The metrical chronicle of Robert of Gloucester. Edited by William Aldis Wright. Published by the authority of the lords commissioners of Her Majesty's Treasury, under the direction of the master of the rolls.

About this Item

Title
The metrical chronicle of Robert of Gloucester. Edited by William Aldis Wright. Published by the authority of the lords commissioners of Her Majesty's Treasury, under the direction of the master of the rolls.
Author
Robert, of Gloucester, fl. 1260-1300.
Publication
London,: Printed for H. M. Stationery off., by Eyre and Spottiswoode,
1887.
Rights/Permissions

The University of Michigan Library provides access to these materials for educational and research purposes. These materials are in the public domain. If you have questions about the collection, please contact [email protected]. If you have concerns about the inclusion of an item in this collection, please contact [email protected].

DPLA Rights Statement: No Copyright - United States

Subject terms
English language -- Dialects -- England
English language
Great Britain -- History
Link to this Item
http://name.umdl.umich.edu/AHB1378.0001.001
Cite this Item
"The metrical chronicle of Robert of Gloucester. Edited by William Aldis Wright. Published by the authority of the lords commissioners of Her Majesty's Treasury, under the direction of the master of the rolls." In the digital collection Corpus of Middle English Prose and Verse. https://name.umdl.umich.edu/AHB1378.0001.001. University of Michigan Library Digital Collections. Accessed June 14, 2025.

Pages

King edwine was þer aslawe · & offrid is sone al so · [þer] þare C. aslawe] slayne γ; I sleyne ε. offrid] Ofred βε.] [ol. 76. occisio edwini.] & godbold king of orcadas · & hor folc ney þer to · [&] & muche of ε. ney] ner C; nere β; nyȝe ε.] Cadwal was al aboue · þe wule it wolde ylaste · [Cadwal] & Cadwal B. wule] while C.] Line 4932 Þe englisse & þe saxons · he slou þo wel vaste · He ne sparde old ne ȝonge · ne womman mid childe · [He] And δ. mid] ne BC.] Þat he ne slou wanne he vond · he nas no þing milde · [4932-35 omitted in αβε.] [wanne] wham C. nas] was δ.] An oþer bataile suþþe he smot · aȝen osric strong ynou · [An] On α; One γ. suþþe he] siþe þei β; siþþe þei ε; þo he δ· aȝen] aȝe α osric] offric αδ; Offryc β.] [Occisio osric.] Line 4936 Þat king was after edwine · & þere he him slou ·

Page 359

Scan of Page  359
View Page 359
& is tueie neueus þat after him · kinges ssolde be · [tueie] two γ; tweyne ε. neueus] neueuos δ. þat after him] after him þat αβε. ssolde] schul β. be] haue be γε.] & cadan king of scotlond · aslawe hii were alle þre · [cadan] cadwan αβε. aslawe] yslawe C; y sleyne ε; slayn β. hii] om. αβ.] Enfryd edwines broþer · þo he sey þis wo aboute · [þo] þen β. he] om. αβδ. aboute] al aboute ε.] To cadwal he wende & mercy · him cryede vor doute · [wende] wente C; went ε. mercy him cryede] cryed him mercy ε. him cryede] cryde B; cride him α; cryed him β; cryed to him δ.] Line 4941 Cadwal him & tuelf þousend · þat mid him come slou · [him] toke him ε. mid him come] come wiþ him ε. slou] þan slouȝ β.] [Magna occisio.] Þis ȝer was among hom · of feble grace ynou · [ȝer] þare δ.] & þat was of hom gret harm · vor after hor cristen|dom · [þat] hit ε. gret] lute Bα; lite C; litel βε.] To heþenesse hii turnde aȝen · & þo such wreche hom nom · [To] And to B. hii] om. αβδ. þo] þus BC. such] swich C.] Line 4945 King cadwal & þe brutons · hor wille adde al so · [wille] wil α. adde al so] þei had þo ε.] & stured hom among hor fon · þat hom adde er ssame ydo · [stured] sturede α. hom] hem so ε. adde] had to him ε. er ssame] schame er C; schame ere δ. er] ore γ.] Seint oswald enfrides broþer · king was ymad þo · [ymad] made γ; maked δ.] [Hearne page 247] Of al norþhomberlond · among al þis wo · [among] in ε.] [Sanctus Oswaldus fit rex.] Þat holimon was & god · þe betere is grace was · [Þat] This ε. is grace was] was his grace βε.] Line 4950 & king cadwal to him · to sturne verst nas · [to sturne] no þing sturne ε. verst] vorst B; om. ε. nas] was B; þo nas α; þan was β; he was γ; he nas ε.]

Page 360

Scan of Page  360
View Page 360
Þis was in þe ȝer of grace · six hundred ȝer ywis · [Þis] That δ.] & aboute vour & þritti · þat ydo was al þis · [vour] an foure B; a foure δ. þritti] þritti ȝer α; þritty ȝeer β; thirty yere γ; thretty ȝere δ; þirtty ȝeer ε. þat] om. αβε. ydo] do β.] Seint birin þe bissop · an holimon was · [birin] berin α; Burine β. was] þat was αβδε.] [Aduentus sancti birini.] Þat in to þis lond · þoru þe pope · honory ysend was · [Þat in] om. αβδε. þe] om. βε. honory] hono α; hider β; lyon ε. ysend] sente β; y sente ε.] Line 4955 To turne þe king of west sex · kingilf to cristen|dom · [þe] om. B. kingilf] kyngyls B; kyngils C; kingils δ; kyndely ε. kingilf to cristendom] into this londe he come γ.] & þat lond of west sex · in to þis lond he com · [& . . . . west sex] And so in þe Countree of Westsex he preched ε. þat] eke the γ. in to . . . . com] in to cristendome γ; & in to þis lond come ε.] Sein birin him to cristendom · turnde þoru godes grace · [birin] berin α. him . . . . turnde] to cristendome him turned ε.] [conuercio regis.] & as god wolde seint oswald · was in þulke place · [þulke] þat ε.] & of þe holi vantston · þis grete king nom · [of] at ε. þe] om. B. vantston] fantston Cβ; fonston α. þis] to þis ε. nom] he nome ε.] Line 4960 & is godfader was · in is cristendom · [is godfader was] was his godfader ε. in] on αδ.] Seint oswald & þis oþer king · þoru vre louerdes grace · [oþer] om. C. louerdes] lordes ε.] Purueyde seint birin · to is wille an place · [Purueyde] Puruayed for ε. birin] berin α. an] o α; a γ.] Þat dercchestre is ycluped · þat biside oxenford is · [Þat] At ε. dercchestre] dorcchester B; derchestre α; Dorchestre ε. is ycluped] is icleped α; is clepid β; whiche is y cleped ε.] As in þe estesouþ · an seue mile ywis · [As] Alle ase α; Al as βε; Alle δ. estesouþ] souþest C. an] om. αβδε. seue] seuene βε.] Line 4965

Page 361

Scan of Page  361
View Page 361
Line 4965 Þere sein birin bissop was · þe uerste þat was ywis · [sein] seint α; seynt βε. birin] berin α. verste] vorste B (& passim).] Vor þe se was þere of bissop þo · þat at lincolne nou is · [se] sce B; ce C; see βδ; Cee ε. was . . . . þo] þat þer was þo αδ; þat þer was þan β; þat þere was þo ε. þat] om. δε. þat at . . . . is] lincolne nou heo is α; lyncoln nowe hit is β. is] hit is ε.] Þere he deyde & þere he lay · vorte suþþe þer after longe · [vorte] vort α; vn to β; for tyl ε. suþþe] hit was ε.] [folio 76b] Þat he was to winchestere ylad · as he ȝut is uaire auonge · [Þat] om. αβδ. ylad] ladde β. as] & ε. he ȝut is] ys ȝut B; is ȝut α; is ȝit β; ys ȝytte δ. uaire] om. αβδ; þer ε.] Cadwal king of brutons · worred euere uaste · [worred] worrede Bα. euere] euere more C.] [Hearne page 249] Line 4970 & penda vpe seint oswald · vorte suþþe atte laste · [vpe] vpon α; apon β; on γ; vppon ε. vorte] vorto α; vn to β; fort δ; for tyl ε. suþþe] om. ε.] [Occisio sancti oswaldi.] Þat at þe toun of mersfeld · binorþe baþe hii come · [at þe toun] vpon þe doune α; vpon þe downe β; at þe downe δ; vppon þe downe ε. mersfeld] mersueld B; marsfeld C; marsfelde αβε; Merschfelde δ. binorþe] by fore δ. baþe] Baaþ ε.] Seint oswald & þe duc penda · an bataile nome · [þe duc] kynge δ. an] & BC; ase hi α; as þei βε.] Penda þere þe luþer duc · in batayle slou · [Penda þere] Þer penda αβ; Thare Penda δ; There Penda ε. in batayle] seint oswald α; seynt Oswalde βε. slou] aslou α; he slowe β; slowe ε.] & Martrede seint oswald · & al is body to drou · [seint oswald] þane godeman α; þat good man βε. al] om. αβδε. to drou] drowe ε.] & mony a þousend of is men · aslawe ek þer were · [Omitted in γ. &] om. ε. a] om. BCαβδε. aslawe] slayn β; I sleyne ε. ek] also β.] Line 4976 Þis was of þe ȝer of grace · In þe six hundred ȝere · [of] in δε. ȝer] time α; tyme βε. In þe] in B; & in þe α.]

Page 362

Scan of Page  362
View Page 362
& vour hondred vor seint oswald · in þe ȝer king was · [hondred] score αβ; scoore ε; om. δ. vor] þo furst α; when furst β; þat ε. in . . . . king] kyng of age ε. in þe ȝer] ny ȝer C; nyne ȝere δ.] & of eiȝte & þriȝti ȝer old · þo him biuel þis cas · [& of] & αβ; om. ε. & þriȝti] an þritty C. biuel] vel B; ful C; felle δ.] OSwy seint oswaldes broþer · king was ymad þo · [oswaldes] oswald B. was ymad] ymad was BC; was made γ.] [Oswy fit rex.] He biþoȝte him of pes · to libbe wiþoute wo · [pes] peis C. libbe wiþoute] libben out of C; lyue withouten γ; lyue wt outten ε.] Line 4981 He acordede wiþ king cadwal · & tresour him ȝef ynou · [wiþ king] wt þe kyng C; mid king α.] Vorto be is priue frend · wiþoute worre & wou · [wiþoute] wiþ outten ε. worre] werre Cα. & wou] or wouȝ δ.] Þe fourme of pes was vaste ymad · bituene hom & hore · [Þe fourme] A couenaunt ε. ymad] made γ. & hore] & here B; þore β; euermore δ; & her ε.] Þat ne miȝte noȝt wel be ybroke · bote treuþe were uorlore · [ne] hit ne β; om. δε. noȝt wel be ybroke] be ibroke nout α; be broke β. wel] om. ε. be ybroke] ybroke be B; ibroke be C. bote] Bot if C. were uorlore] were ylore Bδ; were ilore C.] Line 4985 Ac penda þe heþene duc · adde euere god wille · [þe] om. B. heþene] luþer αβδε. duc] kynge δ. god] gret βε; grete α; goude C.] To worry him & don him ssame · & þoȝte in is herte stille · [worry him] worre hym B; werre on him β; werre ε. don] do BCε. & þoȝte] he þouȝt ε. stille] ful stylle ε.] Ac he ne dorste vor cadwal · & naþeles atten ende · [ne dorste] durst noȝt ε. &] ac Bα; but βε; bot δ. atten ende] atte ende C; at þan ende α; at the ende γ; at þe last ende ε.] To þe king at is parlement · to londone he gan wende ·

Page 363

Scan of Page  363
View Page 363
& alle þe dukes of brutayne · & þe englisse kinges echone · [þe] om. B. brutayne] Brutons ε. & þe] & αβδ.] Line 4990 Ycome were to þis parlement · bote king oswi one · [Ycome were] Þer come were α; Ther were come β; Thei were y come ε. þis] om. βε. bote] alle bot δ; saue ε. king oswi] Oswi kynge β. one] alone ε.] Penda esste þe king anon · wy king oswy nere þere · [esste] askede B; eschte C; axede α; asked βε. nere] nas α; was nouȝt β; was not γ; was noȝt ε.] [Hearne page 250] Þe king sede he vnder stod · þat he sik were · [sede] seid þat ε. sik] ryȝt sike β; right seke γ.] [Menda|cium pend' pro oswy.] Sire quaþ þe oþer to soþe · hit nis noþing so · [quaþ] quod βε. þe oþer] penda αβε; þys oþer δ. to soþe] for soþe αβε. nis] is Cβε; ys δ.] Ac he gadereþ uaste is poer · us ssame to do · [uaste is poer] power faste α; power fast βε. us ssame] schame vs αβ; shame vs ε. to] for to αβδε.] Line 4995 & he aþ ysend biȝonde se · after saxons mo · [he] om. C. ysend] isende α; sent β. biȝonde] biȝende α. se] þe see βε; þe se δ.] & wole awreke is broþer deþ · he suereþ on vs tuo · [wole] wol C; wil δ; he wol ε. broþer deþ] broþeres deþ β; broþers deeþ ε. suereþ] swerieþ α; seiþ βε.] Þeruore ȝif me mid poer · leue þuder to wende · [ȝif] ȝeueþ β; ȝeue ε. me mid] mid me α; with me βε. poer] good power ε. leue þuder to] and leue for to αβε. to] om. BC.] & bringe him to ssame & bineþe · er þan he vs ssende · [bringe] I schal brynge ε. him] om. α. to ssame & bineþe] mid schame bineþe α; with schame byneþe β; downe wt shaame ε. er þan] er þat α; or þat βε; ore þat δ.] To breke is triwe couenaunt · þe king was loþ þer to · [triwe couenaunt] trewþe þat he made β; trowþe & couenaunt ε.] & naþeles is conseil him ȝef · þat he it moste nede do · [&] Ac α. is] om. αβδε. it moste nede] moste nede hit δ. it moste] moste yt B; moste hit C. nede] om. αβε.] Line 5001 Þo penda þis leue adde · he nom poer ynou · [þis leue] his leue ε. nom] toke γ.] [penda per|sequitur.] & toward þis king oswy · over homber drou · [þis] om. δ. drou] he drou α; he drouȝ β; he drowe ε.]

Page 364

Scan of Page  364
View Page 364
& barnde vaste & robbede · & to grounde slou · [barnde] brende ε. After this line are repeated in γ eleven lines, ending with line 4943.] Þe king oswy him let esse · wy he dude him so wou · [þe] om. αβδε. him let esse] him let esche C; let axi him α; lete aske him βδ; let aske him ε. dude] dide β; ded δ. him so wou] þat wou α; þat wouȝ β; þys wouȝ δ; þat wrong ε.] Line 5005

· Cadwallad · [folio 77a]

& bed him vor godes loue · abbe of him reuþe · [bed] bad α; badde ε; prayed β. abbe] to habbe α; to haue βδε. of] on γε. reuþe] sum routhe δ.] & of is lond & þenche bet · of foreward & of treuþe · [þenche] þynke β. bet] better βε. of] on BC; of þe δε. of] on BC; on þe ε.] Þo penda nolde oþer do · þe oþer aȝen him sette · [nolde] wolde none βε. do] om. B. þe] þat ε.] & dude him al in godes grace · & mid is ost him mette · [dude] putte δ. al] om. αβδε. in] on δ.] & an bataile smite strong ynou · & þoru godes grace · [&] om. δ. an] om. αβε. smite] smete C; hi smite α; þei smote β; þey smytten δ; þei smytte ε. &] þat αβε.] King oswy þe cristinemen · bileuede in þe place · [cristinemen] cristineman α; Cristen man δ. bileuede] hadde þe better β; alyue scaped ε. in] om. Bαδ. þe] þat ε.] Line 5011 Vor penda þe heþene duc · aslawe was þere · [penda . . . duc] þe heþene duc penda α; þe heþen Duke Penda βε; þe heþene Duc Penda δ. aslawe] aslawe þo αδ; slayn þan β; þo I slawe ε.] & þritti oþer dukes · þat mid him al so were · [dukes] dukus B.] Six hundred ȝer it was of grace · & in þe viftiþe ȝere · [it was of grace] of grace yt was B; of grace hit was Cαβδε. viftiþe] fifteþe α; fyftene ε.] [Hearne page 251] Þer biȝet penda lute · cristinemen to afere · [biȝet penda] penda biȝat α; Penda bygate δ; Penda wanne βε; Penda wonne γ. lute] Bα; luce A; lyte C; litil δ; lytel ε; but litel β. to] vor to B; for to ε. afere] fere αδε.] Line 5015

Page 365

Scan of Page  365
View Page 365
Line 5015 Þo cadwal king of brutaine · nobliche adde ynou · [brutaine] brutons BCαε; Brutouns β; Bretons δ. nobliche] nobleiȝe α; nobley βε.] [Obitus Cadwal.] Ybe king eiȝte & fourty ȝer · & to elde drou · [Ybe] & ibeo α; And hadde be β; And hadde bene γ; For he had I be ε. & to] & þo to ε. elde] elde he ε.] He deide after martin masse · riȝt þe sixte day · [He deide after martin masse] After martinemasse he deiȝede α; Aftir martynmasse he deied β; After Martinmasse he deyd δ; After Martelmasse he dyed ε. þe] þen B. sixte] sex γ; sixe ε.] Þe brutons made deol ynou · þo he ded lay · & made a kinges fourme of bras · al holu wiþinne · [made . . . . holu] þei made of bras þe forme of a kyng & al holowe ε. a] om. B; an C; one αβ. al] & al αβδ.] [Sepultura apud lon|doniam in equo eneo.] Vpe an hors ride of bras · & þat bodi dude wiþ|inne · [Vpe . . . . bras] And sette it on a hors to ryde β. Vpe an] Vpon α; Vppon an ε. ride of bras] of bras rydynge δ; of bras rydyng ε. þat bodi dude] dude þat bodi αε; dide þat bodi β; his body ded δ. wiþinne] þerynne Bδ.] Line 5021 & vpe þe west ȝate of londone · sette hit wel heye · [vpe] vpon α; vppon ε. sette] þei sette ε. wel] ryȝt β.] In signe of is nobleie · þat men wel wide yseie · [wel] ryȝt β. yseie] seiȝe β; sey γ; hit se ε.] & þe siȝte þer of · þe saxons aferde · [&] An B. aferde] BCα; af erde A; afered δ; for to make a ferde β; to a ferde ε.] An chirche of sein Martin · þer bineþe hii rerede · [An] & o α; And one β; And a ε. hii] om. αβ. rerede] arered δ.] War inne me ssolde · godes seruise do · [do] þer do β.] Line 5026 & singe vor is soule · & vor alle cristine al so · [vor alle] alle αβ; al δ.] CAdwallad is sone was · þer after ymad king · [Cadwallad] Cadwallandre αβ; Cadwalladre δ; Cadwallandyr ε. was] om. þer after ymad] after him was made δ. king] to kinge α; to kynge β.] ȝong bacheler & stalwarde · atte biginning · [Ȝong] Ȝonge C. stalwarde] stalworþe man β. atte] at his αβε.]

Page 366

Scan of Page  366
View Page 366
& þoru out wel wuste is lond · & sauede þe brutons · [wel wuste] wel wiste α; wel gouerned β; kepte wel δ; kept wel ε.] Stifliche al an tuelf ȝer · aȝen þe saxons · [al an] alle α; al β; om. ε. twelf] twelue βε. aȝen] aȝe C; aȝens β; ayenst γ. þe] om. B.] Line 5031 Ac þo vel he in siknesse · & sorwe vpen oþer · [þo] when β. vel he] he fel αβ; he felle δε. & sorwe vpen] gret sorowe ros hem a monge ε. vpen] up on C; vpon αβ.] [Morbus regis pestis terre.] Þe brutons voȝte her & þer · ech vpon oþer · [voȝte] fouten α; fouȝtten ε. ech] echon αε; echone βδ; & eche C. vpon] aȝen BCα; aȝeyn δ; aȝens βε; ayenst γ.] & lore as wo seiþ grace of god · & þat he gan hom ssewe · [lore] lost βδ. wo] who so αε. grace] þe grace Cβδε.] [Hearne page 252] Vor he sende hom so moche hunger · & luþer ȝeres arewe · [hom] om. αβ. luþer] luþere α.] Line 5035 Þat þet folc was meteles · bote wo so couþe myd ginne · [þet] þys B; om. αβδε. meteles] meteles nei C; ney meteles Bα; nere meteles β; nyȝe meteles δε.] Oþer mid bowe & arwe · eny wilde best winne · [arwe] arwen B; arewyn C; arewen α; arowes δ. winne] ywinne α.] So gret qualm com ek among mon · þat hii þat bi|leuede aliue · [qualm] manqualm α; manquelme ε; deþ β. com . . . . mon] com ek among men B; was ham among α; was hem amonge βε; þer was amonge hem eke δ. þat hii] þei ε. hii þat] hi þe α. bileuede] were Bε; lefde α; leued β; lyued γδ.] Ne miȝte noȝt al burye þat folc · þat deide so Riue · [Ne] om. δε. al burye þat folc] buriȝe alle α; bury alle β; burye alle γε; berie al þe folk δ. þat] þei ε. so] þo so αδε; þan so β.] Vol of siknesse & of qualm · & sorwe þis lond was þo · [of qualm] manqualm α; gret deþ β; of manquelme ε. sorwe] ful of sorowe ε.] Line 5040 Of hunger & of vuele ȝeres · hou miȝte be more wo · [&] om. βε. vuele] wickede α; wicked β; wycked ε. be] þer be ε.]

Page 367

Scan of Page  367
View Page 367
Þat folc gret compainye · & oþer mid sorwe & wop ynou · [gret] om. δ. gret compainye & oþer] mid compaigniȝe & oþer α; with companye & oþer β; wiþ oþer companyes ε. sorwe & wop] wop & sorwe BC. wop] wepe β; wepyng ε.] [fuga gent|[ium].] Wanne hii miȝte abbe ssipes · in to oþer londe drou · [abbe ssipes] ssypes abbe B; schipes habbe Cα; schippes haue β; schyppis haue δ; shippes haue ε. londe] londes BCαβδ; londes þei ε.]

· Cadwallad · [folio 77b]

Þe king him let ek in sorwe · & in siknesse lede · [king . . . lede] kyng in his sorowe eke & in his sykenes was ledde ε. ek in sorwe] in soreue ek α; in sorowe eke δ; in sorwe also β.] [rex fugit.] Toward þis lasse brutaine · & þis deoluol pleinte sede · [þis] þe BCαβδε. deoluol] delfol C. pleinte] worde ε.] Awey awey we sunuol men · Alas vre wrecchede · [Awey awey] Wailewai α; Walawey β; A weillaweye δ; Weyla|way ε. wrecchede] wrechedheed ε.] [planctus regis.] Þat we abbeþ þus god agult · mid moni a sunuol dede · [we] þey δ. abbeþ] om. γ; haþ ε. god agult] god agylt γ; greued god ε. moni] maniȝe α. a] om. BCαβδε.] We & vre elderne ek · þe wreche ich vnder stonde · [elderne] vlderne α; eldres β; elders ε. ek] also β. þe] þis αβε. wreche] wreche is αδε; is wreche β.] Þat þus wrecchedliche vs drifþ · out of vre kunde londe · [þus wrecchedliche] pure wrecchidlye δ. vs drifþ] nou vus dryfþ B; nou vs dryf C; drifþ vs α; dryueþ vs βε; vs now dryueth δ.] Þat þe romeins ne miȝte · mid bataile neuere do · [þe] om. B. ne] neuer δ; om. ε. mid bataile neuere] neuere mid bataile α; neuer with Bataile hit β; neuer wt batelle ε; wt strengthe of bateil δ.] Line 5050 Ne scottes ne picars · ne þe saxons þer to · [Ne] Neiþer ε. þe] om. Cαβδε. þer to] hider to αβε.] Nou we beþ þoru wreche of god · vor vre sunuol dede · [beþ] buþ α; be γ; ben ε. vor vre] þoru oure α; þurgh oure β; þrouȝ oure δ; & þoruȝ oure ε.] YDriue out al clene · wiþoute hope · wiþ sorwe · & wrechedhede · [Ydriue] Dryuen β. al] om. αβδε. wiþoute] wt outten ε. wrechedhede] wreche B; wrechede Cα; wrechehede β; wrechhede δ; wrecheheed ε.]

