina matrum, Quae sexum fact••s superas, quae patribus audes, NYMPHA, dijs dignas laudes aequare LATINIS. Mentior infoelix, nisi sic in corpore virtus Lucet formos••, ceu quae preciosior auro est Gemma, tamen pariter placituro clauditur auro. Mentior, & taceo, nisi sola audiris vbique Ind••peratorum timor aut amor, inter & omnes Securam requiem peragis tutissima casus: Dum reliqui reges duro quasi carcere clausi Sollicitis lethi dapibus, plenoque fruuntur Terrificis monstris furtiua per ocia somno. Mentior & taceo, solam nisi viuere ciues AEtern••m cupiunt: quando nec verbere toruo, Nec caedis poenaeue thronum formidine fumas•• Sed tibi tot meritis maiestas parta, & inermis Ad patulos residet custos clementia postes: Vt quot penè rei iustum meruere tribunal, Tot veniam grato narrent sermone clientes. Nec tamen admittis, nisi quod iustumque piumque Agnoscit probitas, & quae potes omnia, solis Legibus vsurpas cautas sanctissima vires•• Nec mala formidas: si quidem quasi fune ligatur Consilio fortuna tibi: Nullum impia ter••et In castris BELLONA tuis: Quin pronus adora•• GRADIVVS tua iussa pater, sequiturque vocantem Quacun que ingrederis grato victoria plausu. Dumque fores alijs, vitamque & regna tu••tur Ianitor externus, cingunt tua limina ciues:

Dumque alijs sordet sapientia regibus, almo PEGASIDVM tu fonte satur, tot APOLLINIS arte•• Aurea vaticina fundis quasi flumina lingua. Nil nostri inuenere dies, nil prisca verustas Prodidit, in linguis peragunt commercia nullis CHRISTIADVM gentes, quas te, diuina virago, Iustius AONIae possint iactare sorores. Audijt haec mundus, cuncti••que in finibus ardet Imperio pa••êre tuo: & quae fortè recusat Miratur vires regio tamen. Hinc tua sceptra Incurua MAHOMETIGENae ceruice sa••urant: Hinc tua pugnaces properant ad foedera GALLI: Dumque sibi metuit toties ••••bi victus IBERVS, Nescia ROMANO GERMANIA Marte domari Quaerit amicitias BRITONVM: procul oscula mittit Virgineis pedibus LATIVM, longéque remoti PANNONES in tutos optant coalescere fines. Quinetiam quae submisso diademate nuper * 1.1Obtulit inuictis falce••que fidemque BRITANNIS, Nonne vides passis vt crinibus horrida dudum Porrigit ingentem lugubris AMERICA dextram? ET numquid lacrymas, inquit, soror ANGLIA, nostras Respicis, & dura nobiscum in sorte gemiscis? An verò nescisse pores, quae ••empora quantis Cladibus egerimus? post quam insatiabilis auri, Nam certè non vllus amor virtutis IBEROS In nostrum migrare solum, pietasue coēgit. Ex illo, quae sacra prius vaesana litabam Manibus infernis, sperans meliora, tuumque Discere posse DEVM, iubeor mortalibus aras Erigere, & mutas statuas truncosque precata Nescio quod demens ROMANVM numen adoro•• Cur trahor in terras? si mens est lucida, puris Cur DEVS in coelis rectâ non quaeritur? aut si A nobis coelum petitur, cur saepe videmus Igne, same, ferro subigi, quocunque reatu Oenotriae sedis maiestas laesa labascit? Non sic relligio, non sic me iudice gaudet Defendi sua regna DEVS. quòd si optimus ille est•• Quòd si cuncta potest, & nullis indiget a••mis. Muto queri caedes, exhaustaque moenia bello: Mitto queri in viles tot libera corpora seruos Abiecta, immaníque iugum Busiride dignum. Te tantum fortuna ammet tua, te tua virtus: Si tibi tam plenis habitantur moenibus vrbes, Vt nisi in excelsum crescant, coeloque minentur AEdes aëriae; quanquam latissima, desit Terra tamen populo: Si tot tua flumina nigrant Turrigeras arces imitatae mole carinae, Quot non illa narant eadem tua flumina cygni. Si tibi iam sub sole iacens penetratus vtroque est Mundus, vtroque iacens peragrata est terra sub axe. * 1.2Ni frustrà gelidam vectus WILOBEIVS ad arcton Illa in gente iacet, cui dum Sol circinat vmbras, Dimidio totus vix forsitan occidit anno. Ni frustrà quaesiuit iter, duraque bipenni * 1.3Illo FROBISERVS reditum sibi in aequore fecit, Horridum vbi semper pelagus, glacieque perenni

Frigora natiuos simulant immitia montes. Ni frustrà per CIMMERIOS, syluisque propinqua Flumina RIPHAEIS ••oa profectus ad vsque est Moenia IENCISONVS, PERSASQVE & proxima PERSI••* 1.4 BACTRA, & BACTRORVM confines regibus INDOS. Ni frustrà, quod morta•• tot seclanegarant, Hâc tuus immensum nuper DRACVS ambijt orbem,* 1.5 Quà patri OCEANO clausas circumdare terras Concessit natura viam, mediaque meare Tellure, & duplici secludere littore mundos. Iam si fortuna, iam si virtute sequare Digna tua; sunt monstra mihi; sunt vasta gigantum Corpora, quae magno cecidisse sub HERCVLE non sit Dedecus, OGIGIVS non quae aspernetur IACCVS. Quae si indigna putas, tantaque in pace beata Auersare meos multo vt tibi ••anguine fines Inuidiosa petas: est nobis terra propinqua, Et tantum bi••••ari capiens discrimen in ISTHMO. Hanc tibi iamdudum primi inuenere BRITANNI, Tum cum magnanimus nostra inregione CABOTVS* 1.6 Proximus à magno ostendit sua vela COLVMBO. Hae•• neque vicina nimiùm frigescit ab arcto, Sole nec immodico in steriles torretur arenas: Frigus & aestatem iusto moderamine seruat, Siue leues auras, grati spiracula coeli, Seu diae telluris opes, & munera curas. Pone agete digno tua sceptra in honore, meoqu•• Iunge salutarem propius cum littore dextram. Sit mihi fas aliquam per ••esperare quietem, Vicinoque bono laetum illucescere Solem. Quòd si consilijs superûm, fatisque negatum est Durare immensum magna infortunia tempus: Quòd si de immerita iustum est ceruice reuelli Ignarum imperij dominum, populique regendi; Quòd si nulla vnquam potuit superesse potestas, Ni pia flexilibus pareret clementia frenis Obsequium. A miti quae sita potentia CYRO Amissa est saeuae soboli. Parcendo subegit Tot reges MACEDVM virtus, tot postera sensim Abscidit a parto tandem inclementia regno. Et quod ROMVLEIS creuit sub patribus olim Imperium, dirisemper minuêre NERONES.

Notes

• * 1.1

  〈◊〉〈◊〉 Albio••.
• * 1.2

  Hugo Willobe∣ius eques auratus.
• * 1.3

  Martinus F••o∣bisherus eques ••uratu••••
• * 1.4

  Antonius Ien∣kinsonu••.
• * 1.5

  Franciscus Dra∣cus eques 〈◊〉〈◊〉.
• * 1.6

  Sebastianu•• Cabotus.