A learned commendation of the politique lawes of Englande vvherin by moste pitthy reasons & euident demonstrations they are plainelye proued farre to excell aswell the ciuile lawes of the Empiere, as also all other lawes of the world, with a large discourse of the difference betwene the. ii. gouernements of kingdomes: whereof the one is onely regall, and the other consisteth of regall and polityque administration conioyned. written in latine aboue an hundred yeares past, by the learned and right honorable maister Fortescue knight ... And newly translated into Englishe by Robert Mulcaster.

LEges Ciuiles impuberum tū telas, proximis de eorū sanguine cō∣mittunt, agnati fu¦erint seu cognati, vnicuique videli∣cet secundum gra¦dum et ordinem quo in hereditate pupilli successurus est. Et racio legis huius est quia nul¦lus teneriûs fauo∣rabilibûsue infan¦tem alere sataget, quam proximus de sanguine eius.

Tamen longe ali∣ter de impuberū custodia statuunt leges Angliae. Nā ibidem, si heredi∣tas quae tenetur in Socagio, descen∣dat impuberi ab aliquo agnatorū suorum, non-erit impubes ille sub custodia alicuius agnatorum eius. Sed per ipsius cog¦natos, videlicet consanguineos ex parte matris, ip̄e regetur. Et si ex parte cognatorū hereditas sibi des∣cenderit, pupillus ille cū hereditate sua {per} proximum agnatū et nō cog∣natum eius custo∣diet’. Quous{que} ip̄e fuerit adultus.

Nā leges illae dicūt qd’ cōmittere tute¦lā īfātis illi q̄ est eī proximè successu∣r{us}, est quasi agnū cōmittere lupo ad deuorādū. Sed si hereditas illa non in socagio, sed te∣neatur {per} seruiciū milita’, tūc {per} leges terrae illi{us}, īfās ipse et hereditas ei{us}, nō {per} agnatos ne{que} cog¦natos, sed per dn̄m feodi illi{us} custodiē¦tur, quous{que} ip̄e fu¦erit etatis vigīti et vnius ānorū. Quis putas infantē talē in actibus bellicis quos facere ratiōe tenurae suae ipse as∣tringitur dn̄o feo∣di sui, meli{us} instru¦ere poterit, aut ve∣lit quam dn̄s ille,

eui ab eo seruici∣um tale debetur? et qui maioris po∣tentiae et honoris estimatur. q̄ sunt a¦lij amici et {pro}pinq̄ tenentis sui? Ipse nā{que}, vt sibi ab eo∣dē tenente melius seruiatur, diligen∣tem curam adhi∣bebit, et melius in his eū erudire ex∣pertus esse cense∣tur, quam reliqui amici iuuenis, ru∣des forsā et armo∣rū inexperti, max∣ime si nō magnū fuerit patrimoniū eius. Et quid vtili∣us est infanti qui vitam et omnia su¦a periculis belli∣cis exponet in ser∣uicio domini sui ratiōe tenurae suae,

quam in militia actubusque belli∣cis imbui, dum¦minor est, cum actus huiusmodi ipse in etate matu¦ra declinare non poterit. Et reue¦ra non minime e∣rit regno accomo∣dum, vt incolae e∣ius in armis sint experti. Nam vt dicit Philo. audac∣ter quilibet facit, qd’ se scire ipse non defidit. Nun∣quid tunc legem hanc tu approbas fili regis, et collau∣das super legem al¦teram iam descrip¦tam.