A fourteenth century English Biblical version, edited by Anna C. Paues ...

About this Item

Title
A fourteenth century English Biblical version, edited by Anna C. Paues ...
Publication
Cambridge [Eng.]: The University press,
1904.
Rights/Permissions

The University of Michigan Library provides access to these materials for educational and research purposes. These materials are in the public domain. If you have questions about the collection, please contact [email protected]. If you have concerns about the inclusion of an item in this collection, please contact [email protected].

DPLA Rights Statement: No Copyright - United States

Link to this Item
http://name.umdl.umich.edu/AJG4507.0001.001
Cite this Item
"A fourteenth century English Biblical version, edited by Anna C. Paues ..." In the digital collection Corpus of Middle English Prose and Verse. https://name.umdl.umich.edu/AJG4507.0001.001. University of Michigan Library Digital Collections. Accessed June 22, 2025.

Pages

[verse 1] Ande [Chapter X begins here, S.P.D.; the x chaptere in marg., in late XVIth century hand, S.] þo whileste [whyles S.P.D.] þer was a man in Cesarye þat hatte [hette S.P.D.] Cornelyus, [verse 2] centurio, a man þat was relygyowse ande dredande God wiþ alle hise howsemeyne [S folio 103] , þat many almes vnto [to S.P.D.] þo puple did; ande euer preyande God. [verse 3] He þis sawe in visione [opunli in marg., marked to be inserted after visyon, S; follows in text, P.] , as hit wore þo nynte [nyþe S.D. neyþe P.] houre of þo daye, þo awngel of God 12en|terande in vnto hym12 [12-12 entrede into hym S.P.D.] , ande þus vnto [to S.P.D.] hym he [om. S.P.D.] sayde, Cornely. [verse 4] Ande [he] [S.P.D.] loked vpon hym, ande wondurfully was aferde, ande saide, Lorde, who erte þowe? Ande þo awngel saide vnto [to S.P.D.] hym, Þi preyers ande þine almes-dedes ben steghne [steyȝed S.P.D.] vppe ande [ande ben hade om. S.P.D.] ben hade in mynde in þo sighte of God. [verse 5] Ande sende now men vnto [into S.P.D.] Ioppen, ande make þe [verse 6] knowne wiþ Symonde, þat es called [clepid S.P.D.] Peter, þat es harbarowed atte Symons howse, þo curyoure [corueseer S.P.] , whos [whas D.] howse stondes biside þo see; ande he schal teche þe what þe bihoues to do. [verse 7] Ande whanne þo awngel was departud fro hym þat so vnto [to S.P.D.] hym spake, he called [clepid S.P.D.] tweyne of his owne howse þat wore homely wiþ hym, ande alsso a knyghte þat mykel dredde God, to be one of hem forto wende þat waye. [verse 8] Whanne he hade tolde hem [C folio 36b] how hit was, he sende hem vnto [to S.P.D.] Ioppen. [verse 9] Þo [þat S.P.D.] toþer day þei ȝode þer waye ande kome nere [ny S.P.D.] vnto [to S.P.D.] þe [þat S.P.D.] cyte. Saynte Peter wente [ȝede S.P.] vppe abouen into þo howse forto saye hise preyers, aboute þo houre of myddaye. [verse 10] Ande efter whanne hym hungred, he wolde 25go vnto þo mete25 [25-25 not (in marg.) go to m... expunged, S.; not ete P. go to mete D.] ; þo whileste [whyle S.P.D.] þei dighte his mete in spiritte he was rauysched; [verse 11] ande he sawe heuen opunde, ande a vessel kome þerfro, as

