De laudibus legum Angliæ writen by Sir Iohn Fortescue L. Ch. Iustice, and after L. Chancellor to K. Henry VI. Hereto are ioind the two Summes of Sir Ralph de Hengham L. Ch. Iustice to K. Edward I. commonly calld Hengham magna, and Hengham parua. Neuer before publisht. Notes both on Fortescue and Hengham are added

PRaeterea leges ci¦uiles dicūt, filiū

naturalem tuum esse filium populi, de quo metric{us} quidā sic ait Cui pater est popu∣lus, pater est sibi, nul∣lus, & omnis. Cui pa∣ter est populus, non habet ipse patrem. Et dum proles talis patrem non habuit tempore natiuitatis suae, quomodo ex postfacto ipse pa∣trem nanscici pote∣rit, natura non no∣uit: quò, si ex for∣nicatoribus duob{us}, mulier vna filios pe perit duos, quā po∣stea, vnus ex concu∣binarijs illis ducat ī vxorē, quis ex filijs hijs duob{us}, per ma∣trimonium illud le∣gittimatur? Opi∣nio suadere potest,

sed ratio reperire ne∣quit, dum ambo fi∣lij illi populi foetus iudicati, semel pa∣rentes ignorabant. Inconsonū propte∣rea videretur, quod in matrimonio illo extunc ab eadē mu∣liere natus, cuius ge∣neratio ignorari nō poterit, expers esset haereditatis, & filius nescius genitoris suī succederet patri & matri eius, maxime infra regnū Angliae, vbi filius senior so∣lus succedit in haere∣ditate paterna, & nō minus incongruum esse sentiret abiter aequus, si fili{us} ex stu∣pro, aequaliter per∣ticiparet cum filio ex legitimo thoro,

haereditatem, quae iure ciuili inter mas∣culos diuidēda est. Nam sanctus Au∣gustinus xvj, lib. de Ciuitate Dei, sic scri∣bit: Abraham om∣nem censum suum dedit Isaac filio suo, filijs autem concubi∣narum dedit datio∣nes: Ex quo vide∣tur innui, qd spuri∣js non debetur hae∣reditas, sed vict{us} ne∣cessitas. Haec ille. Sub nomine vero spurij, denotat Au∣gustinus, omnē foe∣tū illegittimū, qua∣liter & saepius facit scriptura sacra, quae neminem vocat ba∣stardum. Ecce, dif∣ferentiam non mi∣nimam sentit Augu∣stinus,

sentit & A∣braham, inter suc∣cessionem spurij, & filij ex legittimo concubitu. Caete∣rùm, omnes filios illegittimos repre∣hendit Scriptura sa∣cra, sub Metaphora hac, dicens: spuria vitulamina non da∣bunt radices altas, nec stabile funda∣mentum collocabunt, Sapientiae iiij. Re∣prehendit & eccle∣sia, quae eos à sacris repellit ordinibus, & si cum tali dis∣pensauerit, non eum tamē permittit dig∣nitate praeesse in ec∣clesia Dei cōgruit. Idcirco legi homi∣num in successionis beneficio, minuere,

quos ecclesia indig∣nos iudicat sacro ordine, & quos ip∣sa repellit ab omni praelatia: ipsos etiā, quos Scriptura sa∣cra in natalibus, mi∣noratos iudicat a le∣gittimè procreatis. Gedeon autem viro∣rum fortissimus, lxx. filios in ma••rimoni o legitur {pro}creasse, & nō nisi vnum so∣lum habuisse ex cō∣cubina filius tamen ipse concubinae, om¦nes filios illos legit∣timos nequiter per∣emit, excepto vno solo, Iudicūix. Quo in notho vno, plus malitiae fuisse depre hēditur, quāin filijs legiti••••s lxix. Tritū etenim {pro}uerbiū est

si bonus est bastardus hoc ei venit a casu, videlicet gratia spe∣ciali, si autem malus ipse fuerit, hoc sibi ac cidit a natura. Cor∣ruptionē nam{que} & maculam quandam censetur illegitimus partus contrah••re a peccato genitorum suorum sine culpa eius vt maximā nos cōtraximus omnes a crimine primorū parentum, licet non tantam: aliam tamē nothi quam legitti∣mi, contrahunt ma∣culam ex genitura sua, eorū nam{que} ge∣nerationē mutua v∣trius{que} parētis libi∣do culpabilis opera tur, qualiter in legiti mis castis{que} amplex

ibus coniugatorum ipsa nō solet debac∣chari, mutuum sane & cōmune est pec∣catum taliter forni∣cātium, quo primo similatum peccato magis seuit in fetū, quam peccatum a∣liter solitarie{que} pec∣cātiū vt ex inde na∣t{us}, poti{us} peccati fili{us} dici mereatur, quā fili{us} peccatorū. Qua re sapientiae liber, ge∣nerationes has duas distinguens, de ge∣neratione legittima sic affatur: O quam pulchra est casta ge∣neratio cum clarita∣te! Immortalis est e∣nim memoria illius, quoniam apud deum nota est & apud ho∣mines. Altera vero

nō est nota apud ho¦mines, quo filij ex ea nati, filij populi nominātur. De ge∣neratione vti{que} illa altera, liber ille di∣cit: ex iniquis oēs filij qui nascuntur, testes sunt nequitiae aduer∣sus parentes suos in interrogatione sua. (Sapientiae eodē iiij cap.) interrogati ete nim de parētib{us} su∣is, eorū ipsi reuelāt peccatū, vt fili{us} Noe nequā reuelauit pu dēda patris sui. Cre ditur id circo, cecū illum natum de quo Pharisei, Io. ix. dixe runt, tu in peccatis natus es totus, fuisse bastardū, qui nasci∣tur totaliter ex pec∣cato, & dum sub∣ditur,

& tu doces nos, videtur eos in∣tellexisse, bastardū non vt legittimum, in naturalibus esse dispositum ad sciē∣tiam & doctrinam. Non igitur bene di∣uidit lex illa, q ba∣stardos a natiuitate, & legittimos, parifi∣cat, in haereditate pa¦terna, cum eos dis∣pares iudicet eccle∣sia in haereditatedei, similiter & distin∣guat sacra scriptura in forma p̄notata, di uidat{que} natura in do nis suis, signans na∣turales, tantū, naeuo quasi naturali quo∣dam, licet latente, in animis suis. Quā igi¦tur legū istarū, An∣glicarum, viz. & Ci∣uilium,

in casu hoc, tu princeps illustrissi∣me, amplecteris & iudicas praeferendā.