Page 368

Scan of Page  368
View Page 368
Vor naȝt we abbeþ so ofte · vpe hom ywonne þat lond · [naȝt] vaȝt B. abbeþ] haue γ; haþ ε. vpe hom] of hem βδ; vppon hem ε. ywonne] wonne β.] [Hearne page 253] Wanne god nel noȝt þat it be · lengore in vre hond · [nel] nele α; wil βδ; wol γ; wylle ε. lengore] lengor C; longer β; no lenger ε.] Vor þe soþuast god þo he ysey · þat we nolde uor no þing · [Vor] Vor þo α; For þo ε; For þan β. þo he] om. αβε. ysey] yse B; sawe β; hit se ε. nolde] wolde β; wold ε.] Fram vre sunnes vs wiþdrawe · ne þat no prince ne king · [vre] om. αβδε. sunnes] synne B. ne þat no prince ne] ne prince ne þat no α; no prince no ȝit no β; for Prynce neiþer ε. no] non B. king] om. B.] Ne miȝte us bringe out of þe lond · he þat miȝtfol is · [Ne miȝte] Myȝt noȝt ε. us bringe] brynge vs Bδ. þe] þat δ; oure ε. he] but he ε.] Deþ after vre decerte · & pult us out ywis · [Deþ] Deþe B; Deþ sent β; Doþe ε. pult] pul C; put β; putte γδ; putteþ ε.] Comeþ nou aȝen ȝe romeins · & ȝe scottes also · [aȝen] om. δ. & ȝe] & þe α.] Line 5060 Pycars & saxons · & englisse þer to · [þer to] eke þer to αβδε.] Þat so moche abbeþ desired þat lond · ȝe mowe hit finde nouþe · [so moche abbeþ desired] habbeþ desired so α; han desired so β; haueþe desyred so δ; haþ desired so ε. abbeþ] habbe C. desired] desire A. nouþe] nowe ε.] Al bar wiþoute defence · binorþe & eke bisouþe · [Al bar] Al bare nowe γ. defence] eny defence δ.] & al þat þoru wreche of god · & þoru our poer noȝt ydo · [þoru] is þurgh β; is þoruȝ ε. þoru our poer noȝt] noȝt ȝoure poer noȝt B; noȝt þoruȝ ȝoure power ε. our] eur α; ȝoure β; ȝour δ.] Vor poer þat ȝe alle adde · ne miȝte it bringe þer to · [Omitted in γ. poer] al þe poer B; al þe power αβε; alle þe power δ; no poer C. alle adde] habbeþ α; haue βδ; had ε. it bringe] hit nouȝt brynge β; ȝe brynge hit ε.]

Page 369

Scan of Page  369
View Page 369
Ac þoru þe miȝte of ihesu crist · we beþ ybroȝt to grounde · [Ac] Al δ. beþ ybroȝt] bene brought γ.] Þat we wraþþede euermo · & nou we it abbeþ yfounde · [Þat] For þat ε. wraþþede] wraþþed him ε. euermo] euermore δε. &] om. δ. it abbeþ] abbeþ B; haue hit βδ; hit γ; haþ hit ε.] Alas þat by myne daye · suche wreche ssolde come · [myne] my γ.] Þat y nadde be dedbore · bote god adde þe soule ynome · [y nadde] ich nadde α; I ne hadde β; I had ε. be] ybe B; ibe C. ded bore] dede born β; ybore δ. bote] bote þat α; but þat β; so þat δε; so C. þe] my ε. ynome] nome γ.] Þe deol ne may no tonge · telle · þat þe king to him [Aduentus britannie.] nom · [ne] om. δε. no] non B.] Line 5070 So þat to þe lasse brutayne · mid þis sorwe he com · To þe kinges neueu salomon · Aleyn þat was king þo · [was king] kyng was B; king was α; kynge was βδ.] & vaire of him was vnderuonge · in is mochele wo · [& . . . . vnderuonge] He was faire vnderfonge of him αδ; He was vnderfonge of him β; He was vnderfonge feyre of him ε.] Þo þe brutons þer after were · al as out of munde · [Þo þe] Whenne þat β. al as] al ase α; allas δ. munde] mynde ε.] [Hearne page 254] After volc þe saxons · sende of hor kunde · [þe] þan þe β. sende] sent ε. kunde] kynde ε.] Line 5075 To come & wonye in þis lond · þat no mon aȝen hom nas · [wonye] wonien α; wonnen βδ; wonen ε. þat] for þat ε. nas] was ε.] & þut lond to hor wille · al bar aȝen hom was · [þut] þat þet B; þat þat C; þat αβ; þe δ; þis ε. to hor] al to hore C; at her γ.] Þo þis strange men hurde þis · ynou of folc hii nome · [þis] þise ε. strange] stronge C.] [Aduentus plurium saxonum.] Of men & of wimmen ek · & to þis londe come · [ek] also β. come] þei come β.] & anon fram cornwayle · to norþhumberlond · [&] om. B. anon] al anon α; al anone β; al a noon ε.] Line 5080 Bote it were of pouerayl · al bar hii founde þat lond · [Bote] Hote B. pouerayl] poueral B; poraylle ε. hii founde þat lond] this londe they fonde γ; þey hit fonde δ. þat] þis ε.]

Page 370

Scan of Page  370
View Page 370
[folio 78a]

· Cadwallad ·

Þe pouerail ouer Seuerne · fley þat þer was þo · [pauperes fugiunt wallie.] [Þe] Þat C. pouerail] poueral B; poraylle ε. fley] fleu B; flowe β.] & bileuede vorþ in walis · in sorwe & in wo · [bileuede] bilefde α; dwelled ε. & in] & ek in; & eke in δε; & also in β; & eke in δε.] Wel longe þer afterward · þo it com to amendement · [Wel] We B; Tyl β. longe þer] longe her BCα; longe here βδε; here longe γ. þo it com] whenne þei come β.] & bote of hunger & of qualm · vre louerd adde ysent · [qualm] deþ β; manquelme ε. vre] and oure δ. ysent] ysend Bα.] Som help of þe king alein · þe king cadwallad bisoȝte · [þe] om. δε. þe] om. B. cadwallad] cadwallandre αβ; cadwallander γε; cadwallader δ. bisoȝte] souȝt δ.] & þat he in to is kunde lond · þoru help of him him broȝte · [in to is] to his αβε; to þis δ. help of him] ys help B; his help αδ; his helpe βε.] Þe king him grantede anon · & as hii were aboute · [Aspicio angel[i].] [him] om. αβδε.] Eyþer in is half to gadery · gret ost & gret route · [in is half] on his half αδε; on his side β. to gadery] to gadre β; to gedre γ; to gader ε.] To king cadwallad · an angel · in auision broȝte · [To] To þe ε. cadwallad] cadwallandre αβ; Cadwallander γε; cadwallader δ. an] on α; come on γ. in] om. BCδ. auision] a visioun γ; a vision δ. broȝte] to him brouȝt ε.] Line 5090 Fram heuene & bad him · wiþdrawe of þat he þoȝte · [heuene] heuene word α; heuene worde βε; heuenwarde γ. bad him] bed him C; seide α; saide β; seid ε. of þat he] þat he C; þee of þat β; þe of þi ε.] Vor it nas noȝt godes wille · þat of þe brutons kunne · [nas] was βδ; is ε. noȝt] om. B. of] none of ε. þe] om. C. kunne] kunde C; kynde δ.] Regnede more in engelond · & al uor hor sunne · [Regnede] Regne ε. sunne] synne C.] & nameliche at þulke tyme · þat in is prophecye · [at] ar BCα or βδε. þulke] þat ε. þat in] or in δ. in is] ys in B.] Merlin sede to arþure · þat nolde noþing lye · [nolde] nold C; wolde βδ; he wold ε.] Line 5095

Page 371

Scan of Page  371
View Page 371
Line 5095 Vor he sede þat þe brutons · me ssolde ȝut yse · [me] men γε, ssolde] schul ε. yse] ysey B; se γ.] [Hearne page 255] Winne hor riȝte kinedom · ac it ssolde arst longe be · [kinedom] kyngdom γε. arst] ars C; ryȝt δ.] Wanne þe relikes of halwen · yfounde were & ykud · [halwen] halowes ε. yfounde] fonnde γ.] Þat vor drede of saxons · er wide were yhud · [þat] om. γ. er] om. Bβ; ben ε. were] where were β; were where γ; where ε.] To sergi þe pope þat þo was · to rome he bed him wende · [sergi] sergius αδε; Sargius β. þe pope þat þo was] þat pope þo was α; þat pope was þan β; þat Pope was þo ε. bed] bad αε.] Line 5100 & do þere is penance · þat god him wolde sende · [him wolde] wolde him δ.] & bileue al erþlich þoȝt · þen deuel vor to ssende · [bileue] leue ε. erþlich] erlyche C; erþliche α. þoȝt] þoutes α; þouȝtes β; þouȝtis δ; þouȝttes ε. þen] þan C; þane α; þe βε. deuel] deouel α.] & he ssolde among holimen · to heuene atten ende · [holimen] holiȝe men α. atten] at þan α; atte C; at þe εγ.] Þe king þis auisyon · þat þe aungel him sede · [Þe] Tho þe δ. auisyon] auysyon B; vision δε. him] to him ε. sede] þus sede αβδ.] Þe oþer king tolde priueliche him þer of to rede · [Þe . . . priueliche] he tolde priuely to kyng Aleyne ε. Þe] To þe δ. king] om. B. tolde] he tolde δ. him þer of to] & bad him þer of αβδ; & asked of him þer of ε.] Þe king alein let þo anon · in is bokes aspye · [alein] om. αβδε. in is bokes] his b[o]kes α; his bokes for to βε. aspye] spye βε.] [quesicio libro [rum] prophetie.] Line 5106 Boþe of sybile þe sage · & of merlines prophecye · Were hii to is auision · acorded in eche þinge · [Were] Wheþer αβδε. is] this γ. auision] vysion ε. acorded] acordede Cα.] & þo he vond þat bituene hom · nas non discordinge · [nas non] was no βδ; was non ε.] He radde þe king cadwallad · to þenche nammore · [cadwallad] cadwallandre αβ; Cadwallander γε; Cadwallader δ. þenche] þynken δ.] Line 5110 Of engelond ac do al out · þe angeles lore · [ac do al out þe] ac al out do þulke α; but al oute do þilke β; al out ac of þe δ; but al out do þilke ε.]

Page 372

Scan of Page  372
View Page 372
& wende to rome · holy lif to lede · [wende] wende forþ αβ; wende forþe δε. to] forto αβε.] Þe king cadwal dude al out · þat þe aungel & he him bede · [Þe king] om. αβδε. cadwal] cadwallad B; cadwallandre αβ; Cadwallander γε; Cadwallader δ. al out] al þing ε. þat] as δ. &] om. B.] & at rome was of þe pope · vayre vnder vonge · [vnder vonge] vnderfonde C; ynou vnderfonge α; ynouȝ yfonge β; ynowe y fong ε.] & In penance & holy lif · liuede þere longe · [&] & in βδε. liuede] leuede C. longe] wel longe α; wel long ε; ryȝt longe β; ful longe δ.] Line 5115 & þe nyenteþe day of aueryl · out of þis worl he wende · [þe nyenteþe] in etteþe B; in þe nyteþe C; in þe nyneteoþe α; in þe nyntene βε. worl] lif Cδ; lyf α; lijf β; lyff ε.] To þe Ioye of heuene · as god after him sende · [after] for ε.] Hit was seue hondred ȝer · bote on ȝer lasse vnneþe · [seue] seuene γε. on] o α.] After þat god an erþe com · þat þis king com þus to deþe · [an] on αβδ. þis] þe αβδε. com þus to] þus toke his δ.] Þe englisse þo & saxons · þat al one þo were · [þo] om. Bαβδε. saxons] þe saxons BCαβδε. þat al one] alle one þan β. þo] þus β; þo þus ε.] [Hearne page 256] [folio 78b] Line 5120 Grete tounes & castles · bigonne bulde & rere · [Edificacio Saxonum.] [bigonne] gonne to αβ; bygonne þo to δ; þei beganne to ε. bulde] bilde α; belde β; bylde ε. bulde & rere] arere δ.] Þat hii adde er ycast adoun · & louerdes were þo · [er] erst ε. ycast] ycaste α; cast γε. were] þei were ε. þo] al þo B; alle þo C.] & þe brutons clene al out · mid sorwe & mid wo · [clene al] alle cleen ε. al out] al on C. & mid] & eke αδ; & eke with βε.] & lore þo boþe al clene · name & eke lond · [lore] lost β. þo] om. αβδ. þo boþe] boþe þo C. boþe al clene] all cleen boþe ε.] Vor þat was bruteyne ycluped er · me clupeþ nou en|gelond · [þat was . . . er] þat bruteine ycleped was α; þat þat Bruteyne callid was (was callid γ) βγ; þan þat Bruteyn ycleped was ε. me] men βε. clupeþ] cluped B; cleped α; calliþ β; calle it γ.] Line 5125

Page 373

Scan of Page  373
View Page 373
Line 5125 Þe vewe þat were of hom bileued · as in cornwaile & walis · [Þe] Þo B. þat] om. B. of hom bileued] þo bilefd α; þan bileued β; yleft þo ε. as] om. αβε. &] & in αβε.] Brutons nere namore ycluped · ac waleys ywis · [vocacio walencium.] [nere] were βδε. namore] no mo ε. ycluped] callid γ. waleys] walis C.] After walon þat was hor duc · hii adde verst þe name · [þe] þat δ.] & ne miȝte neuere eft þis lond keuere · ac libbeþ mid alle ssame · [ne] om. δ; þei ε. eft] efter B; after γ; om. αβδε. þis] the γ. libbeþ] liuede α; lyued βδε. alle] gret αβε; muche δ.] Bote hii þus mid scolkinge · vpe þe englisse wende · [scolkinge] schowynge β; showynge γ. vpe] vpon α; apon β.] & doþ eni skek feble ynou · & abbeþ þe worse ende · [eni] ane α; a βδε. skek] skec BC; scek α; skekke δ; checke β; cheke γ; chieff ε. abbeþ] haue γ.] Line 5131 Ac as þe angel sede er · & merlin ek biuore · [Ac] And γ.] Hii ssolleþ ȝut keuery moche lond · þat hii abbeþ y lore · [ssolleþ] schulle C; shulle γ; schullen ε. ȝut] om. B. keuery] keoueri α; keuere γε. lond] om. αβδε. þat] of þat ε. abbeþ] haue β; haþ ε. ylore] for lore C; lore β.] Al walis & al þe march · & al middel lond ywis · Þat is al þat bituene temese · & homber is · [is al þat bituene] al bitwene for soþe β.] Line 5135 Al est toward londone · þis me ssal ȝut yse · [þis] & þat B. me ssal ȝut] ȝette me schal δ. yse] ysey B.] Ac vpe godes wille it is · wanne it ssal be · [vpe] vpon α; apon β. wanne] whanne þat α; whenne þat β; whan þat ε.] Here we englisse men · mowe yse some · [yse] iseo α; se βδ. some] sone B; lome δ; nou some α nowe some β; nowe sone ε.] Mid woche riȝte we beþ · to þis lond ycome · [woche] whiche α; what ε. beþ] buþ α; bene γ; ben ε. þis] þisse α. ycome] come γ.]

Page 374

Scan of Page  374
View Page 374
Ac þe wrecche welissemen · beþ of þe olde more · [Ac] And γ. wreche] wrecchede β; wreched ε. welissemen] englysse men B; walismen C; walische men α; walsshemen ε; waleysmenβ. beþ] buþ α; ben ε; bene γ.] Line 5140 In woche manere ȝe abbeþ yhurd · hou hii it abbeþ ylore · [abbeþ yhurd] haue yharde γ; han herde ε hou] om. C. it abbeþ] haue hit δ. abbeþ] haue γ; haþ ε.] Ac þe feble is euere bineþe · vor hii þat abbeþ miȝte · [þe feble is euere] euere þe feble is α; euer þe feble is βε; euer þe feble ys δ.] Mid strengþe bringeþ ofte · þat wowe to þe riȝte · [Mid] And δ. þat wowe] þe wowe αδ; þe wronge β; þe wrong ε.] Þo brutayne was þus ylore · & þe londes name · [numerus regum saxonum.] [Þo] The β. ylore] lost β.] [Hearne page 257] To þe name of engelond · yturnd hom to gret ssame · [yturnd] hit turnde α; hit turned β; þey turnede δ. hom] om. Bαβδε. gret] om. C.] Line 5145 Seue kinges hii adde longe · as þe king of est sex · [Seue] Seuene γε.] Of kent of homberlond · of estangle of souþsex · [kent of] kent & of αβε. homberlond] humbelond α. of souþsex] & of souþ sex Cε.] Of þe march of westsex · of alle þes echon · [of westsex] and Westsex β; & of westsaxe ε. þes] þeos α echon] euerychone δ.] Wule þer were kinges · þat nis nou bote on · [Wule] While α; Whilom δ; Somme tyme β; som tyme ε. þer] þes B. þat] þer αβ; ther as δ; þere ε. nis nou] nouþ ys B; nou nys C; nou nis α; nou is β; now ys δ; nowe is ε. bote] boute α.] Vor eche bigan to worre · mid oþer · & oþeres lond bi nom · [bigan] gan αβ; ganne ε. worre] worry BC; worri α; worrie δ; werre ε. mid] vp BC; om. α; vpon β; on γδε. oþeres] eche oþer his ε. lond] londes BCε.] Line 5150 & hii of denemarch among hom · vorte alle to one com · [hom] om. αβδε. vorte] vort α; for ε; vn to β. alle] it al δ.]

Page 375

Scan of Page  375
View Page 375
Þe king of west sex adde · euere þe ouere hond · [Dominacio regis west|sex.] [king] kynges BCβ; kinges α; kyngys δ; kyngges ε. euere] om. BCαβδ.] So þat atte laste he won · alle þe oþeres lond · [So] om, αβε. he] hii B; hi Cα; þei β; þey δ. won] wonne BCα.] Ac souþsex ne laste noȝt longe · ne est sex naþemo · [Ac] om. αβδε. ne] om. δε. laste] last B; lasted ε. naþemo] no þe mo α; neuer ne mo β.] Þe king of westsex sone hom wan · bote viue nere þer þo · [sone] om. αβδε. wan] won α. nere þer] þer nere Bα; þere were β; ne were þer δ; þer were ε. þo] no mo ε. See Appendix, Note W.] Line 5155 Þe kinedom of þe march · ylaste longe & wel ynou · [occisio sancti kenelmi.] [kinedom] kynge γ. ylaste] laste α; last γ; lasted ε.] Vorte þe kunde king seint kenelm · in martirdom me slou · [Vorte] Vort α; Vn to β; Forto ε; For C. See Appendix, Note X.] King kenulf is fader god mon was · þat þe hous of winchecoumbe · [King] om. αβε. King kenulf is fader] His fader kenulf δ. þat þe] & þat αβε; þat δ. winchecoumbe] wynchom C.] [folio 79a] Rerde uerst & þere liþ · him sulf in an coumbe · [Rerde] He rerde α; He rered βδε. liþ] he liþ α; he lieþ β. an coumbe] an toumbe C; a tombe Bγε; o toumbe α; a toumbe β; in tombe δ.] Þo sein kenel ymartred was · is vncle seowulf · [sein] seint α. kenel] kenelm Bαδ; kenelme βε. ymartred] martired β. seowulf] seewolf α; Seewolfe β.] Line 5160 King was after him ymad · þe kinges broþer kenulf · [after him ymad] made after him δ. ymad] ymaked B; made γ.] He nas king bote on ȝer · ar on bernulf com · [nas] was βε. on] o Cα. ar] or γε.] & þoru strengþe him caste · out of is kinedom · [strengþe] strengþ B. caste] kyst ε. kinedom] kyngdome ε (& passim).] EGbriȝt was king ymad · as oþer biuore him were · [Egbriȝt rex de westsex.] [ymad] made γ. as] and δ. oþer] oþere α.] Of west sex in þe ȝer of grace · eiȝte hondred ȝere · Line 5165

Page 376

Scan of Page  376
View Page 376
Line 5165 Bi is daye seint kenelm · to deþe ybroȝt was · [kenelm] kenelin A. ybroȝt] brought γ.] [Hearne page 258] Þe kinedom was þer after lute · vor wreche of þat cas · [lute] lute worþ α; litel good worþe βε. vor] of γ. þat] þys δ.] Vor bernolf of wam we tolde · noȝt þre ȝer king nas · [wam] wan B; whā α; whom ε. nas] was β.] Ar egbriȝt king of westsex · made him fyki pas · [bellum de elindon.] [Ar] Or ε. made . . . . pas] as hit fel by cas β. fyki] feke B; feky C; fiki α; feki δ; seke a newe ε.] Vor an bataile at elendone · hii smite mid hor ost · [an] o α; om. β; a ε. elendone] elindone α; Elyndonne β; Elyndoune ε; londone C. hii] þat hi α; þat þei β. smite] smete C; smote β.] Þe king bernulf was þer bineþe · & binome him al þis bost · [him] om. BCαβε. þis] ys B; his Cα.] Line 5171 & is folc moche aslawe · & he fley mid moche wo · [is folc moche] moche of his folke ε. aslawe] slayne γ; sleyne ε. & he fley] & he fleu B; & fley α; & fleyȝ δ; & flowe β; þerfor he fledde ε. mid moche wo] mid gret pas α; with gret pas βε; a grete pas δ.] In king egbriȝtes poer · is kinedom was ydo · [was ydo] was þo BC; þo was αδε; þan was β.] Eiȝte hundred ȝer & tuenty · & sixe þer to · [ȝer] om. αδ. sixe] syxte B; six ȝeres α; six ȝerys δ; sixty ȝeres β; sixty ȝeeres ε.] As in þe ȝer of grace · þis batayle was ydo · [þis] þat αβδε.] Þe king of westsex her after · adde al þe kinedom · Of þe march oþer eche ȝer · truage of hom nom · [oþer eche] eche oþer αβε. hom] him δ.] In egbriȝtes kinedom · þe four & tuentiþe ȝere · [kinedom] regne ε þe] om. Cαβδε. tuentiþe] twenti αδ; twenty β.] Hit was ar þis batayle · at elendone were · [elendone] elindone α; Elyndonne ε; londone C.] Bernulf suþþe in est angle · of men of þe londe · [occisio bernulf.] [of men] þoru men BCα; þoruȝ men βε; þrouȝ men δ; though meu γ. þe] om. B.] Line 5180 & þoru egbriȝtes poer was aslawe ich under stonde · [egbriȝtes] egbriȝt α. aslawe] slayne γ; ysleyne ε.]

Page 377

Scan of Page  377
View Page 377
& þat folc of estangle · vnder uenge þere · [vnder uenge] vnderuonge B. þere] þo þere αδ; þan þere β; him þo þere ε.] King egbriȝt to hor souereyn · & truage him bere · [hor] om. αβδε. truage] seruage B. him] to him ε.] King egbriȝt was þo prout · vor is seygnorye · [luctacio kent et aliorum.] [prout] prout ynou C; proude γ; prowde ε. is] þis β.] Line 5184 Adelwolf is sone he sende · mid vair bachelerye · [vair] vayre B; om. δ.] To winne kent & estsex · & soþereye mid maystrie · [soþereye] soþereiȝe α; southerey γ; Souþþerey ε.] To þe lond of kent · hii wende verst · mid hor chiual|erye · [To þe lond of] In to αβδε. wende] went ε. hor] alle here δ.] Kent hii wonne timeliche · & balred þe king · [Kent] And kent ε. hii] he βε. wonne] wonde B. time|liche] liȝtliche β.] Fley ouer temese · & bileuede is owe þing · [Fley] Fleu B. temese] temese anon α; Temese anone βδ; Themys a noon ε. bileuede] bilefde α; lefte β; left ε.] Estsex & souþsex · & soþereye al so · Line 5190 Hii wonne ar hii come aȝen · & þo al þis was ydo · [aȝen] aȝe α. &] om. αβδε. þo] when β. ydo] do γ.] Egbriȝt king of westsex · al þis to him nom · Al to be vnder him · & vnder is kinedom · [Al] Ase α; As βε; om. C. to be vnder him] vnder him to beo (be βε) αβε; vndir him to be δ.] Al þat lond bisouþe · clene he adde þo · [Al] And δ. he] we γ. þo] also BCαβδε.] [Hearne page 259] Vnder him oþer in is hond · winne he þoȝte mo · [oþer in] & oþere to α; & oþer on δ; & þat oþer to β; & oþer to γε.]

· Adelwolf · [folio 79b]

Aȝen hom of norþhumberlond · mid ost he com at dore · [luctacio humber|lond.] [com at dore] gonne go β; gunne a dore ε. dore] doyre B.] Hii dude him anon hor manhede · & ne contekede nammore · [him anon] anon hym C. him . . . manhede] him manhede anon α; him honoure ynouȝ β; him homage anone δ; to him manhode a noon ε. & ne contekede] & contetekked δ; þat þei contected ε; & wiþstode him β. nammore] nouȝt þo β.]

