With an O and an I / [ed. W. Heuser].

About this Item

Title
With an O and an I / [ed. W. Heuser].
Author
Heuser, Wilhelm, 1864-
Publication
Halle a. S.: Max Niemeyer
1904
Rights/Permissions

The University of Michigan Library provides access to these materials for educational and research purposes. These materials are in the public domain. If you have questions about the collection, please contact [email protected]. If you have concerns about the inclusion of an item in this collection, please contact [email protected] .

DPLA Rights Statement: No Copyright - United States

Link to this Item
http://name.umdl.umich.edu/CME00096
Cite this Item
"With an O and an I / [ed. W. Heuser]." In the digital collection Corpus of Middle English Prose and Verse. https://name.umdl.umich.edu/CME00096. University of Michigan Library Digital Collections. Accessed April 30, 2025.

Pages

Nachtrag.

§ 1.

In letzter stunde, nachdem die arbeit bereits gedruckt vorliegt, fällt mir in der oft benutzten hs. Cajus Coll. Cam∣bridge 175 (cf. King Richard, Ysumbras etc.) noch ein bislang unbekanntes O and I-gedicht in die hände, das ich als an∣hang mit abdrucken möchte. Es steht den beiden gedichten der Douce-Mss. besonders nahe und ist ein weiteres anzeichen dafür, dass die eigentliche heimat unseres refrains in Jesus-hymnen

Page 312

zu suchen ist. Die metrische anlage ist dieselbe, wie in den vorher behandelten gedichten.

Cambr. Caius Coll. 175.
1.
Incipiunt hic matutinas de cruce in anglicis [p. 118] uerbis transposit{us}.
Erly in a morewen þe Jewes Jesu gan take, Hys frendys and hys dysciplis sone hym hadde fforsake. þey beten hym and buffettyd hym and al nyȝt garte hym wake, [p. 119] Al þis suffryd Jesu Cryst ffor synful mennys sake. Wiþ an O and I, þer was a gret sorwe! Hou may man forȝete Jesu on euen and a morwe?
2.
Hora prima ductus est Jesus ad Pilatum.
At prime, forto deme Jesus to deþe, Pylate gan forþ drawe. Fals wytnesse bewreyeden hym off many a wykkyd sawe, þey spattyd in hys fayre face, as men wiþ outen lawe; Ne wolde þey neuere leue hym, tyl þey hadden hym slawe. Wiþ an O and an I, Jesus my lemman, Woo forbled is þy body, þy bryȝte rode was al wan. "Crucifige" clamitant hora III.
3.
At vndern, to do Jesus to deþe, lowde gunne þey crye; þey beten hym wiþ scourges kene, whyl þey myȝten drye; þey corownyd hym wiþ a þorn, þe blood ran to hys yȝe,

Page 313

And maden hym to bere þe cros to þe mount off Caluerye, Wiþ an O and I, hys vysage þey al forbete, þere men myȝte for drede se blood off hys yȝen swete. Hora sexta Jesus est cruci conclauatus.
4.
At mydday he was naylyd, foot and hand, Jesus to þe roode; þey henge by hym twoo þeuys, as men þat were woode. Sory were Marye and Jhon, by hym þere þey stode; þey gouen hym drynke eysel and galle, Jesus, þat blysful ffoode, Wiþ an O and an I, as men þat were madde. For who so þynkes on þat sorwe, hou may he be gladde? Hora nona dominus Jesus exspirauit.
5.
At noon þyrlede hys syde Longeus [Ms. longe{us}.] , a blynde knyȝt; He wypyd hys eyen wiþ þe blood, þer wiþ he hadde hys syȝt. þe erþe qwook, þe stones schoke, þe sunne loste here lyȝt, Dede men resen out off here graue, þat was Goddys myȝt! Wiþ an O and an I, þat on þe rode vs bouȝte, For men þat were in helle for synne, Jesus out hem brouȝte. De cruce deponitur hora vespertina.
6.
At euesong Joseph and Nychodemus took hym off þe tree. Mary was so forweped, here sone myȝte sche nouȝt see.

Page 314

Sone, sche sayde, wiþ þy fadyr in heuene is þy pouste; þou schalt ryse fro deþ to lyue, as þou seydyst to me. Wiþ an O and I, boþe god and man, þorwȝ þy deþ was blysse bouȝt þat lorn was þorwȝ Adam. Hora completorij datur sepulture.
7.
At complyn þre Maryes hooff hym [p. 120] and layde hym in a ston. Pylate bad off Crystys frendes, þey scholde leue non. He sette þre kynges [Ms. king{us}.] to kepe hym, awey scholde he nouȝt gon, And ȝit he ros from deþ to lyue ffor hem euerychon. Wiþ an O and an I, he ros from hem euerychon And schewyd hym to Marye Mawdeleyne and oþere many on.
8.
Pope Jh'on has grauntyd a ful fayr pardoun To alle þat þese matynys saye wiþ good deuocyoun, Or þat haue in mynde in herte off hys passyoun, A tweluemonþ [Ms. tueluemomþ.] in purgatorye off a ful remyssyoun. Wiþ an O and an I, Jesus, off þy grace þou sende vs here oure sustenaunse and in heuene a place.
Amen.

