The metrical chronicle of Robert of Gloucester. Edited by William Aldis Wright. Published by the authority of the lords commissioners of Her Majesty's Treasury, under the direction of the master of the rolls.

About this Item

Title
The metrical chronicle of Robert of Gloucester. Edited by William Aldis Wright. Published by the authority of the lords commissioners of Her Majesty's Treasury, under the direction of the master of the rolls.
Author
Robert, of Gloucester, fl. 1260-1300.
Publication
London,: Printed for H. M. Stationery off., by Eyre and Spottiswoode,
1887.
Rights/Permissions

The University of Michigan Library provides access to these materials for educational and research purposes. These materials are in the public domain. If you have questions about the collection, please contact [email protected]. If you have concerns about the inclusion of an item in this collection, please contact [email protected].

DPLA Rights Statement: No Copyright - United States

Subject terms
English language -- Dialects -- England
English language
Great Britain -- History
Link to this Item
http://name.umdl.umich.edu/AHB1378.0001.001
Cite this Item
"The metrical chronicle of Robert of Gloucester. Edited by William Aldis Wright. Published by the authority of the lords commissioners of Her Majesty's Treasury, under the direction of the master of the rolls." In the digital collection Corpus of Middle English Prose and Verse. https://name.umdl.umich.edu/AHB1378.0001.001. University of Michigan Library Digital Collections. Accessed June 17, 2025.

Pages

Was wroþ & destourbede · al þe court iwis · Line 2000 & naþeles craddoc him held · al euene & stille · [&] Ac α; But βγ. &] om. αβγ.] & þen king stilleliche · broȝte al to is wille · [þen] þe B; þane α; þanne β; thanne the γ; þat δ.] [Missio rome post maximia|num.] To rome he sende morice · þat is owe sone was · [owe] owne B; owen β; om. γ.] Stilleliche to maximian · to telle him of þis cas · [Stilliche to maximian] Pryueliche to maximian B; To Maximian al stille αβγδ.] Þer was þo contek at rome · bituene maximian · [contek] stryfB. maximian] þis maximian Bαβγδ.] Line 2005 & þe emperour þat was þo · þat het gracian · [þe] Þo B. was þo] þo was αδ; þan was βγ. het] hatte B; icleped was α; callid was βγ; cleped was δ.] Þo morice þuder com · & vaire was vnderfonge · [Þo] þo þat αδ; Whenne þat βγ. was] om. δ.] & yhurde þis contek · þat ylaste longe · [yhurde] herde B; harde βγ. þis] of þis βγδ. ylaste] hit laste α; hit lasted β; it lastid γ; last hadde δ.] To þis senatour he sede · Sire maximian · Wy artou so Sore adrad · of þis gracian · [artou] art þou α. so sore] om. βγ. gracian] gartian α.] Line 2010 Wanne þou miȝt of him god wey · in to al þin wille yse · [Whanne] Wen B; Whan α. of] fro β; from γ. god wey] go wei α; go awey βγ. in to al] al to Bαβγδ. þin] þi αβγ; þy δ. wille] wal δ.] Vor com mid me to britaine · & þou ssalt þere king be · [com] cum þou δ. britaine] Bretayne B; bruteine α; Brutayne β. þou . . . be] king þou schalt þer beo α; kynge þou schalt þer be β; kyng there shalt thou be γ; kynge þer þou schalt be δ.]

Page 143

Scan of Page  143
View Page 143
Vor þe king nou in is elde · naþ non eyr ywis · [nou] om. αβγδ. is] om. B. naþ] haþ βγ; hathe δ. non] no α.] Kunde bote is doȝter one · þat him vol lef is · [Kunde] Of kynde δ. vol lef] ful luf α.] & he aþ god wille to þe · as me deþ him to vnder|stonde · [&] om. αβγδ. deþ him to] don β; done γ. to] om. βγδ.] [Hearne page 91] Line 2015 Þat þou ire spousedest uor þou art · of kunde of þe londe · [ll. 2015,2016 transposed in αβγ.] [spousedest] spouse βγ; wedde δ. kunde] þe kynde Bδ; þe kunde α; kynde βγ. þe] that γ.] & Such miȝte wan it so is · þou miȝt þer þoru avonge · [Such miȝte] ȝut þou myt α; ȝit þou miȝt βγ; ȝit þou myght δ. wan] whanne α; when βγ. þou miȝt] suche myte α; suche myȝte βγ; suche myght δ. avonge] fonge αβγδ.] Þat þou miȝt perauntre rome winne · ar come ouȝt longe · [perauntre] par auenture αβ; per auenture γ. ar] or hit βδ; or it γ. come] be δ. ouȝt] out α.] Vor þi gode cosin constantin · Rome wan al so · [cosin] om. δ. constantin] costantyn B. Rome wan] of rome was αβγδ.] & mani oþere of ure kinges · in þis manere com þerto · [mani] maniȝe α. oþere] om. αβγ. in] on αδ; of βγ.] Þo þis maximian · vnderstod al þis · [Þo] Whanne βγ. þis] þat αβγδ.] [Maximia|nus vadit britannie.] Line 2021 He dude him sone hiderward · mid gret poer ywis · [him] om. β. gret poer] power gret βγ.] He ariuede at souþ hamptone · as þe wind hom adde ylad · [hom] hym Bβγ. ylad] lad β; ladde γ.] Þo vre king hurde þer of · he was somdel glad · [vre] vne A; oure αβγ; our B. hurde] ihurde α; hard βγ. þer of] her of Bαγδ; here of β. glad] adrad Bαβ; adradde γδ.] Laste he vor vuel icome · ac þo he wste wat he was · [Laste] Leste B; Lest βγ. he] he hadde αβγδ. ac þo] but when βγ. wste wat] wiste wad B; wiste what α; wist what βγ; wist how δ.] He vnderueng him vaire ynou · & conseilede of þis cas · [vnderueng] vnderfonge βγ. conseilede] conseilede him α; coun|seiled him βγ. þis] þe B.]

Page 144

Scan of Page  144
View Page 144
Some sede þat him betere were · take is neueu conan · [þat him] hit αβ; it γ; him δ. betere were] wer beter B; were betere α; were better βγδ. take] tak α.] Þe kinedom of þis lond · & some maximiaN · & some an heymon of þis lond · þat he is doȝter toke · [an heymon] on hey man α; on heyȝe man β; on high man.] [folio 36b] & þis kinedom wiþ ire · vor he it wolde best loke · [þis] ys B; his γ. wiþ ire] mid hure α. wolde] om. δ. wolde best] best wolde βγ.] Ac is nexte conseil naþeles · þat he mest vnder stod · [Ac] & αβγ. nexte] hext Bδ; hexte α; heyȝest β; highest γ. conseil] man βγ. he mest] he moste γ; meste he δ.] Radde him to maximian · þat was of so hey blod · [Radde] Redde γ. þat] for he Bδ. of] om. δ. hey] heye α; hye δ.] Of þe gode quene eleyne · & of þe gode constantin · [gode] noble δ. eleyne] elene B; helyne αγ. gode] noble Bαβγ.] Þat was king here of þis lond · & emperour atte fin · [atte fin] at þe fyn α; good & fyn β; good and fynne γ.] & of þe kinges blod cole · king of þis londe he com · [londe] lond α.] [Hearne page 92] Line 2035 Þat god it were to al þe lond · to take him þe kinedom · [to al] te al A.] Þe king & þe meste men · hulde al þis wisdom · [þe meste] ys meste B; his hexte α; his heyȝest β; his highest γ; next δ. hulde] hulden α; helden βγ; þey helde δ. al] om. δ.] [sponsio filie regis.] So þat þe kinges doȝter · mid þis lond he nom · [þe] þis βγ.] Ac conan þe kinges neueu · ne likede noȝt þis game · [Ac] & αβγ. ne] om. δ.] He ȝarkede poer aȝen him · to don him alle ssame · [ȝarkede] arayde δ. aȝen him] him aȝen αβγ. don] om. B. him] hem βγδ.] Ac is poer lute was · vor þe king was euere aboue · [was euere] euer was β.] So þat atte laste · hii were ybroȝt in loue · [atte] acte A; at þe αβγ. were ybroȝt] were brouȝt βγ; acorded δ. in] wt δ.]

Page 145

Scan of Page  145
View Page 145
Bi gracianes day þe emperour · al þis was ich wene · [day] dayȝe α. emperour] amperours α. al þis was] þis was as Bαβγδ. ich] I βγδ.] Aboute þe ȝer of grace · þre hundred · & sixti & seuen|tene · [Aboute] After αβγ. & sixti] om. αδ; ȝeer β; yere γ.] Wiþinne vif ȝer her after · þe king so prout bicom · [her] om. B; þer αβγ. þe] þis B.] [Rex uadit armore.] Vor þe grete tresour nameliche · þat he al day nom · Þat he nas noȝt one ypayd · to abbe þis kinedom · [nas] was βγδ. noȝt] om. δ. one] ene B; om. αβγ. ypayd] apayd α; apaied β; apayed γδ.] Bote he adde france al so · wiþ sstrengþe wiþoute dom · [wiþ] in αβγ. wiþoute] withouten γ.] He nom wiþ him of is lond · gret pore ynou · [nom] toke βγ. is] þis αβγ; þys δ. pore] power Bαβγ.] [bellum.] & to þe lond þat was icluped armore he drou · [icluped] yclepud B; icleped α; callid βγ.] Line 2050 Þat bruteine is nou ycluped · as he it nemde þo · [Þat] There δ. bruteine] breteyn B. is nou] is nouþe α; now ys δ. ycluped] clepud δ; ycluped B; icleped α; callid βγ. nemde] nempde B; nemnede α; nempned δ.] [victoria maximiani.] Viftene þousend hors ywrie · þer were aȝen him & mo · [ywrie] ywryȝe αβγ.] Of þe lond of france · & of oþer lond bi syde · [lond] londe α. of] om. αδ. oþer] oþere α. lond] londes B; eke αβγδ.] Þere hii smite a bataile · þat couþ was wel wide · [smite a bataile] o bataile smite α; o Bataile smyte βγ; a bateil smytten δ. wel] ful Bβγδ; fol α.] Þere was þe duc of france · aslawe · & al is folc ney · [aslawe] yslaw B; slayn βγ; yslayn δ. folc] men δ.] Þo þe king maximian · þis grete slaȝt ysey · [Þo] When βγ. þe] þis αβγ. þis grete slaȝt] al þis slaut α; al þis slauȝter βγ; alle þys slaught δ. ysey] yseye β; syȝe δ.] Line 2056 He was glad uor he wuste wel · to winne al is wille · [uor he wuste wel] & wiste wel αβγ; & þo he wist δ. al] þo al Bαδ; þan al βγ.] [Hearne page 93] Conan þe quene cosin · he clupede þo al stille · [clupede] callid βγ; clepud δ. þo al] out þo B; owte þo δ; þo out wel α; þan oute wel β; than oute full γ.]

Page 146

Scan of Page  146
View Page 146
He bigan somdel to lyhe · we abbeþ nou he sede · [somdel to lyhe] lyȝe α; lye βγ; þo to lawghe δ. abbeþ] haue βγ.] Ywonne an ende of france · of þe oþer nis no drede · [Ywonne] Wonne δ. an ende] B; amende A; on ende α; one ende β; oon ende γ; þe on ende δ. oþer] oþere α. nis] is βγ; ys δ.] Þei ich be king of Bruteine · þat was þin vncle lond · Ne be noȝt sori þer uore · uor icholle abbe more an hond · [Ne be] Ne be þou Bβγ; Ne beo þou α; Be þou δ. noȝt] not B; uor] om. αβγ. icholle] ich wol B; ich wole α; I wol βγ; I wil δ. nout α; nouȝt βγ; noþynge δ. sori þerfore] fol sori α; ful sory βγ. an hond] on hond α; on honde βγ.] Icholle þe make of þis lond · king þou ssalt yse · [Icholle] Ych wol B; Ich wole α; I wol βγ; I wil δ. þe make] make þe Bαδ; make þee βγ. yse] it se γ; se δ.] & þis lond al be þin · & þe oþer bruteine be · [þis lond al] þis lond B; al þis lond αβγ; alle þys lond δ. be] schal be Bαβδ; it shalt be γ. þe oþer bruteine be] litel Brutayne callid be βγ.] Vor honour of bruteyne · to wan þou addest kunde · [wan] wam B; whā α; whom βγδ.] Þe oþer brutainel hit ssal hote · as to abbe of þe munde · [brutainel] breteyne B; bruteine α; Brutayne βγ. hote] beo α; be βγδ. as] om. δ. of þe munde] to mynde γ.] Deliuery we ssolle it of þis folc · þat her Inne is · [Deliuery] Deliuere Bγ; Delyuer β. we ssolle it] it we schul δ. her] hire B. is] nou is α; nowe is βγ; now ys δ.] & of folc velle it vol · of ure kunde ywis · [velle] fulle B; we scholle α; we schul βγδ. vol] fulle αδ; fille βγ.] Conan buyde adoun to him · & þonkede uaste · [buyde] bowede B; bowed βγδ. uaste] hym faste B; him þo fast αδ; him ful fast βγ.] [Conan fit rex.] & bihet him to serui triweliche · þe wule is lif ylaste · [him to serui triweliche] to serue hym trewliche B; him seruy treu|liche α; trulye to serue him δ. serui] serve βγ. wule] while βγ. ylaste] laste B; last δ; may last βγ.] Line 2070

Page 147

Scan of Page  147
View Page 147
Line 2070 Hii wende aboute in to al þat lond · & heye tounes nome · [in to al þat] in al þe B.] & alle þe men þat hii founde · hii slowe as hii come · [þe] om. αβγ. as] euer as Bβ; euere as αγ.] & lete þe wimmen go aliue · & þo hii adde al an honde · [lete] let B. wimmen] women γ. go aliue] alyue go αβγ. þo] Bα; þe A; when þat βγ; om. δ. hii] om. βγ. an] on αβγ.] & adde yslawe al clene aboute · þat folc of þe londe · [adde yslawe] yslayn βγ. þat] þe δ. þe] that γ.] In eche stude hii sette þer · strong warnesture & god · [In] On αδ. warnesture] warnestur α; warde βγ; wardeyns δ.] [Hearne page 94] Of folc of þis londe here · & of hor owe blod · Line 2076 Þe king an hondred þousend men · of þis londe ek let uett[e] · [an] on α. of] in Bαβγ. ek] om. Bαβγδ. let] om. B. uette] fette Bβγ; feche α.] & þritti þousend kniȝtes · hor wardeins hii sette · [wardeins] wardeinus α. hii] he Bαβγδ.] & delde among hom al þe lond · & ȝef ech diuerse þing · [þe] þat αβγδ. ȝef] yaf γ.] & made conan of hom alle · & of þe londe king · [of hom alle] lorde of alle βγ; of alle α. of] of al Bδ.] Line 2080 & þus was brutaine ywonne · þoru vre princes here · [was] om. βγ. princes] prince B.] & after þis lond britaine · ycluped in þis manere · [britaine ycluped] yclepud Bretayne δ. ycluped in] icleped on α; callid on βγ.] Maximian wende vorþ · þoru is grete maistrie · [wende] him wende α; him went βγδ.] [perquisicio francie.] & wan mid strengþe al france · & suþþe normandie · [normandie] al normandiȝe α; al Normandye βγ; alle Normandie δ.] Vor he ȝef echmon þat to him com · is porchas in ech londe · [in] on αδ.] Line 2085 So moche poer him com to · þat him ne miȝte no þing atstonde · [him com] fel hym B; come him δ. þat him . . . þing] þat noþing myȝt hym B; þa ne myte ham no prince α; þat þer myȝt hem no prince βγ; þat þere myght no prince him δ. atstonde] astonde αβγ; wt stonde δ.]

Page 148

Scan of Page  148
View Page 148
& gracian þe emperour · at rome suþþe he slow · [gracian] gartian α. at rome suþþe] seþþe at Rome α; siþe at Rome βγ.] Þat uor is ardy dedes · of him uor dradde ynou · [ardy] hardiȝe α. uor dradde] me dradde Bα; men drad β; men dradde γδ.] Ac þoru þe emperour þat suþþe com · yhote teodose · [yhote] þat yhote δ; þat was callid βγ. teodose] theodose B.] [occisio maximiani.] Maximian was suþþe aslawe · maugre is nose · [was suþþe aslawe] was slayn δ. maugre] magrei B.] Line 2090 & so þei ssrewe robeours · abbe hor wille an stounde · [þei] þe B; þeiȝ β; thise γ; þouȝ δ. ssrewe] schrewes β; shrewes γ; schrewed δ. abbe] hadde B. an] at B; o αβγ; a δ. stounde] stonde B.] & cheui in hor robberie · atte laste hit geþ to grounde · [cheui in] ekny α; eke βγ; echen in δ. hit geþ] it goþ B; hi goþ α; þei gon βγ; þey goth δ.] Þe brutons þat maximian · of þis lond broȝte þo · [lond] londe α.] [Hearne page 95] In þe lasse bruteine bileueþ ȝut · & worþ euere mo · [bileueþ . . mo] bileueþ euere mo α; bileued euer mo βγ; þey belefte euer mo δ. worþ] wroþ A; schul B.] & so þulke bruteine · of þis londe com · [bruteine] Britons δ. londe] lond Bα.] Line 2095 More þoru strengþe as ȝe seþ · þan þoru riȝt dom · [as ȝe seþ] as ȝe yseþ B; om. αβγδ. riȝt] riȝte α.] Of þe lasse bruteine · conan þat was þus king · [folio 37b] Among hom nolde of þulke lond · abbe non menging · [nolde] wolde βγ. non] no Bαβγδ. menging] myngyng B moting α; motynge βγ.] Þe childern of þulke kunde · þeruore he let sende · [Þe] Ne Bαβγδ. childern] children βγδ. kunde] londe βγ. let] lette B.] To heye men in þis lond · aboute in ech ende · [in] of Bαβγδ. þis] þisse α. lond] londe α.] Line 2100 Þat of heie menne doȝtren · maidens me nome · [Þat] And αβγδ. menne] manne α; mennes β; mennys γ mennus δ. me] þat me α; þat men βγδ.] Enleue þousend atte leste · & to him þat hii come · [Enleue] Ellene B; Endleue α; Elleuen βγ. hii] þe β; they γ.]

Page 149

Scan of Page  149
View Page 149
& of simple manne doȝtren · sixti þousend god · [simple manne doȝtren] simpler maydenes B. manne] mennes β; mennys γ; mennus δ. sixti] an sixti B; an sixty δ. god] gode Bα.] Þat hii miȝte make hor kunde · al clene of hor blod · [make] makiȝe α. blod] blode Bα.] Þis maidens were igadered · & to londone come · [igadered] ygedered B; gadered β; gedered γ. come] y come Bδ; were icome α; were ycomme βγ.] Line 2105 Mani were glade þer of · & wel sori some · [Mani] Maniȝe α; Mony B. wel sori] ful sori B; wel soriȝe α; riȝt sory βγ; ful sorye δ.] Þat hii ssolde of londe wende · & neuer eft hor frend yse · [of] oute of δ. londe] londone α. &] om. γ. eft] om. βγ. frend yse] frende se β; frendes se Bγ.] & some to lese hor maidenhod · wiues vor to be · [to lese hor] to luse hare α; to lose here β; to lose her γ; for lesynge of her δ. maidenhod] maidenhed B.] [virgines in mari.] Þo hii were in ssipes ydo · & in þe se ver were · [in] in þe B; on α. ydo] do β; om. γ. se] om. B.] [Hearne page 96] So gret tempest þer com · þat drof hom here & þere · [com] com ham to α; come hem to βγ.] So þat þe mestedel · adreincte were in þe se · [mestedel] mest dele β; moste dele γ. adreincte were] adreynt were B; adreint was α; adreynt was βγ.] Line 2111 & to oþer londes some ydriue · þat ne come neuere aȝe · [ydriue] driue βγ; ydryuen δ. þat] and B. ne come] þei come βγ; come δ. neuere] ner B.] A king þer was of hungry · guayn was is name · [A] O αβγ. hungry] hongri B. guayn] Gnayn βγ.] [occisio virginum.] & melga king of picardie · þat couþe ynou of ssame · [melga] Malgo αβγ] Þe wateres uor to loki · aboute þe se hii were · [loki] loke Bβγ] Line 2115 A compaynie of þis maydens · so þat hii mette þere · [A] O αβγ. compaynie] conpainiȝe α. þat] om. αβγδ. hii mette] hi ymette α; þei mette βγ.]

Page 150

Scan of Page  150
View Page 150
To hor folie hii wolde hom nime · & hor men al so · [hii] he B. nime] take δ; haue had βγ.] Ac þe maydens wolde raþer deye · þan encenty þer to · [Ac] But βγ. þe . . . deye] raþer hi wolde deyȝe α; raþer þei wolde deye βγ. encenty] a cente B; assenty α; assent βγ; con|sente δ.] Þo wende uorþ þe luþermen · & þe maidens slowe echone · [wende uorþ] wente δ. þe] þo βγ; þese δ. echone] euerych|one δ.] So þat to þe lasse brutaine · þer ne come aliue none · [þat] om. αβγ. brutaine] breteyne B. ne] om. βγδ. none] riȝt none βγ.] Of þe wowe þat þer aþ · in þis lond ybe · [wowe] wo B. þer] here βγ. in] on α. þis lond] Engelond B; þisse londe α.] [guerra pictorum & scot|torum.] Line 2121 Þoru þe emperours of rome · here ȝe mowe yse · [þe] om. B. yse] se βγδ.] In oþer manere of scottes · & picars as ich sede · [of] þat Bα; as βγ; þat þe δ. picars] picardes αβγ. ich] I ȝow βγ.] Habbeþ iworred þis lond · icholle telle þe dede · [Habbeþ iworred] Haue werred in βγ; Han y worred in δ. icholle] ich wol B; ich wole ou α; I wil ȝou βδ; I wole you γ.] Guayn þe king of hungri · & þe king of pycardie · [hungri] hongri B.] Line 2125 Þo hii adde as ichabbe ysed · mid so gret vileinie · [ichabbe ysed] ych haue yseit B; ich seide α; I haue seide β; I you seyde γ; I seyde δ. vileinie] vilaniȝe α; o vilenye δ.] Yslawe of þis maidens · þat swete compaynie · [Yslawe] Islayn β; Yslayne γ; Slayn δ. of] alle γ. þat] þe αβγδ.] Hii þoȝte to do þis lond · more tricherie · [Hii] Bi B. þoȝte] þouten α; þouȝten βγ. more] þo more δ.] Hii vnderstode þat þis lond · was ymad al clene · [was ymad] ymad was B; was made βγ.] Of god folc þoru maximian · & conan as at ene · [þoru] þat þoru α. as at ene] I wene βγ.] Line 2130

Page 151

Scan of Page  151
View Page 151
Line 2130 & þat hii miȝte þis lond · al vor noȝt winne · [þat] om. αβγ. al] as βγ.] [folio 38a] Hii gaderede folc vaste þis worre to biginne · [Hii] & αβγ. gaderede] gared β. folc] hem folk δ. þis] þe B. worre] werre Bβγ to] forto δ.] To þe se hii wende mid hor folc · þat hii adde an honde · [wende] sende B. mid hor folc] mid ost α; with ost βγ. an] on Bαβγδ.] [Hearne page 97] & come as hom leuest was · verst in to scotlonde · [come] comen α. hom] ham α; hem Bβγ. in to] vp in αβγ; vnto δ.] Toward þis lond hii bigonne · vorto robby vaste · [Toward þis lond] Hiderward α; And hiderward βγ. vorto robby] to robbe riȝt β; to robby right γ; to robbe wel δ.] Line 2135 Þat folc to sle & tounes · & castles adoun caste · [Þat] The δ.] Þe simple men þat here were · hor red þer of nome · [hor] om. αβγ. þer of] her of δ. nome] hi nome α; þei nome βγ.] [Missio rome.] & sende after beter help · to þe emperour of rome · [beter] betere α; more B.] AN duc þat het gracian · fram rome me sende · [An] A Bδ; O αβγ. het] hiȝt β; highte γ. me] was δ.] Þat mid gret poer ynou · to þis lond hider wende · [ynou] om. B. þis lond] þisse londe α. hider] om. αβγ.] Line 2140 Þe lond volc þo he hider com · to him turnede vaste · [Þe] Þo B; Þat αβγ. im turnede] turnede to hym Bδ; turde to him α; turned to him βγ.] [bellum.] So þat þer was slaȝt gret · þe wule it wolde ylaste · [slaȝt] slauȝter βγ. wule] while αβγ. it] þat it δ. ylaste] laste B; last βγ.] & þis king of picardye · & al so is felawe · [þis] the γ.] Were of come atte laste · þat hii nuste wuder drawe · [of come] ouercome αβγ; so of com δ. hii] þe β; they γ. nuste wuder] nuste whider α; nyst whider β; nyst wheder γ. drawe] to drawe Bβγδ.]