Page 378

Scan of Page  378
View Page 378
Þo þe king egbriȝt adde ybe king · þre & þritti ȝer · [Þo þe king] Þe kyng B; Þo αδε; Whenne β. ybe king] kyng ybe ε. ybe] bene γ.] Þat folc of denemarch hider com · as it adde ydo er · [Þat] Þet B; The δ. it] hi C; þei βδ; þey δ. ydo] do γ.] Scheþeye hii robbede verst · & suþþe Innore mo · [Scheþeye] Ssepeye B; Schepeie C; Soþeriȝe α; Southerey γ; Souþþerey βε. Innore] oþer B; inner Cβ. mo] also β.] Line 5200 Ac þe king egbriȝt hom drof aȝen · ar hii dude to moche wo · [hom drof] drove hem γ. aȝen] aȝe Cα. to moche] more αβε.] Þo king egbriȝt adde ybe king · seuene & þritti ȝer · [Þo] Whenne β. king] om. αβδε. ybe king] kyng ybe Bε; kyng ibe C; king ibeo α; kynge ben β. seuene] þre C.] He deyde as a noble mon · ac is londes he delde er · [a] om. C; o α.] Adelwolf is eldore sone · he ȝef þo al west sex · [eldore] vldere α; eldeste B; eldest βδ.] Þat was as is eritage · & suþþe al souþsex · [as] al αβ; alle ε. souþsex] Souþsax ε.] Line 5205 His ȝongore sone aþelston · he ȝef & kinedom · [ȝongore] ȝonge ε. aþelston] adelston αβε. ȝef] ȝaf αδ; ȝaue βε. &] & þe BC; þe αβδε.] Of kent & of estsex · þat of is porchas com · [estsex] Estsax ε. See Appendix, Note Y.] Hit was eiȝte hundred ȝer · & nyene & þritti þer to · [Omitted in γ.] [& nyene & þritti] & nyne þrytty B; & þ[r]itti α; & fyfty ȝere β; & fyfty ȝeer ε.] As in þe ȝer of grace · þat he deyde so · [Omitted in γ.] Of þe batayles of denemarch · þat abbeþ ybe in þis londe · [batayles] bataile αβ; Bateil δ; batelle ε. abbeþ ybe] hii dude B; hi dude Cα; þei dide β; þey dud δ; þei dude ε.] [Hearne page 260] Line 5210 Þat worst were of alle oþere · we mote abbe an honde · [worst were] was worst αδ; worst was βε; worste was γ. oþere] om. αβε; þe oþere δ. abbe] nou habbe α; nowe haue βε. an] on α; in ε.] [Guerra danorum.]

Page 379

Scan of Page  379
View Page 379
Worst hii were vor oþere · somwanne adde ydo · [Worst] First βε. hii were] hit was αβε; it was γδ. vor] fore δ. somwanne adde] adde somwanne B; hadde sumwhanne α; hadde som whanne C; hadde sumwhan δ; hadde somme tyme β; had somwhat ε.] As romeins & saxons · & wel wste þat lond þer to · [romeins & saxons] þe Romeyns & þe Saxons ε. wel wste] kept wel ε. wste] wuste Bα; wust C; kept β. þat] þe ε.] Ac hii ne kepte hit holde noȝt · bote robby & ssende · [hii . . . noȝt] þei kept hit noȝt for to holde ε. hit holde] holde hit δ. hit holde noȝt] nouȝt hit holde β. robby & ssende] to robbe & to shende ε.] & destrue & berne & sle · & ne couþe abbe non ende · [destrue] destrie C; destruyȝe α; destroyed ε. & berne] berne α; brenne β; brende ε. sle] slowȝe ε. ne] om. δε.] Line 5215 & bote lute it nas worþ · þei hii were ouercome ylome · [lute] lite C; litel γ; lytel ε. it] his C. nas] was δε. þei] þouȝ ε. were ouercome] ouercome were ε.] Vor mid ssipes & gret poer · as prest ef sone hii come · [as] al C. ef] eft Cβδ; efte αε.] King adelwolf of þis lond · king was tuenty ȝer · [adelwolf] adelwold δ. king was] was kynge δ. tuenty ȝer] þo ε.] Þe deneys come bi him · riuore þan hii dude er · [bi him riuore] ryuore bi him α; ryuere by him βε; more ryue by him δ. riuore] ryuor B. er] euere er αβ; euer ere δ; euer er ε.] Vor in þe allor verste ȝer · of is kinedom · [allor] al our B; alre α; alþer δ; om. βε. verste] vorst B; furst αβ. of] al of β; alle of δ.] [aduentus danorum.] Line 5220 Mid þre & þritti ssipuol men · hor prince hider com · [þritti] thirty γ. men] of men βδε.] & at souþhamptone ariuede · & at an hauene bisouþe · [& at an] an BCα; at βε. an] þe β. hauene] hauene þat is αβ; hauen þat is ε.] An oþer gret ost þulke tyme · ariuede at portes|mouþe · [An oþer] & on oþer α; And anoþer β; And a noþer ε. þulke] þat αβε.]

Page 380

Scan of Page  380
View Page 380
Þe king nuste weþer kepe · is ost he delde atuo · [weþer] whaþer C; where ε. kepe] to kepe βδε. is ost he delde] ac deled his ost (oste δ) Cδ; ac delde his ost α; at delde ys ost B; but delte his ost ε; but departed his ost β.] [victoria danorum.] Þe deneys adde þe maystrie · þo al þis was ydo · [þis] om. B. ydo] do γ.] Line 5225 & bi estangle & ludeseye · hii wende vorþ atte laste · [ludeseye] lyndeseye B; lyndeseie C; lindeseiȝe α; lyndesey δ; bi lyndesey β; by lyndesey ε. vorþ] om. δ.] & so hamward al by kent · & slowe & barnde vaste · [al] om. δ. slowe & barnde] barned & slou δ. barnde] brende ε; brent γ.] Aȝen winter hii wende hom · anoþer ȝer eft hii come · [wende] went β. hom] hem B. anoþer] on oþer α.] & destruede kent al out · & londone nome · [destruede] destrude Bα. nome] ek hi nome α; eke þei nome βε.] [destructio cancie & londonie.] Þus al an ten ȝer · þis lond hii broȝte þer doune · [an] a βε. þis] þat B. þer] here γε; nyȝe δ. doune] adone β; adoune γ.] So þat in þe teþe ȝer · of þe kinges croune · [þe teþe] þeoþe α; þe oþer β; þe secunde ε.] Line 5231 Al bisouþe hii come alond · & þat folc of somersete · [alond] on londe γ. þat] þet B. somersete] somesete C.] [victoria populi britannie per alcston episcopum.] Þoru þe bissop alcston · & þat londfolc of dorsete · [alcston] adelston Cβε; aleston α. londfolc] folc Bα; folke β; folk δε.] [folio 80a]

· Adelwolf ·

Hii come & smite an batayle · & þere þoru godes grace · [smite] smete C; smote β; smytte ε. an] o α; om. βε. þere] om. δ.] Þe deneys were al bineþe · & þat lond folc adde þe place · [were] om. β. & þat] & þe C; þe αβδε.] Line 5235 & more prowesse dude þo · þan þe king miȝte biuore · [dude þo] þan dide β. þo] om. C. miȝte] dude αε; dide β; ded δ.] Þeruore gode bonde men · ne beþ noȝt al vor lore · [bonde men] lond men BCδ; londe men γ. ne] om. δε. beþ] be C; buþ α; ben ε; bene γ. vor lore] verlore B.]

Page 381

Scan of Page  381
View Page 381
Þe king was þe boldore þo · & þe more aȝen hom drou · [þe boldore] þe baldore α; balder β; bolder γε. þe more aȝen hom] aȝen hem (hom C; ham α) þe more BCαβ; aȝen hem more δ; aȝeyn hem þe more he ε.] [Hearne page 261] & is foure gode sones · woxe uaste ynou · [gode] godes B; ȝonge αβε. woxe] woxen δ; waxed ε. uaste] stalworþemen ε.] Adelbold & adelbriȝt · adelred & alfred · [Adelbold] Edelbold B. adelred] Edelred B.] [iiij filij regis.] Line 5240 Þis was a stalwarde tem · & of gret wisdom & red · [Þis was] Thise were ε. a stalwarde tem] stalworþe men ε. tem] teme β; tyme C. red] of rede ε.] & kinges were alle foure · & defended wel þis lond · [were] om. C; þei were ε. alle] al B. defended] defendede Bα. wel] al wel β; wel al γ.] & þe deneys dude ssame ynou · & þat me vol wel fond · [& þe] An B; And to δ. þe deneys dude] dude þe danys ε. &] om. C. me] men ε. vol wel] seþþe wel α; sithe wel β; wel sithe γ; sethe δ; siþþe wel ε. fond] ifond α.] In þe sixteþe ȝere · of þe kinges kinedom · [þe] om. B. sixteþe] sixte γ; sixtene ε. þe] mo þys δ.] [primus filius capit aciem.] Is eldoste sone adelbold · gret ost to him nom · [eldoste] vldeste α. ost] power αβδε. nom] nome B.] Line 5245 & is fader also god · & oþer heyemen al so · [god] good power β; om. ε. oþer] oþere Bα. al so] mo αβδε.] & wende aȝen þis deneys · þat moche wo adde ydo · [moche . . . . ydo] had doñ muche wo δ.] Vor mid tuo hondred ssipes & an half · at temese mouþe hii come · [ssipes] shipfulle ε. an] on α.] & londone · & kaunterbury · & oþer tounes nome · [oþer] oþere α. nome] þey nome δ; mo þei nome ε.] [aduentus danorum.] & so vorþ in to soþereye · & slowe & barnde vaste · [& slowe] þei slowe ε. barnde] brende ε; brent γ.] Þere þe king & is sone · hom mette atte laste · [king & is sone] kyngys sonnes δ. sone] sones αβ; sonnes ε. hom mette] mette ham α; mette hem βδε.] [Bellum.] Line 5251

Page 382

Scan of Page  382
View Page 382
Line 5251 Þer was batayle strong ynou · ysmite in an þrowe · [Þer was] And was β; And γ; And þer was ε. ysmite] hi smite α; þei smote β; þey smytten δ; þo þei smytte to geder ε. in an þrowe] in a þrowe Cδ; in o þrowe αβ; on o þrowe γ; in þat prowe ε.] Þe gode kniȝtes leye adoun · as gras þat me doþ mowe · [Þe gode kniȝtes] Þat þat folc α; That þei β; So þat þei ε. gode] godes B. leye] leiȝe α; lay βε; leyn δ. adoun] doun δ. þat me doþ] wan medeþ B; whanne me doþ C; whanne me deþ α; when men doþ βε; when men do γ; whan me deþ δ.] Heueden þat were of ysmite · & oþer lymes al so · [Heueden] Hefden α; Heedes βε. of ysmite] of smyte C; of smytte β; smytte of ε. oþer] oþere α.] [fluuius sangui|[ni]s.] Flote in blode al fram þe grounde · ar þe batayle were ydo · [Flote] Flete B. Flote . . . . grounde] At þe grounde flete in blod α; That þe grounde flette al in (on γ) blode βγ; Fram þe grounde floten in blode δ; At þe grounde þei flette al in blode ε. ydo] do γ.] Line 5255 Wanne þe blod stod al abroc · nas þere wo ynou · [þe] þat BCα. stod] was αβδε. al abroc] al abrod B; as a broke Cδε; as o brok α; as one broke β. nas þere] vas þer B; was þer nouȝt β; was þer noȝt ε. wo] gret wo B.] Nis it reuþe vorto hure · þat so me folc slou · [in β follows 5259. Nis it] Was it nouȝt β; Is hit noȝt ε. vorto] to αβδε. hure] here βε. so me] me so BCδ; men so γ. so me folc] me folc so α; men folk so βε.] Ac vre suete louerd atte laste · ssewede is suete grace · [suete] om. αβδε.] & sende þe cristine englisse men · þe maystrie in þe place · [sende] he sent ε. þe place] place C; þat place ε.] & þe heþene men of denemarch · bineþe were echon · [of] o β. were] sone þei were ε. echon] euerychone δ.] Nou nas þer ȝut in denemarch · cristendom non · [Nou] No γ; None ε. nas] was βδε. ȝut] not γ; om. ε. cristendom] ȝit cristendome ε. non] riȝt non α; ryȝt none β; ryght none δ; ryȝt nonne ε.] Line 5261

Page 383

Scan of Page  383
View Page 383
Line 5261 Þe king þer after to holy chirche · is herte þe more drou · [þer after] her after B; om. αβδε. is herte] þer after α; þer aftir euer β; therofter euer γ; afterwarde δ; here after ε. þe more] more δ; more he ε.] & teþegede wel al is lond · as hii aȝte wel ynou · [teþegede] teþegade C; tiþed β; tyþed ε. al] & al BC. is] þys δ. hii] he δ. hii aȝte] hii aute C; he haute α; he auȝt β; he aughte γ; he was tauȝt ε.] Seint swithin at winchestre · bissop þo was · [sancti swithini & alcston.] & alcston at ssirebourne · þat amendede moche þis cas · [alcston] aleston Cα; Adelston βε; Adeleston γ. ssirebourne] syrebourne B; schereborne C; schirebourne α; Shyrebourne ε. moche] wel αβδε. þis] þe δ.] Line 5265 Þe king was wel þe betere man · þoru hor beyre red · [was] om. A. hor beyre] boþ her ε. beyre] boþe βδ.] [Hearne page 262] Tventi winter he was king · ar he were ded · [winter] ȝeer ε. were] was β.] [obitus adelwolf.] At winchestre he was ybured · as he liþ ȝut þere · [was] liþ α; lieþ β; lyþe ε. ybured] buryed β. as . . . . þere] in þe abbeiȝe of þe hyde α; in þe Abbay at þe hide β; in þe Abbey at þe hyde ε. liþ ȝut] ȝut lyþ BC,] His tueye sones he ȝef is lond · þat eldoste were · [þat eldoste were] as he byȝet ham ere B; þat couþe is wel wyde αε; þat couþe is ryȝt wide β.] Adelbold þe eldore þe kinedom of estsex · [Adelbold] Adelbode δ. þe eldore] þe vldere α; his elder sonne had ε.] Line 5270 & souþsex adelbriȝt · & kent & westsex · [souþsex] suþþe B. & kent] kent B. &] & eke Cαδε; & also β. westsex] estsex A.] [adelbriȝt fit rex.]

· Aldred · Alfred · [folio 80b]

Eiȝte hundred ȝer it was · & seuene & fifty al so · [ȝer] om. A. & seuene] seuene αγδ; seuen β.] After þat god an erþe com · ar þis dede were ydo · [an] on αδε; in β. ar] þat BCαβδε. were] was BCαβε. ydo] do β.]

Page 384

Scan of Page  384
View Page 384
Boþe hii wuste bi here time · wel hor kinedom · [wuste] kept βε; kepte δ. here] hore C.] [Obitus adelbold.] Ac þe vifte ȝer adelbold · god of liue nom · [Ac] Ac at α; But at βε. god of liue] out of þys (þis C) lyue BC; oute of þys lif δ; out of his lyue α; oute of his lyfe β; out of his lyffe ε. nom] nome B; com Cα; come βδε.] Line 5275 Ac at ssirebourne he was ybured · & is broþer adel|briȝt · [Ac] om. BCαβδε. ssirebourne] scherebourne C. ybured] buryed β.] [adelbriȝt fit rex.] Þis kinedom adde after him · as lawe was & riȝt · [Þis] His BCαβε. adde after him] he nam to him α; he nome to him δε; he toke to him β; to him he toke γ. was] wolde βε. &] om. C.] Bi is daye þe worre com · of þe heþene men wel prout · [þe worre . . . . men] þe fourþe tyme was þat þe heþen men come ε. worre] verde B; verd C; ferde αβ; fere δ. men] om. Cαβδ. wel] ryȝt β.] [guerra.] In hampte ssire & destruede · wincestre al out · [In] And B. In hampte ssire] In hampte chyre C; Þat hampteschire α; That hamptschire βδ; That hamshyre ε. & destruede wincestre] & wynchestre destrued C; destrude & winchestre α; distroied & Wynchestre β; destruyd and wynchester δ; destroyed and Wyn|chestre ε.] & þat folc of hamtessire · hore red þo nome · [þat] þo δ. folc] londfolc BC. þo] om. δ.] Line 5280 & of barcssire & foȝte · & þe ssrewen ouercome · [barcssire] barcchyre C. & foȝte] þei fouȝtten ε. ssrewen] schrewes βε; shrewes γ.] Adelbriȝt was king · ȝeres folle tene · [king] kyng of kent BCε; king of kent α; kynge of kent βδ. folle] ful ε.] [obitus Adelbriȝt.] & of westsex bote viue · þo he deyde ich wene · Edelred was after him · king ymaked in þe place · [Edelred] Adelred BCαδ. king ymaked] imad kyng α; ymade kynge δ; made β. ymaked] ymad BC; I made ε. in þe] on þe αβδ; in þat ε.] Eiȝte hundred ȝer & seuene & sixty · as in þe ȝer of grace · [ȝer] om. Bβε. sixty] fifti C. as in þe] om. αβδε.] Line 5285 Þe verste ȝer of is kine dom · þe deneys þikke come · [þikke] þycke B; þykke C; þicke αβε; thikke γ; þyk δ; þilke A.] & robbede & destruede · & cites faste nome · [cites] tounes α; townes βδε. faste] vaste B. nome] þei nome ε.]

Page 385

Scan of Page  385
View Page 385
Maistres hii adde of hor ost · as it were dukes tueie · [Maistres] Mistres α; Maistrisse γ; Mastryse ε. of] wiþ ε. it] þei ε. tueie] two β; tweyne δ.] [hInguar & hulba] Hinguar & hubba · þat ssrewen were beye · [Hinguar] hynggar ε; kyngar γ. hubba] hulba A. were beye] boþe were þo β; were bothe tho γ; were beyne δ.] In estangle hii bileuede · to reste hom as it were · [hii bileuede] hi bilefde α; þei abode ε.] Mid hor ost alle winter · of þe verste ȝere · [Mid] And δ. alle] al þe B; al þat Cαβε; alle þat δ. of] ase of α; as of βδε. verste] vorst B; fest δ.] Line 5291 Þe oþer ȝer hii dude hom vorþ · & ouer homber come · [Þe] Þat αβδε. ȝer] om. β. hii dude] þe put δ. come] þei come ε.] [Hearne page 263] & slowe to grounde & barnde · & euerwik nome · [barnde] brende ε; brent γ. nome] hi nome α; þei nome βε; þey nome δ.] [capcio Euerwik.] Þer was bataile strong ynou · vor islawe was þere · [bataile] a batelle ε. islawe] yslayne ε; slayne γ.] Osric king of humberlond · & monie þat wiþ him were · [monie] maniȝe α. wiþ] myd C; mid α.] Line 5295 Þo humberlond was þus yssent · hii wende & tounes nome · [þus] om. δ. yssent] yssend B; yschende C; ichend α; shent γ. wende] went forþe ε.] [occisio osric regis.] So þat atte laste · to estangle aȝen hii come · [to estangle aȝen] aȝen to estangle αβ; aȝeyne to Estangle δ; aȝeyn to Estangle ε. hii] hym B.] Þere hii barnde & robbede · & þat folc to grounde slowe · [Þere hii barnde] And brent β. & þat] & αβδε.] [reditus ad estangle.] & as wolves among ssep · reuliche hom to drowe · [reuliche] ruþefullye δ. to drowe] drowȝ δ.] Seint edmund was þo hor king · & þo he sey þat deoluol cas · [& þo] þo αδε; when β. sey] se γε. þat] þe Cδ.] Line 5300 Þat me morþrede so þat folc · & non amendement nas · [me] men ε; þey δ. so þat folc] so þe folk δ; so þicke þe londes folk ε. nas] þer nas αε; þer was β; þere was δ.]

Page 386

Scan of Page  386
View Page 386
He ches leuere to deye him sulf · þan such sorwe yse · [to] om. αβδ. þan] þat B. yse] to ysey B; to se β.] He dude him vorþ among is fon · nolde he noþing fle · [is fon] ham α; hem βε. nolde] wolde βδ. nolde he noþing] for no þing wold he ε.] Hii nome him an scourgede him · & suþþe naked him bounde · [Hii] & hi α; And þei βε; And þey δ. nome him] nome αε; toke β. an] & BCαβδ; and ε. naked] maked α; made β; in þat place ε.] [Martirium sancti Ed|mundi.] To an tre & to him ssote · & made him mony a wounde · [an] a Bγε; one α. ssote] schete C. made] ȝaf δ. him] in him ε. mony a] manyȝe o α.] Line 5305 Þat þe arwen were on him so þikke · þat no stede nas on him bileued · [Þat] om. αβδε. arwen] arewe B; arewene α; arewes β; arowes ε. were] weren α. on] in ε. so] þo B. þikke] þilke A. no stede nas on him] no stede nas B; no stede nas bar C; nas nout bar α; þer was nouȝt bare β; þer nas on him bare δ; þere was no bare ε. bileued] byleuede B; bilefde α; leued β; yleued ε.] Atte laste hii martred him · & smite of is heued · [smite] smiten α; smote β; smoten δ; smytten ε. heued] hefde α; heed ε. See Appendix, Note Z.] Þe sixteþe ȝer of þe cournement · of aldred þe king · [sixteþe] syxte Bε; sixte αδ; sixt β. of þe . . . king] of þe kyng Adelreds crownyng ε. cournement] crounement B; corounement α; coroment γ. aldred] Aldered B; adelred α.] [Noua acies danorum.] A nywe ost com in to þis lond · gret þoru alle þing · [A] O α; one γ.]

· Aldred · Alfred · [folio 82a]

& anon to Redinge · robbede & slowe · [&] om. αβδε. Redinge] Redinges toñ δ. robbede] hi robbede α; þei robbed ε; þey robbed δ; þei brent & robbed β.] Line 5310 Þe king & alfred is broþer · nome men ynowe · [& alfred] Adelred ε; Adelfred & δ. nome men] men nomen α; men toke β; toke men δ; þei nome men ε.]

Page 387

Scan of Page  387
View Page 387
& mette hom & ane batayle · smite vpe assesdoune · [& mette] Mette B. ane] a B. ane batayle smite] smite to gadere a bataile α; smote to gidre a Bataile β; smytte to geder a batelle ε. vpe] vp Bα; apon β; vppon ε. assesdoune] asschesdoune α; Asshe|doun β; Asshesdoñ δ; Asshedowne ε.] [bellum de asses|doune.] Þer was many moder child · þat sone lay þer doune · [many] maniȝe o α; many a βδε. þat . . . doune] sone yleyde adoñ δ. doune] a downe ε.] Þe batayle laste uorte niȝt · & þere were aslawe · [laste] ylaste B; lasted ε. uorte niȝt]; forto nyȝt α; fourtnyȝt β; fort nyȝt δ; fourtennyȝt ε. were aslawe] were sleyne ε; riȝt slayn were β.] Vif dukes of denemarch · ar hii wolde wiþdrawe · [hii wolde] þey were δ. wiþdrawe] hem wiþdrawe þere β. See Appendix, Note AA.] & mony þousend of oþer men · & þo gonnen hii to fle · [mony] maniȝe α. oþer] oþere α. men] folke β. þo] þan β. gonnen] gonne Bαβε; gan γ; gon δ.] Line 5316 Ac hii adde alle be ssent · ȝif þe niȝt nadde ybe · [adde alle be] alle had be δ. alle be] alle ybe B; ben alle αβ; ben al ε. ssent] assend B; ischend α; y shent ε. þe] om. αβδε. nadde ybe] hadde nouȝt be β; had ybe ε.] Tueye batayles her after · in þis sulfe ȝere · [her] þer were αβε. þis] þe Bαβδ; þat ε.] Hii smite & at boþe · þe heþene maystres were · [smite] smiten αγ; smytten ε.] [duo alia bella.] Þe king aldred sone þo · þen wey of deþe nom · [Þe] om. αβδε. aldred] Aldered B; adelred αβε; Adelrede δ. þen] þane α; þe βε.] [Hearne page 264] Line 5320 As it vel þe vifte ȝere · of is kinedom · [it vel] was in αβ; hit was in ε; hit byfelle in δ. vifte] vyfty B; fifteþe αβ; fyftene ε.] [obitus aldred.] At wymbourne he was yburd · as god ȝef þat cas · [wymbourne] winebourne α; Wyneburne γ; wynebourne ε. yburd] ybured B; ibured α; buryed γ.] Þe god alfred is broþer · after him king was · [god] gode Bα.] ALfred þis noblemon · as in þe ȝer of grace he nom · [noble] gode α; good βδε. as] om. αβε. he] om. αβδε.] [alfredus fit rex.] Eyȝte hundred & sixty · & tuelue þe kinedom · [&] om. δε. þe] here his δ; þis ε.]