Page 150

Scan of Page  150
View Page 150

hit wore a grete schete, by þo foure korners laten downe from [verse 12] heuen vnto [in to S.P.D.] erþe: in þo [om. S.P.D.] whiche wore alle foure-fotud bestes ande nedders of erþe ande fowles of heuen. [verse 13] & a voyce from heuen kome vnto [to S.P.D.] hym, ande sayde [S folio 103b] , Rise, Peter, slee ande ete. [verse 14] Ande Peter soþely saide, God forbede, Lorde; for neuer ȝitte I ete alle komune & vnclene (as who sey [seiþ S.P.] , none suche bestes) [underlined, S.P.C.] . [verse 15] Ande efte þo voyce saide vnto [to S.P.D.] hym, Þat at [þat S.P.] God has made clene, calle [clepe S.P.D.] þow hit not comune [& vnclene follows, P. onclen in marg., 1st corr. S.] . [verse 16] Ande [om. S.P.] þis was þries done, & þo vessel taken agayne vppe into [to S.P.D.] heuen. [verse 17] Ande þo while Peter mused in hymseluen what þis vision schulde be, þe [om. S.P.] whiche [þat S.P.] vnto [to S.P.D.] hym [was] [schulde be C. was S.P.D.] schewed, þo men komen þat [C folio 37] wore sende from Cornelyo, ande spirde [axsed S.P.D.] vnto [to S.P.D.] Symondes [verse 18] house, ande stoden at þo ȝate; ande called [cleped S.P.D.] ynne ande asched if Symon, þat es called [cleped S.P.D.] Peter, wore [he in marg., 1st corr., marked to be inserted after were, S.] harbarowed atte þat place. [verse 19] Soþely as Peter was þenkande vpon [on S.P.D.] his visione, þo spirit saide vnto [to S.P.D.] hym, Loo, three men sechen þe. [verse 20] Rise vppe þerfore, ande go downe, ande wende forþe wiþ þem; & be þow noghte aferde, for I þoo men sente [corrected to sende, 1st corr. S.] . [verse 21] Saynte Peter ȝode downe ande sayde vnto [to S.P.D.] hem [þe men S.P.D.] , Lo, I am he whom þat ȝhe seche: what es þo cause wharfore þat ȝhe hider come? [verse 22] Þo whiche ansuered vnto hym, Cornelius centurio, a man þat es rightwise ande trewly dredes God ande has wytnes þeroffe alle þo folke of þo Iurye, an ansuere he hade of þo holy awngel forto sende efter þe ande brynge þe vnto [to S.P.D.] his howse þi wordes forto here. [verse 23] Ande Peter ledde hem inne, ande he þem þer harbarowede; ande vpon [on S.P.D.] þo [þat S.P. þat oþer D.] toþer daye roos ande ȝode forþe wiþ hem; ande summe of his breþer ȝode fro Ioppen wiþ hym. [verse 24] & soþely þo [þat S.P. þat oþer D.] toþer daye þei enterde into Cesarye [S folio 104] . Soþely Cornelyus gadured togider his knowne frendes ande [C folio 37b] hem þat nedfulle were vnto [to S.P.D.] hym, ande abode Peter ande þoo [hem S.P.D.] þat wore wente [for] [S.P.D. wiþ C.] hym. [verse 25] Ande so whanne Peter was komen ande schulde enter into his howse,