Page 152

Scan of Page  152
View Page 152
Villiche hii were & wiþ strengþe · idriue in to yrlonde · [Villiche . . . &] And so þey were δ. hii were] om. αβγ. idriue] iwere idriue α; were ydryue βγ. in to] to αβγ.] Þo adde gracian þis lond · al clanliche anhonde · [gracian] garcian α. al clanliche] clanliche alle δ. anhonde] on honde Bαβγ (& passim).] [gracianus romanus fit rex.] Line 2146 He let him crouny king · & þo he al louerd was · [crouny] þo crowne B; þo crouni α; þan croune βγ. & þo] þo α; when βγ. al louerd] a lord B.] Nomore ssrewe þan he bicom · ich wene non nas · [No more] A more δ. bicom] bicam α; bigan βγ. non] neuere α; neuer βγ; to fore him δ.] Þat lond folc ȝede vorþ · & to gadere drowe · [Þat] The δ. ȝede] eode B; ȝeode α; þo wenten δ. vorþ] forþ þo α; forþe þo βγ. to gadere] to gider hem βγ.] [occisio graciani.] & ar he dude to muche wo · þan foule ssrewe slowe · [ar] har α; er βγ. þan] þo B; and þane α; and þat βγ; þat δ. foule] om. αβγ. slowe] hi slowe α; þei slouȝ βδ; they slowe γ.] Line 2150 Þat þe king was aslawe · it was sone wide couþ · [Þat] Þo α; Whenne βγ. þe] þo B. aslawe] yslawe B; slayn β slayne γ. wide] om. B.] [reditus pictorum & scot|torum.] In ech half fram londe to londe · norþ & eke souþ · [In] On αβγδ. ech] eche Bαβ. norþ & eke] boþe norþ & B; boþe bi norþe & αβγ; boþ northe & δ.] So þat it to þe kinges come · þat wende to yrlonde · [it] om. δ. it to þe kinges] to þe kinges hit α; to þe kynges hit βγ. to] in to Bδ.] Hii porueyde þat hii adde · folc ynou an honde · [porueyde] porueiȝede α. an] on Bαβγ.] Of norwey of denemarch · & also of scotlonde · [norwey] noreweyȝe α. of] and of Bαβγδ.] Line 2155 & barnde & to grounde slowe · vast in þisse londe · [barnde] brent βγ. to grounde slowe] slowe to grounde αβγ. in þisse] in þis B; on þis αβγ.] So þat þat folc of þis londe · al clene was ouercome · [þat þat] þat þe Bαβγδ. al clene was] was clene δ. clene] chene A.] [Hearne page 98] For þe king adde arst of þis lond · al clene þis kniȝtes inome · [arst of] er out of α; er oute of β; here oute of γ. of þis lond . . . kniȝtes] al þe knyghtis oute of þis lond δ. al clene þis kniȝtes] þe knyȝtes so clene B; þe kniȝtes clene αβγ.]

Page 153

Scan of Page  153
View Page 153
Eft sone he sende ȝut to rome · wepinde wel sore · [he] hi α; heo B; þei βγδ. ȝut] om. αβγ. wepinde] wepyng B; weopinde α; wepynge βγ. wel] ful B.] [Missio Rome.] Þat hii ssolde hem in hore wo · ȝut helpe more · [hem . . . ȝut] in here wo ȝet hem B; on hare sorewe ȝut ham α; on here sorwe ȝit hem βγ.] Line 2160 & hii hom wolde obligi · & sikernesse vinde gode · [hii] om. B. hom wolde obligi] wolde ham obligi α; wolde hem oblige βγ.] To bere hom clene hor truage · ȝe wule þe worlde stode · [bere] beren α. clene] om. αβγ. ȝe wule] wyle B; þe while αβγ.] Eft sone ȝut þe romeins · hider poer sende · [hider poer] power hyder B; here power hider αβγ.] [romani veniunt.] Kniȝtes & oþer worreours · þat to þis londe wende · [worreours] werrours B; werreours α; werryours βγ.] [folio 38b] & in þe souþhalf ariuede · & in þis londe her · [& in þis] of þis B; & of þis αβγδ.] Line 2165 Hii gaderede folc ynou · þat hii adde gret poer · & wende eft sone vp hor fon · þat ne miȝte ȝam noȝt at stonde · [eft sone] faste B. vp] op α; apon β; vpon γ. ne] noon γ; om. δ. ȝam] ham α; hem Bβγδ. noȝt] non α. at stonde] astonde αβγδ.] Vor some were a slawe sone · & some flowe out of londe · [Vor] And γ. a slawe] y slawe B; slayn β; slayne γ. flowe] flow B; flowen βγδ.] Þo þis louerdinges of rome · al hor wille adde · [louerdinges] lordes Bβγ. al hor wille] hare wille al α; here wille al βγ.] Hii nome hore conseil & þis folc · of þis londe radde · [nome] nomen B. þis folc] þe folk B. þis folc . . . londe] þe lond folc α; þe londe folke βγ. of] owte of δ.] Þat hii bitwene þis lond & scotlond · ssolde an wal rere · [Þat hii] om. αβγ. lond] om. αβγδ. ssolde an wal] anne wal ȝe scholde α; an (a γ) walle ȝe schulde βγ. an] a Bδ. rere] arere αβγδ.] Line 2171

Page 154

Scan of Page  154
View Page 154
Line 2171 Strong & hey in eche stude · þer no water nere · [in eche stude] on eche syde Bδ; on eche stude α. nere] were δ.] Fram þen on se to þen oþer · þat were ȝam bitwene · [þen on] þat on B; þe o α; þat o βγδ. þen] þat Bβγδ; þan α. ȝam] hem Bβγδ; ham α (& passim).] To lette ȝam wanne hii come · hom to saui fram alle tene · [lette] letten αβγ. wanne] wen B; whan α; when β. come] come eftsone δ. hom to saui] & to saue hem B; & saui eu α; & saue ȝow βγ; to saue hem δ. fram alle] fro B; fram αβ; from γδ.] Vor scotlond aþ euere ybe · a luþer recet ylome · [a] o α. recet ylome] rescette lome δ.] Line 2175 Wanne þer eni worreours · toward þis lond come · [worreours] werrours B; werrurs β; werryours γ. toward] to γ.] Þe romeins sede ek þat hii nolde · in none manere so wende · [ek þat] om. αβγ. none] no Bβγ. so] to δ.] Out of hor lond hiderward · ne hor poer so sende · [ne] no βγ. so] om. βγδ.] Ne to rokky hom so in þe se · ne hor lif an auntre do · [to rokky hem so] to rokke hem so B; beon irobbed α; ben yrobbid βγ. an auntre] in auntre αβγ; in auenture δ.] Ac witye hor owe lond atom · & hor god al so · [Ac] Bote B; But βγ; Bot δ. witye] wite B; wytiȝe α; kepe βγδ. hor owe] heore B; hare α; here β; her γ. atom] at hom α; at home Bβγδ.] Line 2180 & þat hii ssolde of hor ȝunge folc · teche vor to fiȝte · [& þat] And bad βγ. & þat hii] Ac ȝe B; Ac þat hii α. of] om. αβγ. hor] oure B.] [Hearne page 99] Vor hii na more in þis lond · nolde come ne miȝte · [na more] ne more B; no more αβγ. ne miȝte] ne þey myght δ.] Þat folc þo of þis lond · þo hii nuste oþer red · [Þat] Þo þat α; Whenne þat βγ; The δ. þo of] of αβ; in γ. þo hii nuste] nuste α; wyst βγ. oþer] non oþer Bα; none oþer β; noon other γ.] [leuacio muri versus scottos.] Bigonne to rere þon stronge wal · as it was hom ised · [Bigonne to rere] Hy gonne arere α; Thei gonne arere β; Thei gonne to arere γ. þon] þe B; a αβγ; þen a δ. it was hom] hem was Bβγδ; ham was α.]

Page 155

Scan of Page  155
View Page 155
Yrered he was strong ynou · as þe stede is ȝut ysene · [Yrered] Arered αγδ; Arerede β; Arerde B. he] hit δ. ysene] sene B; I lene β; ylene γ.] Muche me moste suinke er · & þer aboute spene · [suinke er] er swinke α; er swynk βγ.] Line 2186 Þo þe wal was ȝare ymad · a conseil hii nome · [wal was ȝare] wal wes ȝare B; wallys were δ. ȝare ymad] þere made βγ. a] o αβγ.] [parlia|mentum londonum.] Þat al þat conseil of þis lond · to londone come · [þat] þe Bαβγδ. to] schulde to B. come] þey come δ.] Þo hii were alle ycome · wisliche to Rede · [Þo] & þo α; And when βγ. to] for to Bαβγ; forto ȝif δ.] Þe bissop of londone · in þis manere hom sede · [hom] hem B] Line 2190 Mi leue frend to telle ȝou · as þis heie men me bede · [frend] frendes βγ; frendus δ. ȝou] hit eu α; hit ȝou β; it you γ. as] and γ. þis] þus δ. bede] sede αβγ.] [concilium episcopi.] Betere wille ich abbe to wepe · þan to do oþer dede · [Betere] More αβγ. ich abbe] haue y γ. þan to do] þane do α. oþer] eny oþer δ.] Vor pite it is of þis lond · & of vre wrechede · [pite it is] hit is pite αβγδ. wrechede] wrecched hede B.] After þat maximian · vre folc gan awey lede · [gan awey] fram eu (ȝow β) awey gan αβ; awey from you gan γ; awey gan δ.] Alle vre kniȝtes & swaines · & alle vre ȝonghede · Line 2195 & astored þer wiþ oþer lond · alas þe deluol dede · [þer wiþ] þer mide α. oþer lond] an oþer londe βγ. þe] þat B. deluol] deolful B; dulfol α; doiful β; doifull γ.] Vor ȝe beþ men bet iteiȝt · to ssofle & to spade · [beþ] ben Bβ; bene γ. bet iteiȝt] beter ytaȝt B; betere itauȝt α; better tauȝt β; better taughte γ; better ytauȝt δ. ssofle] schouele Bαβ; shouell γ.] To cartstaf & to ploustaf · & a wissinge to wade · [cartstaf] carstaf α. a wissinge a fischyng B; in fuschinge α; in furland β; in furlande γ; to fysschynge δ. to] om. δ.] To hamer & to nelde · & to mercandise al so · [nelde] nedle Bαδ; nedyl β; nedill γ. mercandise] marchan|dise B; marchantise β; marchauntyse γ.] [folio 39a] Þan wiþ suerd oþer hauberc · eny bataile to do · [oþer] or B. hauberc] mid hauberc α; with hauberk βγ; ham|berk δ.] Line 2200

Page 156

Scan of Page  156
View Page 156
Line 2200 Vor wanne ȝoure fon to ȝou comeþ · ȝe ne conne bote fle · [ȝoure] oure B; eure α. ȝou] ow B; ou α. comeþ] come γ. ne conne] ne konne noȝt B; ne konne α; ne can βγ; con not δ; ne ne conne A.] [Hearne page 100] Ase ssep to vore wolues · hou miȝte more wo be · [to vore] doþ fore β; doon from γ.] & þe se biset ȝou al aboute · bote tweie weies ȝe ne mowe þenche · [þe se] þei βγ. biset] ys bysette δ. ȝou] ow B; eu α. al] om. αβγδ. bote tweie weies] om. αβγδ. ne] om. B. mowe] may γ. þenche] oþer þenche αβγδ.] Oþer ligge adoun & be aslawe · oþer fle & adrenche · [Oþer] Bote α; But βγ; Bot δ. ligge] lye δ. be aslawe] be slawe B; beon aslawe α; ben slayn βγ; ben yslayn δ. &] or γ. adrenche] drenche Bαβγδ.] Worþ þer eni hope of ȝou · bote clanliche of al þis lond · [Worþ . . . ȝou] Ther is none ope of helpe of ȝow βγ. Worþ] Wor B. eni hope] eny ope α; ony helpe δ. ȝou] ow B; eu α. bote] þan ben β; that bene γ. of al þis] al þat B; al þis αδ; of þis βγ.] Line 2205 Al þe help & lokinge is · in oþer mannes hond · [Al] But al βγ. lokinge] longynge βγ. mannes] monne B; manne α; mennes βγ; manere δ.] & þe romeins beþ anud · of hor trauail so sore · [beþ] ben β; bene γ. anud] anyed B; anuyd α; anoyed βγ; anoyede δ.] Of peril a se & eke a lond · þat hii nolleþ come here nanmore · [a se] on se B; in see αβ; in the see γ; in þe se δ. a lond] on lond B; in lond α; in londe βγδ. þat hii nolleþ] þat heo nul B; & nolleþ α; and wille βγ; and wolle δ. nanmore] no more Bαβγδ.] Hii wolleþ raþer bileue hor truage · þat ȝe hom bereþ aȝere · [Hii . . . truage] Ac (But βγ) raþer þe truage lete αβγ. wolleþ] wol B; wolle δ. bereþ] bere βγ. aȝere] aȝer Bα; by ȝere δ.] Ne conne ȝe noȝt lerni þing · þat ȝe ne dude neuer er · [Ne] om. δ. conne] come γ. lerni] lerne Bβγ. ne] om. Bδ. dude] dede βγ.] Line 2210

Page 157

Scan of Page  157
View Page 157
Line 2210 Change ȝoure hond & to þe vs · of suerd & lance is do · [Change] Turneþ αβγ. &] om. αβγ. to þe vs] to vse B; to þulke vs α; to þilke vse βγ; to þe vse δ. of] þat in αβγ. is do] ys ydo B; also δ.] Vor none men ne beþ strengor þen ȝe · ȝif ȝe turnde þerto · [Vor] om. αβγ. none] no Bβγδ; None α. ne] om. δ. beþ strengor þen ȝe] buþ strongore α; ben stronger βγ. turnde] turneþ αβγ; turne δ.] Me may yse a bondemannes sone · oþer wule kniȝt bi come · [Me may yse a] Me sucþ α; Men seeþ βγ. yse] se Bδ. a] om. αβγ. sone] child α; childe βγ. wule] while αβγ; wyle B.] & some gromes squiers · & suþþe kniȝtes some · [squiers] and squiers Bαβγ. seþþe] þan δ.] Line 2214 Wanne ȝe abbeþ fourme of men · beþ men an alle wise · [an alle] on alle B; in alle α; in al βγδ.] [Hearne page 101] & tourneþ ȝoure hond to manhede · & wyteþ ȝoure franchise · [ȝoure hond] eu α; ȝow βγ. wyteþ] kepeþ βγ; kepeþe δ. ȝoure] oure Bαδ.] Þis bissop þat het goscelin · þoru hor alre rede · [het] hatte B; hiȝt β; hight γ. goscelin] gocelyn B; gocelin αβγ; Gotelyn δ. hor alre] heor alle B; ar alre α; alle here β; al ther γ; al hore δ.] [episcopus uadit minori britannie.] To þe lasse brutayne · wende uor þis dede · [þe] om. γ.] King conan he uondede · & anoþer of grete fame · [uondede] fond ded Bα; fonde dede βγδ. & anoþer] an oþer B; & on oþer α; and oþer βγ.] King he vond in is stede · andrew was is name · Line 2220 Sire king quaþ þe bissop · ȝif þou wolt under stonde · [wolt] wold α; wilt β.] Deol þou miȝt abbe in þin herte · of þin kunde londe · [Deol] Dul α; Doile β; Dole γ. in þin herte] in herte α; om. βγ. þin] þi Bαβγ; þyne owñ δ.] Of þe more brutaine · as þin elderne were ybore · [as] þere δ. elderne] eldre Bβγ; vuldere α. ybore] borne βγ.] Vor þou wost wel maximian · & þe king conan her biuore · [wel] om. αβγ; wel þat δ. & þe king] the kyng & B. þe] om. δ. her] om. αβγ. biuore] biforne βγ.]

Page 158

Scan of Page  158
View Page 158
Þe bachelerie al þat aȝt was · out of þulke lond nome · [al] om. αβγ. was] wes B; was al αβγ. þulke] þat B; þe αβγ.] & astorede here þis lond · & þe poer of rome · Line 2226 & þe londes abouten vs · abbeþ wel under ȝite · [þe] om. B; al δ. abouten] abowte δ. abbeþ] haþ βγ; haue δ. vnder ȝite] vnderstonde βγ.] Þat þer nis no volc bileued · þat lond vor to wite · [nis] is γ. bileued] bilefd α. þat lond vor to wite] for to kepe þat londe βγ.] Hii slexþ & destrueþ al · þat þer nis no þing bi leued · [slexþ] sleþ Bα; sleeþ βγδ. destrueþ] destruyeþ B; destruiȝeþ α; distroieþ βγ. nis] is γ; ys δ. no þing] nouȝt αβγ. bi leued] bilefd α.] Ware bi men mowe libbe · & al vor defaute of heued · [Ware bi] Bi whan α; By whom βγ. &] om. αβγ. heued] hefd α; an heued δ.] Line 2230 & þer nis no mon þat kunde abbe · þer to bote þou on · [&] om. αβγ. nis] is γ; ys δ. mon] mor β. abbe] haþ Bβγδ.] Help þin kunde eritage · & þou worst þer king anon · [þin] þi Bαβγ. worst þer king] schalt be kynge þer βγ; worthest kynge δ.] [folio 39b] Þe king bigan somdel to lyhe · þo he hurde þis · [bigan] gan Bδ. lyhe] lyȝhe B; liȝe α; lauȝ βγ; laughe δ. hurde] ihurde α; hard β; harde γ; herde B.] [responsio regis.] Ich abbe he sede sire bissop · such time yseye ywys · [yseye] seyn δ.] Þat inolde noȝt abbe uorsake þat lond · wo me adde ibroȝt þerto · [inolde noȝt] ich nolde nouȝt α; I wolde noȝt βγ; I nold δ. abbe] om. αβγ. wo me adde] who so hadde me αβγ. wo] ho B. ibroȝt] brout α; brouȝtβ; brought γδ.] [Hearne page 102] Line 2235 Ac so moche wrecchede þer is · þat it nis noȝt nou so · [wrecchede] wrecched hed B; wrecchid γ. þer] þer inne αβγδ. it] om. B. it nis noȝt nou] now it is not δ. nis] is βγ.] & nameliche uor þe folc of rome · þat so moche seruise abbeþ þere · [nameliche] om. αβγ. so] om. αβγ. abbeþ] haþ βγ; han δ.] Þat in such þralhede uor to be · ech god man loþ were · [þralhede] þraldam B. uor to be] buþ α; ben β; lyue γ]

Page 159

Scan of Page  159
View Page 159
Þis lond ichabbe so fre her · þat ine ssal to non herre abuye · [so fre her] here so fre Bβγδ; her so fre α. ine . . . herre] to non herre y schal B; to no man ich (I β) ne schal αβ; to no man I shal γ; to non heyer me schal δ. abuye] abuiȝe α; abiȝe β; obeye γ; abowe δ.] Bote wite me fram þe kinge of france · þat me deþ ofte anuye · [me] om. B. fram] fro βγ. me deþ ofte] doþ me ofte B; ofte me deþ α; oft me doþ βγ; ofte doþe me δ. anuye] anye B; anuiȝe α; anniȝe β; annoye γ; wowe δ.] Line 2240 & vor to wite me fram him · inele noȝt henne wende · [After 1. 2243 in δ. wite] witiȝe αβγ. me fram him] it fram wo δ. inele noȝt] y nyl not B; ich nelle nout α; I wol noȝt β; I wol not γ; I nyl δ. henne] my self δ.] Ac uor min eldore adde þulke lond · ich segge þe atten|ende · [Ac] And γ. eldore] vldure α; eldres βγ. þulke] þat Bαβγδ. attenende] atte ende B; at þan ende α; at þe ende βγδ.] To bringe it aȝen to hore kunde · icholle þuder sende · [hore] oure B; om. αβγ. icholle] ich wol B; ich wolle α; I wole βγ. þuder] þeodere α.] Constantin my broþer · þat god kniȝt is & hende · [Constantin] Costantyn B; Bot Constantine δ.] & wel yfonded in armes · & tuo hondred kniȝtes al so · Line 2245 Wel ywrie wiþ þe atyl · þat god dede mowe do · [ywrie] ywriȝe α; ywrye Bδ; araied βγ. þe atyl] atyr α; atyre βγ; armys δ. god] gode α. dede] dedes α; dedys βγ.] Mid þe folc of þe lond · ȝif hii aȝtes beþ · [hii] hui α. ȝif] yift γ. aȝtes] auȝtes αδ; ouȝtes βγ. beþ] beoþ α; been βγ.] & ȝe mowe him makie ȝoure king · wanne ȝe tyme yseþ · [him makie] him makiȝe α; hym make Bβγ; make him δ. ȝoure] om. αβγ. ȝe] þat ȝe δ. yseþ] iseoþ α; seþ B; seen βγ; se δ.] Þis constantin was of send · & þis kniȝtes al so · [Constantin] Costantyn B. of send] afsend α; ouer sent βγ. þis] þes α.] & ssipes & hor atyl prest · such prowesse to do · [&] In to δ. atyl] atyr α; atyre βγδ. to] for to Bδ.] Line 2250

Page 160

Scan of Page  160
View Page 160
Line 2250 Ac hii ne miȝte so raþe come · þat þe kinges tueye · [kinges] luþere kinges α; luþer kynges βγ; luþere kynges δ. tueye] tweiȝe α; twei B; two βγδ.] [Hearne page 103] Nere icome out of yrlond · wiþ gret poer beye · [Nere] Were βγδ. of] om. B. beye] bey B; beiȝe α; þo βγ; bo δ.] [guerria inter pictos scottos & alios [MS. adc.] .] Of scottes & of picars · of Denemarch of norþweye · [picars] picards α; Picardes βγ. of norþweye] of norwei B; & of noreweiȝe α; & of Norweyȝe β; and of Norwey γ; & Norweye δ.] Þat euere abbeþ þis lond yhated · bote it were vor eye · [abbeþ] haþ βγ; haue δ. yhated] hatyd δ. were] beo α; be βγ. eye] eyȝe α; eiȝe β; eye γ.] Ver binorþe hii bigonne · & hiderward vaste slowe · [Ver] For βγ. hii] heo B. hiderward] hider B. slowe] drowe B.] & caste adoun þis stronge wal · & tounes grete ynowe · [tounes grete] gret tounes α; gret townes βγ.] Þe brutons þat miȝte of scapie · bigonne vaste to fle · [of scapie] ascapiȝe α; ascape βγδ. to] om. αβγ.] Some in roches · some in wodes · þat reuþe it was to se · [some] and some γ; & sum δ. reuþe] routhe γ.] Constantin & is poer · annon al þis wrechedom · [Constantin] Costantyn B. &] myd B; mid α; with βγ. annon] among Bα; amonge βγδ.] [Adventus constan|tini de britannia.] Atte hauene of totenais · stilleliche alond com · [Atte] At þe Bαβγ. totenais] totteneis α. alond] o lond B; om. αβγ. com] op com α; vp come βγ.] Line 2260 Glade were þo þis brutons · & ioyuol & proute · [þo þis brutons] þo þe britones B; þo þe Britoñs δ; þe brutons þo α; þe Brutons þan βγ.] Hii come out of þe wodes sone · & of þe roches aboute · [Hii come . . . sone] Sone hi comen out of þe wodes α; Soone þei come oute of þe woddes βγ; Sone þey come owte of þe wodes δ. Hii come] Heo comen B. of þe] om. δ.] So þat constantin adde · sone poer ynou · [constantin] costantyn B. adde sone] soone hadde of βγ; sone hadde δ.] [pugna.] & toward þis luþer men · norþward sone drou · [þis] þes. luþer] luthern γ. drou] he drouȝ βγ.]