Page 388

Scan of Page  388
View Page 388
Arst he adde at Rome ybe · & uor is gret wisdom · [ybe] be γ. &] om. δ. gret] grete Bα.] Þe pope leon him blessede · þo he þuder com · [leon] lyoun β.] [vnctio alfredi per papam leonem.] & þe kinges croune of þis lond · þat in þis lond ȝut is · & elede him to be king · ar he were king ywis · [& elede . . . king] Sette him on & elede (oyled β) him αβ; Sette on & enoynted him δ; He sette on his heed & oyled him ε. elede] he led B. ar] are α; or βδε. were king] kyng were B; king were α; kynge were β; was resseyued here ε.] & he was king of engelond · of alle þat þer come · [&] An B; So þat ε. þer] here ε.] Line 5330 Þat verst þus yeled was · of þe pope of rome · [Þat verst þus] The firste þat euer ε. verst þus] euere furst α; euer furst β; euer first þat δ. yeled] ylad B; anoiled β; oyled ε; enoynted δ.] & suþþe oþer after him · of þe erchebissop echon · [oþer] oþere α. erchebissop] erchebyssopes B; Archebysshopes ε. echon] euerychone δ.] So þat biuore him · pur king nas þer non · [pur] pore B; puȝr α. nas] was δε.] In þe souþside of temese · nye batayles he nom · [temese] Themys ε. nye] nyne Bαβ; nynne ε. he nom] þei nome β.] [ix bella.] Aȝen þe deneys þe verste ȝer · of is kinedom · [verste] vorst B. of] al of β.] Line 5335 Nine ȝer he was þus in þis lond · in batailes & in wo · [Nine] Nye B; Nyȝe α. in þis] on þis αβ. batailes] batayle B; bataile αβ; batelle ε.] Ofte siþe aboue he was · & bineþe ofter mo · [Ofte] An ofte B; & ofte αβδε. siþe] seþþe α; tymes β. he was] om. βε; was B. ofter] oftere α; wel β. mo] þo δ.] [Alfredus victus.] So longe þat him nere bileued · bote þre ssiren in is hond · [nere] was β; ne δ; were ε. bileued] by leuede B; ilefd α; lefte β; leued δ; ylefte ε. ssiren] shires γ; shyres ε. in] on αβ.] Hamtessire · & wiltessire · & somersete of al is lond · [Hamtessire] Hamshyre ε. &] om. αβε. wiltessire] wylshyre ε.]

Page 389

Scan of Page  389
View Page 389
A day as he weri was · & a suoddringe him nom · [A] O αβ; On a ε. &] om. δε. a] o αβ. suoddringe] swondyng ε.] Line 5340 & is men were ywent · a visseþ · seint cuthbert to him com · [&] And as ε. were ywent a visseþ] a fihsscheþ were α; a fyschynge were β; a fysshyng were ε. ywent] ywend B. visseþ] fysschynge δ. cuthbert] cutbert B (& passim).] Icham he sede cuthbert · to þe icham ywent · [ywent] ywend B; isend α; I sende ε; ysent γδ; sent β.] [aparicio sancti cuthberti.] To bringe þe gode tydinges · fram god ich am ysent · [tydinges] tiþinge α; tydyng ε. fram] fro δε. god] heuene αγδε; heuen β. ich am] ys my δ. ysent] ysend B; sent γ; ywend α; ywende ε; went βδ.] Vor þat folc of þis lond · to sunne hor wille al ȝeue · [al] om. βε.] [Hearne page 265] & ȝut nolleþ hiderto · hor sunnen bileue · [nolleþ . . . . bileue] hyder to her synnes wol noȝt leue ε. nolleþ] nolle B; wollen nouȝt β; wol not γ; wil þey noȝt δ. hiderto] herto B. sunnen] synnes Bαβ; synnys δ. bileue] nout bileue α; nouȝt bileue β.] Line 5345 Þoru me & oþer halwen · þat in þis lond were ybore · [Þoru] Ac þoru α; But þurgh β; But þoruȝ ε. oþer] oþere α. halwen] halewen B; halewene α; halowes βε. in] on αβ. ybore] borne γ.] Þat for ȝou biddeþ god · wan we beþ him biuore · [Þat . . . . biddeþ] Þat biddeþ for þe α; Þat prayeþ for þee β; Whiche prayen for þe ε. þat] þan B. god] to god αβδε. beþ] buþ α; bene γ. biuore] biforne γ.] [folio 82b]

· Alfred ·

Vre louerd mid is eyen of milce · on þe lokeþ þeruore · [is] om. αβδ. eyen] eiȝen αβ; yen δ; yȝen ε. milce] mercy βε; pite δ. on þe lokeþ] lokeþe on þe δ.] & þi poer þe wole ȝiue aȝen · þat þou ast ney vorlore · [þi] om. αβδε. þe wole] he wil þe δ; he wylle þe ε.] & þat þou þerof soþ yse · þou ssalt abbe tokninge · [þerof soþ] þer of þat soþe α; þer of þe soþe δγ; þe soþe þer schalt ε. yse] se ε. abbe] haue γ.] Vor þine men þat beþ ygo · to day avissinge · [þine] þi εγ. beþ] buþ α; ben β; bene γ. ygo] ago αβ; ygoen ε. to day] þis day β; þys daye δ. avissinge] on fisshynge γ.] Line 5351

Page 390

Scan of Page  390
View Page 390
Line 5351 In lepes & in coufles · so moche viss hii ssolleþ hom bringe · [coufles] kouueles α; cowles βε; Couelles δ. viss] fichs α; fissche β. hii ssolleþ hom] hii ssolde hym B; scholle α; schulde β; shul γ; schul δ; þei schul ε.] Þat ech mon ssal wondry · of so gret cacchinge · [Þat] So þat αβδε. ssal wondry] wondry ssal B; wondri schal α; wondre schal βδ; wondyr schal ε.] & more vor þe harde vorst · þat þut water yurore is · [more] þe more αβδεB. harde] om. αβδε. vorst] vorste B; forste α; frost β; froste ε. þut water yurore] þe water yfrore B; ifrore nou α; frore now so β; þe water now froren δ; yfrorre nowe ε.] Þat þe more aȝen þe kunde · of fissinge it is · [þe kunde] kynde γε. it] om. δ.] Line 5355 Of serue it wel aȝen god · & lef me is messager · [Of serue it] Of serue α; Do serue β; Deserue δ; And serue ε. aȝen god] aȝe god a; god þer aȝeyn ε. lef] ylef B; leue γ. messager] messanger ε.] & þou ssalt þi wille abide · as ich þe abbe ytold her · [ssalt] ssal B. abide] haue β. ich þe abbe] ycham B. þe abbe ytold] þe seide nou α; þee seyde nowe β; þe seyde δ; þe seid nowe ε. her] er α.] As þis king her of awok · & of þis sixte þoȝte · [þis] þe αβε. her of] om. βε. sixte] syȝte B; þinge α; kynge β; thinge γ; þynge δ; þing ε. þoȝte] him þouȝt ε.] [regis. vigilacio] His vissares come to him · & so gret won of fisse him broȝte · [so gret won of fisse] so muche fischs α; so muche fissche β; so muche fysche δ; so moche fysshe ε.] Þat wonder it was & nameliche · vor þat weder was so cold · [þat weder] þe weder B; þe forst α; þe frost δ; frost β; þe froste ε.] Line 5360 Þo leuede þe godemon wel · þat seint cuthbert adde ytold · [leuede] lyuede B; lefde α. godemon] king α; kyng ε; kynge βδ. adde] om. δ. ytold] tolde γε; him tolde δ.] In deuenissire þer after · þer ariuede of deneys · [þer after] after þat ε. þer ariuede] aryuede αδ. of deneys] þe danys ε.] [aduentus danorum.] Þre & tuenti ssipuol men · al aȝen þe peys · [men] of men βδε. al aȝen þe peys] aȝen þe pees al at anys β.]

Page 391

Scan of Page  391
View Page 391
Þe kinges broþer of þe march · duc of þe ost was · [þe march] denemarch Bα; Denmarche δ; Denmark β; Denmarke ε. þe ost] ost B; þat ost he ε.] Oure kinges men of engelond · mette hom bi cas · [bellum.] & smite þer an batayle · & hor grete duc slowe · [smite] smote β. an] o α; a βε. hor] þe αβδε. slowe] aslowe α; þer þei slowe ε.] Line 5366 & eiȝte hundred & fourty men · & hor caroines to drowe · [men] om. ε. caroines] caronyes B; Caraynes β. to] al to ε.] Þo king alfred hurde þis · is herte gladede þo · [Þo] The βδ. gladede] he gladed δ.] [releuacio regis alfredi.] Þat londfolc to him com · so þikke so it miȝte go · [Þat] The δ. londfolc] londes folke ε. to him com] þo come to him δ. so] ase α; as βδ. so it] so α; as þei βε; as þey δ.] Of somersete of wiltessire · of hamtessire þer to · [of wiltessire] and Wiltshire γ; of wylshyre ε. of] and of δε. hamtessire] hamshyre ε. þer to] al so αβδ.] Line 5370 Euere as he wende · & of is owe folc al so · [Euere] & euere α; And euer βδε. wende] went ε. &] om. αβδε. of is owe folc] his owne folke come ε. al so] þer to αβδε.] So þat he adde poer ynou · & atte laste hii come · [ynou] y nome ε.] [Hearne page 266] & an batayle at edendone · aȝen þe deneys nome · [an] a B; o α. edendone] Edyndoune β; Edyngdonne ε. nome] þei nome ε.] [bellum de edindone.] & slowe to grounde & wonne · þe maystrie of þe velde · [& slowe] Thei slowe ε. maystrie] maystre B.] Þe king & is grete dukes · bigonne hom þo ȝelde · [Þe king & is] To þe kinge þe α; To þe kynge þo β; To þe kynge þe δ; To þe kyng þe ε. dukes] duke B. bigonne] gonne αβε; gan δ. þo] to Bδ; þan β; om. ε. ȝelde] aȝelde αβ.] To king alfred to is wille · & ostage him toke · [To] To þe Bε. alfred to is] alfredes αβε. to] om. δ. ostage him] ostages B; ostages him α; ostage to him ε.] Line 5376 Vor to wende out of is lond · ȝif he it wolde loke · [is] this γ.] & ȝute þerto uor is loue · vor to auonge cristendom · [vor to auonge] to auonge B; to fonge αβδε.] [Baptizacio danorum.] King gurmund hor hexte king · verst þer to com · [King] om. βδε. hor] þe B. hexte] highest γ; hiȝest ε.]

Page 392

Scan of Page  392
View Page 392
King alfred is godfader was · & baptized ek þer were · [baptized] ybaptysed B; ifolled α; folled β; followed γ; fulled δ; y fulled ε. ek] also β.] Line 5380 Þritty of hor hexte dukes · & moche of þat folc þere · [hexte] highest γ; hiȝest ε. of þat] oþer αδε; oþere β; of her other γ. þere] þer I lere ε.] King alfred hom huld wiþ him · tuelf dawes as þe hende · [hom huld] ham held α; helde hem ε. tuelf] tyl twelue ε. as þe hende] as he hende B; were ended ε.] & suþþe he ȝef hom large ȝiftes · & let hom hom wende · [he ȝef hom large] ȝaf ham α; ȝaue hem βε; ȝaf hem δ. hom hom] hym B; ham hom α; hem home γε.] Hii þat nolde cristine be · of londe flowe þo · [nolde cristine be] cristene nolde be o α; cristen wolde nouȝt be β; Cristen be nolde δ; cristen wold noȝt be ε. of] out of ε; owte of δ. londe] lond B. flowe] þei dude hem fle ε.] & biȝonde se in france · dude wel moche wo · [&] om. ε. se] þe see β. dude wel moche wo] with muche dole & wo β; wiþ muchel wo ε.] Line 5385

· Alfredus · · Edwardus · [folio 83a]

Ȝut þe ssrewen come eft aȝen · & moche wo here wroȝte · [þe ssrewen come] come þe schrewen α; comen þe schrewes β; come þe shrewes γ; come þe schrewes δε. eft] om. B. aȝen] aȝe α. here] om. αβδε.] Ac king alfred atte laste · to ssame hom euere broȝte · [Ac] om. αβδε. king] þe kyng B. to ssame hom euere] euer to schame (shame ε) hem βε.] King alfred was wisost king · þat longe was biuore · [King] om. αβε. was wisost king] wysest kynge was δ. was] om. αβε. wisost] þe wysost B; þe wisest α; þe wysest ε. biuore] byforn β.] [sapiencia alfredi.] Vor þey me segge þat lawe s beþ·in worre tyme uor|lore · [þey] þouȝ ε. me segge] men sey γε. þat] þe B. lawes . . . . tyme] in worre tyme lawes beth δ. beþ] bene γ. uorlore] ilore α; lorn β; y lore ε.]

Page 393

Scan of Page  393
View Page 393
Nas it noȝt so bi is daye · vor þei he in worre were · [Nas] Was βδ; ȝit was ε. so bi is daye] bi his daiȝe so α; bi his day so β; by hys daye so δ. bi is] hiis B. vor] om. αβδε.] Line 5390 Lawes he made riȝtuolore · & strengore þan er were · [riȝtuolore] & ryȝtfulle lore β. riȝtuolore & strengore] strengger & ryȝtfuller ε. er were] were ere β; byfore were ε.] Clerc he was god ynou · & ȝut as me telþ me · [&] ac α; but βε; om. δ. me] men βε. telþ] telleþ Bα; tellith γ.] He was more þan ten ȝer old · ar he couþe is abece · [He . . . . þan] More he was þan αβε. old] hold α.] Ac is gode moder ofte · smale ȝiftes him tok · [is gode moder ofte] ofte his godmoder ε.] Vorte bileue oþer pley · & loky on is bok · [Vorte bileue] Vorto byleue B; Vorto leten α; For to leten βδ; For to lerne ε. oþer pley] oþer þynges be δ; & to pley ε. loky] loken αβ; loke ε. is] þe αε.] Line 5395 So þat by pur clergye · as riȝte lawes he vond · [pur] por B. clergye] clergiȝe α; clargie γ. as] ys B; his αβδε. vond] wonde B.] Þat neuere er nere ymad · to gouerny is lond · [nere] were βδε. ymad] ymaked α; made βδ. gouerny] gouerne γ; gouerne wt ε.] & vor þe worre was so moche · of þe luþer deneys · [worre was] werres were β. so] om. γ. moche] strong αε; stronge βδ. luþer deneys] luþere denays α; Danys þat wolde nouȝt sees β.] [Inuencio hundredo|rum.] Þe men of þis sulue lond · were of þe worse peys · [sulue] same β; self ε. of þe worse peys] þerfor in þe worse pees ε.] & robbede & slowe oþere · þeruore he by vond · [& robbede] For eche robbed ε. oþere] eyþer oþere δ. he] þei β; þe kyng ε. by vond] byuonde B; bifonde α; hit foñde ε.] [Hearne page 267] Line 5400 Þat þer were hondredes · in ech contreye of is lond · [ech] eche Bα. is] þe αβδ; this γ; þis ε.] & in ech toune of þe hondred · a teþinge were al so · [ech] eche αγ. a] o αγ. were] man were δ. al so] do γ.] [Inuencio decima|rum.] & þat ech man wiþ oute gret lond · In þe teþinge were ydo · [þe] om. Bαβδε. ydo] do β.]

Page 394

Scan of Page  394
View Page 394
& þat ech man knewe oþer · þat in teþinge were · [knewe] knewen α; knowen β; knowe ε. oþer] oþere α. teþinge] teoþinge α.] & wuste somdel of hor stat · ȝif me þefþe vpe hom bere · [wuste] wiste α; eche knewe ε. hor stat] oþers astate ε. me . . . . hom] any man þeft on oþer ε. þefþe] þu B; þufþe α; þeft β; thefte δ. vpe] vpon γ.] Line 5405 So streit he was þat þei me leyde · amidde weyes heye · [he] hit β; it γ. þat] om. γε. þei me] though men γ. leyde] ledde B. amidde] amyddes β; vpon þe δ. weyes heye] þe heiȝe weiȝe α; þe hye strete β; þe hiȝe wey ε.] Seluer þat nomon ne dorste · hit nyme vor beye hor eye · [Seluer] om. β; Syluer or gold ε. nomon] non man B. ne dorste . . . . eye] hit durst take þe lawe was so grete β. ne] om. δε. nyme] take δε. vor beye hor eye] þey he yt seye B; for his eiȝe α; fore his eye δ; for his yȝe ε.] Abbeys he rerde monion · In mony studes ywis · [Abbeys] Abbeiȝes α. rerde] rared β; rered γ. monion] maniȝe on α. In] and B. mony] maniȝe α.] At winchestre he rerde on · þat nywe munstre ycluped ys · [nywe munstre] nowe mynstre β.] His lif eyȝte & tuenti ȝer · in is kinedom ylaste · [See Appendix, Note BB.] [in] on δ.] [Obitus alfredi.] Line 5410 After is deþ he was ybured · at winchestre atte laste · [See Appendix, Note BB.] EDward is gode sone · king was ymad þo · [gode] god α. ymad] made γ.] In þe ȝer of grace nyen hundred ȝer · & on & nammo · [ȝer . . . . ȝer] nyne hundred yere of grace γ. nyen] nyȝe α. ȝer] om. αβ. & on] om. αβε.] Foure & tuenty ȝer he was king · & to more poer com · [com] come B.] Line 5414 Þan euere is fader dude · ac noȝt to so gret wisdom · [euere] euere ȝut α; euer ȝit βε. ac] bot δ. noȝt] boȝt B. to] om. αβδ; of ε.]

Page 395

Scan of Page  395
View Page 395
He wan þe kinedom of þe march · mid is dedes bolde · [conquisicio mercie.] So þat of him he was · after warde yholde · [of] euere of α; euer of βε. of . . . . after warde] euere after|warde of him hit was δ. he] yt B. after warde] þar after α; þer aftir β; þere after ε.] & þat lond of estangle · & of norþhomberlond · [þat] þe δ. & of] and B; & eke αδε; and also β.] [conquisicio estanglie humber|lond & wallie.] & walis he wan þoru batayle · al vnder is hond · [he wan] om. αβε. þoru] mid α; with βε.] & he nas neuere in batayle · bineþe in þis londe · [nas] was βδε. þis] þisse α.] He biuond uerst an quoyntise · aȝen þe deneys to at stonde · [biuond] bifond α; fonde β; founde γ. an] one αβ; a ε; om. δ. at stonde] anstond B; stonde αβδε.] [restitencia contra danos.] Line 5421 Vor þe heye tounes in þe lond · & þe castles þer to · [Vor] And αβδ; Al ε. in þe] in þis ε. þe] om. δ.] [Hearne page 268] Mid gode kniȝtes let astory · & mid sustinance al so · [Mid . . . . astory] He astored wiþ good knyȝttes ε. let astory] he let astory B; astorede αβ; astored δ. al so] þer to Bγ.]

· Edwardus · [folio 83b]

So þat ware þe king were · & þer come hor fon · [ware] war α; whare δ; where γ; where euer ε. þe king] he αβδε. come] comen αβ.] In eche contreye prest hii were · mid þe lond folc anon · [þe] om. αβδ.] & smite mony batayle · þat þe king it nuste · [smite] smote β; þei smytte ε. mony] maniȝe o α; many a βε; manye a δ. nuste] nyst γε.] Line 5426 So þat þoru strengþe of heye tounes · ech contrey him sulf wuste · [So] om. αβδε. þoru] myd B; mid α; with βδε. heye] þe hiȝe ε. him sulf] hem self δ. wuste] wist β; kept ε. See Appendix, Note CC.] His soster he let spousy · þat yhote was elfled · [spousy] spouse ε. yhote was] was yhote α; was callid β; callid was γ; was ycleped ε. elfled] Alflede β; Alfled ε.] To þe king þat huld þe march of him · þat yhote was eþelred · [þat] om. αδε. yhote was] callid was β; I hote he was δ.]

Page 396

Scan of Page  396
View Page 396
So þat heo mid childe was · & þoȝte hire so sor · [heo mid childe] heo childe α; with childe sche βε. & þoȝte] hit afþoute α; hit aþouȝt β; hit a þouȝtte ε. so] om. ε.] Line 5430 Ar þat child were ybore · þat he ne willed it nam|mor · [Ar þat] Er þat α; Or þe β; Or þat ε. were] was αβε. ybore] borne β. he] heo Bα; sche βδε. ne willed it] ne wilnede α; wilned βδ; wylled ε. nammor] no more βδε.] Come nammor to þulke stoupe · vor me ne miȝte hire bringe · [Come] Com B. nammor] more B; om. αβδε. me ne miȝte] no man myȝt ε. hire] yre B.] Þat ȝo wolde euere eft in monnes bedde · come vor eny þinge · [ȝo wolde euere eft] heo come α; sche come βδ; sche wold noȝt come ε. monnes] mannes αβ; mannus δ; manrys ε. come vor eny] vor none kunnes α; for no kynnes βε; for no kynnys δ. eny] non B.] Ac euere sede wanne ȝo was · of such þinge bisoȝt · [euere] om. βε. sede] heo seide α; sche saide β; sche seid ε. such] suche B.] Þat kinges doȝter as ȝo was · hit ne bi com noȝt · [ȝo] he B. hit] om. δ. ne] om. Bε. bi com] bicome α; bycome hur ε.] Such fol delit for to do · ne such dede naþemo · [fol] foule γδε. such] þe αβδε. naþemo] no þe mo α; ne þe mo ε; neuer þe mo δ; neuere mo γ.] Line 5436 Þat were encheson afterward · of such pine & wo · [encheson] encheison α. pine]payne ε.] Ac ȝif þe biginninge were ȝut · as strong as is þe ende · [Ac] And γε. ȝut] om. β; yit γ. as] om. αδε. as is þe] ase þe latere α; as þe latter βε.] Ich wene ȝut moni womman · þulke wey wolde wende · [ȝut] ȝit þat δ. moni womman] maniȝe wimman α. womman] wommen δ. þulke] þat αβε.] Þe luþer ed wolf was·þe kinges broþer edward · [edwolf] Edolf γ. was] so was αβ; þo was δ.] [Malicia edwolf fratris regis.] Line 5440 & vor pur hate aȝen is broþer · held as a ssreward · [pur] om. αβδε. hate] ate α. aȝen] ayenst γ. held] he helde ε. ssreward] schreward α; scherewarde β.]

Page 397

Scan of Page  397
View Page 397
Þe deneys were in homberlond · to hom he gan drawe · [homberlond] norþhumberlond α; Northumberlonde β; Norþhumber|londe ε. he gan drawe] he drowe wt mayne β.] [fit rex danorum.] [Hearne page 269] Hii auenge him vayre ynou · & were wiþ him wel vawe · [auenge] vnderfenge α; vnderfonge βε; vndirfonge δ. wel] riȝt β; ful δ. vawe] fawe αδ; fayne β; fayn ε.] & made him hor king anon · is broþer uor to ssende · [&] Thei ε.] Sone hii greyþede hor ost þo · souþward vor to wende · [Sone hii] And þei ε. hor] om. αβδ.] Line 5445 & asaylede estsex · & nome þat lond anon · [asaylede] asayle B. nome] nom α; toke γδ.] [capcio prouincia|rum.] Vor þe maystres of þe lond · ȝolde hom to hom echon · [of þe] of þat Cαβε. ȝolde] ȝulde C; ȝoulde α; ȝeldede β; ȝelden ε. hom to hom] to hom C; to hem Bβδε; to ham α.] Þo wende hii in to þe march · & moche sorwe made · [in to] to αβδε.] & robbede & destruede uaste · anon to crekkelade · [uaste] om. αβδε. to] om. γ. crekkelade] crecklade C; creskelade B; krekelade α; kyrkelade ε.] So hii passede temese · & dude wo ynou · [So] So þat β.] [fugacio horum.] Line 5450 King edward sone mid is ost · toward hom drou · [sone] om. αβδε. toward] after BC; sone to αδε; soone to γ.] & drof hom in to humberlond · mid wel quic pas · [drof] drove γ. wel] ryȝt β.] Ac king edwolf þer after · sone aslawe was · [Ac] & αβε. þer after sone] sone after ε. aslawe] slayne γ.] Vor þe king edward & is men · hamward ywend were · [Vor þe] Vor þo B; Vor þo þe C; Þo α; Whenne β; The δ; Tho ε. ywend] went γ.] Line 5454 Þat folc of kent aȝen is wille · bileuede bihinde þere · [Þat] The δ. aȝen] ayenst γ. bileuede bihinde þere] yleft behynde þei were ε. bileuede] bilefde α.]