§ 2.

Auch das folgende bislang unbekannte lat. gedicht kann ich noch anschliessen, welches die beredte antwort der bettel∣mönche auf die gegen sie gerichteten O and I-gedichte (latei∣nisch

Page 315

und englisch) darstellt. Auch hier spielt Richard Fiz Ralf (Armachanus) eine grosse Rolle, die natürlich ganz anderer art ist als in den früheren gedichten. Der andere "Richard" ist offenbar sein freund und mitkämpfer Richard Kilmington, Dean of St. Paul's.

Ms. Trin. Coll. Cambr. O 9, 38.
1.
Quis dabit capiti pelagus aquarum, [fol. 54b] Vt deducant oculi fontem lacrimarum, Fletus fluant seduli, dum vel plangam parum Status euangelici discrimen animarum, Wyt an O and an I, instar Jeremie Trenos tanquam traditos in morte Josye.
2.
Quomodo iam ciuitas sedet desolata, Sola nec est caritas nec pax illi data; Suppressa fit veritas, falsitas elata, Ciuium lex vnitas sic est extricata. Wyt an O and an I, sic lege neglecta Seruit vrbs Jerusalem Chaldeis subiecta.
3.
Vrbs est hec ecclesia dudum comminuta, Pre regnis in Anglia laudibus imbuta, Quorundam malicia iam fit bipertita; Rerum testimonia clamant, quod sit ita. Wyt an O and an I, qui seduxit pomo, Seuit hoc zyzannia inimicus homo.
4.
Prima parte placitant possessionati; Quoad queant, derogant hij mendicitati; Quo contra conclamitant, vt veri concordati, Fratres hij, qui militant pure paupertati. Wyt an O and an I, sic Rebecce more Laborat nunc ecclesia bino bellatore.
5.
Primi plura replicant contra mendicantes, Sermones intoxicant virus ventilantes, Vulpes, lupos nominant pie conuersantes; Proth! sic plebi predicant clero dominantes. Wyt an O and an I, sic canunt sirenes, Sic Susannam deprimunt duo sevi senes.
6.
Ab hijs est iniquitas lacius diffusa, Per quam tota ciuitas fit mente delusa. Deludunt Londonias magicali musa, Quorum per versucias sunt corda confusa.

Page 316

Wyt an O and an I, numquid non deludunt, Qui sic Christi pauperes a Christo seclundunt.
7.
Hij minis et cedibus spirant more Sauli, Insultant pauperibus flantes instar cauli, Instaurant conuicijs crucem sancti Pauli, Nauem ducunt fluctibus spe preuenti nauli. Wyt an O and an I, in hoc mundi mari Naui Petri seruiunt, vt possunt [So im Ms.] ditari.
8.
Fyz Rawffe, feram pessimam, verbi voco ducem, Et secundam bestiam equam puto trucem. Hij ceptam nequiciam fundunt apud crucem Et conantur maximam obumbrare lucem. Wyt an O and an I, vellent hos confundi, Quibus recte dicitur: "vos estis lux mundi".
9.
Iubar evangelicum Franciscum derident, Deprauant Dominicum, sanctos quosque rident, In Augustinencium [So im Ms.] turmas dentes strident, Carmeli consorcium spernunt et irrident. Wyt an O and an I, redduntur invisi [fol. 55] Hij bis bini ordines, fontes paradisi.
10.
Sed dum sevi sciciunt [So im Ms.] doctrine dulcorem, Ab hijs, quos inficiunt, mendicant honorem. Ergo cur despiciunt per ingratum morem, A quibus percipiunt tam gratum liquorem? Wyt an O and an I, quia sunt ingrati, Sic in fratres seviunt satrape signati.
11.
Hos bis binos ordines hactenus probatos, Per summos pontifices quondam confirmatos, Falsi filoflamines reddunt execratos, Nouos condunt codices nec rectos nec ratos, Wyt an O and an I, cum sint diuites isti, Proth! de summa disputant paupertate Christi.
12.
Iam incepit promere primas ille pictus, Quod Christus non libere pauper erat dictus, Sed involuntarie, quia lege strictus, Et iam licet dicere talis sermo fictus. Wyt an O and an I, fictus est et vanus, Quem nullus assereret nisi quis insanus.