Page 161

Scan of Page  161
View Page 161
Hii cudde þat hii were men · & slowe to grounde · [Hii] He B. cudde] kyd βγ. slowe] slowe þo α; slouȝ þan β; slowe than γ.] & þe prute of scottes · & of picars · abatede in an stounde · [&] om. B. þe prute of scottes] þe prude of scottes B; Scottes prute α; Scottes pride βγ; þe Scottys proude δ. & of] & Bαβγδ. picars] picards α; Picardes βγδ. abatede] abouten B. an] a Bβγδ; o α.] Line 2266 Vor hii flowe þat miȝte fle · & some velle to grounde · [hii flowe] þei slouȝ βγ. miȝte] myȝt noȝt βγ. velle] fellid βγ.] Hii miȝte segge wan hii come hom · þat hii hor per founde · [segge] say βγ. wan . . . hom] þere αβγ. þat hii hor per] her per hi hadde α; here pere þei hadde βγ. hii] heo hadde B. founde] Aγ; y fonde B; ifounde α; yfounde β.] To yrlonde hii flowe aȝen · & elles woder hii miȝte · [To] Vnto δ. flowe aȝen] flowen þo δ. &] om. δ. woder] wyder B; whider αβ; wheder γ; wheder þat δ.] Hii ne þouȝte noȝt a gode wile · wiþ brutons to fiȝte · [Lines 2269, 2270 transposed in δ.] [þouȝte . . . wile] þoute gode while α; þouȝt good þe while βγ. noȝt] om. δ. brutons] þe brytones B; þe bretons δ. to] for to δ.] Line 2270 Þe brutons nome constantin · & glade þoru alle þinge · [nome] nome þo Bα; toke þan βγ. constantin] Costantyn B. glade] were glad δ.] [folio 40a] In þe toun of cicestre · crouned him to hor kinge · [& glad . . . kinge] they crowned hym to kynge In the towne of Circestre and gladde thurgh al thynge γ.] [cicestre] circestre αβγδ. crouned] hi crounede α; þei crouned β; þey crowned δ. to hor] to here B; to αβ; her δ.] [Hearne page 104] Þat lond was þo wel iwust · in pes wiþoute strif · [Þat lond] Þis B; Þis lond α; This londe βγδ. was þo] was so B; was þan βγ; þo was δ. wel iwust] wel ywist B; wel ywist α; ykept wel βγ; wel kepte δ. wiþoute] wythouten γ.] [constanti|nus fit rex.] Þer ne come no scottes þuder · ne picards al is lif · [Þer ne come] Þat þer ne come B; Ne come þer αβγ; Ther come δ. no scottes þuder] ne Scottes þider B; no mo (more βγ) scottes hider αβγ; hydir no Scottys δ. picards] pycars B. al is] bi his αβγδ.]

Page 162

Scan of Page  162
View Page 162
Þre sones he adde al so · constance was on · [he adde] ha hadde he hadde α. constance] constantyn B. on] þat on α; þat one βδ; that oon γ.] [iij filii eius.] Line 2275 & aurel & ambrose · gode children echon · [aurel] aurely Bβγ; aureli α. ambrose] uter B. echon] euerychone δ.] Constance is eldoste sone · in godes seruice · [Constance] Costanteyn B. eldoste] eldeste α; eldest βγ. in] putt him in βγ; al in δ.] Monek he made at winchestre · & dude as þe wyse · [Monek he made] Monk he made B; Was monek α; He was Monke βγ; Monke was δ.] Godman he was ynou · & gode lawes uorþ caste · [he was ynou] was þis king α; was þe kynge βγ.] & god pays was al is lif · & to lute wule it laste · [was] wes B. al] in al αβγ. &] om. αβγδ. to] the γ. lute] lutle α; litle βγ. it] þat Bαβγ.] Vorþ þer com a pycard · þat is maners wel wuste · [Vorþ] For Bβγ; Vor α. a] o α. maners] manere αβγ. wuste] wiste Bα; wist βγ.] [occisio regis.] Þat he louede wel ynou · & muche to him truste · [Þat] And þat Bαβγ. louede] louede him α; loued him βγ. truste] triste α; trist βγ.] He ladde him in to an orchard · as it gret neod were · [in to] to δ. an] on α. neod] ned B; nud α.] To speke wiþ him priueliche · þat no mon ywar nere · [ywar] were γ.] Ac þo hii were al bi hom sulue · & no mon hom ney · [al] om. αβγδ. hom sulue] ham sulf α. &] om. γ. hom] ham was α; hem was β; was ham γ.] Line 2285 He drou is knif & slou þe king · þat no mon it ne sey · [ne sey] yseyȝ B; ysey β; sey γδ.] He was sone vorþ iwent · ar eny mon were iwar · [He] Þe treitour α; The traitour βγ. He was sone] And he δ. ar] er B. iwar] war B; ware βγ.] Þo me adde al isouȝt · þe king lai ded þar · [ll. 2287,2288 transposed in δ.] [Þo] And þo Bαδ; And whenne βγ. me] men βγδ.]

Page 163

Scan of Page  163
View Page 163
Þo was þis lond king les · wat halt it to telle longe · [was þis lond] þis lond was δ. wat halt] what is βγ. it] om. δ.] [Hearne page 105] Gret word was among þat folc · wo miȝte þe croune auonge · [word] strif α; strife βγ. þat] om. δ. wo] ho B. auonge] fonge Bαβγδ.] Line 2290 Vor þe eldoste sone monek was · & þe tueie to ȝonge were · [eldoste] eldeste α; eldest βγ. monek] monk B (& passim). tueie] twei B; tweiȝe α; oþer two βγ; tweyne δ. to] om. Bγ.] & to nime · verrore of is kunne · no riȝt it nere · [&] For γ. nime verrore] nime fer α; take fer βγ. verrore] om. δ. kunne] kynde B; kynne βγ. it] om. B; iwis þat α I wis; þat β; ywys it γ.] Vortiger þe quoynte suike · þat was erl of cornwaile · [Monachus fit Rcx.] Vor to do a suikedom · no conseil ne ssolde faile · [do a] don o α; don a βγ. suikedom] wyckedome δ. ne ssolde] ne scholde him α; schulde hym Bγ; schulde him β; schulde he δ.] To þe eldoste sone þat was monek · to winchestre he wende iwys · [eldoste] om. B; eldest αβγ. sone] om. αβγ. he] om. αβγ.] Line 2295 Lo he sede nou þou sucst · þat þi fader ded is · [sucst] Aα; syst B; seest βγδ.] & þine briþeren to ȝonge beþ · uor to auonge þe croune · [þine] þi Bβγ. briþeren] breþeren Bβγ; breþrene α. beþ] buþ α; ben β; bene γ (& passim). uor to] to B. auonge] a fonge B; fonge αβγδ. þe] om. α.] & þei þou be in oþer cloþes · þi riȝte nis noȝt þer doune · [& þei] þei α; Thouȝ βγδ. nis] is βγ; ys δ. þer doune] adoune αβγ; þer y done δ.] Wel me wot eldost þou art · & mid best riȝt king also · [eldost] eldest Bαβγ. art] ert α. &] om. αβγδ. king] om. δ.] Ȝif þou wolt wel be mi frend · & bi mi red al do · [wolt] wilt βγ. wel] wol B. al] om. δ.] Line 2300 Icholle bringe al þat folc · in wille · to crouni þe to kinge · [Icholle] Ich wole Bα; I wille βγ. bringe al . . . wille] þat lond (londe βγ) in wille make αβγ. al] om. B. þat folc] þe londe δ. crouni] crowne B.] & þei þin ordre þer aȝen be · þer to icholle þe bringe · [þer aȝen be] be þer aȝeyn B; beo (be βγ) þer aȝen αβγ; be þer aȝeynst δ. icholle] ich wole Bα; I wole βγ; I wil δ. þe] it Bδ; hit αβγ.]

Page 164

Scan of Page  164
View Page 164
Þe monek was ioyuol inou · þo he hurde þis · [Þe] Þo B. hurde] ihurde α; harde βγ. þis] of thys δ.] & bihet him ȝif it were so · euere mo to be his · [him] om. αβγδ. mo] om. αβγδ. be] be al Bβγ; beo al α; be alle δ.] Out of is abit anon · vortiger him drow · Line 2305 & cloþes as to kinge bicome · dude on him uaire ynow · [as to] þat αβγδ. bicome] om. δ. dude on him] him dude on α him dide on βγ; him ded on δ.] [Hearne page 106] & to vore al þe parlement · to londone he gan him bringe · [to vore] bifore Bαβγ. he] om. αβγδ. gan him] him gan αβγ.] & sede he was purost eyr · to be icrouned to kinge · [purost] purest B; puirest α. icrouned] crowned B; crouned αβγ; croned δ.] Nomon ne miȝte it wel wiþ segge · me may riȝt yse · [Nomon . . . it wel] No mon ne myȝt wel it B; þat no man miȝte α; That no man myȝt βγ; And þat myght no man δ. wiþ segge] with sey βγ; wt seye δ. riȝt] þe ryght δ.] [folio 40b] Wanne he was þer & was pur eir · þei he adde monek ybe · [þer & was] om. αβγδ. pur] so pur α; so pure βδ; pure γ. ybe] om. B.] Line 2310 Vpe is owe peril it were · bote he it miȝte wel do · [Vpe] Op on α; Vppon βγ. is owe peril it] hym self þe perel B. he] om. B. it miȝte wel] wel miȝte hit α; wel myȝt hit βγ; myght it wel δ.] Þe heiemen þoru vortiger · auenge him alle þer to · [Þe] Þo B. auenge] afong B; funge α; fonge βγ; fenge δ.] Þe erchebissop of londone · goscelin was þo ded · [erchebissop] archiebischop β. goscelin] gocelyn B. was þo] þo was δ.] & non oþer him nolde crouni · uor al þat þe erl hom bed · [non] no α; none βγ. him nolde] nolde hym B; him wolde βγ; wold him δ. crouni] crowne B; cronee δ. hom] om. B.] Vor he adde so longe in ordre ybe · & he was so out ybroȝt · [Vor] Vor þat α; For þat βγ. so longe] om. αβγ. ybe] be B. he was so] so was Bαβγ.] Line 2315 Vor as þan vortiger · nolde bileue it noȝt · [as þan] al þat Bδ; þan α; þat βγ. vortiger nolde] nolde for|tiger α; wolde Vortiger β; wolde ffortiger γ. bileue] leue δ. it] hit riȝt αβγ.]

Page 165

Scan of Page  165
View Page 165
Ac him sulf him crounede · & made him king so · [him crounede] hine crounede α.] [constancius fit rex.] His sacringe was lute worþ · & naþeles it was ydo · [His] Þe Bα; The βγ. lute] litel β; litil γ; lytil δ. &] om. αβγ.] Þo he was king ymad · is heste he made anon · [Þo] & þo α; And when βγ. ymad] ymaked α; made βγ.] Þat clanliche to vortiger · is men buyde echon · [buyde] abuyde B; abuiȝede α; abeyȝed β; obeyed γ; abowed δ. echon] euerychon δ.] Line 2320 Vor him sulf nolde þenche noȝt · bote take him al an honde · [Vor him sulf nolde] & nolde him sulf α; And wolde him self βγ. nolde] he nolde B; wolde δ. him] om. αβγ. an] on Bαβγ.] Vor he couþe wel bet þan he · gouerny such a londe · [wel] om. αβγδ. bet] better βγδ. gouerny] gouerne B. a] o α; an β.] Þo biþoȝte vortiger · mest of alle þing · [of] þoru B; ouere α; ouer βγ; þrouȝ δ.] Hou he miȝte do quoyntelucst · þat he him sulf were king · [quoyntelucst] quoynteliche B; quinteliche α; queyntliche βγ; queynteliche γ; queyntlokest δ. him sulf were] hym selue were B; were him sulf α; were him self βγδ.] [fraus vortigerni.] Vor þat was alwei is þoȝt · & þeruore þe monek he nom · [was alwei] euer B; was alne wei α. &] om.] Line 2325 To be king vor he was nyce · & ne couþe no wisdom · [be king] kyng be B. ne] om. Bδ. no] litil δ.] Þis tueie breþeren were ibroȝt · out of cradele vnneþe · [Þis] And ys B; & his αβγδ. tueie] twei B; tweiȝe α; two βγδ. breþeren] bretherne δ. were] weren α. ibroȝt] broȝt B; brouȝt βγ.] [Hearne page 107] & þe heie men mest of þe lond · were ibroȝt to deþe · [mest] om. αβγδ. of þe] of þis αβγ. ibroȝt] swiþe ibrout α; swiþe brouȝt βγ; swyþe ybrouȝt δ.] Wiþ batailes & oþer wo · þer fore he was so prout · [Wiþ] Mid α; Myd B. batailes] batayle δ. &] & myd B.] & þe king nas him sulf · bote as a ssade · & let im worþe al out · [&] om. αβγ. nas him sulf] nas B; sulf nas α; self was β; him self was γ; him self nas δ. as] om. Bαβγ. let] lette α. worþe] yworthe δ.] Line 2330

Page 166

Scan of Page  166
View Page 166
Line 2330 To þe king he sede · þat he moste is castles astore · [þat] om. αβγδ. astore] þo astore αδ; þan astore βγ.] Þanne wolde is fon aboute · douty him þe more · [wolde] wolden αβγ. douty] doute B; douten α; dowten βγ. þe more] þer fore δ.] & for þe picards were is fon · somme he wolde take · [were] weren αβγ.] To be priue wiþ þe king · vor þulke ssolde make · [wiþ] mid α.] Hor felaus þat were bileued at hom · louie þat lond þe bet · [bileued] leued B; bilefd α; left γ. louie] to loue B; loue βγ. þat] þys δ.] Ac naþeles þer vore nas it noȝt · þo it was al by set · [Ac] om. αβγ. þer vore nas it noȝt] nas hit nouȝt þer fore α; was hit noȝt þer fore βγ. nas] was δ. þo] whenne βγ. was] wes B. al] om. αβγ.] Ac vor hii ne louede noȝt þe king · & in trayson were cointe · [ne] om. Bδ. cointe] quointe α; quoynte Bδ; koynt βγ.] Þat hii ssolde þen king sle · wan hii come vpe pointe · [þen] þe Bαβδ; om. γ. hii] heo B; hit βγ; it δ. vpe] vp þe B; to αβγ; to þe δ.] Þe king graunted al his wille · & for is gode he wende · [graunted] grantede B; grauntede α. gode] god α. he] om. B.] After an hondred picars · into scotlond he sende · [an] on α. picars] of picards αγ; of Picardes βγ. into] to αβγ.] [Picardi veniunt regi.] Line 2340 Bi certeine messagers · so þat hii gonne bringe · An hondred kniȝtes of picars · þat bileuede mid vr kinge · [An] On α. hondred] hundreth γ. bileuede] bilefde α. vr] þe αβγ.] Of is meste priue men · þoru þis luþer vortiger · [Of] Al α; Alle βγ. is] om. B. meste] mest Bα; most β; moste γ. þoru] om. αβγ. luþer] swike α; swik βγ.] Of þe kinges tresour he delde eke · aboute ver & ner · [Of] And B; om. αβγ. he] om. αβγ. delde] dalt δ. eke] om. αβγ. aboute ver & ner] bothe fer & eke ner δ.] & mest of þe picars · vor to hom mest loue he drou · [of] to Bαβγδ. vor] & αβγ. mest] most β; moste γ he] om. αβγ.] [Hearne page 108] Mid alle þat he wolde him sulf · he made him beloued inou · [made him beloued] bilouede him α; biloued hem β.] Line 2346

Page 167

Scan of Page  167
View Page 167
Line 2346 Alle þat seruede þe king · þoru him were echon · [him were] hem was βγ.] [folio 41a] Þat ech mon were aboute · vor to paye him on · [Þat ech mon] & alle hi α; And alle þei βγ. Þat] So þat Bδ. were] was Bδ. paye] payȝe α.] & songe al day bi þe stret · ase vor is onour · [al day] om. αβγ. stret] strete Bαβγ. ase] al B.] Worþ were vortiger · to be king oþer emperour · [Worþ] Worþi B; Wel worþe α; Wel worþi βγ. to be] to B; beo α. oþer] & αβγ; or δ.] Line 2350 Þo þis vortiger adde · þis folc al in is hond · [Þo þis] So þat αβγ; Tho þat δ. þis] þat Bα; þe δ. in] on αβγ.] [recessus vortigerni [MS. vortigernus.] fictus.] He sede he moste wende · a wule out of þis lond · [he] þat he δ. moste] must βγ. wende a wule] o while wende αβγ.] To porchaci more tresour · þe king vor to spene · [porchaci] purchace B. more] om. αβγ. þe] to þe δ. king] kinge α. vor to] for to Bαβγ.] Vor he nadde noȝt inou · is kniȝtes to soustene · [nadde] hadde βγ; had δ. inou] tresoure ynowȝ δ. kniȝtes] folc α; folke βγ.] At þe picars he nom is leue · & at þe oþere þere · [At þe] And atte B; At α; And at þe δ. he] om. B. nom] toke βγδ. þe] om. Bαβγδ. oþere] oþere þat were δ.] Line 2355 & wende hom to is In · sori as he þeruore þo were · [hom to is In sori] hom to hys fir sori B; him to his in sori α; him Inne sory β; hym sory Inne γ. as] also α; as þouȝ βγ. þeruore þo] om. Bαβγδ.] Þer was sor & del ynou · among al þulke mayne · [sor] sorwe B; sorewe α; sorowe βγ; sorow δ. del] deol Bδ; dul & dul α; doil β; doile γ. þulke] þe Bδ; þer α; here β. mayne] meine α; meynee β; meyne γ; maynee δ.] Þat he ssolde fram hom wende · uor þer nas no king bote he · [Þat] For B. nas] was Bβγ.] & nameliche among þe picars · þat were of so luþer þoȝt · [&] om. αβγδ. þe] om. B; þise βγ. so] om. αβγ. luþer] luþere α.] Þat he adde ido so muche honour · & ne loued þe king noȝt · [adde ido so much honour] hadde do such honour B; muche hadde honoured αβ; hadde (had δ) muche honoured γδ. &] & þat B; þa αβγ. ne loued þe king] ne louede king α; þe kynge þey louyd δ.] [occisio regis.] Line 2360

Page 168

Scan of Page  168
View Page 168
Line 2360 Wat hii sede wat is vs · to lete þis badde king · [Wat . . . vs] What is vs hi sede α; What is vs þei saide βγ; What ys vs þey seyde δ. sede] seyden B. lete] leten α; late β; latte γ.] Go þus aliue as a ssade · þat nis worþ no þing · [þus] þys δ. aliue] o liue B. as a] ase o α. nis] is βγ; ys δ.] War to targe we so long · to quelle him attenende · [War to] Whar to αδ; Where to β; Wher to γ. targe] Aα; tarie Bδ; tary βγ. we] ȝe A (originally). we so] shulde we γ. attenende] at þan ende α; at þe ende βγδ.] [Hearne page 109] Þat vortiger were king · þat aȝen us is so hende · [aȝen vs is] is to vs αβγδ. so] to α.] In gret wraþþe & hastinesse · to þe kinges chambre hii wende · [wraþþe] waþþe B. hastinesse] hastyliche δ.] Line 2365 & smite þer riȝt of is heued · & to vortiger hit sende · [smite þer riȝt] smyten B; þer hy smiten α; þer þei smyten βγ; þere þey smytten δ. heued] hefd α; hed B; heed β; hede γδ. vortiger] fortiger α.] Vortiger made deol inou · & sori was þer uore · [deol] dul α; doil β; doile γ.] Ac naþeles so glad he nas · suþþe he was ybore · [nas] ne was neuer βγ. suþþe] seþþe α; sethe þat δ. ybore] bore βγδ.] Vor icompaced he adde þat · atte biginningge · Verst þo he broȝte · a so nyce man to kinge · [þo] wen B. a so] as o A; on so B; so αβγδ. man] a mon B; a man δ. kinge] þe kynge βγ.] Line 2370 & suþþe þo he let al is fon · & picars to court bringe · [suþþe] om. αβγδ. þo] whenne βγ. al is fon] ys fon B; his frendes δ. bringe] come δ.] Þat hatede þen king · al it was for þis þinge · [þen] muche þe B; al þane α; al þat βγ; alle þe δ. al it] & al Bαβγ; hit δ.] & þat he was so large & hende · of is ȝiftes al so · [þat] þo B. so] om. αβγδ. is] om. βγ.] Þo adde he al is wille · uor wan it was al ido · [Þo] Thanne βγ. adde he] he hadde βγδ. is wille] his lustis δ. wan] when B; whā α; whanne βγ; þo δ. al ido] ido α do βγ.]

