Tractatus de legibus et consuetudinibus regni Anglie, tempore Regis Henrici secundi compositus, Iusticie gubernacula tenente illustri viro Ranulpho de Glanuilla iuris regni & antiquarum consuetudinu[m] eo tempore peritissimo. Et illas solu[m] leges continet et consuetudines secundum quas placitatur in Curia Regis ad scaccarium et coram Iusticiis vbicunque fuerint. Huic adiectæ sunt a quodam legum studioso adnotationes aliquot marginales non inutiles

¶HIC INCIPIT liber tercius de vvarrantis et de duobus dominis per quorum alterum se aduocat petens et per alterum tenens (Book 3)

Capitulo. .1.

ORdo placitandi in curia qui obseruatur, is est quem predix∣imus quando eius qui tenet presentia solummodo necessa∣ria est et non alterius, ad res∣pōdēdū inde Exigitur autē tam presentia al∣terius quam tenentis, si idem dicat in curia, rem petitā non esse suam sed eam ten ere vt sibi cōmodatam, vel sibi locatā vel in vadia∣um datam, vel suae custodiae cōmendatam, vel aliquo alio modo sibi tamen vt alienā depu∣tatā aut si rem illā suam dicat esse, sed tamē inde aliquē vvarrātū habere, vt ex eius dona∣tione, vel venditione, vel in escambiū datio∣ne, vel ex aliqua huiusmodi causa rem ipsam habeat, Sivero dicat in curia, rem suā non esse sed alienā, tune ille ciuus eam esse dixerit, sū∣monebitur sed per aliud breue consimi∣le. et sic de nouo versus eum incipietur

placitum et cum tandem in curia apparuerit aut similiter dicet rem suam esse, aut suam non esse. Si vero dicat rem suā non esse, tune is qui eandem suam fuisse in Curia prius as∣seruerat, terram illam eo ipso sine recupera∣tione amittet, et summon ebitur ille vt yenia∣in curia auditurus inde iudicium suum. et sic siue ipse venerit, siue non, seisinam recupera∣bit aduersarius. Cum vero aliquem inde vvar∣rantum vocauerit in curia is qui tenet, tun•• rationabilis dies ponetur ei in curia ad ha∣bendum ibi vvarrantum suum: et ita ad tria essonia de nouo recuperare poterit ex per∣sona propria, et ad alia tria ex persona sui vvarranti tandem vero apparente eo in curia a qui vocatus est inde vvarrantus, aut rem il∣lā ei vvarrantisa bit, aut non. Si cā vvarrātisare voluerit; tūe cum eo omnino placitabitur ita quod de cetero sub eius persona, omnia quae ad placitum ipsum exiguntur procedent ve∣cumsi ante hoc se essoniauerit, per essonium suum non poterit se defendere is qui vocauit cum vvarrantū, quī per absentiā suā ponatur in defalta verū si presens in curia devvarrāto ei defece••it quē ad vvarrantū traxerat tunc in∣ter

cos omnino placitabitur ita quod per ver∣ba hinc inde proposita, potent ad duellum in de perueniri, siue suā cartā inde habuerit siue non, is qui eum vocauit vvarrantūdum tam∣testem idoneū inde ad diracionationem faci∣endā habuerit, qui et hoc diracionare voluerit Et nota quod cum constiterit eum quitrahi∣tur, ad vvarrantum, debere ei vvartantisare rē illam, de cetero non poterit eam perdere is cui vvarrantisare debet eam, quia si res illa in curia diracionetur tenebitur ei ad cōpetens escambium si habuerit vnde id facere possit.

Cap. 2.

Contingit autem quandoque, quod is qui vocatus est vvarrantus in Curia nolit ad Cu∣riam venire ad vvarrantisandum ei rem ip∣sam vel ad demonstrandum ibi quod eam illi vvarrantisare non debet. Ideoque ad peti∣tionem eius qui eum inde vocauit vvarrantū de consilio et beneficio Curie, iusticiabitur ad id faciendū, et per tale breue inde summo nebitur.

Cap. 3.

Rex vic̄ salutem summone per bonos sū∣monitores N quod sit coram me vel Iustiē meis ibi eo die ad vvarrantisandum. R. vnam

hidam terrae in villa illa quam elamat de do∣no eius vel de dono .M. patris sui, si eam il∣li vvarrantisare voluerit: vel ad ostendendū quare illi eā vvarranti are non debet, et habe∣as ibi summonitores, et hoc breue T. Ranul∣pho &c.

Cap. 4.