Page 398

Scan of Page  398
View Page 398
Þo edwolf & þe deneys · wuste hom so bileue · [wuste] wiste α; wist γ; wyst δ. so] om. Cε; þere so δ. bileue] be hynde ε.] [bellum. occisio edwolf.] To hom hii smite anon · & batayle hom ȝeue · [smite] smete C; smote β. anon] þer anon α; þer anone β; þer a noon ε. & batayle hom ȝeue] batelle in þat stedde ε. hom] hi hom C.] Þe kenteys stode vaste aȝen · & þe king edwolf slowe · [kenteys] Kent ers B; kenteys men α; kentische men β; kentyssh|men γ; kentysche men δ; kentysshe men ε. stode] stod α. slowe] þei slouȝ β; þei slowe ε.] Heye & lowe þer were aslawe · in eyþer alf ynowe · [þer were . . . . alf] in eiþer half þer were aslawe C. aslawe] slayne γ; y sleyne ε. alf] halfe α; side β.] King edward þe niþe ȝer · of is kinedom · [niþe] nynþe βδε; nynteth γ.] Line 5460 Þe castel made of hereford · & to god ende com · [& to] þat to αβε. god] gode B; goude C.]

· Edward · · Aþe[l]ston · [folio 84a]

Þe ȝer þerafter þe deneys · wende · fram leycestre to norhamtone · [þerafter] after αβδε. þe deneys wende] wende þe deneys α; went þe Danys β; wente þe danys ε. to] & C. norhamtone] norþham|tone BCα; Norþhampton βε; Northampton γ.] [Occisio ad hogenor|tone.] Toward oxenford vaste · & at hogenortone · [oxenford] oxenforde α. at] om. C. hogenortone] hogenorte B; hogge Norton δ.] Slowe moche volc ynou · & in þe contreye aboute · [Slowe] Thei slowe ε. ynou] þo δ; om. ε.] [Hearne page 270] Atte laste þe contreye folc · com mid gret route · & driue hom al to noȝte · & hor preye nom · [driue] to dryue B; to dreue C; drof δ; drove γε. noȝte] naut C; nauȝte α. preye] preyeȝ γ. nom] hem bynom B; hom by nom C; ham binom α; hem by nome βδε.] Line 5466 Suþþe in þe endlefte ȝer · of þe kinedom · [Suþþe] Setthen δ. endlefte] enlefþe α; elleuene β; Elleuenthe δ; eleuenþe ε. þe] þe kynges BCβ; þe kinges α; þe kyngs δ; þe kyngges ε.]

Page 399

Scan of Page  399
View Page 399
Þe deneys come & robbede · norþ walis vaste · [norþ walis] in norþwalis α; in to Norþwalis β; in North Walys δ; al norþwalys ε.] [dani in irchenfeld.] So þat to yrchenefeld · hii come atte laste · [yrchenefeld] Irchenfelde γδ. come] comen αδ.] Out of þe castel of hereford · þat folc uaste þo com · [þe] om. B. þat] þe δ; om. ε. uaste þo] þo faste α; þo fast δε; þan fast β.] Line 5470 & of þe contreye al aboute · & batayle wiþ hom nom · & slowe of hom þe hexte duc · & oþer men mony|on · [slowe] slou B; slowen αδ; slouȝ β. of hom] om. αβδε. þe] her B; hore C; hare α; here βδ; her γε. hexte] hext δ; heiest C; hiȝest βε; heyest γ. oþer] oþere Bα. men] om. αβδε.] [occisio danorum.] Hii þat miȝte ofscapie aliue · of londe flowe echon · [ofscapie] ascapiȝe α; ascape β; scape ε. aliue] on lyue γ. of] owte of δ. londe] londone α. flowe] þei flowe ε. echon] anon αγ; anone β.] Alfled quene of þe march · strong wommon was & quoynte · [quene] þe quene β. wommon] womwan B; wimman α. quoynte] quenyte B; queynte C; queynt ε.] In batayle & yholde · as king In eche poynte · [&] om. αβδε. yholde] holde β. king] a kyng ε; a kynge βδ; quene B. poynte] ponyte B.] [probitas alfled.] Line 5475 Al walis ȝo ouercom · & þe march þer to · [ȝo] heo Bα; he C; sche ε; she γ. þer to] al so αβδε.] [Hearne page 271] Stafford ȝo wan & leycestre · & warewik al so · [ȝo] heo Bα; sche ε; she γ. al so] þer to Bαβδε.] & bruges & euerwik · & þe contreye al so · [bruges] brugges α; bryges ε. al so] & al so B.] Of euerwik to hire com · hire wille vorto do · At tamewurþe heo deyde suþþe · & ybured heo was ywis · [tamewurþe] Cα; camewurþe B; Tamworþe βε; cameworþe A; Camworth δ. ybured] buryed γ. heo] he B; she γ.] Line 5480 In seinte petres porche at gloucestre · as þe abbey ȝut is · [at] of Cαβδε. as] at β.]

Page 400

Scan of Page  400
View Page 400
Þe kinedom þo of þe march · king edward to him nom · [þo of] om. γ.] As in þe sixe & tuentiþe ȝere · of is owe kinedom · [As] & αβε. tuentiþe] tuentye B; twenti Cα; twenty βε; twentie δ. owe] om. Bαβε.] King edward adde þre sones · þe eldost aþelston · [eldost] eldoste B; vldest α. aþelston] Adelston α; Adelstone γ.] [iij filij ed|wardi.] & edmund & eldred · þat kinges were echon · [See Appendix, Note DD.] Line 5485 & suþþe he deyde at farendone · as god ȝef þat cas · [suþþe he deyde] he deied sithe β; he deyeth sythe γ; he dyed siþþe ε. farendone] farndone B; farindone α; Faryndon γ; ffaryngdon ε.] [obitus edwardi.] & in þe munstre at winchestre · bi is fader ybured was · [in] om. γ. þe] om. B. munstre] mustre B; mynystre C. at] of αβδε. ybured] he buried β; buryed he γ; he beryed ε.] Aþelston was þo king · þat was edwardes sone · [Aþelston] Adelston αγ.] & þoru þe heymen of þe lond · ycrouned at kinges|tone · [þoru þe] þoru C. heymen] heye men B; heiȝe men α. ycrouned] crowned γ; he y crowned was ε.] In þe nyen hundred ȝer & four & tuenty · of grace ycrouned he was · [In þe] om. B. þe nyen] þe nyȝe α; nynþe β; nyne γ ȝer] ȝer of grace Bα; ȝere of grace β; ȝeer of grace ε. ȝer & four & tuenty] & xxiiijti ȝere δ. of grace] om. Bαβε. ycrouned he] crowned he δ; hit αβε.] Line 5490 & bote aboute vourtene ȝer · king þer after he nas · [&] om. γ. bote aboute] aboute B; bote α; bot δ; but βε. vourtene] an fourtyne B; an vourtene C; a fourtene δ; ane viftene α; a fiftene β; fyftene ε. ȝer] yere fully γ. king þer after] king after þan αε; kynge aftir þanne β; after kynge δ. nas] was Bε.] Holi chirche he louede wel · & rerde manyon · [Holi] Holiȝe α. manyon] maniȝe on α.] Þe verste ȝer of is kinedom · ybore was seint dun|ston · [Þe] & þe αβε. ybore] borne γ. dunston] donston α.] [ortus sancti dun|stani.]

Page 401

Scan of Page  401
View Page 401
Nywe abbeys he made vaste · þe gode aþelston · [þe] þys Bδ; þis αβε. gode] good kynge δ; good man ε. aþelston] adelston αβ.] [emendacio religioso|rum.] & þer nas of olde house · in þe londe non · [&] om. ε. nas of] was none βε. olde] holde α. house] houses δ. þe] þis ε. londe] lond B. non] nout on α; nouȝt on β; noȝt one ε; neuere one δ.] Line 5495 Þat he ne amendede wiþ som lond · oþer mid buld|inge · [Þat . . . . amendede] But þat he amended hit ε. wiþ] myd B; mid α. som] om. αβδε. buldinge] byldynge B; beldynge γ; beldyng ε.] Oþer mid boc oþer riche cloþ · oþer som oþer riche þinge · [oþer] oþer with βδ; or wiþ ε. oþer] oþere αβ; or δε. som oþer riche] oþer ryche B; ouþer riche C; oþer riche δ; mid oþer α; wiþ oþer βε.] [Hearne page 272] Norþhomberlond he wan · & walis & scotlond · [conquisicio hibernie wallie scocie.] & þe kinges & hor lond · heold al in is hond · [& þe] The ε. hor lond] þe kinedoms α; þe kyngdomes β; þe kyngdome ε. heold] held B; huld α; helde βε. al] om. γε. in] on αβ.] [folio 84b]

· Aþelston ·

Him þoȝte it was more nobleye · þo he adde an honde al þis · [Him] He C. it was] om. αβδε. þo] þat αβδ. an] in α; in his βε. honde] hondes ε. al þis] þis αβ; ywys ε.] Line 5500 Vor to maky kinges · þan to be king ywis · [Vor] & vor α; And for βε. maky] makiȝe α; make Bβε. to be] be α.] Aȝen he made kinges · þat kinges er were · [made] made hom C. þat] þer α. er were] were ere γ.] Bote þat hii were vnder him · & truage him bere · [Bote] And ε.] Þo hii adde hor lond aȝen · þe king of scotlond · [hii adde hor] he hadde his δ. hor lond aȝen] ayen ther londe γ.] [rex scottie & humbrie sequuntur.] Constantin & analf · king of homberlond · [analf] analaf BCαβδε.] Line 5505

Page 402

Scan of Page  402
View Page 402
Line 5505 Vpe þis king aþelston · gaderede men ynowe · [Vpe þis] Vpon þe α; Apon the γ; Vppon þe ε. aþelston] adelston α. gaderede] hi gaderede α; þei gadered β; þey gadred δ; þei gadred ε.] & here bisouþe humber · mid hor ost drowe · [drowe] hi drowe α; þei drouȝ β; þei drowe ε.] [rex humbrie cum lira.] Analf was god kniȝt · & stalwarde & quoynte · [Analf] Analaf BCαβε. was] om. ε. god] gode B; goude C; a good δ; þe good ε. &] was ε; om. αβδ. stalwarde] stalward B; staleworþe α; a stalworþe man ε. quoynte] queynte BC; queynt ε.] Menestral he was god ynou · & harpare in eche poynte · [Menestral] Mynstral C; A mynstrel ε. god] gode B. & harpare] an harper ε.] To aþelstones pauylon · mid is harpe he wende · [aþelstones] aþelston B; Adelstones γ.] Line 5510 & so wel wiþoute harpede · þat me after him sende · [wiþoute harpede] he harpede wiþoute α; he harpid with oute β; he harped wt oute δ; he harped wt out forþe ε. me after him] after him me αδ; aftir him men β; after him men ε. sende] sente β.] Þere he harpede so wel · þat he payde al þe route · Ac euere were is eyen · in eche hurne aboute · [were] was β. hurne] hyrne ε.] After mete þo hii nolde · nammore of is pley · [hii nolde] þei no wolde β; wolde þei noȝt ε.] [licenciacio eius.] Hii ȝeue him siluer uor is gle · & lete him go is wey · [siluer] seluer BCα. gle] gleo α. go] gone αβ.] Line 5515 Of þe siluer he adde hoker · vor he ne com þuder vor non · [siluer] seluer BCα. ne] om. αβδε.] Ac is wille he adde þo he sey · þe stat of is fon · On þat adde ybe mid him · þe king tolde þer · [On] One γ; Of δ. adde] he hadde α; he had δ. ybe] ibeo α; bene γ; be δ. þe] to þe δε. tolde] he tolde ε. þer] of him þere αβ.] [accusacio eius.] Þe king him blamede þo · þat he nadde ytold him er · [nadde] no hadde β; ne had γ; had not ε. ytold] tolde β.]

Page 403

Scan of Page  403
View Page 403
Sire he sede ich was ysuore · to him ar to þe · [ysuore] sworne β; swore ε. ar] er þan α; ere þan δ; raþer þan β; or I was ε.] Line 5520 & ȝif ichadde him bisuike · þe wors þou wost leue me · [him bisuike] him biwryed β; him desceyued δ; be wreye] him ε. þou wost leue me] ich were mid þe α; I were wiþ þe βδε; it hadde bene for the γ.] Ac remwe in to anoþer stude · þi pauilon bi mi rede · [remwe] remuwe α; remoue β; remeue þe ε. in to] to αβδε. anoþer] on oþer α. stude] place γ. pauilon] pauilons A (s marked for erasure). bi mi rede] by myn rede B; ich rede α; I rede β; I þe rede ε.] [Hearne page 273] Oþer þou miȝt ȝut to niȝt · of som treson drede · [Oþer] Or els ε.] Þe pauilon was remewed þo · & þe king & alle his · [remewed] remuwed α; remeued Bβ. & þe] þe ε.] Ac a bissop & is men · þer uorþ come ywis · [Ac a] Ac o α; But o γ. come] com Bα.] [occisio episcopi pro rege] Line 5525 & piȝte þere hor pauylon · & bileuede al niȝt þere · [piȝte] put C. hor] o α; a βδε. pauylon] pauylons C. & bileuede al niȝt] to a byde a nyȝt ε.] & þis luþer men come aniȝt · & wende þe king it were · [þis luþer men] þis traitor α; þis traytour β; þis traytoure ε; þes traytours δ. come] com α. aniȝt] at nyght δ; þat nyȝt ε. þe] om. Cε. king] kyngges pauylon ε.] & slowe bissop & al is men · þat gult nadde non · [slowe] slou B. bissop] þe byssop B; þe bischo (sic) C; þe bisschop α; þe Bischop β; þe byschop δ; þe bysshoppe ε. al] om. αβδε. nadde] hadde β; had δε.] & suþþe hii wende vorþore mo · & soȝte aþelston · [wende] BC; wenden αε; went βδ; om. A. vorþore mo] forþere more α; forþermore β; ferþermore ε. soȝte] souten α; souȝten β. aþelston] adelston α; kynge Athelstone δ.] Of hom nas he noȝt ywar · ar þo atte laste · [nas] was βδε. ywar] warre β; ware γε. ar þo atte] or at þe ε.] [bellum.] Line 5530 Ac sone he & is men · armede hom wel vaste · [armede] assayled δ. wel] om. αβδε.]

Page 404

Scan of Page  404
View Page 404
& edmund is broþer mid him · & þo hii preste were echon · [þo hii] om. αβε.] Hii wende vorþ to þis batayle · & mette mid hor fon · [Hii . . . batayle] And to this Bataile went γ. Hii wende vorþ] And wende BC; And wenten δ; Wenden α; Went β; Thei went to ε. mette] metten αδε. mid] om. αβε; wyth γ.] Þe king to is suerde drou · & þo ne vond he non · [ne] om. γ.] [depredacio [MS. deprecacio.] gladii regis.] Ac was mid treson him binome · hard cas was þat on · [Ac] Hyt B; at C; But hit ε. hard] an harde ε. was þat on] was þer on C; þat was one β; þer was one ε.] Line 5535 On god al miȝti & seint aldelm · þe king cryde vaste þo · [On] To ε. god al miȝti] Ihesu crist αβ; Ihesu criste δ; Ihesu cryst ε. vaste] om. αβδε.] & hii sende him bi uair miracle · bote of is wo · [Inuencio.] [& hii . . miracle] Bi faire miracle him sende him α; By faire miracle him sent β; By fayre miracle þey send him δ; By fayre myracule to him was sent ε. of] in BCε; on αβδ.]

· Aþelston · [folio 85a]

To is scauberc he pulte is hond · al prest a suerd he vond · [is] þe αδ. scauberc] scaubert Bδ, pulte] put β; putte γ. a] o αγ.] Þerinne þoru god ysend · no betere nas in þe lond · [ysend] ysond B; sent β. no betere nas in þe] a better nas in no δ; þer was no better in þis ε. nas] om. B; was β. þe] om. B.] [Hearne page 274] In þe kinges tresorie · þat suerd iwust ys · [gladius pro reliquiis.] [kinges] kyng B. tresorie] tresour β; tresoure ε. iwust] ywust ȝut α; kept ȝit; kept it γ; ȝytte ykep te δ; ykept ȝit ε.] Line 5540 As uor noble relike · ȝut to þis daye ywis · [As] & αβε. noble] o noble α; a noble βδε. ȝut] om. αβε. to] vnto δ. þis] þisse α.]

Page 405

Scan of Page  405
View Page 405
Yegged it is in þe on half · & in þe oþer noȝt · [Yegged] Iegghed α; Egged βδ. it is . . . half] yt ys in on alf B; bi þat on half α; by þat one side β; on þat on half hit is δ; by þat one half ε. þe] þat αβε. noȝt] ryȝt noȝt ε.] Þer ne miȝte neuere gold ne seluer · þer on ben ybroȝt · [ne] om. ε. neuere . . . þer on] seluer ne gold neuere þer on α; syluer ne gold neuer þer on β; siluere ne golde neuere þeron δ; neiþer syluer ne golde neuer þer on ε. ben] be BCαβε. ybroȝt] brout α; brouȝt β; wrouȝt ε.] Þis noble king aþelston · þo þis gode suerd to him com · [king] king þo α; kynge þo δ. þo] þan β. gode] om. αβδε. to] om. B. com] nome βε.] Nobliche & wel he faȝt · & so god ernest to him he nom · [Omitted in ε. Nobliche . . . nom] And manfuly smote þer with to fende his kyngdome β. Nobliche] Nobylyche B; Nobeliche α. he] om. α. so] om. αδ. ernest] vrnest α. he] added above the line in A; om. BC αδ.] Line 5545 Þat fram þat þe sonne aros · vorte hit derc niȝt was · [Þat fram] There fro δ; And fro ε. þat þe] þe Cβ. vorte] vorto α; vn to β; for to ε. hit] om. δ. derc niȝt] dernyȝt C. hit derc niȝt] derk niȝt hit α; derk nyȝt hit β; derke nyȝt hit ε.] Þe batayle ylaste · & neuere wery he nas · [ylaste] ilaste þare α; last þere β; lastid there γ; so longe last δ; lasted þere ε. neuere wery] þe weriore α; þe weryer β; þerfor þe weryer ε. nas] was ε.] Wat þoru is stalwardhede · wat þoru godes grace · [Omitted in αβγδε.] Mony was þe gode body · þat he slou in þe place · [Omitted in αβγδε.] [þe gode] gode B.] Þe batayle was at brymesbury · & þer were of deneys · [Þe] Þat C; Þis αγε. brymesbury] bremesbury C; brunesburi α; Brunesburie δ. were] was γ. deneys] denys α.] Line 5550 & of scottes aslawe · & al so of yreis · [aslawe] eke aslawe α; eke slayn βδ; eke ysleyn ε. yreis] yreyns α; yreynys β; yrenys γ; Irysshe ε.] Vif ȝonge kinges · proute þoru alle þing · [proute] prowde men ε. alle] al B.] & þe proute constantin · þat of scotlond was king · [þe proute] prout B. þat of scotlond] of Scotland þat ε.]

Page 406

Scan of Page  406
View Page 406
& of oþere þat were aslawe · me ne miȝte non ende yse · [of] om. ε. aslawe] ysleyne ε; slayn γ. me . . . yse] non ende ne myte beo α; none ende ne myȝt be β; none ende me myght see δ; nonne ende þer myȝt be ε.] Hii þat of scapede aliue · bigonne vaste to fle · [Hii] They þo δ. of scapede] ascapede α; ascaped δ; scaped βε. aliue] on lyue γ. bigonne vaste] fast bygan δ. bigonne] gonne αβ; þei gonne ε.] Line 5555 Þus þe king aþelston · agaste þo is fon · [aþelston] þat time α; þat tyme βδε. þo] þer αβε; þere δ.] & vor hii ne ssolde in is lond · abbe recet non · [& . . . recet] & þat hi on þis londe nadde recet α; And þat þei on þis londe hadde recet β; And þat þey in þys londe Rescette had δ; And þat þei in þis londe had resette ε. &] om. B. is] þys B.] Þe castel of euerwik · to grounde he let caste · [Þe] Þane α; Than þe β; Thanne the γ. of] þo of δ.] Vor is fon were ofte þer inne · þe wule he ylaste · [he ylaste] hit last βε; that hit last γ; it last δ.] Þat hii nadde no recet · vor to greuy is lond · [Þat hii nadde] Þo hi hadde α; Whenne they hadde γ; Tho þey had δ; Tho had þei ε. no] non B. vor to] vort to α. greuy] gryuy C; greue ε; greve γ. is] þis ε.] [Hearne page 275] Line 5560 Also of ech maner purchas · þat com bi is hond · [ech] eche α. maner purchas] manere porchas α; purchased manere β. com] was ε. bi] in BCαβδε. is hond] þis lond α; þis londe ε.] Oþer þat eny of is · as in purchas nome · [eny] ȝyf eny B.] He vorbed þat neuere more · among is spence ne come · [vorbed] verbed B. neuere] euer β. more] mo α; non B. spence] spences ε. ne] om. Cδ; þat hit ε.] Ac to hous of religion · þat me hit al clene bere · [hous] houses δ. al] om. δ.] & to poueremen aboute · þat meseyse were · [poueremen] þe poure men γ. aboute] al aboute βε. meseyse] meseile α; mesel or prisoners β; in mysseise δ; meselles ε.] Line 5565 Alle þe kinges of walis · he broȝte al to lawe · [Subieccio wallie.] [he] king aþelston α; kynge Adelston β; kyng Adelston ε. al] wel B; om. αβε.] To hereford al vnder him · to is wille uawe · [al] alle α. to] to do δ. uawe] fol vawe α; welle fawe β; fu lowe ε]

Page 407

Scan of Page  407
View Page 407
Þat tuenty pound of golde · ech of hom bere · [hom] hem hym B; hom hym C; ham him α; hem him βδ; hem to him ε.] & þritti pound of seluer · fram ȝere to ȝere · [þritti] þre hundred αβε. pound of seluer] þousand oxen βε; thousande of oxen γ. fram] euere fro δ. fram ȝere to ȝere] with oute any were β; wythouten any were γ; wiþoutten any werre ε.] & tuenti þousend oxen · ek to þis golde · [& . . . . oxen] Thei him ȝeldede bi truage β; Thei him ȝelded by trewage ε. ek to þis] and also his βε.] Line 5570 & hauekes & houndes · as mony as he wolde · [mony as] maniȝe so α.] [habitacio ultra weye.] To certein woniinge he hom broȝte · boþe lowe & heye · [To] And to ε. certein] a certeine δ. woniinge] woniȝinge α; wonynge B; wonyng C; wonnynge β. hom] om. αβε. hom broȝte] brouȝt hem δ. boþe] om. αβ.] So þat hor woniinge were · al bi weste weye · [So] om. αβε. woniinge] woniȝinge α; wonynge B; wonyng C; wonnynge β. weye] weiȝe α; wyȝe β; wygh γ.] & no þing in þe est alf · so þat weye ywis · [þe] þan α; þat βε. weye] weiȝe α; wyȝe β; wygh γ.] Ȝut to þis day to delþ · engelond & walis · [Ȝut to] Ȝute to α; Vnto δ. day] daye Bδ; dayȝe α. to delþ] to deleþ C; deleþ α; delethe δ; parteþ β; departeth γ; hit deleþ ε. &] fram α; from βδε.] Line 5575

· Edmond · [folio 85b]

& þoru king aþelston · þat was verst ydo · [king] þe kyng C; þe kynge δ. þat] þis ε. was] om. C.] [certus terminus cornubie.] Men of cornwayle he broȝte · to certeyn stude al so · [certeyn] a certeyne δ; a certeyn ε. stude] stede C.] Vor biȝonde þe water of tamer · he hom adde alle ybroȝt · [Vor] Ver α; ffer ε. water] watere α. tamer] tame αβ; Tene ε; Camere δ. hom adde] adde hem B; hadde hom C; hadde ham α; hadde hem β; had hem δε.] [Hearne page 276] To wonye þer as in hor owe · & a þis alf noȝt · [To wonye] To woniȝe α; To wonne β; ffor to dwelle ε. þer] om. αβδε. in hor owe] in her owne ε; with Inne here owen β. a þis alf] a þeos half α.]