Page 169

Scan of Page  169
View Page 169
& to such ende it was riȝt icome · as he compaced in is þoȝt · [&] om. αβγ. such] suc B. riȝt] om. Bαβγδ. icome] come γ. he] he hadde B; om. δ. compaced] compasede α; ycom|paced B.] Line 2375 & naþeles he fenede him · þat me ne vnderȝete it noȝt · [ll. 2375,2376 transposed in αβγ.] [&] Ac αδ; But βγ. me ne vnderȝete] me vnderȝet B; me nuste α; men wist βγ; he nust δ.] At londone þis king was aslawe · he let nyme anon · [þis king was] was þe king α; was þe kynge βγδ. aslawe] yslaw B; yslawe δ; slayn βγ. he] hem βγ. let] let þo Bα; lete þan βγ; lete þo δ. nyme] take βγδ.] [occisio pictorum.] Þe picars & þoru Iugement · let smite of hor heueden echon · [let] om. αβγδ. hor heueden] þe hedes Bδ; hare hefden α; here hedes β; her hedes γ.] Þere he kudde wat he was · vnkunde ssrewe & quoynte · & al it was þat me ne vnderȝete · is suikedom in no poynte · [& . . . vnderȝete] Ac hit was not vnderstond δ. & al it was] Ac al he dude B; om. αβγ. me ne vnderȝete] men vnderstode nouȝt βγ. is] in B. suikedom] wyckedom δ; wisedome γ. in no] in none kunnes α; in no kynnes βγ.] Line 2380 And naþeles wel me it ortrowede · & ne leuede noȝt is glose · [And] Ac α; But βγ. wel] om. Bαβγδ. ortrowede] trowede B; ortrwede wel α; ouertrowed wel βγ; ouertrowed δ. ne] om. Bαβγ. leuede] lefde α; leued βγ.] [Hearne page 110] Þe kinges ȝonge breþeren · aurel · & ambrose · [ȝonge] om. B. aurel] Aureli αδ; Aurely βγ; Aurele B.] [fuga aurelii & ambrosii.] Dradde vor hor eritage · ymorþred to be · [to] for to Bαβγδ.] & hii þat hom adde awarde · þeruore hom gonne bi se · [awarde] to ward B; in warde βγδ. hom] om. B; hi α; þe β; þey δγ.] & to þe lasse brutayne · wende to þe kinge · [þe] om. βγ. wende] þei went βγ.] [folio 41b] Line 2385 & he sousteined hom wel · uor drede of þis þinge · [& he sousteined] Þat sustenede α; For to susteyne βγ. hom] hem Bβ; ham α; theym γ. wel] þere βγ. þis] þisse α.] [vortigernus fit rex.]

Page 170

Scan of Page  170
View Page 170
Þo vortiger alone was · & non er nadde alonde · [vortiger] Fortiger βγ. non er nadde] no pere nad B; no per nadde α; none pere hadde βγ; no pere hadde δ. alonde] in londe βγ.] Sone he let him crouny king · & þe poer nom an|honde · [crouny] crowne Bβγ. nom] Bα; mon A; toke βγ. anhonde] on honde Bαβγ.] Princes oueral aboute of ech kinedom · [ech kinedom] eche kyndom B; eche kynedom α.] Speke him vuel & hated him · vor is suikedom · [Speke him] Speken α; Spoken β; Spokyn γ; Speke δ. vuel] yuel βγ; euyl δ. suikedom] wyckedome δ.] Line 2390 Þe picars were wroþe ek · & þretnede him ynou · [were wroþe ek] wroþe eke were αβγδ. þretnede] þratten B; hatede α; hated βγ; hatyd δ.] Þat he wiþ such vnkundehede · hor felawes slow · [wiþ] myd B; mid α. such] om. αβγδ. vnkundehede] vnkyn|dede B; vnkyndhede βγ; vnkyndenesse δ. slow] so aslou α; so aslouȝ βγ.] Fram þe lasse bruteyne ek · him com word ylome · [bruteyne] bretayn B. him] om. δ. ylome] lome δ.] þat þe tueie children · gret poer to him nome · [þe] þo B. tueie] twei B; two αβγ. him] hem Bβγδ; ham α.] & þat it stalwarde children · were of hor age · [þat it] om. αβγ; þat δ. stalwarde] stalworthe β; staleworthe γ; stronge B. children] childre B. were] hit were αδ; þei were βγ.] Line 2395 & þat hii wolde hider come · to winne hor eritage · [hii] þei B. hider come] come hider αβγ; come heder δ.] Such stronge tidinge · in sorwe & in sore · [Such stronge] Swiche sori αβ; Suche sory γ. tidinge] tyþinges Bαβγ; tyþynges δ.] Broȝte þis false king · & euere þe leng þe more · [Broȝte . . . king] Þis false king me broute α; This fals kynge men brouȝt βγ; To þis fals kynge men brouȝt δ. euer] er B. þe leng] þe lenger Bβγδ; so leng α.] Hors & hengist tueie men · þat tuey breþeren were · [tueie men] bothe B; twei men α; two men βγ. tuey breþeren] twei breþre B; tweiȝe breþeren α; two breþer β; two brethern γ.] [Hearne page 111] Come to kent þulke tyme · & ariuede þere · [þulke] þat αβγδ.] [aduentus hors & hengist.] Line 2400

Page 171

Scan of Page  171
View Page 171
Line 2400 Mid þre ssipuol kniȝtes · yarmed wel ynou · [þre] þreo α. kniȝtes] of knyȝtes B; of kniȝtes α; of knyȝttes βγ; of knyghtis δ. yarmed] armed δ.] Þo þis folc com alond vorþ in to kent he drow · [com alond] was on lond B. he] hit Bα; þei βγδ.] Þe king was þo at kaunterbury · & herde her of anoN · [Þe] Þo B. her of] þer of αβγ. anon] sone αβγδ.] Biuore him he let bringe · þis kniȝtes euerichon · [Biuore . . . bringe] He lette bringe bifore him α; He lete brynge by forn him βγ; He lete brynge byfore hym δ. þis] þe αβγδ. euerichon] echon B.] Þe king bi huld hom vaste ynou · vor it mochel men were · [Þe] Þo B. bi huld hom] biheld ham α; bihelde hem βγ. it] om. αβγδ. mochel men] muchele men hi α; muchel men þei βγ; muche men þey δ.] Line 2405 & Nameliche þe tueie breþeren · vor so grete none nere · [tueie] twei B; om. αβγ. vor] om. αβγδ. grete] muchel B. none] non þer Bα; þer none βγ; þo none δ.] He esste hom wanen hi were · & wo him þider broȝte · [esste] ascode B; axede α; asked βγ. hom] om. αβγδ. wanen] of wanne B; whannen α; whens βγδ. were] om. B. wo] ho B. him] hem Bβγ; ham α. þider] þeodre α; hider γ.] & vor wat encheson hii come · & wat þing hii soȝte · [encheson] cheson δ.] Sire heye king quaþ hengist · þat vor alle oþer spac [responsio hengist.] iwys · [heye] om. Bαβγδ. oþer] om. αβγδ. spac] spek B; spake βγ.] Of saxoyne we beþ ibore · þat of germaine is · [saxoyne] saxone αβ; saxonie B; Saxon γ. þat of germaine] þat of germanie B; of germaine þat α; of germayne þat βγ; of germani þat δ.] Line 2410 Þe manere is of þulke lond · þat wanne þer is uorþ ybroȝt · [is of] his of α. þat] om. αβγδ. wanne] wen B.] So moche folc of men · þat þe lond · ne mowe hom susteny noȝt · [þe] þo B. ne mowe hom susteny] may susteyne B; ne mai susteni α; ne may susteyne βγ; men may susteyne δ.]

Page 172

Scan of Page  172
View Page 172
Heye men of þe lond ssolle · come biuore þe kinge · [Heye] Þo heye B. þe] þo B. ssolle] schulle B; om. αβγδ. come] comeþ αβγ; comeþe δ.] & alle þe ȝongemen of þe lond · lete among hom bringe · [alle] om. αβγδ. alle þe] alle þo B. lete] leteþ αβγ; þey do δ. among hom] bifore hym B.] Þe stalworþest me ssal bi choys · & bi lot al so · [stalworþest] strengeste B; staleworde α; stalworþe β; stalworth γ; stalward δ. me] men βγ.] Line 2415 Chese out & sende into oþer lond · hor heste uorto do · [Chese] Cheose α. out] om. αβγδ. into] to αβγδ. hor heste] here beste Bα; here best β; her beste γ.] & hii ssolle be such þat no prince · ne dorre hom vor|sake · [hii ssolle be] heo schulle be B; om. αβγδ. ne] om. B. dorre] þarf α; thare βγ.] [Hearne page 112] Ac vor hor prowesse gladliche · in to hor seruise hom take · [gladliche] gladlich δ. in to hor seruise hom] in to here seruise B; to him α; to hem βγ; to him hem δ.] Þis cas is to us ycome · ychose we beþ þer to · [is] αβγ; ys B; it A. ychose we beþ] chose we ben βγ; ichose we buþ α.] Vor so moche folc is in þe lond · vre beste we mote do · [Vor] α; Vo A; For Bβγδ. folc] om B. vre] oure Bβγ; hare α. we mote do] forto do Bαβγδ.] Line 2420 & vor to be maistres of þis folc · we beþ ychose & ynome · [&] om. αβγδ. maistres] maistrise βγ. þis] þe δ. beþ] buþ α (& passim).] Mi broþer & ich vor we beþ · of dukes kunne ycome · [Mi broþer & ich] Ich & mi broþer α; I and my broþer βγ. kunne] kyn B; beiȝe α; boþe βγ.] [folio 42a] Vor þoru ure godes in to þe se · we wende ich vnder|stonde [mercurius.] · [Vor þoru] And þrouȝ δ.] & mercurius us aþ · ylad in to þin londe · [&] om. δ. us aþ] haþ vs Bδ. ylad] lade βγ; ylad now δ. þin] þi B; þisse α; þis βγ; þy δ.]

Page 173

Scan of Page  173
View Page 173
Þo þe king hurde nemne · mercurius in þis cas · [hurde] ihurde α; harde βγ. nemne] nempny αβγ. in] on αβγ.] [falsa fides.] Line 2425 He esste wat god & wat þing · mercurius was · [esste] askede B; axede α; asked βγ. wat god & wat þing] what Idone god α; what manere god βγ. mercurius] þulke Mer|curius α; þilke mercurius βγ. was] þan was δ.] Oure bileue quaþ þis oþer · in þe heye godes is ido · [quaþ] quoþ B. þis] þe αβγ. heye] om. δ. godes] god βγ. ido] do αβγ.] Saturnus & Iubiter · & alle þe oþere al so · [Iubiter] Iupiter α. alle] al B.] Þat holdeþ up þen world · & in mercurius mest ywis · [holdeþ up þen] vp holdeþ þe Bβ; opholdeþ þane α; holdeth vp the γδ. in] om. αβγ. mercurius] Mercurye βγ. mest] moste γ.] Þe heye god þat in vre tonge · woden icluped is · [Þe heye god þat] Þat þe heiȝe god αβγ. god] go A. icluped] yclepud B; icleped α; ycallyd βγ.] Þer uore vr eldore him bitoc · of þe wouke þen verþe day · [eldore] huldere α; eldres βγ. bitoc] toke αβγ. of] in αβγ. wouke] woke B; wike α; wyke βγ. þen] þe Bαβγ. verþe] furþe α; fourþ βγ.] Line 2431 In oure tonge ycluped in honour · of him is wodnes day · [In . . . him is] In honour of hym yclepud in oure tonge B; In honour of him icleped (callid βγ) in oure tonge αβγ; In honoure of him yt is cleped In oure tonge δ. honour] hononour A. wodnes day] Wednesday B; Wodenesday β; Wedonesday γ; Wensdaye δ.] After him we honoureþ venus mest · þat frie ycluped is · [mest] om. αβγ. frie] B; fri α; frye δ; fyre βγ; þrie A. ycluped] yclepud B; icleped α; clepud δ; callid βγ.] In vre tonge & in þe wouke · fryday uor him iwys · [&] om. αβγ. wouke] wyke B; wike αβ; weke γ.] Her of ȝe ssolle vnderstonde · þat in þe firmament [planete.] beþ · [ssolle] scholde α. þat] om. αβγ. beþ] buþ α; ben β; bene γ (& passim).] Line 2435 Planetes yliche clere sterren · seuene as ȝe seþ · [yliche] alle iliche αγ; al iliche β. sterren seuene] sterres seuene B; seue sterrene α; seuene sterres βγ. seþ] iseoþ α seen β; sene γ.]

Page 174

Scan of Page  174
View Page 174
Saturnus · & Iubiter · Mars & þe sonne ywis · [Iubiter] Iupiter α.] Venus · & Mercurius · & þe Mone lowest is · [þe Mone] þe ne α (so MS.).] After ech of hom in þe wouke · ycluped is a day · [wouke] wike Bα; wyke β; weke γ. ycluped] yclepud B; icleped α; ycallid βγ. a] o αβγδ.] [Hearne page 113] Verst þe sonne & so þe oþere · & þe seueþe saturday · [Verst] Of αβγ. þe] os B; of þe δ. & so þe] & so of B; seþþe of þe α; sithe of þe βγ; & seþe of al δ. seueþe] seuen γ; seuenth is δ.] & vor weder & oþer þing on erþe · after hom moche is · [vor] om. αβγ; þe δ. oþer] þe oþer αγ; þe oþere β. erþe] vrþe α. moche] om. αβγδ.] Þis misbileuede men hom clupede · godes wule ywis · [Þis] Þus αβγ. hom] hem B; ham α; han βγ. clupede] clepede Bα; callid βγ. wule] while Bαβγ.] Sori ich am quaþ vortiger · þo he hurde þis · [am] ham α. þis] al þis βγ.] [responsio uortigerni.] Vor ȝoure bileue þat ȝe seggeþ · vor non bileue it nis · [Vor] om. α. ȝoure] Eure α; oure δ. seggeþ] segget B; seyn βγ. vor] om. αβγ. vor . . nis] þat no belyue ys δ.] Ac of vor ȝoure kumes ich am glad · wo so ȝou hider ladde · [Ac] A A. of vor] for B; of αβγδ. ȝoure] eure α. kumes] comyng Bα; comynge βγ; commynge δ. ich am glad] glad ich ham α; glade I am βγ; glad I am δ. wo so] ho so B; who euer δ. ȝou] ow B; eu α.] Line 2445 Were it god were it oþer · vor al nede ichadde · [were it oþer] oþer oþur þing α; oþer oþer þinge β; or other thinge γ; oþer oþere δ. al] om. B; grete δ. ichadde] ich hadde Bα; I hadde βγ.] Vor ich am mid min fon · in eche half biset · [min] my B; mi α. in] on Bαβγδ. eche] ech B.] & ȝif ichom may ouercome · þoru ȝou þe bet · [ichom may] ich hem may B; ich ham mai α; I may hem βγ; I maye hem δ. þoru] vor α; for βγ. ȝou] eu nou α; ȝow now βγδ.] Ich ȝou wolle mid me atholde · & in gret richesse ȝou do · [Ich . . . me] Ich ȝou myd me B; Ich wole eu mid me α; I wole ȝow with me βγ; I wil wt me ȝow δ. atholde] holde αβγδ. ȝou] om. αβγδ.] Of ȝiftes & of chateus · & of londes al so · [chateus] chasteus α. londes] londe δ.] Line 2450

Page 175

Scan of Page  175
View Page 175
Line 2450 Hii made certein couenant · þat hii were al at on · [made] maden B. þat hii] þer hi α; þer þei βγ.] So þat hii bileuede uorþ · mid þe king echon · [hii] þei B. mid þe king] with þe kyng B; mid him α; with him βγ; wt him δ. echon] euerichon α; euerchone βγ; euerychone δ.] Hit nas naȝt longe þer after · þat þe picars ne come · [nas noȝt] was not B; was nouȝt βγ. þe] þis B.] [guerra pictorum.] Out of scotlond souþward · & tounes vaste nome · Þo þe tiþing her of · to oure kinge com · [Þo . . . her of] So þat thulk tyþynges δ. Þo] om. B; Whenne βγ. þe tiþing] tiþinge β; tithynges γ. to oure] to þe αβγ; vnto oure δ. kinge] kyng B; king α.] Line 2455 Þen wey mid al is poer · aȝen hom vaste he nom · [Þen] Þe Bβγ; Þan α. mid al is] wt his δ. aȝen . . . he] fast to hem βγ. vaste] om. δ.] [Hearne page 114] So stronge bataile hii smite · & þe saxons anon · [So] om. B; & αβγδ. hii smite] heo smyte þer B; hij smiten þer α; þei smyten þere βγ; þey smytten þere δ. &] ac Bδ.] [victoria Saxonum.] So gode were þat þe oþere · bigonne to fle echon · [gode] god B. were] hi were α; þei were βγ. þe] þo δ. to] om. α.] Þo vortiger þoru hom · adde þe maistrie · [folio 42b] He ȝef hom ȝiftes gret ynou · & dude is corteysye · [ȝef] ȝaf α; ȝaue βγ. corteysye] corteyse B.] Line 2460 Hengist þat hor maister was · he ȝef him lindeseye · [hor] o αβγδ. ȝef] ȝaf Bα; ȝaue βγ. him] in B. lindeseye] lendesey γ.] Londes vaire & Rentes · & tounes grete & heye · Ware þoru him & is men · in vair warison he broȝte · Þo hengist adde þis · vorþere more he þoȝte · [þis] ywonne þis αβγ; wonne þis δ. vorþere] forþer Bα; ferþer βγ.] Þo he adde þen king in priuete · al clene at is wille · [Þo he] And βγ. þen] þe Bαβγ.] [consilium hengist.] Sire he sede of derne cas · icholle þe warny stille · [of] o βγ; a δ. icholle] ich wol B; ich wole α; I wil βδ; I wol γ. warny] warne Bβγ. stille] al stille βγ.] Þin fon beþ in eche alf · & þat he is mest to doute · [Þin] þine Bα; Thi βγ. in] on δ. &] om. δ. þat he is mest to] þis ys þe meste Bαδ; þat is þe most βγ.] Þat þin owe men ne loueþ þe noȝt · þat þe beþ aboute · [owe] owne B; owene α. ne] om. δ. loueþ] louyeþ α. þat þe] þat we δ.]

Page 176

Scan of Page  176
View Page 176
Hii þretneþ þe stilleliche · & seggeþ hii wolleþ bringe · [þretneþ] þretiȝeþ α; þretiþ βγ. stilleliche] stille B. seggeþ] seyn βγ; seyne δ. hii wolleþ] þei wille βγ. bringe] þe brynge B.] Þe tueie breþeren fram brutayne · & crouni þe oþer to kinge · [tueie] twei B; tweiȝe α; two βγ. breþeren] breþre B; brethern γ. fram] oute of βγ. crouni] crowne Bβγδ. þe oþer to] þat on B; þat on to α; þat one to β; the one to γ; him to δ.] Line 2470 Þeruore ich rede þat me sende · into my contreie iwis · [þat] om. αδ. me] we αβγδ. into] to αβγδ. contreie] cuntrey Saxon β; cuntre Saxon γ.] To saxoyne after more help · vor help ynou þer is · [saxoyne] saxone α; Saxon βγδ. help ynou] ynou help α; ynouȝ helpe βγ; ynow helpe δ.] Vor abbe þou poer ynou · þou miȝt be glad & bliþe · Ac o þing icholde bidde þe · ȝif þou me woldest tiþe · [icholde] ich wolde Bα; I wolde βγ; I wil δ. bidde] I praye βγ. ȝif] þat B. me woldest] wost me α; woldist me βγ; me wolt δ. tiþe] lyþe δ.] Send after help quaþ þe king · þat þou me noȝt bi|traye · [Hearne page 115] Line 2475 & icholle hor wule ȝelde so · þat ichom wole wel paye · [icholle] wole B; ich wole α; I wole β; I wol γ. hor wule] heore while B; here while αβγ. so] om. αβγ. ichom wole wel paye] scholle holde hem wel paie B; hi scholle ham wel α; þei schulde hem wel βγ; þey hem schul wel δ.] & bid of me wat þou wolt · & icholle þe granty iwis · [bid] bidde B; bide α; aske βγ. wolt] wilt β. icholle þe granty] ich wol þe grante B; graunti ich wole α; graunte þee I wol βγ.] Vor elles ich were vnkunde · ȝif it to granty is · [were vnkunde] were vnkynde Bβγδ; were vnkuinde α; vnkunde A. ȝif] ȝef B. granty] grante B.] [hengist petit castra.] Hengist vaire him þonkede · & is heued lotte adoun · [heued] hed B; hede βγδ. lotte] lowtede B; lutte α; lowte βγ; lowted δ.] Þou hast he sede ȝiue me · mony a uair toun · [hast] hauest α. ȝiue] ȝeue B; iȝiue α; yȝeue δ. mony a] maniȝe o α.] Line 2480 & naþeles such þing nabbe ich noȝt · as it to duc bicome · [&] Ac α; But βγ; om. δ. nabbe ich] om. αβγ; haue I δ. it] om. αβγδ. duc] a Duke γδ. bicome] bicom to be βγ.] Vor wanne ich am dukes sone · it bicome to me · [wanne] om. δ. dukes] a duke ys δ. bicome] bicomeþ Bβγ.]