Page 317

13.
Que nam lex hunc compulit subdi paupertati, Quam non prius voluit Christo sponte pati; Ergo gratis subdidit semet egestati, Ex quo gratis subijt premissas illati. Wyt an O and an I, qui vult antecedens, Si sequelam voluit, volet et succedens.
14.
Sic Christi penuriam diffinit invitam, Vt sic voluntariam fratrum reddat tritam; Mox demonstret variam difformemque vitam, Ac sic obseruanciam reddit irretitam. Wyȝ an O and an I, quos se [So im Ms.] iungit Christo, Preter hoc, quod presul est, plus se iungit isto.
15.
Statum quemque tenuit, Christus inpugnasset, Si quit, vt asseruit, pauper mendicasset, Nam sic, quod non decuit, legem violasset Aut hoc, quod, cum docuit, praue predicasset. Wyt an O and an I, ista decet sequi, Sed dum probat, inficit formam texto equi.
16.
Nam lex deuteronomii—que lex sit, probaret Nullum vetat pauperem, quin hijs mendicaret, Sed hoc soli diuiti datur, ne negaret Egeno vel inopi, si quit postularet. Wyt an O and an I, hunc patet errasse Senem, qui sic improbat Christum mendicasse.
17.
Licet idem asserit beatus Bernardus, Qui redoluerat plus scripture nardus; Illud tamen denegat vterque Ricardus, Et sic legem lacerat tam leo quam pardus. Wyt an O and an I, negant veritatem, Vt sic fratrum supprimant mox mendicitatem.
18.
Miror, cur sic habeant mendicantes cure [fol. 55b] Qui forte debuerant mendicare iure, Sed fortuna fluctuant obliti nature, Qua cunctis caruerant domibus et rure. Wyt an O and an I, Rauff sit pater primi, Sed secundi presbiter, ambo satis imi.
19.
Clamant, quod lex validis vetat mendicare Et quod debent manibus tales laborare,

Page 318

Quare dicunt fratribus nephas quicquam dare, Ni suis laboribus velint victitare. Wyt an O and an I, senes sic ignorant, Quod, qui plebi predicant, optime laborant.
20.
Obstant priuilegijs fratribus indultis De confessionibus necnon de sepultis; Dicunt, quod hec [Ms. ħ.] legibus minime consultis Ipsi pape stulcius annuerunt multis. Wyt an O and an I, quid mirum, si fratres Premant hij, qui reprobant papas [pa^̄pas.] , summos patres.
21.
Hec et hijs similia serunt isti sevi, Vix audiunt talia lapsi quisquam [quisqa^̄.] eui, Exercent ludibria, ledunt legem leui, Et deludunt senes vbique coeui [Ms. vbiqȝ coeui (quoqȝ qu durchgestrichen, co in anderer tinte übergeschrieben).] . Wyt an O and an I, litem derelinquant, Cum iam cani clamitant, quod morti propinquant.
22.
O si vellent cernere, quantum nocuissent. Quot, heu, per hos anime prolapse fuissent, Litem, quam tam libere tenent, non mouissent, Matri sed ecclesie, credo, pepercissent. Wyt an O and an I, parcant vel iam sero, Ortum scisma supprimant, fratres iungant clero.
23.
Sed irritat in presules cetus sacerdotum, Vt hij fratres humiles deprimant ad votum. Hij, pro, tales turbines mundum turbant totum, Hos exturbat, qui vices mundo dat et motum. Wyt an O and an I, scindat sacerdotes, Qui scindunt ecclesiam, dominus zelotes.
24.
Hij simul et clerici rixas, rithmos edunt. Et sicut sunt inscij, legem metri edunt, Fratres tamen infici suis rithmis credunt, Quos profecto perfici puto, quia cedunt. Wyt an O and an I, pacienter ferunt, Quicquid serui Belial in insontes serunt.
25.
Fratres clero separant, semet vocant clerum; Voce, non re militant, si quis dicat verum;

Page 319

Cum constet, quod nesciant, quid dogma sincerum, Legant, nec intelligant, quid mixtum, quid merum. Wyt an O and an I, mixtum bibant isti Non consumptis fecibus de cratere Christi.
26.
Murmur horum maximum est, quod castitatem [fol. 56] Fratres frangunt nimium per lubricitatem. Queso, dicat dolium nudam veritatem, Quod ad ville medium spumat prauitatem: Wyt an O and an I, plures an sint ibi, Fratres an presbiteri, cuncti dicent tibi.
27.
Propter edificia pulcriter locata Proclamant insignia pauperum sublata; Querunt, vnde condita forent tot tam lata, Si fratres erraria [So im Ms. (= aeraria).] non habent signata. Wyt an O and an I, quid mirum, quod querunt, Qui vix vmquam fratribus minimum dederunt.
28.
Ad ecclesiasticas dum sint curas dati, Sponsi mox ecclesias spoliant ingrati, Induunt amasias spolijs ditati, Et suas basilicas linquent vastitati. Wyt an O and an I, hijs dum meliora Templa fratrum videant, verbis laxant ora.
29.
Sed iam verba sileant, rixe conquiescant, Frondes pacis floreant, motores mitescant, Amor, honor redeant, furores tepescant, Liuores iam lateant; lux, laus illucescant! Wyt an O and an I, oro: sint amici, Pauperes et diuites, magni seu mendici!
30.
Hec, que ego profero, quod vera securus Adhuc moror seculo, sed frater futurus, Pauperes huic prefero ego ignosciturus, Quis cuique sit, postulo, cui sermo durus. Wyt an O and an I, hanc litem qui sordet, Christus deus dirimat et clerum concordet.
Amen.
Explicit, expliceat, ludere scriptor eat.

CAMBRIDGE.

W. HEUSER.

Do you have questions about this content? Need to report a problem? Please contact us.