Page 408

Scan of Page  408
View Page 408
Vor hii wonede þer biuore · anon to excestre riȝt · [þer] om. δ; here ε. anon to] vorto α; forþe to β; vn to δ; forþ to ε.] & þe welisse ver in engelond · vorte he it adde ydiȝt · [þe welisse] welsse B; þe walysch C; þe welische α; þe walsshe men ε. ver] were B; feor C; fer α. vorte] vort α; vn to β. it adde] hadde þus αβ; had hit δ; had þus hit ε. ydiȝt] dyȝt B; diȝt β. See Appendix, Note EE.] Line 5581 King aþelston louede moche · malmesbury ywis · [aþelston] adelston αε. See Appendix, Note FF.] [Malmes|burie.] He ȝef hom of þe holy croys · som þat ȝut þere is · [hom] hem som δ. som] om. δ. ȝut þere] þere ȝut B; þere ȝitte δ.] & he was at is ende day · vaire ybured þer · [ende] endynge δ. þer] þere B.] King he arst adde ybe · aboute an viftene ȝer · [King . . . . adde] After he hadde kynge δ. arst adde] adde arst B; hadde arst C. viftene] fiftie δ.] Line 5585 EDmond aþelstones broþer · after him was king · [aþelstones] adelstones α.] Godmon & doutede · god þoru alle þing · [Godmon] Gode man B; A good man δ. doutede god] idouted wel α; douted wel β; doubted wel γ; douȝtty ε. þoru] þoru out α; þorowe oute β; þrowte δ.] In þe ȝer of grace it was · nyen hondred & fourty ȝer · [In þe . . . . hondred] Niȝe (Nyne βδε) hundred of grace hit was αβδε. it was nyen hondred] nyne hondred yt was B; nyn hundred hit was C. fourty] foruty B; foure & twenty ε.] Þat he was king ymad · & old he was er · [king ymad] made kyng ε. ymad] ymaked α; made γ. &] an δε. old] old man α; olde man βδε.] Eyȝtetene ȝer he was king · & six ȝer & a day · [Eyȝtetene] Eyȝtene B; eitene C; Ane six α; And sixe β; Syxe ε. he] and he BC. &] om. BCδε. six] half αβε. a] om. B; an C; o αβ.] Line 5590 Vour & tuenti ȝer he was old · ar he aslawe lay · [Vour . . . . ȝer] Vour score winter α; Foure score wynter βε. ar] þo BCαε; when β. aslawe] slayn β; y sleyn ε.]

Page 409

Scan of Page  409
View Page 409
Saracens þat were þer ȝut · bileued in engelonde · [þat] þer BCδ. þer] þe BC; þo δ; om. αβε. bileued] bilefd α; byleuede B; ylefte δε. engelonde] engelond B.] [fugacio pagan|orum.] In lincolne & in leycestre · & in derby ich vnder stonde · [&] om. αβδε. & in] in αβγε; & δ. derby] dorbi α.] In stafford & in notingham · he hom drof · al to noȝte · [&] om. δε. hom drof] drof hem B; drof hom C; drof ham α; droue hem βδε.] & cristine men aboute · in hor studes broȝte · [aboute] al aboute βε. studes] stude B; stede C; stede he δ.] Line 5595 Þat hous of glastingbury · he louede wel ynou · [Þat] Þet B; The δ. glastingbury] glastynbury B; Glasten|bury ε.] [dunstanus.] & made seint dunston abbot þer · & to is conseil him drou · [& . . . . dunston] Seint dounston he made α; Seynt Dunston he made βε; Seint Dunstan he made δ. abbot þer] abbed þere B; þer abbot ε.] & þoru is conseil chirchen · wide he let rere · [chirchen] churches γ; chirches ε. rere] arere δ.] & abbeys & prioryes · aboute her & þere · [&] om. ε.] Line 5599 Into þe hous of glastingbury · gret þing he ȝef þo · [þe] om. B. glastingbury] Glastynbury B; Glastenbury ε. ȝef] ȝaue ε.] & gret franchise hom grantede · þat lasteþ euermo · [&] And þer to ε. gret] grete Bα. franchise] franchyses B; ffraunchyses ε. hom] om. αβδε. euermo] euere mo α.] Þat hii adde hor franchise · as veruorþ · as þe king · [Þat] And þat ε. hor] om. αβδε. franchise] franchyses B; franchises Cα; fraunchises δ. as veruorþ as] ase fer forþ so α.] [Hearne page 277] & mid god chartre þat ȝut is þer · made þe conferming · [&] om. ε. god chartre] gode chartre B; scryȝt α; scryt β; Scryte δ; scripture ε. made] he made ε. þe] om. B.] Edwyne is sone was · þat luþer was ynou · [is sone was] het his vldere sone α; hiȝt his elder sone β; het his elder sone ε. was] om. δ. luþer] luþer man αβε.] [filii.] & Edgar þe ȝongore · þat to alle godnesse drou · [&] om. δ. þe] het þe α; hiȝt þe β; het his ε. ȝongore] ȝoñger sone ε.] Line 5605

Page 410

Scan of Page  410
View Page 410
Line 5605 King Edmund atte laste · mid luþer deþes wounde · [See Appendix, Note GG.] [occisio regis.] Pitosliche was aslawe · alas þulke stounde · [See Appendix, Note GG.] Vor a traytour of is lond · lof was is name · [a] o α; one γ. of] on αβ; in ε.] Yflemd was out of engelond · mid wrecchede & ssame · [Yflemd was] Yflou was B; yflemyd was δ; That was flemed β. engelond] þe lond α; þe londe β; londe δ; þis lond ε. wrecchede &] wreched|heed & wt ε.] [pokele chirche.] Suþþe aday as þe king · sat at is mete · [aday] o day α; on a daye δ; on a day ε.] Line 5610 At pokelchirche bi side bristowe · & somdel adde yȝete · [pokelchirche] potelchurche C; pokeles chirche αβ; Pokilchurche δ; Puckels chirche ε. bristowe] Brustowe γδ. &] om. ε. adde] he had ε. yȝete] yete β; forȝete ε.] Lof þis luþer traytour · mid is cloþes ychanged þere · [is] om. αβδε.] Com in & biuore him et · anoþer mon as it were · [&] om. δ. et] eete γ; om. δ. anoþer mon as it] as hit anoþer ε. anoþer] on oþer α. mon] om. αβδ.]

· Edmond · ·Edred · [folio 86a]

At seint austines day · it was · as it valþ in may · [At] A BCα; On βε. austines] Austyne ε. as it] as αβ. valþ] falleþ αβε.] Þe king bi huld aboute · & þe traytour ysay · [& þe] & þys Bδ; & þis Cαβ. ysay] sey ε.] Line 5615 & auisede him suiþe wel · wat man it were · [&] He ε. him] om. α. suiþe] om. αβδε. it] þat hit β; þat he ε.] & þo he sey þat þis lof · þis traytour sat þere · [þis traytour] þe traitor αβδ; þat traytoure ε. sat] sat so αδε; satte so β.] He hupte him vp fram þe bord · in gret wraþþe ynou · [hupte] rose β; skypped ε. him] om. δ. fram] fro ε. gret] grete α.] & hente þis lof bi þe top · & fram þe bord him drou · [hente] he toke ε. þis] om. αβδε. þe] om. α. &] om. B. fram] fro ε.]

Page 411

Scan of Page  411
View Page 411
& defoulede him vnder him · mid hond & mid fote · [defoulede him] defoulede þe traitor (traitour β) αβ; defouled þe traytoure ε. hond] honde Bα.] Line 5620 Þis þef þat lay bi neþe · þoȝte on luþer bote · [Þis] Þe B; Þis vlke α; This ilke β; Thys ilke δ; This ylke ε. þef] þuf α. bi neþe] byneþe hym B. þoȝte] þouȝt him ε. luþer] a luþer δε.] & smot þen king þat lay bineþe · in þe brust dep ynou · [& . . . bineþe] He lay bineþe & smot þane king α; He lay (laye δ) byneþe & smote þe kynge (kyng ε) βδε. þen] þe BC. þat lay bineþe] wyþ a knyf B. in] in to ε. brust] breste B; hurte α; herte β; hert ε. dep] depe Bβ; dup α.] To grete harm of al þe lond · þe gode king so slou · [To . . . lond] Mid one longe knyue α; With a longe knyf β; Wiþ a long knyffe ε. To] & to BC. of al þe] to al þys B; to al þe δ. þe] þis C; & þene α; and þat β. gode] om. δ. so] he Bαβε; so he δ.] Þat folc to drou þat traytour · ech lime pece mele · [folc] om. δ. to drou] to drewe γ. þat] þen B; þe Cδ; þane α. lime] lim α.] Þe king bigan bi is lif · is god wol wyde dele · [Þe king] & þe king α; And þan β; And þei ε. bi] by al B; al bi Cαβε; al by δ. lif] leue C. wol] wel Bαε; ryȝt β; om. δ. dele] forto dele δ; to dele ε.] [Hearne page 278] Line 5625 & þe toun of pokele chirche · & oþere þat þer were · [pokele chirche] pokelchyrche B; pokelchurche C; pokeles|chirche αβ; Puckel chirche ε. þer were] ys were B; his were Cαβδε.] [sepultura.] He ȝef in to glastingbury · & let him burye þere · [in to] to αβδε. him burye] berie him δ. þere] om. α.] & þere he liþ ȝut to þis day · ac ynot to wuche dome · [to] in to C. þis] þus B. ynot] ich not α; I wote noȝt ε. to] þoru BCα; þurȝ β; þrouȝ δ. to wuche] as to ε. dome] dom α.] Þe toun suþþe of pokel chirche · fram glastingbury come · [Þe] how þe ε. suþþe] om. αβδε. come] com α; seth come δ.] Seint dunston was at glastinbury · þo þe king ywounded was · [ywounded] wounde γ.] Line 5630 Ȝut þoru ioye of þe deuel · he wuste of þat cas · [Ȝut] & ȝut BC; & α; And βδε. þoru ioye] for ioiȝe α; for ioie Cβ; for Ioye δ; by ioying ε. þe] om. Bβ. deuel] deouel α.]

Page 412

Scan of Page  412
View Page 412
Vor þe deuel com biuore him · & hoppede & lou · [deuel] deouel α. biuore] to fore αε.] [Gaudium diaboli.] & saylede & pleyde · & made ioye ynou · Þis holy mon wuste anon · wy is ioye was · [Þis holy mon] Seint dunstan α; Seynt Dunston βε. wuste] wiste α; wist γδ; wyst ε. anon] well δ. wy is] wu ys B; hou þis C; why alle þys δ.] & þat for some meschaunce of þe king · he made so glad pas · [&] om. αβδε. he] þat he δ. so] þat ε.] Line 5635 Toward pokele chirche he wende · hastiliche & bliue · [Toward] To αβε. he wende] seint dunstan wende α; Seynt Dunston went βε. & bliue] om. ε.] & me tolde him bi þe weye · þat he was out of þis liue · [me] men γε. weye] wey Bα. he] þe king α; þe kynge βδ. out of þis liue] deed redelyche ε. þis] om. Bαβδ.] Edred was þo king anon · after edmund is broþer · [Edred] Eldred αγ; Eldrede ε. þo] om. C. edmund] om. δ.] Vor is tueye sones so ȝonge were · þat me ne miȝte abbe hor noþer · [tueye] om. αβε. so ȝonge were] were ȝonge αβε. me ne miȝte abbe] ne myte α; þei ne myȝt β; þei myȝt ε; hit myght be δ. hor noþer] non oþer B; non noþer δ; neuer noþer α; neuer nouþer β; neuer neiþer ε.] God man edred was ynou · & to godnesse drou anon · [God man edred] Eldrede good man ε. God] A good δ. edred] eldred αγ. drou] he drowe ε.] & moche louede holy chirche · & þe godemon sein dunston · [moche] om. αβδε. godemon] god man α.] Line 5641 Men of norþhumberlond · were aȝen him vaste · [were] hulde α; helde βδε.] [vincit scottos.] & of scotlond al so · ac hor poer lute ylaste · [& of] & men of αβδε. ac] & δ. lute] litil γ; lytel ε. ylaste] laste α; last γε.] Vor wat wiþ loue wat wiþ eye · he broȝte hom alle to is wille · [Vor] om. αβε. wiþ] mid α (bis). eye] eyȝe α; eygh γ. alle] om. αβε.] [Hearne page 279] & hor olde seruage · made hom holde al stille · [al] om. δ.] Line 5645

Page 413

Scan of Page  413
View Page 413
Line 5645 Vourtene ȝer he was king · & at is ende day · [ende] endynge δ.] Me tolde sein dunston vore · þat he sik lay · [Me . . . dunston] Seint donston (Donstan δ) me tolde αδ; Seynt Dunston men tolde β; To seynt Dunston men tolde ε. vore] om. βε. he] þe kyng ε. sik] sore sike αβ; sore syke ε.] To him he wende hastiliche · bi þe weye ywis · [he] om. C. wende] went ε. bi] & by BCδε; & bi αβ. weye] wey B; weyȝe α.] He hurde angles singe an hey · bi þe luft þis · [an hey] on heygh γ. luft] lyfte B; lofte α; lofe β; loft ε. þis] ywys ε.] Þe king edred nou aslepe · in our louerd is · [Þe] om. αβδε. edred] eldred α; Eldrede γ. nou aslepe] aslepe nowe ε. in] myd C. our] oure Bαε; om. C.] Line 5650 Þo wuste seint dunston · þat he was · ywent to heuene blis · [he] om. C. ywent to] ywend to BC; in αβδε.]

· Edwinus · [folio 86b]

Suiche gode kinges · me ssolde non finde among · [Suiche] Suche B. me . . . among] nou fewe me finde may α; newe (nowe γ) to fewe men fynde may βγ; now me fewe fynde maye δ; nowe fewe men fynde nowe a day ε. non] nou B; om. C.] Þat angles of hor ending · miȝte make hor song · [angles] angeles Bα; angelis δ. of hor . . . song] wole makiȝe songe of hare ende day α; wole make songe on here ende day β; wol make songe at here ende daye δ; wol make songge on her ende day ε. ending] endynge B. make] made B; makye C. hor] om. B. See Appendix, Note HH.] EDwyne Edmundes sone · after edred king was · [edred] eldred α; Eldrede γε.] Fals & luþer vor no worse · in is kunde nas · [vor] & αβε; om. γδ. no] non B; none β. nas] was ε.] [Malicia eius.] Line 5655 Ase a nywe herodes · in such poer he com · [Ase] Ac as α; But ase β; But as ε. a] o αβ. herodes] herod C; herode δ. in] om. δ.] & vpe is poer destruede · & apeyrede cristendom · [vpe] vpon α; with β; by δε.] A fol womman in spousbruche · he huld vnder is wif · [A fol] An foule C; One fol α; One foule β; A foule ε. womman] wimman α. in . . . huld] he held in spousbruche α; he helde in spousebreche βε.] Sein dunston him sede wel · þat it was a luþer lif · [him sede wel] wel to him seid ε. a] om. αβδ.] [Adulte|rium regis.]

Page 414

Scan of Page  414
View Page 414
Ase seint Ion þe baptist · calanged hore misdede · [Ase] & as BCβδε; & ase α. calanged] kalangede B; calangede αδ; chalanged βδε. hore] her ε.] Line 5660 Wroþ was þe king & is hore · þat he hor folie wiþsede · [& is hore] þer fore αβδε. hore] houre C. he] om. ε. wiþsede] wyþ B; wissede C.] & þe womman fondede · him to deþe bringe · [womman] wimman α. him] hem δ.] [Hearne page 280] So þat seint dunston was · þoru hire & þoru þe kinge · [seint] om. β. & þoru] & Bαβδε.] [Exulacio dunstani.] Yflemed out of engelond · & to flaundres wende · [Yflemed] I flou B; Yflemd α; Flemyd β. of] om. C. & to] & in to ε.] Þe gode man ne tok neuere gome · þat me him so foule ssende · [man] om. α. ne] om. Cαβδε. tok neuere gome] tok no gome α; toke no gome δ; toke no game β; sorowed noȝt ε. me] men γε. him] dude him ε. foule] om. αβδε. ssende] schent β.] Line 5665 Abbeys þis luþer mon · broȝte ek in alle wo · [Abbeys] Abbeis eke δ. ek in alle] also in αβε; in muche δ.] [Destruccio abbatia|rum.] & þe hous of malmesbury · þat an old hous was þo · [þe] þat BC. an] om. αβε. hous] om. β.] Of tuo hundred ȝer & seuenty · he arerd þer biuore · [ȝer & seuenty] & seuenty ȝere β; and seuentene yere γ. seuenty] seuety C. he arerd] yrerd B; irerd α; yrered Cε; rered βδ.] He made hit stable to his hors · as it were al uor lore · [hit] om. αβε. stable] a stable δε. to] for Cαγε. al] alle B; om. αβε.] So luþer man was þis king · þat þe heye men of þe londe · [þis] þe Bαβδε. þe heye] heiȝe α; hye β. of þe] of þis C.] Line 5670 Bigonne ase hii nede moste · aȝen him vaste at stonde · [ase hii] & αβδε. vaste at stonde] for to stonde αβδε. at stonde] astonde C.] & binome him moche of is lond · & bitok edgar is broþer · [&] And þei ε. bitok] bytoke B; tok C; toke β; þei toke ε; ȝaf it δ.] Vor he drou to alle godnesse · & betere was þan þe oþer · [Vor] & αβδ. drou] drewe γ. alle] om. αβδε. þan] om. γ. þe] om. B; þat ε.]

Page 415

Scan of Page  415
View Page 415
Þis edwine was þus king · þre ȝer & somdel more · [somdel more] more ywys αε; more Iwis β.] & þat lond vor is deþe · ne wep no þing sore · [& þat . . . sore] & deiȝede & was ibured at winchestre & þer is α; And deyed & was buried at Wynchestre & þer ȝit is β; He dyed & beryed was at wynchester & þer ȝit is ε. ne] om. δ. wep] wept C. no þing sore] noȝt ouersore B; nout ouersore C.] Line 5675 & ȝut for alle ssrewede · as it ywrite is · [alle] al B. ssrewede] ys ssrewede B; his schrewede α; his schrewehede β; his schrewedhede γ; his schrewdeheed ε; his schrewd|nesse δ. ywrite] ywriten α; ywryten ε; wretyn γ.] Þoru biddinge of seint dunston · is soule com in to blis · [biddinge] prayenge β; þe prayer ε. com] come αβ. in to] to BCαβδε.] EDgar edwines broþer · & edmondes sone þe king · King was after Edwin · god man þoru alle þing · [god mon] gode man B; þat good man was ε.] No licchere is broþer him nas · þane wolf is a lomb · [No . . . . nas] He nas no lechore his broþer α; He was no lyker his broþer β; He was no lichyr is broþere δ; He was no lechoure his broþer ε. No licchere] Non lyckore B; no lickor C. þane wolf] þan an wolf B; þan a wolf C; þan þe wolf δ; þat wolf ε. is a] is þe αβε; to þe δ. lomb] lombe α.] Of manere ne of dede · þei hii were in one womb · [þei hii] thof thei γ. womb] wombe α.] Line 5681 Vor þulke tyme þat edgar · of is moder was ybore · [þulke] þat ε. ybore] borne γ; bore ε.] [Cantus angelo|rum.] Seint dunstan was at glastingbury · þer after & biuore · [þer after] & þerafter BCαδ; & þere after β; here after ε. & biuore] byfore δ; & þer byfore ε; & byforne γ.] Þo hurde he þulke tyme · angles singe ywis · [Þo] Thenne β; om. δ. hurde he] hurde α; he harde β; He herd δ; he herde ε. þulke] that ε. angles] angeles α.] Vpe in þe luft a murye song · & þat song was þis · [Vpe in þe luft] Opon þe lofte α; Vp on loft β; Vpon þe loft δ. murye] muriȝe α. þat song] þat C.] To holy chirche & to þe lond · pays ys ybore & blis · [ybore] borne γ.] [Hearne page 281] Bi þulke childes time · þat nouþe ybore is · [þulke] þat . nouþe] nou B; nowe βε. ybore] iboren α; borne γ.] Line 5687

Page 416

Scan of Page  416
View Page 416
Line 5687 Suþþe þo seint dunston wuste · þat child ybore riȝt þo · [þo] om. Cα; þat δ; that γ. seint] om. γ. child ybore] þe chyld was ybore B; þe child was ibore Cα; þe childe was born β; þe childe was bore δ; þe child ybore was ε. riȝt] om. αβε.] He wuste þat al engelond · he ssolde bringe of wo · [of] owte of δ; out of ε.]

· Edgar · [folio 87a]

& so he dude for þo he was · after is broþer king · [Bonitas regis.] [& so] As δ; So ε. for] om. αβδε. þo] om. C; when β. was after] was man & after ε.] Line 5690 He broȝte al þat lond in pes · þat er was in striuing · [þat lond] þe londe δ; þis lond ε.] He vndude alle þe luþer lawes · þat me huld biuore · [He] And ε. vndude] ondude α. alle] al α. þe] om. BCαβδε. biuore] biforne β; beforne γ.] & gode lawes broȝte vorþ · þat er were as uorlore · [gode] goddys δ. vorþ] afore forþe δ. þat] þer A. er] arst β; erst γ. er were] were er C. as] al αβ; om. δε. uorlore] for|lorne β.] Scotlond & norþhumberlond · & walis al so · [al so] ek al so α; eke also βδ.] Wiþoute heste to him come · is wille vor to do · [Wiþoute] Wythouten γ.] Þe erþe ȝeld betere & þet weder · was murgore bi is daye · [erþe] vrþe α; yerthe γ. ȝeld] ȝelde α; yeldid γ; ȝaue his fruyte ε. betere] bet BCα. þet] þe Bγδε; þat α. murgore] myrgor C; muryer γ; merier δ. bi] in αβε; on δ.] & lasse tempeste in þe se · þan me er ysaye · [me] men β. er] euere er α; euer β; ere euere δ; euer er ε. ysaye] isaiȝe α; ysay β; saye δ; sey ε.] Line 5697 Me tolde him of seint dunston · þat is broþer drof of londe · [Me] Men γ. of] out of ε.] After him he sende anon · & he com þoru is sonde · [he com] come α.] & is abbeye aueng in pes · fram wan he was so longe · [abbeye] abbey α. aueng] auong B; veng C; feng α; fonge γ; fenge δ; fonged him ε. fram wan] fram wham α; from whome γ; fro whom ε. was] had be ε.] & was þe kinges conseiler · & vaire was vnderuonge · [& was] He was of ε. conseiler] counseille ε. vaire was] was faire αβ; þer to fayre δ.]