Page 177

Scan of Page  177
View Page 177
Vor to abbe som gret cite · oþer castel me to ware · [Vor] om. αβγ. oþer] or Bδ. ware] were αγ; weer β.] War Inne ich miȝte to þin nede · mi folc abbe ȝare · [þin] þi αβγ. mi folc abbe] habbe my folk B; haue my folk δ. abbe] þer haue βγ. ȝare] ȝere α; al ȝeer β; al yere γ.] Þer uore as ich am þi kniȝt · & prest to þin nede al so · [Þer uore] Þer α; For βγ. þin] þi Bαβγ.] Graunte me castel oþer cite · þin nede inne to do · [þin] þi Bβγ. nede] Bβγδ; neode α; ne A. inne] þer inne αβγ.] [negacio regis.] Hengist · hengist · quaþ þe king · hit nere me noȝt to done · [Hengist hengist] Hengist B. king] kyng þo B. hit] yt B. nere] were δβγ] Such þing as þou me bist · to grante þe so sone · [me] om. βγ. bist] Aα; biddest B; byddist δ; askiþ βγ. grante] granti α.] Vor þou art mon of strange londe · & cristine mon non · & eke þei icholde myne barons · hit wolde wiþ sege echon · [& eke . . . barons] & mine barons þei ich wolde α; And my Barons þouȝ I wolde βγ. myne] my B. hit wolde] wolde yt B. wiþ sege] withsey βγ. echon] euerychone δ.] Line 2490 Sire graunte me þanne quaþ hengist · ȝif it is þi wille · [it is] hit be β; it be γ.] [mensura|cio per coreum.] As moche place as mid a þuong · ich may aboute tille · [As] So αβγ. a] o αβγ. þuong] þong Bα; þonge βγ.] Þat ich þeruppe mowe a siker bold rere · [þeruppe] þer vppe α; þer vpon βγ. mowe . . . bold] o siker bold (holde βγ) to me mowe αβγ. bold] Bα; blod A; boolde δ; holde βγ. rere] arere Bαβγδ.] [Hearne page 116] Þat ich me mowe in þine seruise · wite ȝif it ned were · [me mowe] mowe Bαβγ; maye me δ. in] on αβγ. þine] þi Bαβγ. wite] wytie B; me witiȝe α; me kepe βγ; kepe δ. it] om. δ. ned] nude α.] Þe king ne huld þat bote lute · he grantede is bone · [ne . . . lute] þat bote lute huld α. ne] om. βγδ. huld]; þouȝt βγ. lute] a lutel B; a lyte δ; litel βγ. he] & αβγδ.] Hengist sende in to is contreie · after more poer sone · [in to is contreie] hom þo α; home þan βγ. poer] folc α; folke βγ.]

Page 178

Scan of Page  178
View Page 178
Þo carf he an hole hude · smal to an þuong · [Þo carf he] And carf αβγ. an hole] a bole Bβγ; o bole α; a bool δ. hude] hyde Bδ; huyde α; hide βγ. to an] al to a B; al to o fair α; al to a faire βγ; al fayr to on δ. þuong] þong Bα; þonge βγδ (& passim).] [folio 43] Þoru out þe wule it wolde ileste · þo was it somdel long · [Þoru out] om. αβγ. þe wule it] wil he B; þe wile he α; The while hit βγ. ileste] Aα; laste B; last βγδ. þo was it] & þo was he B; & he was α; & hit was βγ; and þo was it δ.] In an harde rochi stede · is þuong aboute he drou · [an] one αβγ. rochi] roche Bδ. stede] stude Bα. he] om. αβγ.] & þer wiþinne al to is wille · Markede place inou · [&] om. αβγ. al] om. αβγ. Markede] he markede α; he marked βγ.] Line 2500 & rerde þer an castel · god ynou & strong · [& rerde . . . . strong] & rerde o castel strong ynou wyȝd & eke long α; And rered o castel stronge ynouȝ wide & eke longe βγ.] Þat þuongcaster oþer tangcaster · icluped was for þis þuong · [þuongcaster] þangcaster B; þongcastel αβγδ. oþer tangcaster] om. αβγδ. icluped] yclepud Bδ; icleped α; callyd βγ. for] al for αβγδ. þis] þe B; þulke α; þilke βγ; þat δ. See Appendix, Note O.] Þer come out of germaynie · vnder þat ich wene · [germaynie] germanie Bα; germayne βγ.] [aduentus saxonum plurium.] Ycharged mid gode kniȝtes · ssipes eiȝtetene · [eiȝtetene] eitetene α; eiȝtene βγ.] & rowen hengistes doȝter · among hom ybroȝt was · [&] om. αβγδ. rowen] Rowenne αβγ. hengistes] hengist βγ. ybroȝt] brouȝt βγ.] Þat vairor womman nour aboute · in none londe nas · [Þat . . . nas] Þat aboute on oþer lond no fairere wimman nas α; That aboute in oþer londes no fairer womman nas βγ; That nowhere in oþere londe a fayrere womman þer nas δ. nour] nower B. none londe] no lond B.] Þo þis castel ȝare was · hengist þen king bisoȝte · [ȝare] redy βγδ. þen] þe Bαβγ.] [conuiuium hengist.] To come to is castel & yse · þe kniȝtes þat he broȝte · [to is . . . kniȝtes] & seo (se βγδ) þe knytes (knyȝttes βγ; knyghtis δ) at his castel αβγδ. yse] se B. broȝte] had brouȝt βγ.]

Page 179

Scan of Page  179
View Page 179
Þis king com þuder priueliche · & þes kniȝtes ysey · [Þis] Þo B. þuder] þeodere α. þes] þis B; þeos α; þise βγ. ysey] syȝe δ.] & þis castel so sone arerd · so strong & so hey · [so] om. αβγδ.] [primus vessellis.] Line 2510 Mid al he was wel ypayed · & bileuede atte mete · [ypayed] apayed Bγ; ypayd α; apaied β; payde δ. bileuede] bilefde α. atte] at þe α; þer at þe δ.] [Hearne page 117] Þis maide out of chambre com · þo hii adde neiȝ yȝete · [þo] om. α; when βγ. hii adde] þei hadden B; þei hadde β; they had γ. neiȝ] om. B. yȝete] ete βγ.] Mid a coupe of golde vol of win · side drou hire tail · [a coupe] a coppe B; o coppe α. of golde] om. αβγδ. hire] hure α.] Akne to þe king ȝo sede · Louerd king washayl · [Akne] Akneo α; On knee γ. ȝo] heo Bα; sche β; she γ; þys sche δ. sede] seyde Bδ; sat & sede α; satte & seide βγ. Louerd] my lord þe δ. washayl] wasseyl B; washail α; washaile βγ; wassaile δ.] Þe king bi huld hire suiþe ynou · & bi huld hire vair|hede · [bi huld] bi held α; bihelde βγ. hire] om. αβγδ. suiþe] fast βγ. bi huld] wondrede Bα; wondred δ; wondrid of βγ.] [Hearne page 118] Line 2515 Vor so vair wommon nuste he non · & askede wat ȝo sede · [Vor] om. αβγδ. wommon] wimman α. nuste] wist βγ; wyst δ. &] he Bδ. ȝo] heo Bα; sche βδ; she γ.] Men þat knewe þe langage · sede wat was washail · [knewe] knew B; knowe β. wat] hit αβγδ. washail] wassayl B; washayl α.] & þat he ssolde to hire þat broȝte · ansuerie drink hail · [þat] om. αβγ. to hire] om. B. þat broȝte] aȝen αβ; ayein γ; aȝeyne δ. ansuerie] onswere wt B; segge nou α; saie nowe β; sey nowe γ; seye δ.] Drink hail quaþ þe king aȝen · & bad hire drinke anon · [þe] þis B. aȝen] þo α; om. βγδ. bad] bed B.] Þe coupe he nom suþþe of hire · & among hom eu|richon · [coupe] coppe α. nom] toke βγ. suþþe] seþþe Bα; siþe βγ. &] om. Bαγ. eurichon] echon B; þer echon α; echone βγδ.] Line 2520

Page 180

Scan of Page  180
View Page 180
Line 2520 Kuste hire & sette hire adoun · & glad dronk hire heil · [Kuste] & custe B; Kyst γ. sette hire] sette α. glad] gladliche αβγ; gladdly δ.] & þat was lo in þis lond · þe verste washail · [in] on αβγ. washail] vassayl B.] As in langage of saxoyne · þat me miȝte euere iwite · [As] And δ. saxoyne] saxonie B; Saxoñ βγ. me miȝte euere iwite] euere (euer β) is ywrite αβγ. iwite] wyte δ.] & so wel he paiþ þat folc aboute · þat he nis noȝt ȝut vorȝute · [he] hit αβγ. þat] þe βγδ. aboute] om. αβγ. he nis] nis he α; hit is β; it is γ; it ys δ. ȝut] om. αβγ; ȝit þer δ. vorȝute] forgete B; forȝite αβ; foryete γ.] No sire ne be þe day so long · þe wule hii sitteþ abenche · [No sire ne] Ne α; No βγ; om. δ. so] no so α; neuer so β; neuere so γδ. hii sitteþ] heo sitteþ B; ȝe sitteþ αβ; ye sette γ; ȝe sitte δ. abenche] o benche B; on benche βγδ.] Line 2525 & som of þe niȝt nimeþ þer to · þe drinke vor to ssenche · [omitted in γ.] [nimeþ] om. αβ; takeþe δ. ssenche] schenche Bαβ; swenche δ.] Of an holi prechors word · hii nolde noȝt so ofte þenche · [Of an] On α; Of βγ; An δ. holi] holiȝe α. hii nolde] nolleþ hi α; nyl ȝe βγ; nyl þey δ. ofte] longe βγ; oft on δ.] [Hearne page 119] As of þe murye word as hom þincþ · of þe seli wenche· [þe] that γ; þis δ. as hom þincþ] om. αβγδ. as] þat B. þe] þulke α; þilke βγ; þylk δ. seli] seliȝe α.] So foul lechour was þe king · þat anon in þe house · [So] As γ. lechour] a lechour δ.] He wilnede vor foul lecherie · þis mayde abbe to spouse · [wilnede] willede B; wolde βγ. foul] om. αβγδ. lecherie] lecheriȝe α. þis] þat αβγ. abbe to] for te B; to haue to δ.] Hengist wuste wel is wille · & þat he was hastif · [wuste] wiste Bα; wist βγ. wel is wille] his wille wel α; his wil wel βγ. &] om. δ. was] wes B; was so δ.] [rex dedit kent hen|gist & sponsat fiilam.] He him grantede in is felonie · is doȝter abbe to wif · [him] om. Bδ. him grantede] grauntede him α; grauntyd him βγ. felonie] feloniȝe α; foly βγ. is doȝter] here δ. abbe to] to be ys B; to ben his δ.]

Page 181

Scan of Page  181
View Page 181
Vor ȝwat þe king ȝeue him · þe contreie of kent ywis · [contreie] contre B; contreiȝe α; cuntrey βγ.] Þe king in is foule wille · grantede al þis · [al] þo al α; þan al βγ.] & weddede þis mayde · in wel luþer cas · [þis] þat δ. wel] a wel B; ryȝt βγδ.] Line 2535 Vor þat he was cristine · & ȝo payene was · [þat] om. δ. was] om. αβγ. cristine] cristene man α; cristen man βγδ. ȝo] heo Bα; sche βγδ. payene] a paynen B; paynym β; panym γ; Payneme δ.] Þat lond was vuel ypaid þer wiþ · & is þre sones al so · [Þat] This βγ. was] wes B. vuel] yuel βγ. ypaid] payde βγ.] Vortimer · & castigen · & passen þer to · [castigen] catigen Bδ; castigern γ. passen] pascense α; Pascence βγ.] Four hondred ȝer · & fourty · & nyne ich vnder stonde · Hit was of grace þat þe saxoyns · þus com verst to londe · [Hit . . . grace] Of grace hit was αβγ; Of grace was δ. was] wes B. þe] þis α; þise βγ; om. δ. saxoyns] saxones B; saxons αγ; Saxons βδ. þus] om. αβγδ. com verst] come B; come first δ; furst come αβγ. to londe] to þis londe Bαβγ; a londe δ.] Line 2540 Þo were among cristinemen · þis paiens þus imengd · [þis] om. δ. paiens] paynes B; payns α; paynymes βγ; Pai|nems δ. imengd] y menged B; y mengid βγ.] Þat misbileue in to al þis lond · among men was ysprengd · [to] om. δ. þis lond] engelond α; englond βγ. ysprengd] ysprenged B; y sprengid βγ; sprengde δ.] Hengist sede to þe king · sire þou miȝt yse · [yse] it se γ.] Þat ich am in stede of þi fader · & þi conseiler ssal be · [ich am in stede of] I as δ.] Do al after Mi conseil · & þou ssalt þoru me · [þoru] after γ.] Line 2545

Page 182

Scan of Page  182
View Page 182
Line 2545 Ouercome al þin fon · to soþe ich segge it þe · [þin] þi B; þine α. to soþe] for soþe αβγδ. it] om. Bαβγδ.] Sende we ȝute after mi sones · octo · & ebyse · [ȝute] om. δ. mi] mine α. octo] octe B; octa αβγ; Otte δ. &] & eke δ. ebyse] Ebise Bδ; elyse αβ; Elise γ.] [Hearne page 120] Þat quointe werreours beþ · & stalwarde & wyse · [quointe]; queynt βγ. werreours] werroures B; worreors α; werryours βγ. stalwarde] stalworþe Bβ; staleworþe α; stalworth γ.] [Missio post octo & ebise.] In þe norþhalf ȝif hom lond · ware þou wolt bise · [ȝif] ȝef B; ȝeue βγ. wolt] schalt δ.] Þat hii mowe bituene þe · & þe scottes be · Line 2550 Þanne þou miȝt siker be · bisouþe homber ywis · Þe king he sende after hom · & grantede al þis · [he] B; hen A (? het); let α; lete βγδ. after] all after δ. al] eke al δ.] So þat wiþ þre hondred ssipes · hii ariuede þer · [þat] om. βγ. þre] Bαβγδ; þe A. þer] her α; here βγδ.] [aduentus eorum.] Vol of armes & of men · her was gret poer · Þe king wel vawe ȝef hom lond · as hengist him bi|soȝte · [wel vawe] wel fayn B; wel fawe α; ryȝt fayne βγ; fawe δ. ȝef] ȝaf Bαβγ.] Line 2555 & hengist euere mo & mo · ssipes hider broȝte · [hider] βγ; hyder B; hidere α; hedir δ; hide A.] Þo þe brutons þis yseye · of trayson hii were in drede · [Þo] om. δ. yseye] ysee γ. of] and of δ. hii] om. δ.] Vor þe lond was al of hom yfuld · þer uore þe king hii bede · [þe] þo B. al of hom yfuld] al mid hem yfuld B; of ham ifuld α; of hem yfullyd βγ; so fulle of hem δ. þe king] om. γ. bede] badde γ.] Þat he ssolde him vnderstonde · & out of londe hom do · [him] om. δ. londe] the londe γ.] Vor it ne bicome noȝt to payens · among cristine men be so · [Vor] om. δ. ne bicome noȝt] bicomeþ nouȝt βγ; by come noght δ. to] the γ; om. δ. payens] payns Bα; Paynymes βγ; Paynems δ. be] to be δ.] Line 2560

Page 183

Scan of Page  183
View Page 183
Line 2560 Vor it was aȝen hor cristendom · & in moni studes me nuste · [Vor] om. δ. aȝen hor] om. B; ayenst her γ; aȝen δ. &] ffor δ. moni] maniȝe α; manye δ. studes] stede δ. nuste] nyst βγ.] Woch was on ne woch was oþer · & hii nuste to wuch truste · [Woch] Wuch B; Which α; Whiche β; Who δ. woch was] wuch was B; which α; whiche was βγ; om. δ. & hii nuste to wuch] ne to wam me myȝte B; ne nuste to whuche α; no nyst to whiche βγ; ne nyst to wham to δ. truste] tryst βγ.] Some faderes were cristine · & þe moderes heþene were · [cristine] heþen βγ. heþene] crysten βγ.] Me nuste to weþer hii bicome · þe children þat hii bere · [nuste] nyst βγδ. to weþer] whedyr δ. hii] om. αβγδ.] Þe king louede saxons · uor loue of is wiue · [saxons] þe saxones B.] Line 2565 & nolde uor al þe brutons · out of is lond hom driue · [nolde] wolde nouȝt βγ. al] om. δ.] Seint germayn þe bissop · to þis londe com · [bissop] Busshop γ. to] vnto δ. þis] þisse α.] [Hearne page 121] Vor misbileue at þulke tyme · & to amendy cris|tendom · [at þulke] þat B; on þat αδ; in þat βγ. &] om. αβγδ. amendy] amende Bβγ.] [predicacio sancti germani.] & prechede as ned was · & vair miracle wroȝte · [as] as yt B; as hit αβδ; as it γ. miracle] miracles Bαβγ.] So þat þe cristinemen · in betere stat he broȝte · [þe] om. βγδ. cristinemen] cristendom βγ.] Line 2570 & hii aforcede hom þe more · þe heþene awey to driue · [aforcede hom þe more] enforced hem þerfore δ. to] om. α.] Hii nolde bileue hor porpos · vor þe king ne uor is wiue · [nolde] wolde nouȝt β; wolde not γ. bileue] leue βγ.] Hii vorsoke þe king alout · & binome him is poer · [binome him is] binome al his α; binome ys B; from him toke al βγ.] [folio 44a] & is eldoste sone made king · þat het vortimer · [eldoste] eldest B; eldeste α; eldist βγ. het] hatte B; hiȝt β; highte γ.] [vortimer fit rex.]

Page 184

Scan of Page  184
View Page 184
Þis vortimer wiþ gret poer · & wiþ gret ernest ynou · [& wiþ gret] & god Bα; & good βγδ. ernest] vrnest α.] [guerra.] Þoru conseil of seint germain · aȝen þis heþene drou · Þe seueþe ȝer it was after · þat hii to londe come · [Þe seueþe] Þo seue B; The seuenþ β; The seuen γ. it was after] þer after αγ; þer aftir β; after þat δ. þat hii] þey δ.] Þe king was gode þonk aboue · in four batailes þat hii nome · [Þe king] Þis vortimer α; This vortymer βγ; This Fortimere δ. gode þonk] god i þonk B; om. αβγδ. in] at αβγδ.] Alle hii were In one ȝere · & atte verste wiþoute one · [hii] om. αβγ. were] weren δ. &] om. B.] [occisio castigen.] Castigen þe kinges broþer · mid is men echone · [Castigen] Catigen B. echone] euerychone δ.] Line 2580 Asaylede hors & is ost · so þat hii foȝte vaste · [foȝte] fouȝten δ.] So þat þis castigen · aslawe was atte laste · [þis] om. δ. castigen] catigen B. aslawe] yslawe B; slayn βγ.] [occisio hors.] Þe king uor is broþer deþ · sori was ynou · [Þe] Þo B.] To þis hors he smot anon · & amidde al is folc him slou · [amidde] among Bα; amonge βγδ. is] om. δ.] Þo þis stronge mon was aslawe · þat so strong was in fiȝte · [Þo] Whenne βγ. stronge mon] hors αβγδ. aslawe] slawe B; slayn βγ; yslayn δ. so strong] kete αβδ; kythe γ. fiȝte] fyȝt Bβ.] Line 2585 His men bigonne sone to fle · & vawe þat hii miȝte · [sone] om. B. to] om. α. vawe] fayn Bβγδ; fawe α. miȝte] myȝt Bβ.] [Hearne page 22] Þe þridde bataile þat hii smite · was riȝt upe þe se · [smite] smote βγ; smyten δ. upe] vp B; op on α; vpon β; vppon γ.] [iijm bellum.] Þer com þe king mid is ost · & hengist him aȝe · Þer was batayle strong ynou · & mest was upe tweye · [mest] most β; moste γ. was] yt was B; om. αβγδ. upe] vp B; op on α; vppon βγ. tweye] tweiȝe α; two βγ; tweyne δ.] Vpe þe king & hengist · þat were so stronge beye · [Vpe] Vp B; Op on α; Vppon βγ. were so stronge beye] stronge were beiȝe α; stronge men were þo βγ stronge were beyne δ.]

Page 185

Scan of Page  185
View Page 185
Þe stronge duntes þat hii smite · grisliche were to se · [Þe] Þo B. smite] smyten B; smote βγ; smete δ. were] yt was B; was δ.] [fuga hengist ad teneth.] So þat hengist bigan · atte laste to fle · [bigan atte laste] at last began δ. to] for to αβγδ.] He þat neuer er ne fley · founde þer is per · [neuer] neuere α. er] her α. ne] om. δ. founde] fond B; fonde βγ.] He fley in to þe yle of tenet · he ne durste astunte no ner · [fley] flee γ. in] om. αβγδ. tenet] teneth αβ; Tenethe γ. he ne durste] he no dorste B; ne dorste α; he durst βγ; he dorst δ. astunte] abide Bαβγδ.] Ȝut eft hii foȝte in þe se · & bi side þere · [Ȝut] Ȝet B; Ȝuyte α. hii] he δ. foȝte] fouȝten B; fought δ. bi side] bi sides αβ; besides γ.] Line 2595 Ac þe brutons at eche tyme · þe maistrie awey bere · Þe saxons yseye suþþe · þat hii ne miȝte no leng astonde · [Þe] Þo B. yseye] heo seye B; yseiȝe α; yse βγ; sawe δ. suþþe] om. B; wel βγ. ne] om. B. no leng] om. αβγδ. astonde] at stonde Bα.] To þe king hii sende þat hii moste · wende to hor owe londe · [To . . . sende] Hi bede þe king α; Thei prayed þe kynge βγ; They bede þe kynge δ. þat] om. αβ. to hor owe] hom to here B; to hare α; to here βγ; vnto her δ.] Þo hii were alle henne ywend · here was ioye inou [alle] om. αβγδ. henne] hom α; home βγδ. ywend] ywent Bβγ.] Þe king ȝef is men grete ȝiftes · & gret loue to hom drou · [grete] om. αβγδ.] Line 2600 & let rere chirchen vp · þat þe ssrewen adoun caste · [rere] arere B. chirchen] þe chirchen α; þe churches γδ chirches Bβ. vp] om. δ. ssrewen] schrewes Bβγδ.] & bigan to makie a nywe lond · ac to lute wule it laste · [makie] make Bβγ. nywe] muri B; nowe β; newe γ; merye δ. ac] & αβγ. lute] lutle α; litle βγ.]