Page 151

Scan of Page  151
View Page 151

Cornelius kome agaynes hym, ande felle downe vnto [to S.P.D.] hise fete, ande worschipped hym. [verse 26] Ande Peter lyfte [toke S.P.D.] hym vppe ande saide, Rise, for I am a man as þow erte. [verse 27] Ande whanne to-gider þei [þei in marg. C., follows whanne, S.P.D.] haden spoken, Peter ȝode ynne wiþ hym, ande [verse 28] fonde þer many þat wore komen togader: ande he sayde vnto [to S.P.D.] hem, Ȝhe wote how þat hit es loþely [vnholy P; in S. with vn in marg. in a later hand.] þinge a Iewe forto [to S.P.D.] haue comunynge [commynge D. cōmynge with a second m inserted above the line, in a later hand, S.] togider or forto [om. S.P.D.] come vnto men of oþer nacyones [nacyon S.P.D.] . Bot God schewed vnto me þat I schulde [verse 29] calle [clepe S.P.D.] no man comune or [ne S.P.D.] vnclene: ande þerfore wiþouten dowte I am comen vnto ȝowe. Ande þerfore I asche ȝowe for what cause sende ȝe efter [for S.P.] me forto kome vnto ȝowe. [verse 30] Ande þanne Cornelius saide, Fro foure dais siþen [henne S.P.D.] vnto þis houre I haue fastud ande preyed in my howse; ande þo nynte [nyþe S.D.; neyþe P.] houre a man stode bifore me in [& in S.P.D.] a schynande white [verse 31] cloþinge, ande saide, Cornely, þi preyer es harde, ande þine almes-dedus ben þoghte vpon [in] [S.P.D.] þo sighte of Godde. [verse 32] Sende þerfore vnto [into S.P.D.] Ioppen efter Symonde, þat es callud [cleped S.P.D.] Peter; he es harbarowed in Symonde [symonys S.P.D.] howse, þo [howse þo om. S.P.D.] curyoure, bi þo see. [verse 33] Ande þerfore als [also S.P. alsmertely D.] smertely I sente vnto þe; ande þow wele dideste þat þow come vnto vs. Now þerfore we [C folio 38] alle ben here bifore þi sighte, forto [to S.P.D.] here alle þinges þat ben comawnded [þe follows, P.D. þe in marg., S.] of God. [verse 34] Peter soþely [opende soþly S.P.D.] opunde his mouþe ande [S folio 104b] saide, In soþefastenes I hafe fownde ande vndurstonden þat [verse 35] God es noghte outetaker of parsons: bot in alle folke þat dredes hym ande dos rightwisenes, he acceptes ande receyues. [verse 36] He sente his worde vnto [to S.P.D.] þo childer of Israel, techande ande schewande pees þurghe Iesu Criste. He þis es Lorde soþely of alle. [verse 37] Ȝhe knowe þat [þ t þer with r in a later hand, S. þ t þer P.] þo worde [a worde in marg. 1st corr. S., follows knowen, P.] was made ande knowen bi alle þo Iurye, bigynnande fro Galilee, efter þo bapteme þat

Page 152

Scan of Page  152
View Page 152

[verse 38] saynte Iohn preched, Iesum fro Nazareth, how God en|noynted hym þurghe þo Holygoste ande vertewe: þo whiche passed by, wele doande, ande helande alle þat [in marg., S.] wore ouerlyne wiþ þo dewle. [verse 39] For wiþ hym was God. Ande we ben wytnes of alle þinges þat he did in þo Iewrye ande Ierusalem; whom þei slowe, hongande hym vpon a tree. [verse 40] Hym God raysed vnto [to S.P.D.] life þo þridde daye, ande made 3hym forto be sene (or gafe hym to be mayntende, þat es, opunly knowen þat he es [verse 41] risen agayne3 [3-3 hym openly knowen þat he was rysen aȝeyn S.P.D.] ), noghte vnto [to S.P.D.] alle folke, bot to wytnesses þat wore bifore ordeynd of God, vnto [to S.P.D.] vs þat eten ande dranke wiþ hym efter þat he was risen fro deþe. [verse 42] Ande he bade vs preche vnto [to S.P.D.] þo puple, ande bere wytnes: for he hit es þat of God es iustise of qwikke ande of deade. [verse 43] Vnto [C folio 38b] hym alle prophetes wytnesses beren [bere wytnes S.P.D.] ; bi þo name of hym alle men þat trowne in hym forto [to S.P.D.] take forgifnes of alle þer synnes. [verse 44] Þo whileste [whyles S.P.D.] Peter spake þise wordes, þo Holygoste fel vpon alle þat [þe P.] harde þo [om. P.] wordes. [verse 45] Ande wore awondurd þurghe þo circumsicyon þo [of þe S.P.D.] trewe folke þat komen wiþ Peter, for in nacyons þo grace was [S folio 105] ȝotted oute of þo Holygoste (þat es, for þat oþer nacyons hade þo grace of þo Holygoste). [verse 46] Þei harden hem forsoþe spekande langages ande preysande God. [verse 47] Thanne ansuered Peter, None may werne ne defende water, þat þise ben noghte baptised, þat han receyued þo Holygoste as we [verse 48] haue; ande comawnded hem forto [to S.P.D.] be baptized in þo name of Iesu Criste. Thanne þei preyed hym forto [to S.P.D.] dwelle þere summe days wiþ hem [capitulum xi m follows. C m 11m in marg., C. þ e xi chap' in a XVIth century hand, S.] .

Do you have questions about this content? Need to report a problem? Please contact us.