Page 417

Scan of Page  417
View Page 417
Erchebissop of kaunterbury · þoru þis gode kinge · [þis] his αβ.] Sein dunston was suþþe ymad · þe more god to bringe · [ymad] made γ. þe] om. αβδε. god] godnesse B; goudness C; gognesse (sic) α; goodnesse βδ; goodenys ε.] Þis king also at glastingbury · as he þeruorþ com · Seint aþelwold þat was þere monek · out of þe house he nom · [aþelwold] adþelwold C; Adelwold ε. þere] om. αβε. þe] ys B. he] om. C.] Line 5705 & ȝef him an place in barkssire · þat moche is in mone · [an] o α. barkssire] barchyre C; barchire α. moche] muchel C. mone] moone ε.] Vif mile bisouþe oxenford · þat me clupeþ abindone · [Abindone.] [bisouþe] bysydes δ. oxenford] oxeneford α. me] men γ. clupeþ] clepen ε; calle γ. abindone] habyndon ε.] Þis holy mon seint aþelwold · bulde þere uaste · [bulde] bulde him α; bilde him β; bylded him ε.] & a uayr abbeye þer bigan · þat euereft aþ ylaste · [a] an C; o α. þer] om. δ. þat . . . ylaste] þe fende for to a gast ε. euereft] euer efte α; euer after γ; euer sethe δ. ] om. αβ. ylaste] last β.] Verst abbot he was þere him sulf · & monekes to him nom · [Verst] Þe furst αβ; He was þe first ε. abbot] abbod B. he was þere] þer he was C; þat was þer β; þat þer was ε. him sulf] om. αβδε.] [Hearne page 282] Line 5710 In þis manere abindone · verst to abbeye com · [In] On αβδ. abbeye] an abaye δ. com] bi com C.] Hit biuel þat þe bissop · of winchestre was ded · [Aþel|woldus fit episcopus.] [biuel] byuelle B. þe] þis αβ.] Þe king him made bissop þer · þoru sein dunstones red · [him made] made him ε.] Atte heye chirche of winchestre · þere is se was ydo · [Atte] At þe αδε. se] Cee ε. ydo] do γ.] Þat me clupede chirche cathedral · & ȝut me deþ al so · [clupede] clepeþe δ; clepen þe ε; calliþ β; calle γ. me] om. C. deþ] doþ C; dothe γ.] Line 5715

Page 418

Scan of Page  418
View Page 418
Line 5715 Canons þer were seculers · þo he verst þuder com · [Canons þer were seculers] Seculer chanons þer were ε. verst þuder] þider furst β; þider first ε.] Ferce men & proute · þat moche were in hordom · [were] lyued δ.] Þe king & seint aþelwold · aȝen hom sette vaste · [conuercio canoni|corum in mona|chos.] [aþelwold] Aldelwolde γ.] & out of hor hous & of hor rentes · ech after oþer caste · [hor] þe B; om. Cαβδε. of hor] of her B; hore C; αβε; om. δ. rentes] Rente δ.] & made an hous of monekes · to holde hor ordre bet · [&] And þerof ε. an] om. C; on α; one γ. holde] kepe ε.] Line 5720 Þe monekes out of abendone · verst were þuder yuet · [were] were they γ. þuder] þedere α. yuet] ifet Cα; fet β.] Of seint swithin þat hous was · as it is ȝut al so · [as] and γ. it is ȝut] ȝut hit is α; yit it is γ; ȝit hit is ε; ȝitte ys δ.] So þat out of abendone · hit was verst ydo · In þe secunde ȝere þat he verst bissop was · [þe] om. B. he] þe δ. verst] om. αβδε.] Þis gode king & he · dude þis gode cas · [Þis] Þat þis αβε; There þys δ.] Line 5725 & ek in þe vifteþe ȝere · of þe kinges kinedom · [ek] om αβε, þe] om. ε. vifteþe] fifteþe α; vyfte B; vifte C; fifte δ; fiftene β; fyftene ε.] Seint aþelwold verst bissop was · & þe bissopriche nom · [aþelwold] Aldelwalde γ. verst] om. αβδε.]

· Edgare · [folio 87b]

Þis gode king Edgar & he · sein swithin atte fine · [Translacio sancti swithini.] [Þis] Þe αβδε. king] om. β. atte] ate α; at γ.] Þat longe adde vnder erþe ybe · verst broȝte in to ssryne · [vnder erþe ybe] ybe vnder erþe ε. ybe] yleye Bδ; ilei C; be γ. verst broȝte] þei brouȝt him first ε.]

Page 419

Scan of Page  419
View Page 419
Yssryned he was nyn hondred · & on & seuentiþe ȝere · [Yssryned . . . . hondred] Niȝe hundred ȝer he was yschrined α; Nyne hundred ȝere he was schryned β; Nyne hundred ȝeer he was yshryned ε. hondred] hondred ȝer B. seuentiþe] seneteþe C; seuenteþe α; seuentie δ; seuenty ε.] Line 5730 After þat vre louerd aliȝte · in is moder here · [is moder] Mariȝe α; maide marye β; marye ε. here] an erie here β; an erthe here δ; an erþe her C; on erþe here αβε; anerue here B.] [Religiones leuate.] King edgar & seint aþelwold · In winchestere arerde al so · [aþelwold] Aldelwolde γ. arerde] rered C.] An oþer hous of Monekes · þat ȝut stondeþ boþe tuo· [An] On α; One γ. stondeþ] stonden ε.] & ȝut þat þridde þere al so · hii rerde of seinte marie · [þat] þe Bαβδ. þat þridde þere] þer þe þirdde ε. þere al so hii rerde] hii rerde al so þere B.] [Hearne page 283] Of womman of religyon · & made a nonnerye · [Of] To αβε. womman] wynmen B; wymmen Cβ; wimmen α; wommen δ. &] þei ε. a] one αγε; an C.] [Moniales.] Line 5735 Þe priorie of hely · þere a bissopriche is · [hely] ely Cα. þere] þer as δ. a] o αγ; one ε. bissopriche] bischope δ. is] nou is α; nowe is β.] & þe abbeye of petresboru · hii rerde al so ywis · [petresboru] Petrus Borowe β. rerde] arerde B. al so] om. δ.] & þorneye & rameseye · & oþere monyon · [&] om. ε. þorneye] þorney B; þorneiȝe α. rameseye] romesei C; tameseiȝe α; Rampsey ε. oþere] ouþer C; oþer also ε. monyon] ek maniȝe on α; eke many one β.] Vor eyȝte & fourty abbeys · hii rerde in þis londe echon · [hii rerde in þis londe] in þis lond hi rerde α; in þis londe þei rerede (rered ε) βε.] Ar vre king þat we abbeþ nou · adde yrerd so vale · [omitted in Bε.] [Ar] Er α; Or γ. we] om. C. abbeþ] haue γ. adde] haue δ. yrerd] rered γδ. vale] fale α.] To monye him wolde þenche · viftene bi tale · [omitted in Bε.] [bi] al bi β; alle by γ.] Line 5741

Page 420

Scan of Page  420
View Page 420
Line 5741 As þis king edgar · an honteþ ywend was · [As] And as ε. an honteþ] an hunted C; an huntyng αε; an huntynge δ; on huntynge β. ywend] ywent C; ywende α; went β; y gon δ.] Al one he com fram is men · as god ȝef þat cas · [com fram] went fro ε.] [visio in sompno de arbore.] So þat he aliȝte adoun · & aslepe lay · [aliȝte] lyȝte α; liȝt C; lyȝt βε. adoun] doun γ. &] om. αβε. lay] anon he lay α; noon he lay ε; anone he lay þere β.] Line 5744 Þo þoȝte him in is slep · þat he an hey tre ysay · [þoȝte him] him þouȝt ε. in] on α. he an hey tre] an hey (hei C; heye δ) tre he BCδ; on heiȝe tre he α; an heiȝe tre β. ysay] say B; sai C; sey αε; þer were β.] Stonde þere bi syde him · & as he bi huld an hey · [Stonde] That stode β. bi syde] bysydes B; bisides Cα; bysides β; besydes ε. &] om. B. hey] heiȝe so β.] Vpe þe hexte bowe · tweye applen he sey · [Vpe] Vpon αγ; Vppon ε. hexte] heiste C; hiȝest ε; heyest γ. bowe] bow α; bowþe β. tweye applen] tweiȝe applene α; two appulles γ; tweyn apples ε. sey] sawȝ þo β; sawe tho γ.] & þe bowes of þe on appel · smite þe oþer vaste · [þe on] þat on δ; þat one ε. smite] bete ε. þe] om. B; þan α; þat δε. oþer] oþer so δ. vaste] ryȝt fast β.] So harde þat he vel adoun · in þe water atte laste · [vel] ful C. in] in to ε.] A voys sede as him þoȝte · þes wordes þoru þe soun · [A] O α. þe] se A; om. B; thi γ.] [vox.] Line 5750 Wel is þe · wel is þe · as he vel adoun · [he vel] is felde β; hit felle ε.] Þo he awok him þoȝte · wonder of þis cas · His gode moder alfife · he tolde al hou it was · [alfife] aluyue C; Alfiue δ; alyue αβ; alyue was ε. tolde] tolde to hur ε. al hou it was] of þys cas δ.] [Interpre|tacio matris.] Ȝe leue sone quaþ þe moder · þe tokninge her of is · [leue] leoue α. quaþ þe moder] heo seide α; sche saide β; sche seid ε. þe moder] moder B.] Þat heye tre þat þou yseye · bitokneþ þe ywis · [Þat heye] Þe heye B; Þe αβε. tre] treo α. þou] you γ. yseye] seie C; seyȝe α; sawe γ; se ε.] Line 5755

Page 421

Scan of Page  421
View Page 421
Line 5755 Þe tueye applen bitokneþ · ȝif þou wolt ywite · [tueye applen] tweiȝe applene α; two appulles γ; tweyn apples ε. wolt] yt wolt B; hit wolt Cα; hit wolde β; wylt ε. ywite] wete β; wyte ε.] Tueie heye sones of þe · þat þou ssalt biȝite · [Tueie heye] Tweiȝe heiȝe α; Two high γ; Tweyne hiȝe ε.] Þat þe ones bou smit · þen oþer adoun to grounde · [Þat þe ones bou] The on bowȝ þat δ; The bowes þat ε. ones] o C; oþer α; om. β. bou] bon A; bow B; bowe C; bowes αβ. smit] smyte B; smete C; smite α; smote β; smytte δ; bete ε. þen] þan C; þo αγ; þat δε. oþer] oþere α. adoun] om. Bαγδε. to] to þe αγδ.] Þat is þat þe ones frend ssal · sle þen oþer mid wounde · [Þat is] om. α; Is þat βε. ones] oþeres B. frend] frendes αβε. ssal] ssolle B; schulle Cα; scholle α. sle þen oþer] þe oþer sle Bβ; þan oþer sle Cα; þe oþer sley γ; þat oþer sle δ; sle þat oþer ε. mid wounde] mid wonde α; to grounde δ.] Þe voys þat sede wel is þe · to tokny þat is · [Þe] Þat C. tokny] token γε.] Line 5760 Þat him worþ wel ynou · vor to heuene he wend ywis · [Þat him worþ] That hit is β; That is γ; He worþe ε. he wend] he wende Bα; he went C; hit went β; he schal wende ε.] Al þis biuel afterward · vor sones he adde tweye · [tweye] two γ; tweyne δ.] [ij filios.] [Hearne page 284] Seint edward · & aeldred · þat kinges were beye · [aeldred] Alfrede β. were beye] were beyne δ; boþe were aftir þo β; were there after tho γ.] & þe ones kinrede · þen oþer suþþe slou · [&] om. ε. þe] om. B. ones] one β. kinrede] kunrede BC; kunredene α; kynreden β. þen] þan α; þe β; þat ε.] & he wende to heuene · & was wel ynou · [he] om. βε.] Line 5765

· Edgar · [folio 88a]

He adde Edward bi is uerste wyf · as ich abbe ysed · [He adde Edward bi] Edward he hadde on β. He . . wyf] Edward on his furste wif he hadde α; Edward on his first wyfe he had δ; Edgar had by his first wyff ε. as . . . . ysed] þe good kyng Edward ε. abbe ysed] haue sede γ; haue seyde δ.] & bi alfred is oþer wif · he adde aeldred · [& bi] & α; And on β; And one γ. alfred] alfrede B; aelfred α. oþer] broþer δ. aeldred] king aeldred α; kynge Aldrede β; kyng Aldrede ε.]

Page 422

Scan of Page  422
View Page 422
& alfiue is gode moder · let rere ywis · [& alfiue . . . . ywis] His moder by hur lyffe sche rered fully y wys ε. alfiue] alfyfe B; aluyue C; aluyne α; alyue β. is gode moder] his moder goude C. gode] om. αβ. rere] arere δ. ywis] foly wis α; fully I wis β.] Verst þat hous · of ssaftesbury · as seint edwardes body is · [þat] þe βδ. ssaftesbury] schaftebury C. as] þar C; þer αβ; þere δε. edwardes body] edward ȝut α; Edward ȝit βε.] King edgar adde vnder him · alle þe kinges here aboute · [vnder] ȝit vnder βε.] Vor þer nas non ywis · þat nadde of him doute · [nas] was βδε. þat nadde] þat ne hadde α; þat he ne hadde β; but þat þei had ε.] Line 5771 Þer uore þe king of walis · as in gret seygnorye · [gret] grete α.] He het þat he him sende · ech ȝer by maystrye · [lupi wallie.] [het . . . . sende] hiȝt him for to sende β. het] comaunded ε.] Þre þousend of wolues · in name of truage · [þousend] þousond C; hundred αβε. of] om. βε. wolues] wolffes ε. in] in þe β; as in δ. name] maner ε.] Þe welisse king vpe is poer · dude him þe seruage · [welisse] walesch C; walsshe ε. vpe] ope α; at β; by ε. him] to him ε. þe] þat αβδε.] & sende him þes wolues · fram ȝere to ȝere · [þes] þys B; þeos α.] Line 5776 Þre þousend at certein terme · vor te þat lond de|liuered were · [þre þousend] þre þousond C; & þat αβδε. certein] a serteyne β; a certeyn ε. terme] time α; tyme βδε. vor te] vor B; uort C; fort α; vn to β; for to ε. þat] the γ. deliuered] y delyuered ε.] Þre ȝer he huld is rente · ac þe verþe was bihinde · [he huld] he hulde C; h[e] ȝeld α; he ȝelde β; þey helde δ; he ȝelded ε. is] þis α; þys δ.] Vor he sende þe kinge word · þat he ne miȝte namo vinde · [Vor] Wherfor ε. þat] om. αγε. ne] om. δε. namo] nanmo Bα; none δ. vinde] yfynde BC.] & þat was lute wonder · vor to vale þer were by viue · [lute] lyte C; litel γ; lytel ε. vale] fale α; fele δ; many βε. þer] om. γ.] Vor al þat lond were þe wors · adde hii bileued aliue · [þat] þe δ. adde hii] ȝif þei had ε. bileued] by left C; bilefde α; be left δε; ben β.]

Page 423

Scan of Page  423
View Page 423
Boþe walis & engelond · þe betre is þeruore ȝute · [Boþe walis . . . . ȝute] Wherfor ȝit þei ben þe better boþe Walys & ynglond ε. þe betre is þeruore] þer fore þe betere is α; þerfore þe better is β; þerfore ȝitte þe better ys δ. ȝute] ȝitte β; om. δ.] & þeruore þe godeman it dude · more þan vor prute · [&] om. αβε. more] more for prowe ε. prute] prytte β; pruyd ywys δ; pryde ε.] Þis gode king edgar · þat so stalwarde kniȝt was · [gode] good man γ. kniȝt] kyng B; man αβε; om. δ.] [rex scottie.] & wys & hardi þoru out al · bote lute of body he nas · [& wys] Wys αβε. & wys . . . . al] Was ful hardy wt alle δ. lute] litil γ; lytel ε. body] bodiȝe α. he] om. BC. nas] was ε.] Line 5785 Þeruore þe king of scotlond · enuye adde þer to · [Þeruore] Wherfor ε.] & as he sat atte mete · & mony oþer kniȝt al so · [&] om. ε. sat] sete C. atte] at B; at þe αγ; at his ε. oþer] anoþer δ. kniȝt] knyȝtis C; knyȝttes β; knyȝttes wt him ε.] He sede a wel hey word · among is gustes echon · [wel] ryȝt β. gustes] kynȝtys B; gistes α; gestis γδ; gestes ε. echon] euerychone δ.] [Hearne page 285] Þat he adde gret hoker · & wonder nas it non · [gret hoker] wel grete wonder δ. nas] was βδε.] Of a so lute half man · as king edgar was · [a so] al so C; o α; a βδ; one ε. lute] lyte C; litel β; litil δ; lytel ε. half] halue B.] Line 5790 Þat þer nas lond ne prince non · þat of him adrad nas · [nas] was β; was no ε. lond] lorde δ. ne] neiþer ε. þat] but þat þei ε. nas] was ε.] Þis word com to king edgar · þeruore he þoȝte him teche · [Þis word] Sone þis αβδε. king] þe kyng B; om. βε. teche] to teche ε.] Woch were þe haluemon · ȝif he him miȝte of reche · [Woch] Wuch B; Wich α. haluemon] half man αδε. him miȝte] myȝte hym BC; myȝt him ε. of reche] a reche αβδε.] He com & mette him in a wode · & bed him abyde · [a] o α. bed] bad α; badde γε. abyde] þer abide αε; þere abyde γδ.] & he adde uor þe nones · tueye suerdes bi is syde · [&] om. αβε. þe nones] þan ones α. tweye] tweiȝe α; two γ; tweyne ε.]

Page 424

Scan of Page  424
View Page 424
He drou out boþe to · & bed him nime an honde · [to] tuo B; two α. bed] bad α. nime] take γδ; take one ε. an] on α; in ε.] Line 5796 & chese weþer he wolde · & þen aluemon fonde · [chese] cheose α. & þen] þane Cα; þat β; & þe δ; þe ε. aluemon] halue man B; half man Cαβδε. fonde] to fonde αβε.] & loke weþer þe aluemon · him miȝte oȝt at stonde · [&] To δ. loke] loki α. weþer] wer B; ȝif αβ; if γ; yf δ; yff ε. aluemon] halue man Bα; half man Cβδε. him miȝte] myte him α; myȝt him βδ. oȝt] out Bα; ouȝt β; owȝt δ. at stonde] a stonde Cδε; withstonde β.] Vor dereyny hii wolde hom sulue tuo · & take godes sonde · [dereyny] proue β; preve γ.] Þe oþer vel adoun akne · anon Riȝt vor drede · [Þe] That ε. oþer] toþer γ. akne] akneo α; on knee γε.] Line 5800 & cryede him mercy uor godes loue · of þat þat he mis sede · [cryede] bad α; bade δ; askede β. him] om. αβδε. þat þat he] þat he Bαβ. he] he had ε.] Kyng edgar adde reuþe of him · so reulich he gan crye · [Kyng] om. αβδε. of] on γε. reulich] reuliche α; pyteously ε.] Sire king he sede ech god mon · hit is vileynye · [ech] to eche βδε.] To be of bold word atte mete · & coward in þe velde · [of . . . mete] at mete bolde of worde ε. word] wordis C. atte] ate α; at the γ. coward] kouward α. þe] om. ε.] Vnderstond þe bet ef sone · & hold me þin helde · [Vnderstond] Vnder þinch α; Be þenke βδ; Be þinke ε. bet] better βε. ef sone] eft sone αβδ; efte sone ε; a sone C. þin helde] þi frende ε.] Line 5805 Þe godnesse al of king Edgar · no tonge telle ne may · [al] om. ε. of] of þis ε. no] none B; om. αβ. ne] om.] [folio 88b] Mony was þe gode abbey · þat he rerede bi is day · [Mony] Maniȝe α. gode] god α.]

Page 425

Scan of Page  425
View Page 425
Seint Edward þe martir · as ich sede er was is sone · Bi is raþere wiue · & seint Edithe of wiltone · [is raþere wiue] his first wyff ε. &] & his douȝtter ε. wiltone] Waltoñ δ.] He deyde & wende to heuene · nyen hundred ȝer ich wene · [wende] went α. nyen] nyȝe α.] [Hearne page 287] Line 5810 As in þe ȝer of grace · & sixty & viftene · [in] of αβ. ȝer] om. B. & sixty] sixty ε. See Appendix, Note II.] SEint Edward þe martir · is eldore sone · [eldore] vldere α.] After him was king ymad · as lawe was & wone · [king ymad] made kynge γ.] Þe godnesse of þis ȝonge king · ne may no tonge [Mores regis.] telle · [þis] þisse α. ne] om. δ. tonge] man δ.] Vor he was meok & mylde ynou · & vair of flesse & felle · [meok] mek B; meke C; muk α. flesse] fleschs α.] Line 5815 Debonere to speke wiþ · & wiþ pouere men mest · [wiþ] mid riche α; with ryche β. & wiþ] and α. pouere men] þe pouere αδ; þe pore β.] Chaste & wis of conseyl · & prute he louede lest · Wylde men ne louede he noȝt · þat recheles were of þoȝte · [ne] om. δ. recheles] rechyles B.] Ac wisemen he drou to him · & after hom he wroȝte · Ech gret dede þat he dude · þe mestedel ssolde go · [þe mestedel] mest hit α; meste hit δ; most hit β.] After þe erchebissop · sein dunston þat was þo · Line 5821 God pais þer was in engelond · & loue & Ioye ynou · [pais] pes B. & loue] loue αβδ. Ioye] ioiȝe α.] & richesse bi is daye · vor elles it were wiþ wou · [ll. 5822,5823 transposed in γ.] [vor] and β. wiþ] om. αβ.] To þe godnesse of þe holymon · þe deuel adde enuye · [of þe] of þys B; of þis Cαβδ.] & þe luþer quene is stepmoder · þat vol was of tri|cherye · [& þe] In þe C. vol was] was fol α; was ful βδ.] Line 5825

Page 426

Scan of Page  426
View Page 426
Line 5825 Vor heo þoȝte niȝt & day · ȝif heo miȝte þoru eny þing · [heo] he C. heo] he C. þoru] om. αβ; wt δ.] Þat seint edward were aslawe · & hire sone ymad king · [Þat] Do þat αβ. seint] om. αβ. hire] here C. ymad] ymaked α; made γ.] Þe ȝer þat he ymartred was · þe hexte men of þe londe · [ymartred] martired γ. hexte] heiest C; heyest γ; heye δ.] In þe toun of calne were · as ich vnder stonde · [Casus calne.] As hii sete in an chaumbre an hey · in conseil of speche · [sete] satte γ. in an] in αβδ; in a C.] [Hearne page 288] Line 5830 Þe flor to brac vnder hom · as it were uor wreche · [to brac] to breke C.] & hii velle & to brusede · some anon to deþe · [velle] felle α; fulle C; felle doun β. & to brusede] & debrusede Bα; & debrused Cδ; al to brusede β. some] and somme αβ. to deþe] to þe deþe C.] & some ymaymed & some yhurt · so þat eny vnneþe · [ymaymed] maymed γ. & some yhurt] & yhurt α; & yhurte βδ.] Wiþ oute gret harm of scapede · bote sein dunston bicas · [of scapede] ascapede αγ; ascaped C.] Þat hente him by a bem · and ysaued was · [hente him] him hente α; him hent βδ. ysaued was] asaued he was β.] Line 5835 Wat bitoknede þis · þat þis heyemen velle so · [Wat bitokenede þis] What myȝte þis bitokni α; What myȝt þis bitokene βδ. þis] þe BC; þise β; þes δ. heyemen] hei men C; men αβδ.] [Signacio.] Bote þat hii & al þat lond · bineþe ssolde be ydo · [þat] the γ. ydo] do γ.] Þoru folc of strange londe · & þat me ssolde yse · [yse] iseo α; se γ.] Vor hii soffrede hor king · so villiche ymartred be · [so] om. αβ. ymartred] ymorþred Bα; ymurþred C; morþerede β; morderede γ; murthred δ. be] to be β.] Vor a day as seint Edward · an honteþ wende bi cas · [a day] o day α; one day β; on a daye δ. an honteþ] an hunteþ α; an hunted C; on huntynge β; an huntynge δ. wende] felle β.] [Venacio.] In an wode in dorsete · þat byside warham was · [an] o α; a β. warham] Wharham α; waram γ.] Line 5841

Page 427

Scan of Page  427
View Page 427
Line 5841 Þat vair wode was þulke tyme · a gret wille him com to · [þulke] þat αβ. a gret . . . com] him com (come β) o gret wille αβ; him come a gret wille β.] Vor to se is ȝonge broþer · vor anon he þoȝte it do · [Vor] om. αβδ. se] yse B. it do] to do C; it to do γ.] Vor he was a lute þer bi side · as is stepmoder was · [lute] lyte C; litel β. þer] om. αβδ. as] þer β.] In a toun þat me clupede corf · þat bote þre myle þanne nas · [a] an B; o α. clupede] cluped B; clepede α; calliþ β; calle γ. þat] om. αβδ. þanne] þer hanne hit α; fram him hit β; þen hit δ.] Line 5845

· Sanctus Edwardus · [folio 89a]

A strong castel þer is nou · ac þo nas þer non þere · [A] om. αβ. þo nas þer non] þo nas non BC; nas þer non þo α; was þer none þo β; þer was non þo δ.] Longe þoȝte seint edward · at is broþer ar he were · [ar] or γ.] An vewe men mid him he nom · & þuderward gan Ride · [An] Ane α; And β; And a δ. he nom] nom Cδ; toke β.] His men pleyde bi þe wey · & spradde aboute wyde · [men] om. α; meynee β; meyne γ.] So þat þis holy king · al one was sone · [was] þo he was δ. sone] þo sone α; þan sone β; ful sone δ.] Line 5850 & alone wende vorþ · as he þoȝte to done · [alone] so alle on δ. wende] went δ.] Þo is luþer stepmoder · al one ysey him come · [is] þis C. luþer] om. αβ. ysey] sei C; say α; sawe γ.] Heo þoȝte do hire wille of him · as heo adde hire red ynome · [Heo] He C. do] don α; to do γ; to doñ δ. of] bi α; by β; on δ. heo] he C. adde hire red] red hadde α; rede hadde β.] Þo þis holymon was ney ycome · þe quene aȝen him ȝeode · [Þo] & þo α; And when β. holymon] king α; kynge βδ. ȝeode] eode B; ȝede C; yede γ.] Line 5854 Wiþ noble mayne ynou · & gret loue him gan beode · [Wiþ] & mid α; And with β. mayne] mayny C; main α. &] om. αβ. beode] bede Bγ.]