Page 186

Scan of Page  186
View Page 186
Þe deuel adde enuie þer to · þat he susteinede cris|tindom · [Þe] Fore þe δ. enuie] envyȝe α. þer to] om. αβγδ. he susteinede] sustened was α; susteyned was βγδ.] [toxicacio regis.] & in is stepmoder herte · is woniinge he nom · [in is] on hisαδ. woniinge] wonyȝinge α; wounynge β; wonnyng γ.] So þat þe luþer womman · of poyson hire biþoȝte · [þe] þo B. luþer] luþere α. womman] wimman α; wommon B.] & apoysonde þe gode mon · & to deþe him broȝte · [apoysonde] apoysnede B; apoysenede α; poysoned β; poysened γ; poysned δ. mon] king α; kynge βγδ. deþe] þe deþe B; þe deþ αγ.] [concilium regis.] Þe king þo he sey is deþ · is kniȝtes he let of sende · [Þe] Þis B. sey] isey α; sawe γδ. is] þen B; þe δ. is] aftir his βγ. he] om. δ. of sende] asende α; sende βγ; owte sende δ.] & ssewede hom alle þen wey · woder he ssolde wende · [þen] þe Bαβγδ. woder] wyder B; weder α. he] þey δ.] & ȝef hom gold & seluer · & ȝiftes riche & gode · [seluer] soluer B. riche & gode] good and riche γ.] & bed hom vor þe loue of god · þat hii hom vnder|stode · [bed] bad Bα; prayed βγ. hom] om. δ.] Line 2610 & stabeliche helde to gadere · to sauy þat lond · [stabeliche] faste α; fast βγδ. helde] holde Bβγ; hulde α. sauy] saue Bβγ. þat] hare α; here βγ.] [folio 44b] Þat neuere þe luþer payens · it adde eft anhond · [þe luþer payens] þe luþer payns B; þulke payens α; þilke paynymes βγ; þylk paynmes δ. it adde] nadde hit α; haue hit βγ. anhond] on hond α; in honde βγ.] [Hearne page 123] & ȝif he miȝte libbe leng · he nolde drede noȝt · [ȝif] ȝif þat δ. leng] lenger Bβγδ. nolde] wolde hem βγ; wolde δ.] & wanne it alles so was · þat he was to deþe ybroȝt · [alles so] so βγ; also δ. was to deþe] wes to deþe B; to þe dethe was δ.] He bad þat wanne he were ded · þat me is bodi nome · [bad] bed B. þat] om. Bαβγδ. ded] deþ β. me] me schulde B.] & bured it atte hauene · þere þe paiens come · [bured] burie B; burede α; buryed βγ; berye δ. it atte] yt þe B. þere] wer B. paiens] payns Bα; paynymes γ; Painms δ.] Line 2616

Page 187

Scan of Page  187
View Page 187
Line 2616 In an tumbe suiþe hey · þat hii miȝte hit ver yse · [an tumbe] a temple B; toumbe αβγ. suiþe] ryȝt βγ. hey] heye B; heyȝe α; heiȝe β; high γ. hii] me α; men βγδ. hit] om. αβγδ. ver] fer αβγ; þere δ.] Þat hii vor drede of þe siȝte · miȝte sone fle · [vor drede] dradde αβγ; drad δ. siȝte] siȝete α. miȝte sone] & sone myte α; and soone myȝt β; & sone myght γδ.] Hardy was is herte to hom · wanne he wolde þat hii adde · [is herte] he αβγδ.] Drede of is bodi ded · wanne hii aliue adde · [aliue adde] o liue hym dradde B; him alyue dradde αβ; him on lyue dradde γ; aliue him dradde δ.] Line 2620 Þer was del & sorwe ynou · þo þis godemon was ded · [del] deol B; dul α; doil β; doile γ (& passim). þo] when βγ. godemon] king α; kynge βγδ.] [obitus regis.] & naþeles hii ne bured him noȝt · as he him sulf bed · [&] Ac Bαδ; But βγ. naþeles] noþeles B. ne] om. δ. bured] burede α; buriede B; buryed βγ; beryed δ. him sulf bed] ere hem bede δ.] Vor hom þoȝte it nas bote an wile · ac as hii hom biþoȝte · [hom þoȝte] om. αβγδ. nas] was βγδ. an wile] a wille B; o gret wil α; of gret wille βγ. ac] om. αβγ. hii] hee B.] In londone mid gret honour · þis bodi an erþe hii broȝte · [gret] om. B. þis] þat αβγ. bodi] bedi B. an] on α; in βγ. erþe] yerthe γ. hii] om. B.] Vortiger þe luþer man · þo is sone ded was · [þe] this γ. man] swike αβγ.] [vortigernus fit rex.] Line 2625 Vnder veng aȝen to him · þe kinedom alas · [Vnder veng] Vnder fong B; Vnderfeng α; Vnderfonge βγ. aȝen to him] to him ayein γ. to him þe kinedom] þe kyngdom to him aȝeine δ.] Vor sone þoru is wiues red · after hengist he sende · [Missio post hengist.] Þat he hider to him · mid simple uolc wende · [to him] aȝen to him αβ; ayein to hym γ; aȝeyne to him δ. wende] ywende αβγ.] Vor he dradde ȝif he adde · to gret poer an honde · [to gret] so grete δ. an] on αβγ.] Þat þer ssolde arise strif · bituene him & þe londe · [Þat þer] Bαβγ; That þere δ; Þer per A.]

Page 188

Scan of Page  188
View Page 188
Þo hengist hurde telle · þat vortimer was ded · [Hearne page 124] He gaderede poer ynou · & sone nom is red · [nom] toke δ; nom to β; to γ.] [aduentus regis,] & þre hondred þousend men · mid him yharmed he nom · [þre] thre tho γ. him] om. B. yharmed] yarmed B; þo α; þan βγ.] & mid al þe atyl þer to · in to þis lond he com · [& . . . þer to] Wel yarmed & atyred ek α; Wele yarmyd & atyred eke βγ. atyl] atire δ. in to] & to αβγδ. he] om. α; þei βγ.] Þo þe king & is conseil wuste · of so gret compainye · [þe] þis α. conseil] om. δ. so] ys B; his αβδ; this γ.] Hii biþoȝte & dradde sore · þat it were uor tricherye · [Hii] Heo B; He αβγδ. þat it were uor] of luþere αδ; of somme luþer βγ. See Appendix, Note P.] & naþeles he sende hom word aȝen · in is felonye · [&] om. αβγδ. he sende hom word aȝen] hengist sende word α; hengist sent worde βγ; he sent worde δ. in] on δ.] Þat in gret loue hider he com · & ne þoȝte no vileinye · [gret] om. δ. hider he] he hider αβγ. ne . . . vileinye] for no tricheriȝe α; for no trecherye βγ; wtowte trecherie δ.] Bote uor drede of vortimer · leste he aliue were · [vortimer] fortimer α; ffortymer γ. leste] last B; laste α. aliue] o liue B; on lyue γ.] Such folc wiþ him he broȝte · vor he adde of him fere · [wiþ him he] he mid him α; he with him β.] Line 2640 Ac wanne he nas aliue noȝt · he bad þe king be hende · [Ac wanne] Ac wen B; But sithe βγ. nas aliue] nas o liue B; was alyue β; was on lyue γ; alyue was δ. bad] prayede βγ.] Þat he miȝte mid is folc · upe is lond wende · [vpe is] vp ys B; op on his α; vppon his β; vppon this γ.] Biuore him & is conseil · at a certein time & place · [Biuore] To fore αδ. at a] a B; in αβγδ.] Wiþoute eni maner harme · to fondi is grace · [ll. 2643,2644 transposed in αβγ.] [Wiþoute] With B; Withouten βγ. harme] arme Bα fondi] fonde B; founde of δ.] & þat þe king of is men · at helde woch he wolde · [þe] þo B. at helde] athuld B; athulde α; atholde βγ. woch] wuche B; whuch α; whiche βγ.] & driue aȝen ouerse · þulke þat he nolde · [ouerse] ouer þe se B; ouer þe see βγ; oþer þe se δ.] Line 2646

Page 189

Scan of Page  189
View Page 189
Line 2646 Þe king was her of wel ypayd · & sette him a day · [her of] her wyþ B; þer mid α; þer with βγ; here wt δ. ypayd] apaied βγ; ypayed δ. him] þo ham α; þan hem βγ; hem þo Bδ. a] om. B.] & al is owe folc · þat hii come · þe uerste day of may · [al] om. αβγδ.] At ambresbury vor to speke · of þis þing som ende · [At] To αβγ. speke] om. B. som ende] an ende δ.] [folio 45a] To atholde woch he wolle of hom · & þe oþere aȝe sende · [atholde] holde αβγδ. woch] wuche B; whuche α; whyche þat δ. wolle] wolde Bαβγδ. oþere] oþer B. aȝe] aȝen Bαβ; ayein γ.] Line 2650 Þo þat folc in eyþer syde · ywar were of þat daye · [þat] þis B. in] on δ. were] was Bαβγ; om. δ. þat] þe Bαβγδ.] [fraus hengist.] In a nywe maner hengist þoȝte · þe king & is bytraye · [In . . . maner] ȝurne δ. a] o α. þoȝte] þouȝt Bδ. bytraye] to bytraye δ.] He het al is kniȝtes · þat mid hin þere were · [He] And δ. het] hette B; heyght δ; lete βγ. þat mid hin þere] wt him þer þat δ. hin] hym B; hī a; him γ.] [Hearne page 125] Þat in is hose stilleliche · ech of hom a knif bere · [Þat] om. αβγδ. is] his α; here β; her γ. ech . . . knif] o long knif þat hi α; a knyf longe ynouȝ þat þei βγ; a knyfe þat he δ.] & wanne hii his semble · among þis brutons come · [wanne] wan B; whanne α; whan βγ. hii . . . . brutons] to þise Brutons amonge hem þat þei βγ. his] to þis Bα; to þys δ. semble] om. α. þis] þe αδ.] Þat ech of hom an heyman · In conseil to him nome · [an] on α; one βγ. In] to γ.] & suiþe vaire speke wiþ him · & wanne he þanne sede · [suiþe] riȝt βγ; ryght δ. speke] spake δ. wiþ him] him wiþ αβγδ. wanne] wan B; þanne α; þan β; thenne γ. he þanne] whanne he α; whenne he βγ; þat he δ.] Nimeþ ȝour soxes · þat ȝe anon mid þe dede · [Nimeþ] Take ȝe δ. ȝour] eure α. soxes] saxes B; sexes αβγδ. þat . . . dede] anon mid þe dede α; anone with riȝt in dede B; anone right wyth in dede γ. ȝe] he B.]

Page 190

Scan of Page  190
View Page 190
Drou is knif & slowe anon · al an onywar [Drou . . . . onywar] That þei schulde drawe here knyfes & sle alle vnware βγ. Drou] Drowe α. is knyf] her knyves δ. slowe] slouȝ δ. anon] om. α. al an] al on α; al δ. onywar] vnware δ.] Þat hii miȝte of þe hexte men · þat lond makie bar · [hii] he αβγ. hexte] heiȝest βγ. þat] þe δ. makie] makiȝe α; make Bβγ; to make δ.] Line 2660 Þis word was wel vnderstonde · so þat þo hii come · [wel] om. δ. wel vnderstonde] vnderstonde wel βγ. þo] om. αβγδ.] In eiþer side to ambresbury · þen day þat hii nome · [In . . . ambresbury] To ambresburi eyþer half α; To Ambresbury oþere half βγ. þen] þo B; þene α; þat βγδ.] & þe brutons al simpleliche · In god pays hii vnder|stode · [&] om. δ. pays] pay as B; pes α. hii] as þey δ.] & hengist spac wiþ þe king · as it were uor gode · [spac] spek B. wiþ] mid α. as] as þei αδ; as þouȝ βγ.] & þo he sei is time wel · he bigan to grede anon · [sei] say B; sawȝ β; sawe γ.] Line 2665 Nimeþ ȝoure sexes · & is men þer wiþ Echon · [Nimeþ] Take ȝe δ. ȝoure] eure α. sexes] saxes B. þer wiþ] om. αβγ. Echon] euerichon α; euerechone β; euerychone γ.] Kipte hor longe kniues · & slowe vaste to gronde · [Kipte] Hente βγ; Owte wt δ. vaste] þo α; þan βγ.] So þat hii slowe four hondred · & sixti in an stounde · [So þat hii] & αβγ. slowe] slow B. an stounde] a stonde B o stounde α; a litel stounde βγ.] Of erles & of barons · of þe hexte þat þer were · [erles] vrles α. & of] of αβ; and γ. of þe] þe Bδ; & of þe αβγ. hexte] heiȝest βγ.] Alas þe deol to þis lond · woch treson was þere · [woch treson was] & treson þat was αβγ; suche was þo δ.] Line 2670 Nou ne couþe þe brutons · non engliss ywys · [ne couþe] couþe noght δ. þe] om. βγ. engliss] englichs α.] Ac þe saxons speche it was · & þoru hom ycome it is · [ycome] come βγδ.]

Page 191

Scan of Page  191
View Page 191
Hengist anon wiþ þe word · þen king hente vaste · [wiþ] mid α. þen] þe Bβγ; þane α.] [Hearne page 126] Bi þe mantel & anon · to is fet him caste · [&] om. βγ. to] & to βγ.] So þat þis godemen were ybroȝt · mid trayson to grounde · [þis] þese δ. godemen] folc α; folk δ; folke βγ. were] was αβγ. ybroȝt] brouȝt βγ. trayson] treson Bα. to] to þe δ.] Line 2675 Ac some þat ofscapede · mid stones þat hii founde · [Ac] & αβγ. þat] þer αβγ. ofscapede] ascapede α; ascaped βγδ.] & mid staues of hegges · defended hom aboute · [defended] defondede B; defendede α.] & slowe of þis luþer men · manion in þe route · [slowe] slow B. þis] þisse α. manion in þe] manye in a δ.] Eldol erl of gloucestre · þat stalwarþe kniȝt was · [Eldol] Eldol þe α; Edolf þe βγ; Cadel þe δ. þat stalwarþe kniȝt] þat a strong knyȝt B; staleworþe kniȝt þat α; stalworþe knyȝt þat βγ.] [probitas eldol.] Hente an stronge leuour · þat him com anhonde bicas · [an] a B. an stronge leuour] o leuor on his hond α; a leuere in his honde βγ. him] om. δ. com an honde] a com at honde B; com þer α; come þer βγ.] Line 2680 Þo he sei is felawes · ymorþred so villiche · [sei] say B; isey α; sawe βγ.] God ernest he nom to him · & sturede him harde|liche · [sturede] sturde B; stered β; sterryd γ. hardeliche] baldeliche αβ; boldeliche γδ.] He smot to gronde & liȝtliche · he ne ȝef stroc non · [&] om. αβγδ. he] & he αβγ; for he δ. ne] om. δ.] Þat he ne brac heued oþer arm · oþer som oþer bon · [heued oþer arm] hede and arme γ. oþer] or δ. oþer] or Bδ; outher γ.] He ne ȝef of is lif noȝt · is felawes to awreke · [ne] om. δ. lif] lyue α. to] for to Bαβγδ. awreke] wreke αβγ.] Line 2685 So þat he slou in þe place · ar is staf gonne breke · [þe] that γ. ar] er Bβ; or γ.]

Page 192

Scan of Page  192
View Page 192
Sixtimen & tene & woundede monyon · [monyon] maniȝe on α.] [folio 45b] & ȝute he of scapede aliue · uor hom echon · [ȝute] ȝet B; ȝut α; ȝit βγ; ȝyt δ. he] om. δ. of scapede] ascapede α; ascaped βγδ. echon] euer ech on B; euerichon α; euerechone β; euerychone γδ.] Þat luþer folc þat slou þus · þat folc mid tricherie · [tormentum regis.] [Þat] And þe B; Þis α; Thise βγ; These δ. luþer] luthern γ. slou] slowe Bαγ. þat folc . . . tricherie] wt her fals trechorye δ.] Þun king hii bounde uaste ynou · þat reulich he gan crie · [Þun] Þo B; Þane α; That βγ. ynou] om. αβγδ. reulich] rewliche B; reuliche αβ; reuthfullich δ. he gan] biganne γ. crie] to crye γ.] & defoulede him mid bendes · vorte he suor is oþ · [capcio ciuitatis.] [bendes] boundes βγ; bondes δ. vorte] for to B; vor to α; vn to βγ.] Al hor wille euer eft to do · nere him no so loþ · [eft] aftir β; om. γ. nere him no so] nere hym ner so B; were him not so δ; nere him no α; nere hit him neuer so βγ.] Þo wende vorþ þis luþer folc · & nome londone · [Þo wende] Thanne went γ. &] and anone δ. nome londone] londone nome anon α; londoñ toke anone βγ.] & Euerwik · & Lincolne · al þoru þis traysone · [al þoru . . . traysone] mid treson þat wa[s] idon α; with tresoñ þat was ydone βγ. traysone] treson B.] [Hearne page 127] Line 2694 & suþþe winchestre bisouþe · & oþer grete tounes mo · [suþþe] om. αβγδ. oþer] om. αβγδ.] & robbede as hii wende · & slowe & dude muche wo · [as] euer as B. & slowe] slowe α; slouȝ δ. dude] dede βγ; ded δ. muche] gret Bαβγ; grete δ.] Line 2695<SUP>*</SUP> Þis were lo vre faderes · of wan we beþ suþþe ycome · [þis] þese B; þeos α; Thus δ. were lo] were αβγ; loo were δ. wan] wam B; whā α; whom β; whoom γ. suþþe] of B; om. αβγδ.] Þat wiþ such trayson · abbeþ · þis lond þus ynome · [trayson] om. βγ. abbeþ] habbeþ þus α; haueþe þus βγ. þus] to ham α; to hem βγδ. inome] nome δ.] Vortiger vre feble king · þat lute was worþ þo · [lute] litill γ. was worþ] worthe was δ.] As he it adde of serued · ynou he adde of wo · [it] om. αβγ. of serued] of serued wel Bαβγ; deserued wel δ. ynou he adde] to lutel hadde B.]

Page 193

Scan of Page  193
View Page 193
He fley in to walis · þuder he com sone · [fuga vorti|gerni.] [fley] flow B; flowe βγ. þuder] þeoder α.] Line 2700 He esste at is conseilers · wat were best to done · [He] & αβ. esste at] ascode of B; axede of α; asked of βδ. were] was Bβ.] Me radde him uor is castels · al bi nome him were · [al] þat alle δ. bi nome him] hym bi nome B. him] om. αβ.] Þat in some syker stude · an castel hulde þere · [Þat] Þat he Bδ. an] a B; o αγ; sum δ. hulde þere] bulde þere B; lete arere α; lete rere β; schulde arere δ.] Þere he miȝte sikerliche · wite him fram is fon · [Incepcio castri.] [Þere] Þat Bδ; Þar α; Where β. wite] witeiȝe α; kepe βδ.] Þe king an gode stude þer to · let seche out anon · [an] a B; one αβ; o δ. let] he lete δ. out] om. δ.] Line 2705 & bigan an strange castel · of lym & of ston · [bigan . . . castel] o castel þoute bulde α; o Castel þouȝt to belde β. an] a B. strange] strong B; stronge δ. of lym] y made of lyme δ. & of] & δ.] & of quoynte vorcmen · let bringe monion · [of quoynte] a slyȝe δ. vorcmen] werkmen Bα; werkemen β; werkman δ. let bringe] let hym brynge B. monion] maniȝe on α.] Þo hii bigonne þis castel · al þat hii made aday · [made] rerde α; rerede β.] A morwe wanne hii come þer to · al clene adoune it lay · [A morwe] Omorwe B; Amorewe α. wanne] wen B. adoune] þer downe B.] Line 2709 No betere sped hii nadde · nere þe worc no so strong · [nadde] om. B; nade α; hadde β. nere þe worc] were hit ymade δ. nere] were β. þe] þat B. no] ner B; neuer βδ.] [Hearne page 128] Þe king esste at enchantors · war on it were ylong · [Þe kinge esste] Thanne askyd þe kynge β. esste] ascode B; aschte αδ. at] at is α; at his β; of his δ. enchantors] en|chanteors α. war on] whar on α; where of β. were] was B. ylong] longe β.] Þe enchantors sede · þat me a child soȝte · [Incanta|tores.] [soȝte] out soute α; oute souȝt β; ofte soughte γ; owte sought δ.] Þat were biȝete wiþoute fader · þat me it þuder broȝte · [were] was γδ. biȝete] y gete B; biȝute α. þat] & þat Bαβδ. it] him β. it þuder] þuder hit α.]

Page 194

Scan of Page  194
View Page 194
& slowe it & mid þe blod · bi sprengde wel hor ston · [it] him βδ. þe] hys γδ. bi sprengde] bi sprenge Bαβ.] & hor morter & it ssolde · stonde þenne anon · [hor] om. δ.] Line 2715 Hom þoȝte it was vuel to do · ac þei hii ne bileuede it noȝt · [vuel] euel B. to do] ydo B; for to so do δ. þei hii] heo B; þei α; þey δ. ne bileuede] bileuede B; byleft δ; ne let α; ne lete β.] Þat in many a contreye · a such child nas ysoȝt · [many] maniȝe α. a] om. αβ; a ferre δ. a such] such a B; o swich α; of whiche β; the whiche γ; suche a δ. child] om. γ. nas] was αβδ.] So þat some þe messagers · to kermerdin come · [Inuencio Merlin.] [some] some of γδ; somme of β. messagers] messingeres B. kermerdin] kaermerdin α; kaermerdyn β.] & hou children biuore þe ȝate · pleyde hii toke gome · [pleyde] pleyede B. hii] as þey δ; he B.] Þo sede on to an oþer · merlin · wat is þe · [an oþer] on oþer a.] Line 2720 Þou faderlese ssrewe · wy misdostou me · [misdostou] mis dest þou α; mysdide þou β.] Vor icham of kinges icome · & þou nart noȝt worþ a fille · [nart noȝt] art noght δ; art not β. worþ] wroþ α. a fille] o ville αβδ.] Vor þou naddest neuere nanne fader · þeruore hold þe stille · [naddest] haddest βδ; haddist γ. neuere] ner B; neuer α; om. δ. nanne] no Bδ; om. αβ.] Þo þe messagers hurde þis · hii astunte þere · [Þo þe] Þo þis α; Whenne þis β. astunte] astynte Bβ; astynten δ.] [folio 46a] & esste at men aboute · wat þe child were · [esste] askede Bβ; axede α; asked γ. at] of αβδ. þe] þat Bδ.] Line 2725 Me sede þat he ne bod neuere fader · þat me miȝte vnder stonde · [Me . . . fader] He ne bod neuer fader heo seyde B. þat] om. αβ. he ne bod] hit nadde α; he hadde β; hit had δ.] & is moder an kinges doȝter · was of þulke londe · [&] Ac αδ; But β. an] a Bδ; om. αβδ. þulke] þulke sulue α; þilke self β; þylk selue δ.]