Die autem statuta, aut poterit se essoniare vvarrantus, aut non, sinon, tunc denegatur ei ius quod alii cōceditur sine eulpa sui, quod est inconueniens, et etiam videtur iniquū, sivero se essoniare poterit, esto quod tribus vicibus recte se essoniauerit, et tertio secundum ius∣et consuetudinem Curiae consideretur quod ad quartum diem veniat vel responsalē mit∣tat quisi ad illum diem neque venerit, neque responsalem miserit, quero quid iuris ibi sit•• Quiasi caperetur tenementum in manum domini Regis hoc videretur iniquum et contra ius ipsius tenentis cum ipse inde non fuerit iudicatus in defalta, Sivero id non fiat, tunc videbitur ius ipsius petētis, si quod inde habuerit, iniuste differri. Et quidem ita fiet secundū ius et consuetudinem Regni, quia

si alius teram ipsam: vel seismam ipsius terrae per defaltā vvarranti sui amisent, vvarrantus inde ei tenebitur ad competens escambiū. Et per hoc distringi poterit ad curiam veni∣re, et tenementum ipsum vvarrantisare, vel aliquid monstrare quare vvarrantisare non debet.

Cap. 5.

Contingit etiam quandoque, quod is qui to∣net licet vvarrantum habeat in curia, nullum voeat vvarrantum sed ius tamen ipsius pe∣tentis, per se omnino defendit. Sed si hoc fecerit, et terram illam amiserit per duellum, nullum reeuperare de cetero habebit inde versus vvarrantum. Sed secundum hoc queri potest, si per duellum se defendere poterit sine assensu et presentia vvarranti et vtrum se inde in assisam magnam domini Re∣gis, preter assensum et presentiam vvarranti ponere poterit. Et quidem per assisam po∣test se defendere pari ratione ac per duel∣lum.

Cap. 6.

Solet preterea plerunque differri, ne∣gotiū per absentiam dominorū quando scili∣cet petens ipse, clamat tenementum petitum pertinere ad feodum vnius, et is qui tenet, di∣cit se idem tenere de feodo alterius domi∣norum, et tunc summonendus est vterque dominorum illorum ad curiam vt illis presē∣tibus loquela illa audiatur et debito modo terminetur, ne illis absentibus iniuria aliqua inferri videatur ad diem autē qua summoniti sunt ad curiam venire, poterit se vterque eo∣rum aut eorū alter licite essomati, et tribus vicibus solito more. Esto ergo quod tribus vicibus essoniato domino tenentis, consi∣deretur quod ipse ad curiam veniat vel respō∣salem mittat, qui si nec tunc venerit neque responsalem miserit, considerabitur quod te∣nens ipse inde respondeat et defensionem inde suscipiat et si per defensionem vicerit, sibi quidē terrā illam retinebit, et seruitium domino Regi de cetero inde faciet quia do∣minus suus seruitiū suum per defaltam suam amitter, donec veniat, et ibi faciat quod inde fecere debet, eodem modo poterit dominus

ipsius petentis se essoniare, quo demū appa rente in curia, quero vtrum dominus tenen∣tis possit iterum de nouo se essoniare. Et quidē poterit, donec semel in curia apparue∣rit, quia tunc oportebit eum dicere aliquid, quare non oporte bit eum amplius expecta∣re, Et hoc similiter tenendum est circa perso∣nam alterius dominorum, si vero post tria essonia sua absens fuerit dominus petentis, quero quid iuris ibisit, equidem si se inde pri¦us essoniauerit, capientur essoniatores ipsi, et corpus ipsius petentis attachiabitur prop∣ter curie contemptum, et ita distringetur ad curiam venire, vt ibi audiatur, quid inde di∣cere velit.

Cap. 7.

Sivero presens vterque fuerit dominorum dominus ipsius tenentis aut vvarrantisabit quod terra illa petita de feodo suo sit, aut id negabit. Si id vvarrantisauerit, tunc in cius voluntate erit, defensionē inde suscipere, aut eam tenenti committere, et vtrum istorum fiat saluum erit ••us vtriusque, scilicet, tam ipsi∣us domini quā tenentis, siin placito venerīt si vero victi fuerint dominus seruitium, et te∣nens

terram illam sine recuperatione amittet Si vero dominus ipsius tenentis in curia pre∣sens, de vvarranto ei defecerit, poterit inter eos placitum conuerti. Si dicat tenens domi∣num suum de vvarranto iniuste ei deficere, et ideo iniuste, quia inde ei fecit seruitiū nomi∣tatum et tantum, tanquā domino illius feodi vel antecessores sui eivel antecessoribus suis et de hoc habeat audientes, & vid entes, et ali∣quem idoneum testem ad diracionationem inde faciendam, vel altam idoneam, et suffi∣cientem probationem iuxta considerationē Curie faciendam

Cap. 8.

Cirea personam domini petentis, simili mo∣do distanguendum est. Eo enim apparente in curia, aut terram petitam ad feodum suum clamat aut non. Et ita si clameum petentis vvarrantisauerit, et terram illam ad feodum suum clamat, in eius voluntate erit, aut se ad diracionationem petentis tenere si hoc e∣legerit, aut per se ius suum, versus alium di∣racionare, saluo iure vtriusque illorum scili∣cet ipsius, quam petētis, si vicerint. Si vero vic∣ti fuerint, vterque illorū inde erit perdens. Si vero clameū ipsius petentis minime vvarran∣tisauerit,

tune is qui eum inde in Curia ad vvarrantum vocau erit, in misericordia dominī Regis remanebit propter falsū clamorē suū.