Page 428

Scan of Page  428
View Page 428
Þe feste þat heo wiþ him made · no tonge telle ne may · [feste] chere β. heo] he C. wiþ] om. β. no] non B. ne] om. αδ.] Heo suor þat he ssolde aliȝte · & bileue wiþ hire al day · [Heo] He C. bileue wiþ hire] byleue myd yre B; myd hure bi leue C; þer bileue αβ; bileue δ.] Certes ma dame quaþ þe king · so ne may it noȝt be · [ma dame] dame αβ. þe king] þys oþer BC. ne] om. δ.] [Hearne page 289] Ac lat me speke mid my broþer · vor me longeþ him to se · [lat] let α; latte γ.] Vor ar ich him abbe yseye · ine worþ noȝt bliþe ywis · [ar] or β. ich him abbe] ich habbe him α; I haue him βδ. ine worþ] yne worþe B; worþ ich α; worthe I δ; schal I β. bliþe] be bliþe β.] Min herte is so moche on him · & no wonder it nis · [Min] For myne δ. &] þat δ. no] non B; none γ. nis] is γ.] Line 5861 A sire quaþ þis luþer quene · wanne it ne may oþer be · [þis] þe αβ. ne may] mai non C; maye none δ.] [Potacio.] Verst icholle to þe drinke · & suþþe þou ssalt him yse · [Verst . . . . drinke] Ich wole to þe drinke furst α; I wille (wol γ) to þe drynke furst (first δ) βγδ. icholle] ych wolle B; ic wolle C. ssalt] schal β; shal γ. yse] seo α; se β.] As me him drinke tok · on was prest ynou · [As] And as δ.] [Occisio.] & þoru is wombe smot a knif · & is gottes to drou · [smot a knif] a knyfe smote γ. a knif] an knyf C. to drou] to droȝ B; drough γ.] A long knif it was & smal ynou · as me may ȝut yse · [& smal ynou as] om. δ. ynou] om. αβ. me may ȝut] men yit γ.] Line 5866 Atte churche of kaueresham · as he aþ ȝare ybe · [Atte] Atte þe C; At þe α. kaueresham] keueresham C; Cauernesham δ. he] hit Cβδ. ȝare] ȝore δ; longe β.]

Page 429

Scan of Page  429
View Page 429
Þis holi man sat vpriȝt · & ysei is deþes wounde · [Þis] So þis αβ. ysei] say α; sawe β. wounde] wonde α.] He ne rod bote lute wey · ar he vel to grounde · [lute] lytel C; litel γ. ar] er α; or þat β. vel] ful C; fel α.] & let þere is suete lif · & to heuene wende · [let] lefte β. wende] he ywende α; he wente β.] Line 5870 Awey lute vuel þoȝte he · þo me is wombe rende · [Awey] Alas β; Weilaway δ. lute] lite δ; lytel C; litel β. vuel] wel B; harm α; euyl δ. vuel þoȝte he] þouȝt he of harme β.] [Sepultura.] Þo þis holymon ymartred was · hii þat him broȝte þer to · [Þo] So þat β. holymon] king α; kynge βδ. ymartred] martired β. him broȝte] brouȝt him βδ; hem brought γ. broȝte þer] þer broȝte B.] Biþoȝte hou hii miȝte best · mid þe holy bodi do · [Biþoȝte] Byþouȝt hem δ.] Hii porueiede an derne stude · & þer inne hit caste · [porueiede] porueyde B; porueide ham α; purueyde him β; pur|ueyde hem γ. an] one αβ; a C. derne] durne C; priuey β. &] om. α.] Villiche & stilleliche · & burede it þere vaste · [stilleliche] stille ynou α; stille ynouȝ β; stille ynowȝ δ. burede it þere] buryed they it γ.] Line 5875 Þo þis dede was al ydo · þe quene adde al ire wille · [al] om. BCαβδ.] Vor me halt euere mid þe quike · þe dede was sone stille · [me] om. δ. halt] hal B; holdeþ β; helde δ. was sone] is euere α; is euer β; euere γ; was euere δ.] Seint Edward þe vifte ȝer · of is kinedom · Aȝen eue aday aslawe was · in such martirdom · [eue] euen γ. aday] om. αβδ. aslawe] slayn β; yslayne δ. See Appendix, Note KK.] A Eldred þe quene sone · þat king was ymad þo · [quene] quenes β. ymad] made γ; maked δ.] Nas bote of ten ȝer old · þo is moder dude þis wo · [Nas bote of] Nas he bote α; Was he but β. of] om. δ. old] wolde α.] [Clamor in [celo].] Ne of þis dede nuste he noȝt · bote as god ȝef þat cas · [Ne] And δ. nuste] wist βδ.] In þe luft he hurde an hey · as he al one was · [luft] lofte αβ. an hey] on heye γ.]

Page 430

Scan of Page  430
View Page 430
His broþer þat was aslawe · pitosliche grede · [aslawe] slayn β; slayne γ. pitosliche] pitouseliche α; piteuously γ; pituoslich δ.] [Hearne page 290] Line 5884 Þat child criede & sore wep · & is moder þat cas sede · [Þat] Þet B; Þe αβ. wep] wept C; wepte β. &] & to δ. þat] þe αβ; þys δ. cas] cas he δ.]

· Aeldred · [folio 89b]

Welle þat þis luþer quene · anguisous was þo · [Welle þat] Anone β; Lord þat δ. anguisous] ryȝt angry β.] Þat child heo hente vaste anon · he ne moste an vot go · [ll. 5886,5887 transposed in γ.] [heo] he C. he] þat he B; hei C. an vot] anne fot C; afot α; afote β.] [verberacio cum can|delis.] Ȝerd ne vond heo preste non · þat child uorto bete · [ll. 5887,5888 transposed in β, but marked for correction.] [Ȝerd ne vond heo] Ȝerdes sche fonde δ. heo] he C; sche β. preste] prest α; þer β.] An hondfol heo hente · of condlen · longe & grete · [An] On α; One β. heo] he C. hente] fond α; fonde β. condlen] candlen BCα; candles βδ. &] & eke αβ.] Þat child heo bet so stronge · mid þe condlen longe & towe · [Þat] Þis αβδ. heo] he Cα. bet] bette β; bete γ. so] om. δ. mid] that γ. þe] þis C. condlen] candlen Cα; candles β; candels γ. longe]; smarte Cα; smerte β; smart δ.] Line 5890 Heo ne bileuede noȝt ar he lay · at hire vet yswowe · [Heo] he C (& passim). ne] om. δ. bileuede] let him α; lefte him β; left him δ. ar] or þat β. he] hei C. vet] feyt C; fet α; fote β. yswowe] in swowe β; ysowȝ δ.] War þoru þis child afterward · such heymon as he was · [War] What C. heymon] man αβ; a man δ. he] hei C.] Was þe worse wan he ysey · candlen vor þis cas · [ysey] sey B; sei C; sawe γ. candlen] condlen B; candle β; candele γ. þis] þys same δ.] Wat halt it to telle longe · þis child me made king · [halt . . . . longe] halt to longe telle α; schulde it longe to telle β. þis] þat αβδ.] Ac sein dunstan wel vnneþe · wolde do þe sacring · [wel] om. αβδ.]

Page 431

Scan of Page  431
View Page 431
Vor þe godemon spek ȝut þerof · wel longe þer biuore · [þe godemon] god man B. spek] spak α; spake γ; speke δ. ȝut] ek B; eke C; om. αβδ. þerof wel] þe þer of wel C; of oþere δ. þer] om. Bδ; eke C. biuore] biforne γ.] Þo he baptised þis aeldred · sone so he was ybore · [baptised] follede α; fulled β; fouled γ. aeldred] aþeldred C. sone so] as soone as β. ybore] born β.] Vor þat child fuled in is hond · þat water & þe vant|ston · [þat] þe Bαβδ. fuled] foulede α; fyled β. in] on αδ. þat] þe Bβ; & þe δ. & þe] & þane C; & αδ; in þe β. vantston] vanston B; vanstone C; wanston α; fanstoñ β; fantstone δ.] Biuore bissops þat þer were · & heyemen monyon · [Biuore] Byforne γ.] & dude is kunde fulþhede · seint dunston sede anon · [fulþhede] fulhede C. dunston] donston C.] Þat he ssulde of sunne encheson be · & of wrecchede monion · [sunne] Bα; somme β; sinne γ; synne δ; sūme A; sum C. & of] & summe γ; & δ. wrecchede] wrechhede B; wrechidhede γ; wreched δ.] Line 5901 & þo he ssolde king be · þis godemon seint dunston · [godemon] godman Bα.] Hatede muche to crony him · ȝif he it miȝte vorgon · [crony] crouny BC; crouni α; croune γ. it miȝte] myte α; myȝt hit β; myȝt hit haue δ. vorgon] vergon B; furgon C; forgon α.] Ac þo he it moste nede do · þoru pur londes lawe · [it moste nede] moste nede yt B; most hit nede Cβ; moste hit neode α; must nedes γ. þoru] þour C.] Sire king he sede uor þou art · mid vnriȝt her to ydrawe · [ydrawe] drawe γ.] Line 5905 Vpe þin owe heued it ssal come · þi moderes luþer plawe · [Vpe] Vpon α. owe] α; owe owe A; owen β; owñ δ. heued] hed C; heed β; hede γ. it] om. αβ. ssal] schuld δ. moderes] moder BCα; modir β.] [Hearne page 291] Þoru ssedinge of þi broþer blod · þat þus is ybroȝt of dawe · [ll. 5906,5907 transposed in C.] [þi] om. β. broþer] broþers C. ybroȝt] broȝt B; brouȝt β. dawe] drawe β.]

Page 432

Scan of Page  432
View Page 432
& uor englisse men · were wel ypayd · [wel] wel þar wiþ α; wel þer with β; wel þo wel δ. ypayd] apayde γ; payed δ.] In ssedinge of þi broþer blod · þat so was bi trayed · [In] On α; Of β. broþer] broþers Cγ; broþeres β.] Þeruore hor poer ssal · al clene hom be bi nome · [hom] om. αβδ.] Line 5910 & þou al so uor strange uolc · of strange londe ssal come · [þou] þe C; þin αγ; þine β; þyne δ.] & þis lond worþ in seruage · & to grounde ybroȝt · [&] om. αβδ. þis] þy B. worþ in] vor þyn B; schal be in β.] & al þat ssal come bi þine daye · & bi myne noȝt · [al] om. αβδ. ssal come] om. αβδ.] & atte laste vr louerd wole · of hom vnder stonde · [&] om. B. vr] oure α. louerd] lord C. of hom] hom C.] & al þis word to soþe com · suþþe to engelonde · [þis word] þes wordes δ. þis word to soþe] to sothe this worde γ.] Line 5915 Ȝut elfred þe luþer quene · þat seint Edward slou · [Ȝut] And ȝytte δ. elfred] aelfred α; Alfrede γ.] [penitencia regine.] Of ire trespas biuore ire deþ · repentant was ynou · [ire] yr B; hure Cα. ire] yre B; hure C; þe α.] & rerede tuo nonneryes · worewelle þe on was · [worewelle] worwel B; whorewelle C; worwelle α; whorwel β; Orwel δ. þe] þat Bαβδ.] [Monas|teria.] & ambresbury þat oþer · to bete hire trespas · [þat] þet B.] & adde grace ȝif god wole · hir sunnes vor to bete · [Ȝif] yif of γ. wole] wolde C. sunnes] synne BC.] Line 5920 & com to god amendement · ar heo þat lif lete · [ar] or γ. lete] for lete C.] Þe þridde ȝer as it wolde be · of aildredes kinedom · [aildredes] aeldredes α; Aldredes γ.] [guerra.] Þe biginning of þis sorwe · to engelonde verst com · [verst] om. Cαβδ.] Vor of þe volc of denemarch · þer ariuede þo · [of þe] þe δ.] Atte hauene of souþhamtone · seue ssipuol & nammo · [Atte hauene] Atte þe hauene C; At þe hafne α; At the hauen γ. seue] seuen γ. nammo] nanmou B mo α; moo γ.]

Page 433

Scan of Page  433
View Page 433

· Aeldred · [folio 90a]

& robbede þen toun vaste · ac hor poer noþing nas · [þen] þane α; þan C; þe B; þat β. ac] at B.] Þis was as a tokne · þat to comene was · [a tokne] a toknyng C; o tokning α; o tokenynge β; a tokenynge δ. þat] of þat Cδ; of what α; what β. comene] comyng BC; comynge β; come γδ.] Ac bi sein dunstones daye · nammore þer ne com · [Ac] As B; Ac he C; And γ. sein] om. β. nammore] no more γ. com] come α.] Vor he deyde þe teþe ȝere · of þe kinges kinedom · [þe teþe] in þe teoþe α; in þe tenþe β. kinedom] kynedome α.] & nyn hondred ȝer & eiȝte & eiȝtety · after þat god was ybore · [nyn] nyȝe α. ȝer] om. Cαβδ. & eiȝte] eiȝte αβ. eiȝtety] eiȝteþe β. after] yere γ. ybore] born β; yborne γ.] [Hearne page 292] Line 5930 & þe bissop seint aþelwold · was ded þer biuore · [&] Ac Cαδ; But β. aþelwold] Adelwolde γ. þer] ȝut þer Cα ȝit þer βδ. biuore] byforn β.] & seint oswald þe bissop · after þre ȝer · [oswald] oswold α. after] þer after Cα; þer aftir β; þat after δ. ȝer] ȝere α.] As in þe þritteþe ȝer · þat þe king croune ber · [þritteþe] þretteþe α. ber] bere α.] Þe betere pays it was uor hom · þe wule hii were aliue · [Þe] Þer B. pays] pees γ. wule] while Cα. aliue] on lyue γ.] Ac after hor daye sone · þe sorwes spronge bliue · [þe sorwes] þan sorowe β; þe sorowe δ.] Þe king adde bi is verste wif · an stalwarde sone · [an] one B; a αγ. stalwarde] staleworþe α.] [Hearne page 293] Þat uor is stalwardhede · euere worþ in mone · [stalwardhede] stalewarde dede he is α; stalworþe dede he is β; stalwardnes δ. euere] longe B. worþ] more αβ.] [Edmund irene syde.] Line 5937 Vor me ne vond non so god kniȝt · ware so he wende wide · [ne] om. δ. god] gode B. ware] whar α. so he] he αβδ. wende] went alond δ.] Me clupede him uor is stalwardhede · Edmund yren|syde · [Me clupede] Men callid γ. stalwardhede] strengþe BCαβδ. yrensyde] yrenesyde α.]

Page 434

Scan of Page  434
View Page 434
Þe sorwes as ich abbe ytold · spronge aboute ylome · [ich abbe] ych chabbe B. ytold] itolde α; of tolde β. ylome] lome β.] [dani.] Line 5940 Vor þat folc of denemarch · sone to londe come · [londe] londone C.] As a uour alf þis land · þe hauene hii adde ysoȝt · [As] & B. a uour alf] a four half α; a foure half δ; in foure partes (parties γ) of βγ. hauene] hauenes Bβ. ysoȝt] sought γ.] [Hearne page 294] So þat norþhumberlond · was al to grounde ybroȝt · [was al to grounde] to grounde was δ.] Kent hii destruede al so god · & þe est contreye wide · [Kent . . . . god] Al so hi destrude kent α; Also þei destroyed kent β; Also þey destruyd Kent δ. destruede] destryed C.] Eccestre hii barnde al adoun · & in þe west syde · [

Eccestre] Exetre B. barnde] brent β. al] om. αβδ. & in] as in C.

In C lines 5946-6029 are placed after line 6113.

]
Vr king worrede ofte aȝen · as he miȝte do · [Vr] Oure α. aȝen] aȝe α. do] ydo β.] Line 5946 Ac wreche of is broþer deþ · wel harde him com to · [broþer] broþers Cγ; broþeres β. wel] ful β. him com] com him α; come him β.] Vor is poer was lute worþ · ac he ȝef hom atten ende · [lute] litel γ. ac] vor B. atten] atte C; at þan α; at the γ.] [Redemp|cio.] Four þousend pound of sterlinges · hom aȝen to wende · [hom] hem B.] So þat is quene deide · & of sorwe & sore · [is] þis αβ; þys δ. deide] deiȝede α.] [Obitus regine.] Line 5950 Him com in ech half · euere þe leng þe more · [Him com] Come to him αδ; Com to him β. ech] eche Bαγ. þe leng] þe lenger C; þe longer β; so leng α; so lenger δ. þe more] so more δ.] Vor þe deneis come aȝen · & in euerich ende · [aȝen] aȝen ope him α; aȝen vpon him β. &] om. αβ. in] om. C. euerich] eueryche B; eche δ.] Him worrede her & þer · þat he nuste wuder wende · [Him] & αβ; On him δ. worrede] werred β. nuste] ne wist β. wuder] whoder C. wende] to wende γδ.] He biþoȝte him wel narwe · ȝif þer miȝte be eny red · [biþoȝte] brouȝt δ. wel] ryȝt β. ȝif . . . rede] wheþer he myȝte mid eni red α; where he myȝt with any rede β.] Þoru wiuinge oþer þoru eny þing · vor is wif was ded · [oþer þoru] oþer Cαγ; of δ.]

Page 435

Scan of Page  435
View Page 435
He vnderstod þat richard · duc of normandye · [duc] þe Duke β.] Was mon of gret poer · & of gret seygnorye · [mon] man BCα.] Vor emme is gode doȝter · he sende ofte is sonde · To spouse hire & to make hire · quene of Inglonde · [spouse] spousi α. to make hire] makiȝe α; hir to make δ. In|glonde] Engelond B; engelonde α; Englonde βδ; þis londe C.] Þat he miȝte þoru þe aliance eny help vndergo · [miȝte . . . help] þoru alyance eny help myte α; þurgh aliaunce eny helpe myȝt β; þrouȝ aliaunce eny helpe myght δ. þe] om. B.] [Hearne page 295] Line 5960 To wite him fram hem of denmarch þat dud them such wo · [wite] witiȝe α; kepe β. fram hem of denmarch] wiþ þe deneys α; fram þe Danys β; from þe Deneis δ. dud] dude BCα; dide β; ded δ. them] þys lond Bδ; þis lond Cα; þis londe β. such] so BCα; muche β; om. δ.] So þat þo hii were at one · þis spousing was ydo · [þo] om. δ. at one] aton B; at on Cα; attone β. þis] þe B. ydo] do δ.] As in þe ȝer of grace a þousend ȝer & two · [a] o αβ. þousend] þousund C. ȝer] om. B. two] to Cδ.] & of þe kinges corouning · in þe foure & twenty yere · [corouning] crounynge Bβ; coroument C; crounement α; corono|ment δ. in þe] in BC. twenty] tuentyþe BC; twentiþe α.] Þo þoȝte þe king þat he adde · of is fon y e lesse fere · [5959-65. Partly defaced in A, and written over in a later (perhaps Selden's) hand. The later writing is marked in italic.] [þat] om. α; þouȝt δ. lesse] lasse BCαδ.]

· Aeldredus · [folio 90b]

& here sprong lo þe uerste more as of hom of nor|mandye · [& here] Þo αδ; Thanne β. sprong] spronge α. as] om. δ.] Line 5966 Ware þoru hii come in to þis lond · & abbeþ þe maystrye · [Ware] Whar α. in to] to β. abbeþ] hadde αβ; had δ.] Vor þe kynge adde bi þis emme · tueie sones ywis · [kynge] in later hand. emme] .M. B. tueie] two γ.] [ij filii.] Alfred & seint edward · þat at westmunstre yssrined is · [westmunstre] westymustre B; westmystre C. yssrined] om. αβδ]

Page 436

Scan of Page  436
View Page 436
& þoru þulke blode suþþe · willam bastard com · [þoru] of B. willam] william β.] Line 5970 As ȝe ssolle her after ihure · & wan þis kinedom · [ssolle . . . ihure] after yhure scholle α; aftir schal here β; after here schul δ.] Þat poer muche of denemarch · in pes wiþoute strif · Was hom ywent to denemarch · ar þe king weddede wif · [hom ywent] hem ywend B; hom iwend C; hom ywend α; hom went γ. ar] er α. wif] his wif C; his wyf αβ; is wyfe δ.] Þe king uor is grete poer · as of is wiuinge · [Occisio danorum.] Alle þe deneis þat were bileued · he let to deþe bringe · In a seinte bryce day · & in one day echon · [In a] In o α; Apon β. bryce] Bryde ys δ. &] om. αβ. echon] euerychone δ.] Line 5976 Þat non nere of oþer ywar · ne þat þer ofscapede non · [nere] were Cγ. oþer] oþere B. ywar] ware γ. ne þat þer] ne þat þer ne B; þat þer ne α; þat þere β. ofscapede] ascapede α; ascaped β.] Suan þe duc of denemarch · þo he hurde of þis cas · [þe] om. C.] Made him wroþ & wod ynou · & ech þat wiþ him was · [wod] woude C. ech] eche B; om. δ.] Hii greiþede hom mid gret poer · & to engelond come · Line 5980 As in þe vif & tuentiþe ȝere · of þe kinges kinedome · [vif] vyue Bα; vyuethe δ. tuentiþe] twenty β; twentie δ.] & in þe ȝer of grace · a þousend & þre · [&] Hud B. a] o α. þre] ek þreo α; also þre β.] Hii slowe & sorwe dude ynou · non more ne miȝte be · [sorwe dude] dide sorowe γ. non more] no more Bαβδ. ne] om. δ.] Þo þikce hii come þat þet lond · oueral hii gonne fulle · [Þo] So Bαβ. þat þet] þat þe Bαβδ; to this γ. hii] om. αβ. gonne fulle] gonne fylle β; gan to fulle δ.] [Hearne page 296] As þikke as ameten crepeþ · in an amete hulle · [þikke] þilkeA. as ameten crepeþ] so crupeþ emetene α; as crepeþ emetene β. ameten] emeten C; Ematen δ. an] one αβ. amete] emete Cαβ; Emate δ. hulle] hylle β.] Line 5985

Page 437

Scan of Page  437
View Page 437
Line 5985 Bi norþe & bi souþe · in þe est & in þe west · [&] & eke α; & also β; om. δ. &] & ek α.] [occisio.] So þicke hii come þat me nuste · in wuche alf kepe best · [hii come] om. αβ. nuste] ne wist β. in wuche alf] in wuch half B; whar ham α; whare hem β. kepe] to kepe β; to kep δ; kepe hom C.] Hii ne sparede prest ne clerc · þat hii ne slowe to grounde · Ne men of religion · ware so hii eni founde · [Ne] Ne none α; Ne no β. ware so hii] whar hi α; whare þei β; whare þat þey δ.] Ne wommon ne soukinde child · ne doȝter ne sone · [wommon] wommane B; womman C; wimman α; woman γ. sou|kinde] soukende C; soukyng B; soukynge αγδ. child] chylde B.] Hii vorbarnde norþwich · & þe toun of wiltone · [vorbarnde] verbarnde B; furbarnde C; forbrent β; brent γ. norþwich] norwych BC. of] om. δ.] Line 5991 Þat a reulich lond was engelond · & vol of sorwe ynou · [a] om. αβ.] Hii miȝte acorci þe fole quene · þat seint Edward slou · [acorci] acorsy B; acursy C; corsi α; curse β; cursse δ. fole] om. αβδ. slou] aslou α.] Vor suan þe luþer duc · adde euere is yuere · [þe] þulke α; þilke β. yuere] ifere α; in fere β; fere δ.] Þre velawes þat next him were · ech in þat manere · [next him were] euere were next hym C; him were next α; him were nexst β; euer were next δ. ech in þat] in echt B; in eche Cαβδ.] [iij socii predacio &c.] Brenningge & robberye · & quellinge atte laste · [Brenningge] Byreynynge B; Berninge α. robberye] robbynge δ. quellinge] quellyng B.] Line 5996 Þis were is þre felawes · þat he huld euere vaste · [he huld euere] euere he helde δ.] Wanne at an gode monnes house · is men were at inne · [Wanne] om. αβ. an] a C; o α; ony β; one γ. gode] god Bα; goude C. monnes] nonnes A; mannes BCα; mannys β. is men . . . inne] whar hi were at inne α; whare þei were at Inne β.] Verst hii wolde ete & drinke · þat hii founde þer inne · [wolde ete] ȝete α; eete β; ete γ. drinke] dronke α; dranke β.]
Do you have questions about this content? Need to report a problem? Please contact us.