Page 195

Scan of Page  195
View Page 195
& wonede at seinte petres · In an nonnerie þere · [petres] Petrus β. an] a B; o αβδ. nonnerie] nonneriȝe α Nunrye γ.] [Hearne page 129] Þo þe messagers hurde þis · Ioyuol ynou hii were · To þe baylif of þe toun · hasteliche hii wende · [baylif] baylys B. wende] wente & bisouȝt β.] Line 2730 Þat hii þe moder & þe sone · to þe king sende · [hii] þei β; he Bδ. king] kinge α.] Þo hii wuste wat hii were · hi ne dorste wiþ segge noȝt · [hii] me Bα; men δ. wuste] wiste Bα; wist δ. hi ne] me ne Bα; men δ. dorste] dorst δ. noȝt] it noȝt B.] [Merlinus ductus Regi.] So þat þe moder & þe sone · to þe king were ybroȝt · [2731-2733. to þe king . . . sone] omitted in β.] [to þe king were] were to þe kinge αβ. to] to fore δ. ybroȝt] brouȝt β.] Þe king bad þe womman to segge soþ · & uor no þing lete · [Þe king] He δ. womman] wommon B; wimman α. to] om. Bαβδ. soþ] þe sothe δ. & uor no þing] þat heo noþing B; for noþing þat heo (sche β; she γ) αβγ; þat sche noght ne δ. lete] lette δ.] Þat heo ne sede in soþnesse · wo þat child biȝete · [heo] he B. ne sede] schulde say β. in] þe δ. wo] ho B; who α. þat] þe αβ.] Line 2735 Louerd king quaþ þis oþer · to soþe · ich segge þe · [Louerd] My lord B; Mi louerd α; My lorde βγδ. þis oþer] þe moder α; þe modir βδ. to soþe] to þe soþe B; nouþe α; nowe β; now δ. segge] segge it Bδ; segge hit α; sey hit β.] [Responsio matris.] Þat neuere mon ney me ne com · þat it biȝete on me · [mon] man α. ne] om. Bαβδ. biȝete] biȝat α.] Ac of one þinge ichot · wanne ich ofte was · [Ac] But β (& passim). one þinge] o þing B. ichot] ich wot Bα; I wote β. wanne] wan B. ofte] often γ.] In chambre mid mine felawes · þer com to me bi cas · [mine] my Bβ.] A suiþe vair man mid alle · & bi clupte me wel softe · [A] And B; O α. suiþe] riȝt β. mid alle] with alle B; me þouȝte α; me þouȝt β. bi clupte] bi clepid β. me] om. B. wel] ful β. softe] ofte δ.] & semblant made vair ynou · & custe me wel ofte · [made] made me αβ. wel] riȝt β. ofte] softe δ.] Line 2741

Page 196

Scan of Page  196
View Page 196
Line 2741 Þanne wende he vorþ as in ssade · inuste hou ne ware · [Þanne wende he] And wende α; And went βδ. as in ssade] as o schade α; a schade β; as a schade δ. inuste] I ne wiste β. ne] ny B.] Þo he adde ysywed me · longe in þisse fare · [þisse] A α; þis Bβ; thylk δ.] Attelaste in fourme of man · ofte he lay by me · [in fourme of man] in manus forme δ.] [Hearne page 130] Ac oþermon neuere non · to soþe ich segge þe · [to] for αβγ; þe δ. ich segge] y segge it B.] Line 2745 Þo þe king hurde þis · gret wonder him þoȝte þere · [him þoȝte] he þouȝte B; he had δ.] [Dictum clericorum de genera|cione Mer|lini.] He esste at is clerkes · were it to leue were · [esste] asched B; axede α; asked β. were] wer B; weþer α; wheþer β; wheþere δ.] Þe clerkes sede þat it is · in philosofie yfounde · [is] was αβδ.] Þat þer beþ in þe eyr an hey · ver fram þe grounde · [eyr] heir α. an hey] on heiȝe β; aboue γ. fram] fro B.] As a maner gostes · wiȝtes as it be · [as] as þei α; as þouȝ β. it] þey δ.] Line 2750 & me may ȝem ofte an erþe · in wilde studes yse · [me] om. β. ȝem] hem Bδ; ham α; om. β. an] on B; in αβδ. erþe] yerthe γ. in] hem in β. yse] se β.] & ofte in mannes forme · wommen hii comeþ to · [mannes] monnes B. wommen] wymmen B; wimmen α. comeþ] come γ.] & ofte in wimmen fourme · hii comeþ to men al so · [wimmen] wimmane α; wommannes β; wommanys γ; wommens δ. hii . . . men] to men þey comeþe δ. comeþ] come γ.] Þat men clupeþ eluene · & parauenture in þis manere · [clupeþ] clepieþ α; calliþ β. eluene] elues β. parauenture] perantre B. þis] þisse α.] On of hom in þis womman · biȝet þis child here · [in] on δ. þis womman] þisse womman α. biȝet] biȝat αβ.] Þo Merlin adde al þis yhurd · to þe king he wende nede · [yhurd] harde β; herde δ. wende nede] sede Bδ; wende & sede α; went & sede β.] [dictum Merliny.] Line 2756 Sire king wi lete ȝe mi moder · & me biuore þe lede · [Sire king] om. δ. lete] dudest B. ȝe] þou Bαβδ; ye γ lede] be leyde γ.]

Page 197

Scan of Page  197
View Page 197
Min enchantors quaþ þe king · me abbeþ þer to yrad · [enchantors] enchanteors α. me abbeþ] haþ me β. yrad] radde β.] Þat a child þat nadde neuere fader · biuore me were ylad · [a] o α. nadde neuere] nadde no B; nadde nanne α; hadde no βγ; had no δ. biuore] to fore αβ. biuore . . . ylad] þat were to fore me ladde δ.] & þat þe worc mid is blode · þat we abbeþ an honde · [þat] om. β. þe] om. αδ. worc] werk Bα. blode] blod Bα. abbeþ] haueþ β. an] on Bαβ.] Bi sprengde þat ualþ al adoun · & þanne it ssolde stonde · [Bi sprengde] Be sprenged B; Me sprengde α; Men schulde sprencle β; Men sprenged δ. ualþ] falleþ Bαβδ. al] om. Bαβδ. adoun] don β; doune γ. & þanne it ssolde] hit schold after δ.] Let þine chantors quaþ merlin · biuore me sone bringe · [Let] Lat B; Leteþ αβ. þine] þe αβδ. chantors] enchantors B; enchanteours α; enchauntours βδ. biuore me sone] sone bi fore me Bαδ; soone by fore me β.] [folio 46b] & icholle prouy biuore þe · þat hii telleþ al lesinge · [icholle] ich wol B; ich wole α; I wole β; I γ; I wil δ. prouy] preue B; proue β. telleþ] alle telliþ β; telle alle γ; seye δ. al] a β.] Þes enchantors were ybroȝt · sone biuore þe kinge · [Þes] Þis Bα. sone] þer αβ; anone δ.] Wat segge ȝe quaþ merlin · of þis nywe þinge · [omitted in β. Wat] Wad B. ȝe] ȝe now δ. of þis] of þisse α; by þys δ.] Line 2765 Radde ȝe þat me by sprengd · þat morter mid my blod · [me by sprengd] me by sprengede B; me sprengde αδ; men sprengen β. þat morter] þys work δ.] Here me ssal sone yse · þat ȝe ne conne no god · [me ssal] shal men γ. ȝe] om. B. ne] om. βδ. no] ful litel δ.] Seggeþ me ȝif ȝe conne · wat is binuþe þe gronde · [Seggeþ] Seiþ β; Seythe γ. ȝif] ȝef þat B.] [Hearne page 131] Þat makeþ þat þe fondement · ne stont none stounde · [makeþ] makyeþ α. þat] om. αβ. þe] þo B. ne stont none] no stond none B; ne stondeþ none α; þat hit stondeþ no β; maye stonde no δ.] Þe oþer ne couþe ansuerie noȝt · as it is iwrite · [fossacio.] [Þe oþer ne] Þei ne Bβ; Hi ne α; They δ. ansuerie noȝt] onswere noȝt B; nout onsweriȝe α; nouȝt answere βγ; answere him noght δ.] Line 2770 Louerd king quaþ merlyn · ȝif þou wolt þat soþe ywite · [wolt þat soþe] wolt þe soþe B; wilt þe soþ β; the sothe wol γ. þat] þe δ. ywite] wyte Bβ.]

Page 198

Scan of Page  198
View Page 198
Let delue vnder þe foundement · & me ssal bineþe finde · [Let] Lat B. & . . . finde] seue fet & þou schalt finde α; seuene fote & þou schalt fynde β; seuen fete & þou schalt fynde δ. me ssal] þou schalt B.] A water pol þat aþ ymad · þat þe worc is þus bihinde · [A] O α. þe] þis Bαβ; þy δ. þus] om. B; þys δ.] Me dalf bineþe & founde · þat water · as merlin adde ysed · [Me] And men δ. founde] fond B. þat] þe B; om. αβ. ysed] sede δ.] Wat segge ȝe maistres quaþ merlin · þat ȝeue þan colde red · [maistres] om. αβ. ȝeue] ȝeueþe δ. þan colde] þat cole B; þe cole α; þe lewed β; the lewde γ; þe kynge to δ.] Line 2775 To binime my blod & mi lif · wat is bineþe þere · [my] om. B. þere] now þere Bδ.] Þe maistres sete stille ynou · riȝt as hii doumbe were · [sete] satte β. riȝt] om. αβ.] Doþ out þis water quaþ merlin · & wanne it is aweye · [Doþ] Do δ. þis] þat αβ.] [Dracones.] Ȝe ssolleþ ȝute bineþe finde · holwe stones tweye · [ssolleþ ȝute bineþe] schul bi neþe ȝet B; scholle bineþe α; schulde byneþe β; schal bynethe γ. ssolleþ] schul δ. finde] yfynde B.] & in eiþer a dragon · þer inne slepe vaste · [eiþer] eyþere of hem δ. a] o αβ. slepe] slepiþ β; slepynge δ.] Line 2780 Me let sone out of þis pol · þat water al clene caste · [Me] Men β. þis] þe δ. þat] þe Bβ; al þe δ. al] om. B; owte δ.] Hii founde al as he adde ysed · men wondrede ynou · [Hii] And B. al] om. B. Hii . . . ysed] & al so he seide hi founde α; And as he seyde þei founde β; And alle as he sede þey founde δ, wondrede] wondred Bβ; wondred fast γ.] & þoȝte þat is manhede · to godhede drou · [godhede] godhed B; wisdome þo α; wisdome þan β.] As þis king vortiger · & þis men toke gome · [king] om. B. & þis] & his α; wt hys δ. men] folk B; folc α; folke β. toke] token B.] Tueye grete dragons · out of þis stones come · [Tueye] Twei B; Two βδ.]

Page 199

Scan of Page  199
View Page 199
Þe on was red þe oþer wyt · hii gonne to fiȝte vaste · [Þe] Þat Bαβδ. red . . . wyt] whyt . . . red α; white . . . rede βγ; whyte . . . rede δ. þe oþer] þat oþer αβ. hii] þe B. to] om. αβ.] [pugna.] Strong batale & þat fur · out of þe mouþ caste · [batale] bataile made α; bataile þei made βδ. þat] þe B; om. αβδ. fur] fuyr Bαδ; fyre β. þe mouþ] here mouþes αβ; her mouþes δ.] So þat þe wite was aboue · as al þat folc ysey · [aboue] al aboue αβ; al boue γ. al] om. Bαβδ. þat] þe B.] & Drof þen rede al abac · out of þe putte ney · [þen] þe Bδ; þane α; þat β. al] om. αβδ. putte] put B; puite α.] Þe rede as vor sorinesse · bi turnde him attenende · [sorinesse] soþenes δ. attenende] at þan ende α; at þe ende β.] & asaylede þen wite · & made him abac wende · [þen] þe B; þane α; þan þe βγ.] Line 2791 As þe dragons foȝte þus · þe king het merlin þere · [As þe] As þis B; Ase þis α; As thise γ; Thus δ. foȝte] fouȝten δ. het] hette B; bad βγ.] Vor to segge ȝif he couþe · wat þe signe were · [Vor to] Forte B; To αβδ. þe signe] þe tokonyng B; tokninge hit α; tokennynge hit β; tokenynge þat δ.] [prophetia.] Merlin bigan to wepe þo · & bigan is prophecie · [bigan] gan B. to wepe þo] þan to wepe β.] [Hearne page 132] A wey he sede þe rede dragon · uor is ende biginþ to Signacio. hye · [ende] time αβ. biginþ] gynneþ B; bigynneþ β.] Line 2795 & þe wite dragon ssal · in to is holes wende · Þat bitokneþ þe saxons · þat þou lete after sende · Þe rede bitokneþ þe brutons · & ȝoure kunde þat is · [þe brutons] brutons αβδ. ȝoure] oure αβδ.] Þat þe saxons ssolde ȝut ouercome · & bi nime hor lond ywis · [þe] om. δ. ssolde] schulleþ B; scholle α; schal β; schul δ. ȝut] om. δ. bi nime hor lond] here londe wynne B; here lond binime α; here londe bynyme β.] Grete wateres worþen ȝut · red of mannes blode · [worþen] worþeþ Bα; schal wexe β. ȝut] om. β. of] al of β.] [folio 47a] Line 2800 Cristendom worþ icast adoun · & chirchen þat er stode · [icast] caste α; cast β. chirchen] chirchene α; chirches β.] [prophetia.]

Page 200

Scan of Page  200
View Page 200
Ac ȝute ssolleþ þe brutons · som tyme aȝen stonde · [ssolleþ] schul Bβ; scholle α. som] at some α; at somme β.] Vor þe bor of cornewaile · ssal helpe þis londe · [þis] þisse α.] & þe saxons newen · vnder is fet to trede · [newen] hedes B; nekken α; nekkes β; nekkys δ. is] om. B. to] om. Bδ.] Line 2804 Mani yles winne he ssal · lond & oþer stude · Louerd he worþ of france · rome ssal is sturnede · [worþ] schal be β. rome] & rome B; and Rome δ. sturnede] sturnde A; sturnhede Bαδ; sternehede β; sturnehede δ.] Douty & quaky þeruore · ac is lif worþ in drede · [Douty & quaky] Doute & quake Bβ. lif] endyng B; endinge α; endynge βδ. worþ] schal beβ.] Þat folc ssal euere speke of him · and is noble dede · [and] and of αβ.] Worþ to hom a suete mete · þat it conne arede · [Worþ] Hit worþ α; Hit worthe δ; Hit schal be β. hom] hym B; ham α; hem βδ. a] om. δ. arede] rede αβδ.] Sixe þat comeþ after him · ssolleþ holde þe seignorie · [Sixe] Sithe β. ssolleþ holde] scholle habbe α; schul haue β.] Ac after hom þer ssal arise · a worm of germanye · [Ac] And δ. þer] om. Bδ. a worm] a worre αβ; werre in þe lond δ.] & þe se wolf him ssal bringe vp · & þanne þe religion · [& þe] þe αβδ. þe religion] religion Bαβδ.] & holi chirche worþ ef sone · ybroȝt al adoun · [worþ ef sone] eftsone worþ B; eft sones schal be β; sone efte worthe δ. ybroȝt al] al ibrouȝt αβ; alle ybroght δ.] Change worþ of bissopriches · & þe digne sege iwis · [worþ] þer worþ α; þer schal be β. &] & of β. sege] se α; see β.] Worþ ybroȝt to kaunterbury · þat at londone nou is · [Worþ ybroȝt] Schal be brouȝt β. þat at londone] at Londoñ þat δ.] Al þis biuel afterward · as ȝe ssolleþ ihure · [ssolleþ] schul Bβδ; schulle α; shal γ. ihure] here aftir hure β; here δ.] [Hearne page 133] Þe cornwelisse bor · of wan he spek · þat was þe king arþure · [Þe cornwelisse bor] Þo cornewailes bor B; Fore þe Cornyssche bere δ. wan he spek] wam he spek B; wham he spac α; whom we spake β. þat] om. αβδ. þe] om. Bδ.] [Exposicio prophetie.] Line 2816

Page 201

Scan of Page  201
View Page 201
Line 2816 Þat so nobliche huld vp þis lond · & is fon ouercom · [nobliche] wel Bβδ. huld] held α; helde βδ; help γ. þis lond] engelond α; englonde β. fon] foos δ.] & þoru is nobleye wan · mani a kinedom · [&] Þat B. is] om. δ. a] o α; a grete δ.] Of þe prophecye of merlin · we ne mowe telle namore · [þe] om. Bβγ. we ne mowe] ne mai ich α; ne may I β; ne maye I δ. namore] no more Bαβ; more δ.] Vor it is so derc to simplemen · bote me were þe bet in lore · [Vor] om. αβδ. is] om. B. me] men β. were] beo α; be β. bet] better β.] Line 2820 Gret wonder adde al þat folc · of wisdom þat he sede · [prediccio de morte regis.] [al] om. B. þat] om. δ. of] of þe Bαβδ. sede] gan rede δ.] Of þing þat to comene was · & of is ȝonghede · [comene] come Bβδ. is] this γ.] Þe king bed þo merlin · þat he him tolde an dede · [bed] bad α. þo] that γ. him tolde] him schulde telle δ; shulde him γ. an] o αγδ.] In wat deþ he ssolde deye · & merlin him þis sede · [In] On αβδ. him þis] þis hym B; him þus β; thus him γ; to him δ.] Constantines sones fur · fle ȝif þou miȝt · [fur] fuir αδ; fyre β. fle] fle nou α; fle þou β.] Line 2825 Vor hii ȝarkeþ hor ssipes · toward þis lond riȝt · [ȝarkeþ] arayeth δ. þis] þi B.] Hii bileueþ þe lond of armore · þat þe lasse brutayne is · [bileueþ] bileuet α; bileued γ. þe] þat Bαβ. lond] london γ. þe] þo B.] Hor seiles hii spredeþ in þe se · & hider hii comeþ iwis · [hii] om. αβδ. hii] om. B. comeþ] come β.] Þe saxons hii willeþ asayly · & to grounde bringe · [willeþ] wolleþ α; wolleþe δ. asayly] asaile B; assaile β. to] to þe δ.] Ac hii wolleþ þe in þin owe tour · sle atte biginn|inge · [Ac] & αβ. hii wolleþ þe] heo wolle þe B; wolleþ α; wolle β. sle] sle þee β.] Line 2830 Þoru þi trayson luþermen · hor fader slowe · [þi] þin α. hor] heor B. fader] fadres foullych δ. slowe] þou slowe B; vileliche slowe α; villiliche slouȝ β.] & þoru þi trayson saxons · in to þis lond þou drowe ·

Page 202

Scan of Page  202
View Page 202
Þou bede hom uor to helpe þe · ac to þin wo · hii beþ icome · [bede] prayed β. uor] om. αβγ. ac] δ; at AB; & αβ. þin] þi α. beþ icome] ben come δ.] Tweye sorwes beþ þe vpon · & þe ne worþ noþer bi nome · [Tweye sorwes beþ þe] Sorewes þe worþe tweiȝe α; Sorowes schal be two þer β; Sorowes þe worthe tweyn δ. beþ þe] þe beþ B. & þe . . . . noþer] noþer ne worþ þe α; nouþer ne schal þe β; & þe worthe noþer δ. noþer] nowþer B. bi nome] benome δ.] Vor þe saxons destruyes · þi lond in þe on ende · [þe] om. αβ. destruyes] destruyeþ B; destruyȝeþ α; destrueþ β; distruyth δ. þi] þis αβ. in þe] in to þo B; in þat αβδ.] [Hearne page 134] Þe tueye breþeren in þe on half · vpe þi lond wole wende · [þe on] þe oþer B; þat oþer αβ; þe oþere δ. wole] wol B; wolleþ α.] Line 2836 To awreke on þe hor fader deþ · þe ne tit no peys · [awreke] awerke α; awreken δ. on þe] ham of α; hem of β; om. δ. hor] heor B. fader] faderis β; faders γ. þe] & þe α; & þee β. ne tit] ne tyd B; ne tideþ αβ; tytte haue δ.] [folio 47b] Vor hii wolleþ tomorwe ariue · at te hauene of tote|neys · [hii wolleþ tomorwe] to morewe hi wolleþ α; to morowe þei wollen β; to morowñ þey wil δ. at te] at þe αβ. hauene] haue B; hafne α.] & wanne hengist is aslawe · aureli worþ king · [is aslawe] worth yslawe δ. worþ] schal be βδ.] Pays he wole bringe aȝen · & chirchen þoru alle þing · [he wole] hi wolleþ α. chirchen] churches γ.] Apoysoned he worþ atte laste · & after him worþ ido · [worþ] schal be β. laste] ende B. worþ ido] an haste B; schal be do β.] His broþer in þe kinedom · þat apoisond worþ al so · [in þe] schal haue þe B; on his α; in his βδ. worþ] schal be β. al so] atte laste B.] So gret trayson worþ among hom · þat after þe ssolle come · [So] om. αβδ. worþ] schal be β. ssolle] wil δ.] Line 2843 Ac þe cornwaillisse bor · hom ssal chasti some · [cornwaillisse] cornewailes B; Cornysche δ. chasti] chaste B; chastise β.]

Page 203

Scan of Page  203
View Page 203
Avreli & vter · þe tueye breþern corteys · Line 2845 Wiþ gret poer amorwe · ariued at totteneys · [Wiþ] Mid α. amorwe ariued] aryuede on þe morow δ. ariued] ariuede Bα.] [aduentus aureli & vter.] Þo þe tidinge sprong · þat hii come attelaste · [Þo þe tidinge] Whenne tiþinges β. come] comen B.] Þe brutons þat were helples · aboute hom drowe vaste · [helples] Bαβγ; helpes A. aboute hom drowe] come aboute hem B. drowe] drowen δ.] [aduentus brutonen|sium.] Þat were to sprad her & þer · hii were þo glad inou · [to sprad] y spradde δ.] Þat folc also of holi chirche · aboute hom vaste drou · [Þat folc also] & þat folc α; And þe folke β; And þat folke δ. holi] holiȝe α. aboute hem vaste] fast abowte hem δ.] Þere hii made aureli king · & omage him dude echon · [aurelius fit rex.] & bede þat hii moste · vpe þe saxons wende anon · [&] Tho δ. bede] prayed β; bede þey δ. moste] myȝt β. þe] om. α.] Line 2852 Ac þe king aurely · þer aȝen gan speke · [Ac] & αβ.] Vor he þoȝte on vortiger · is fader verst awreke · [on] in αβ. vortiger] Fortiger β. awreke] to awreke δ.] Vor is herte was so gret · uor is fader deþe þere · [herte] hurte α (& passim). fader] fadres β; faders γ.] [Hearne page 135] Þat he ne miȝte glad be · ar he awreke were · [ar] or γ.] Vortiger was iflowe · vor drede of him ywis · [was] ys B. drede] fere δ.] To an castel in irchenveld · in þe est ende of walis · [an] one αβ. irchenveld] irchinefeld α; yrchynfelde β.] [aurelius vadit ad vortiger|num.] Aboue þe water of weye · vpan hul an hey · [weye] wythe γ. vpan] op on α; vpon an βδ. an hey] on hey β.] Þe king aureli þuder com · & þun castel isey · [Þe] Þo α; Tho δ. þun] þat Bδ; om. α; þe β. isey] seye δ.] Line 2860 To eldol erl of gloucestre · he spec in þis manere · [eldol erl] eldolf erl B; Eldolf þe Erle β; Edolf þe Erle γ. spec in] spac on α; spake in β; spake on γ.] [Rex con|sulit comitem gloucestrie.] Sire noble erl nim god ȝeme · of þis castel here · [noble] om. δ. nim] take δ. nim god ȝeme] nim nou ȝeme α; myn owen eme β.]

