Tractatus de legibus et consuetudinibus regni Anglie, tempore Regis Henrici secundi compositus, Iusticie gubernacula tenente illustri viro Ranulpho de Glanuilla iuris regni & antiquarum consuetudinu[m] eo tempore peritissimo. Et illas solu[m] leges continet et consuetudines secundum quas placitatur in Curia Regis ad scaccarium et coram Iusticiis vbicunque fuerint. Huic adiectæ sunt a quodam legum studioso adnotationes aliquot marginales non inutiles

Cap. 5.

Pluribus autem modis potest ad libertatē aliquis in villenagio positus deduciveluti si dominus eius volens eū ad libertatē perduci et a se et heredibus suis quietum clamauerit vel si eum ad liberandum, alicui donauerit vel vendiderit. Illud tamen notandum est {quod} non potest aliquis in villenagio positus, liber tatem suam proprus denar••is suis querere. Posset enim tunc a domino suo secundum ius et consuetudinem regni ad villenagium reuocari quia omnia catalla cuiuslibet nati∣ui, ita intelliguntur esse in potestate domini sui, {quod} propriis denar••is suis versus dominum suum a villenagio se redimere non poterit Si quis vero extraneus eum ad liberandum

emeret suis nummis, posset quidem per∣petuo versus dominum suum qui eum ven∣diderat, se in statu libertatis tueri. Cum quis enim natiuum suum a se et heredi∣bus suis quietum clamauerit vel extraneo vendiderit, poterit is qui libertatem, ita consequutus est erga dominum suum, vel quoslibet alios heredes suos dum mo∣do per cartam vell alio modo legittime hoc in Curia diracionauerit perpetuo se tueri: ad duellum etiam hic poterit per∣ueniri, si quis eum a villenagio liberatum contradixerit dum modo aliquis testis ido∣neus qui hoc viderit et audierit vbi libera∣tus fuerit libertatem suam voluerit diracio∣nare in curia. Notandum etiam quod potest quis natiuum suum quātum ad sui ipsius vel heredum suorum personas, liberum facere. non quantum ad alios. Quia si quis prius na∣tiuus hoc modo ad libertatem perductus contra extraneum aliquem ad diracionatio∣nem faciendam produceretur in Curia, vel ad aliquam legem terrae faciendam, pos∣set inde iuste amoneri si natiuitas sua ad

villenagium suum in Curia obiecta fuerit et probata etiamsi in tali statu miles fac∣tus esset a villenagio liberatur. Item si quis natiuus quiete per vnum Annum et vnum diem in aliqua villa priuilegiata manserit, ita quod in eorum commu∣nem Gyldam tanquam ciuis receptus fu∣erit, eo ipso a villenagio liberabitur.