Page 204

Scan of Page  204
View Page 204
Were he mowe þe luþer vortiger · witie fram þe deþe · [Were he] Wheþer he α; Wheþer hit βδ. þe] om. αβγδ. luþer] om. αβ. vortiger] fortiger B. witie] witiȝe α; kepe βδ. fram] fro B.] Þat ich in is Ineward · mid suerd make a sseþe · [in] of αβδ. mid suerd] my swerd B; to mi swerd α; to my swerde βδ. make a] Aγ; ne make a Bδ; ne makiȝe α; make β.] Þat is alre manne worst · þat ich euere ne sey mid eye · [is alre manne] ys aller mon B; ich al þe manne A; is of alle manne α; is of alle men β; ys man alre δ. ich euere ne sey] me euer sey B; me euere isey α; euer man yseiȝ (see γ) βγ; euere man sawe δ.] Line 2865 Þe deþ ne miȝte be to luþer · þat he ssolde Inne deye · [be to luþer] to luþer beo (be βγ) αβγ. be] om. δ. Inne deye] on dye δ.] Vor mi fader constantin · verst he bitraide amis · [Vor] For Bαβ; Fore δ; Þoru A.] Þat sauede him & al þat lond · fram þe picars ywys · [þat] the γ. picars] picards α; Picardis β.] Suþþe mi broþer constance · he broȝte to kinge · [Suþþe] And seth δ. broȝte] broȝte hym B.] Vor he him wolde bitraye & to deþe bringe · [him wolde] wolde hym Bδ; wolde him αβ. &] and eke δ.] Line 2870 & suþþe þoru is tricherie · þo he adde þis lond an honde · [suþþe] þen δ. an] on αβ.] [Hearne page 136] He mengde þe luþer paiens · among ȝou in þis londe · [mengde] mengede B; mengyd β; menge α. in] on αβ; in al δ.] Vor to holde me & mi broþer · out of oure eritage · [Vor] om. αβδ. mi] myn B. out of oure] owñ δ.] Ac al vpe is owe heued · ybroȝt is is outrage · [al vpe is owe heued] oure lord haþ vp ys heued B; oure lorde haþe vpon his owñ hede δ. vpe] op on α; apon β; vppon γ. ybroȝt] schal falle αβ. is is] is A; ys owne B; his owe α; his owen β; his δ.] Vor þo þe luþer saxons · vnder ȝete is luþer dede · [þo] om. Bαβ. vnder ȝete] vnder ȝede β; vnderyede γ; vnderstood δ.] [folio 48a] Hii binome him is kinedom · & þat is a riȝtuol dede · [is a] was a B; was αβδ. riȝtuol] riȝuol A; ryȝtful Bβ; riȝtfol α; ryghtful δ.]

Page 205

Scan of Page  205
View Page 205
Ac of one þinge ichabbe deol · þat þis payns þat luþer beþ · [of one . . . . deol] o þinge I haue doil of β. one] o B. þis] om. αβδ. payns] payens α; paynyms β; painems δ. beþ] ben β.] Line 2877 Þat he broȝte verst to londe · as ȝe alle yseþ · [londe] þis londe β. alle] alle wel β. yseþ] yseen β.] Þe noblemen of þis lond · þus to ssame broȝte · [of] þat of α. þus] þat þus β. broȝte] þei brouȝt β; þey brouȝt δ.] & þis lond þat was so riche · wastede al to noȝte · [so] om. B.] & holi chirche & cristendom · abbeþ ibroȝt to gronde · [&] And al B. holi] holiȝe α. abbeþ] habbet α; haþ β; þey haue δ. ibroȝt] broght δ.] Fram þen on se to þen oþer · alas þulke stounde · [þen on] þat o B; þe one αβ. þen] þat B; þan α; þe β. þulke] for þulke α; for þilke β; fore þylk δ.] Line 2882 Nouþe kundemen of þis lond · cuþeþ ȝoure manhede · [Nouþe] Now ȝe B; Nou ȝe α; Nowe þe β. cuþeþ] kythe β; kepeth δ. ȝoure] eure α. manhede] monhede B.] & awrekeþ ȝou of þis luþermen · of wan com þis wrechede · [awrekeþ] awreke βδ. þis] þisse α. luþermen] luþere man δ. of wan] þoru wam B; of wham α; of whom β; of whoom γ; þrouȝ whom δ. þis] al þis δ. wrechede] wrechedhede B; wrechidhede γ.] & suþþe turne we oure hond · vpe ur oþer fon · [vpe] op α; vpon β; vppon γ. ur] oure Bγ; eure α.] & deliueri we þis lond · of þe luþermen echon · [deliueri we] delyuere B; delyuere we β. of þe] of þese δ.] Þis folc mid gode herte · þen castel asaylede · [þen castel] þis castel B; þe castel þo αδ; þe castel þan β.] [Insultacio castri.] Ac vor þe castel was so strong · hor wille þo failede · [was so] wes B. þo] þo hem B; þo ham α; þan hem β; þo hem δ.] Wiþ quointise hii caste fur · & barnde þe castel wiþ|inne · [Wiþ] Mid α. hii caste] heo casten B. fur] fuir α. barnde] brent β. þe] þat B.] [Hearne page 137] Line 2889 & þe king vortiger was · ybarnd to doust wiþinne · [&] om. δ. þe king vortiger] wortiger þe king α; Fortiger þe kynge β. ybarnd to doust] to doust y barnd B; to douste ibarnd α; to doust brent β; al to dust ybarne δ. wiþinne] þerinne Bαβ; þo þerynne δ.] [Combustio castri & vortigerni.]

Page 206

Scan of Page  206
View Page 206
& þo miȝte he finde soþ · þat merlin him er sede · [miȝte he] he myte α; he myȝt β.] Þat he constantines sones fur · ssolde fle & drede · [he] om. αβδ. ssolde] he scholde α; he schulde βδ.] Þo was hengist sore adrad · of þe king aureli þere · [Þo] Thanne γ. þe] om. Bδ.] & nameliche vor þe noble los · þat he hurde of him ere · [nameliche] nomeliche B. los] lose β.] Vor þer nas in non ende of france · ne in no lond þer aboute · [Vor] And γ. nas] ne was β.] [probitas aureli.] Line 2895 Þat in ioustes & in tornemens · echmon him nolde doute · [in tornemens] tornemens B; in turnement δ. echmon him nolde] echo mon gan hym B; him nolde ech man α; him ne wolde Iche man β; him wolde iche man γ; þat nolde of him haue δ.] Vor þer nas so god kniȝt non · nour aboute france · [nas] was βδ. kniȝt] a knyght δ, nour] nower B; nowar α; nowhare β; nowher δ.] Þat in ioustes ssolde sitte · þe dunt of is lance · [ssolde] myȝt β. sitte] at sitte Bα; at sytte δ; asitte β. þe] þene α.] Þat he ssolde adoun oþer is hors · oþer boþe anon · [ssolde] ne schulde Bβ; ne scholde αδ.] Oþer þe lance ssolde breke · in peces monion · [in peces] to peces αβ.] Line 2900 Þeruore hengist was adrad · to mete wiþ is lance · [Þeruore] Þer β; And þerfore δ. adrad] sore adradde δ. wiþ] mid α.] [prouidencia hengist.] Ouer homber he fley anon · to wite him fram mes|chance · [wite] witiȝe α; kepe βδ. meschance] mescheaunce α.] & castles & cites · astorede uaste þere · [astorede] he astored β; he stored γ.] & In scotlond al so · vor þulke londes were · [al so] eke also α; þer also β.] A luþer recet euere · aȝen engelonde · [euere] euere mo α; euer more β. aȝen] towarde αβ. engelonde] al Englonde δ.] Line 2905 Vor ech þat wolde hider harm · þere miȝte at stonde · [miȝte] hi myte α; he myȝt β; þey myght δ. at stonde] astonde δ.]

Page 207

Scan of Page  207
View Page 207
Þo aureli wuste · þat hii were yflowe to hurne · [wuste] wiste B; hit wiste α; hit wist β. yflowe] flowen βδ. to hurne] to þe hurne δ.] [aurelius persequitur.] He was glad þat hii were aferd · & þoȝte be hom sturne · [be] to be β; to be to δ.] He ȝarkede is ost & sywede · after hom uaste norþ · [He . . . . norþ] He wt hys oste hem sewed after as þey flowen euere northe δ. is] om. α. norþ] Bα; norþe βδ; vorþ A.] [Hearne page 138] & þo he sey þe contreys · as he passede vorþ · [contreys] contreiȝes α. vorþ] euere forthe δ.] Line 2910 & destrued & bar in eche half · gret deol hii made þere · [& destrued] Destruyde Bαβ. bar] bare B; barnde α; brent β; eke brannyde δ. gret] þat grete δ. hii] he Bαβδ.] & nameliche uor chirchen · þat icast adoun were · [chirchen] chirchene α; chirches B; churches γ; þe churches δ. þat] om. α. icast] cast βδ. adoun] to gronde B; doun to grounde δ.] He bihet god almiȝti · ȝif he sende him þe ouer hond · [bihet] behyȝt β; bihighte γ. sende him] him sende αβ.] [folio 48b] To rere vp aȝen þe chirchen · aboute in to al þat lond · [rere] arere δ. vp] om. αβδ. þe chirchen] þe chirches B; þo chirches β; tho churches γ; þe churches δ. in to al] in al α; al in β; in alle δ.] Þo hengist wuste þat he com · toward scotlonde · [he] heo B.] He ȝarkede is ost uaste · aȝen him uor to stonde · [ȝarkede] arayed δ. aȝen] aȝenst αβ; ayenst γ. him] hem B.] Eldol erl of gloucestre · as he wende in þis verhede · [Eldol] Eldolf þe β. þis] his αβδ. verhede] ferhede Bα; forehede β; forhede γ; verehede δ.] [Dictum eldol.] Toward bataile to þe king · þes wordes he sede · [bataile] þe batail Bβ. to] mid α; with β.] Sire king uor al þe dawes · þat ichabbe anerþe y go · [dawes] dayes Bγ. anerþe] on erþe B; in erþe αβ. y go] y be δ.] O day me wolde þinche ynou · to libbe wiþ oute mo · [libbe] habbe α; haue β; lybe δ. wiþ oute mo] þat I myght se δ.]

Page 208

Scan of Page  208
View Page 208
Þat ich þe luþer hengist · in bataile miȝte mete · [mete] ymete α.] Line 2921 Vor on of vs ssolde deye · ar þe bataile lete · [on] oþer α; þe one β. deye] Bδ; eye A; deiȝe α; deyȝ β. ar þe] er we þat B; er we þe α; or we þe βδ.] So moche sor ichabbe in min herte · wenne ich þer on þenche · [sor] sorwe αβ; sorowe δ. in min herte] om. αβ. wenne] wan B; whanne α; whan þat δ.] Þo we come to makie pais · of is luþer wrenche · [Þo we] Þon B; Whenne he β. makie] make Bβ. luþer] luþere α.] Þat of vre erles & ure barons · þat noblemen were · [of] om. β. vre erles] Erles δ. ure] om. Bαβδ. barons] barnes B. þat] þat so Bαβδ.] [Hearne page 139] Four hondred & four score · mid treson he slou þere · Line 2926 Of hom þat were onywar · & wiþ oute arme al so · [onywar] al on war B; al on onywar α; alle vnwar β; alle vnware γ; al vnware δ. arme] armour were B; armes αβ; armyre were δ.] Nou god leue þat þe wreche þer of · bituene vs mote go · [Nou] om. αβ. leue] wolde β. þer of] om. αβ. mote go] mow be do B; mowe go α; myȝt go β; maye be do δ.] Þe king aurely is felawes · confortede to fiȝte · [Þe] om. αβ. is] alle his β; al his δ. felawes] folke β. confortede] comforted B; he comfortid β. to] wel to Bαβδ.] & al is hope in godes sone · dude & al is miȝte · [dude] he dide β.] [bellum.] Line 2930 As þe ost in eyþer side · toward þe bataile drou · [As] And β. eyþer] euery γ. toward þe] Aγ; to þis B; toward þis α; towarde þis β; þus to δ.] Hii come & mette hom baldeliche · mid god ernest ynou · [mette hom] metten B. god] om. αβ.] Hii smite harde & made · moni an strange wounde · [smite] smyten B; smote γ. moni an strange] mony a strong B; maniȝe o stronge α; many a stronge β; manye a stronge δ. wounde] vounde α.] Hii ssedde blod & slowe · in eiþer side to grounde · [ssedde] schadde βδ; shadde γ. in] on αβδ. eiþer] euery γ.]

Page 209

Scan of Page  209
View Page 209
Aureli confortede · þe cristinemen aboute · [confortede] comfortede B; comforted wel β; enforcyd δ. aboute] al aboute β.] & hengist in is half · þe heþenemen is route · [in] on δ; eke on α; also on β. heþenemen is] heþene mennes B; heþene manne α; heþen mennys β; heþene manys δ.] Ac þe cristine þoru godes grace · adde þe betere ende · [Ac] om. αβδ. betere] lytter γ.] So þat toward cornebury · þe heþene gonne wende · [cornebury] corneborw B; coneboru αδ; coneborow β; coneborowe γ. heþene] heþene men δ.] [fuga paga|norum.] & þe cristine afterward · & to grounde broȝte ynowe · [afterward] aftur B; aftir hem β.] Vor al þat hii miȝte of take · hii nome oþer slowe · [Vor] om. αβδ. of take] atake α; ouertake β. nome] nomen α; toke γδ.] Line 2940 Þo hengist ysey þe cristinemen · sywi him so vaste · [ysey þe] sawe that γ; sawe þe βδ. sywi him] hym siwe B; sewe him β.] [iteracio belli.] & þat he moste nede turne aȝen · oþer deye attelaste · [omitted in γ. &] om. αβδ. nede] nude α; nedys δ. deye] be slayn β.] He bigan ordeiny is folc · & to bataile aȝen drou · [bigan] gan δ. ordeiny] to ordeyne Bβ; to ordeini α. &] om. γ.] In eiþer side as me dude er · to grounde me slou · [In] And in Bαβδ. me] heo B. er] her α. to] euer to δ. me] faste α; fast β.] Þe cri of þe folc þat me slou · þe oþer broȝte in drede · [Þe] Þat þe B. of þe] of αβ. oþer] oþere α.] Attelaste þe heþenemen · bigonne ȝam to sprede · [þe] om. αβ. bigonne] gan δ. ȝam] hem Bβδ; ham α.] Line 2946 Þe cristine were þe baldore · þe king harde sette · [harde] faste Bαδ; fast β.] [Hearne page 140] Vor to conforti is men · & slou al þat he mette · [conforti] comforte Bβ.] Eldol erl of gloucestre · al so in is syde · [Eldol] Eldolf β. in] on δ.] [Eldol & hengist.] Barnde & kepte her & þer · & slou aboute wyde · [Barnde] Arnde Bα; Prekyd β; Cried δ.] Line 2950 & moche his entente was · hengist uor to mete · [his] of his δ.] [folio 49a] Hii mette hom atte laste · ar þe bataile lete · [ar] er heo B; ar hi α; er þei β, or þey δ.]

Page 210

Scan of Page  210
View Page 210
Ou louerd þe duntes stronge · þat bituene hom was þere · [Ou . . . . stronge] Stronge were þe duntes (dyntes β; dyntis δ) αβδ. bituene hom was] were bitwene hem B; hi smite α; þei smyte β; þey two smytten δ.] Þat fur smot out of þen yre · liȝtinge as it were · [þat] The βδ. fur] fuyr B; fuir α; fyre β; fuyre δ. out] om. αβ. þen] þat B; þe βδ. yre] yren . lyȝtinge as] as liȝttynge β; as lyghtyng γ; lyghtnynge as δ.] So stronge kniȝtes boþe hii were · & eke þe herte gret was · [kniȝtes] om. αβ. boþe hii were] hi were beiȝe α; þei were boþe β. eke] om. Bαβδ. þe herte] here herte B; here hurte α; here hertys β. gret] so grete δ.] Line 2955 Gorlois erl of cornwaile · bi hom com bi cas · [bi hom] þer forþ Bα; þer forþe β; bysyde hem δ.] As sone as eldol him ysey · is herte vpward drou · [As] So αβ. eldol] Eldolf β. ysey] seye B; sauȝ β; sawe γ. vpward] opard α.] [hengist victus.] Hengist bi þe helm bineþe · he hente vaste ynou · & mid strengþe him drou adoun · & loude bigan to grede · [him drou] drough hym γ. drou] dreu α; drowe β. bigan] gan αβδ; ganne γ.] Cristinemen viȝteþ nou · of noþing ȝe ne drede · [viȝteþ] fiȝteþ B; witeþ αβ; wytteth γ. ȝe ne] haue no β; haue ye γ.] Line 2960 God me aþ mi wille yȝiue · vor ich im abbe nouþe · [yȝiue] ȝeuen β. im abbe] habbe α; haue him β.] Him þat made al þis wo · bi norþe & eke bi souþe · [þis] þat αβ.] Cuþeþ nouþe þat ȝe beþ men · vor þe maistrie al vre is · [Cuþeþ] Kithe β; Cuyþe δ. nouþe] nou α; nowe γ; ȝow nowe δ. beþ] ben B; buþ α. vre] oures β; oure Bγ.] Þe cristine men to grounde slowe · þo hii hurde þis · [men] om. αβ. to grounde slowe] slouȝ to grounde δ.] Hii ne finede neuermo · ar þe oþere were at grounde · [finede] stynt neuer þan β. ar] or β. were] ware B. at] at þe β; to γ.] Some flowe to hulles · & to wodes þat hii founde · [flowe] flowen αβ. &] and sum δ.]

Page 211

Scan of Page  211
View Page 211
Ac octa hengistes sone · & is poer attelaste · [hengistes] hengist γ. & is] mid his α; with his β.] [fuga octe.] Of scapede to euerwik · & of strengþede þen toun vaste · [Of scapede] Ascapede α; Ascapid β; Of ascaped δ. of strengþede] strengþede α; strengþed βδ. þen] þe Bβδ; þane α.] Hengist was aliue ynome · & yholde uaste · [aliue] oliue B. ynome] take β; ytake δ. yholde] in warde kept β.] [Hearne page 141] Þo þis bataile was ydo · þis brutons attelaste · [þis brutons] þe brutons αβ; þe bretons δ.] Line 2970 Nome þen toun of corneboru · & þer Inne adde reste · [Nome] Toke βδ. þen] þe Bδ; þane α; þat β. corneboru] Corneborow β; Corneborowe γ; Coneborne δ.] Þre dawes & þre niȝt · vor to þenche hor beste · [dawes] dayes γδ. niȝt] nyȝttes β; nyghtes γ; nyghtys δ. þenche] bi þenche Bα; byþenche δ; biþenke β.] Þe king let þe wule burie · þe dede men þere · [wule] wyle B; while αβ. þere] alle þere αγ; al þere β.] & do vnder lechecraft · hom þat iwounded were · [do] dude ham α; dide hem β. hom] hem B; om. αβ. iwounded] ywonded Bα; woundede β.] Þe king let bringe þer after · hengist biuore him sone · [parliamen|tum.] & esste at erles & barons · wat were mid him to done · [esste] aschede B; axede α; asked β. at] om. αβ; of δ. barons] barnes B.] Eldad þat bissop · of gloucestre was · [Concilium eldad epi|scopi de iudicio hengist.] [Eldad] Eldal B; Aldate δ. þat] þe αβ. bissop] Byschope þo δ. of] þat of αβ.] & þe erles broþer eldol · hii were þere bi cas · [erles] erl ys B. eldol] om. δ. hii were] was B; þat was αβ; þer was δ. þere] þar α; eke δ.] Þo he sey hengist stonde · biuore þe king þere · [sey] sawȝ β; sawe γδ.] He stod vp & sede þe verdit · vor al oþere þat þere were · [vor] by fore B; afore β.] Line 2980 Ȝif oþere he sede þat here beþ · him wolde deliueri echone · [Ȝif] Þei α; Thouȝ βδ. here] þer B. beþ] buþ α; ben β. wolde] wol B. deliueri] deliuere B; delyuere β.] To smale peces ichim wolde hakky alone · [ichim wolde] ich hym wolde B; ich wolde him α; I wolde him βδ. hakky] to hakke B; to hewe αδ; hewe β.]

Page 212

Scan of Page  212
View Page 212
Vor icholde þe prophete wule · samuel vnder stonde · [wule] wyle B; om. αβδ. vnder stonde] gan vndirstonde δ.] Þat þo he adde þe luþer king · agag vnder honde · [agag] agad α; Agat β.] He let him hewe to peces · & al so he sede · [He] And he δ. let] lette B (et passim). to] al to δ.] [Hearne page 142] Line 2985 As þou ast ymad mony wif · deoluol lif lede · [ymad mony wif] maniȝe wif ymad α; many wife made β. mony wif] many a wyfe δ. deoluol] dulfol α; doilful β. lede] to lede Bβδ.] & moni child wiþoute fader · & moni wif louerd les · [child] a chylde δ. wif] lady β; a wyfe δ. louerd les] lordles Bβδ.] Al so icholle make to day · þine sones fader les · [make . . . sones] to dai þine sone make α; to day þi sone make β. þine sones] þy sone δ.] Also doþ bi þis mon · þat so moche wo aþ ydo · [Also doþ] Ryght so do ȝe δ. aþ ydo] haþe doñ δ.] [folio 49b] So mony child ymad faderles · diȝteþ him al so · [So] That so δ. mony] maniȝe o α; many a β; manye a δ. ymad] mad Bα; made β; haþe made δ. diȝteþ] lete dyȝt δ. him] ABγδ; ȝe him αβ. al so] so sone δ.] Line 2990 Þis word was for dom yholde · þe erl eldol him drou · [occisio hengist.] [word] om. αβ. for dom yholde] yholde fore dome δ.] & ladde him wiþoute þe toun · mid god herte ynou · [ladde] lade α. þe] om. α. god] glad αβ; gladde γδ.] & smot of is heued · þat so moche wo adde ydo · Þer was monimon awreke · & monimon glad al so · [þer] þo B. monimon] many a man β; manye a man δ. moni|mon] maniȝe α; many β. glad] glade α.] Þis was euene vourty ȝer · þat he adde is dom · [is] þis Bαβ; þys δ.] Line 2995 After þat he mid is folc · verst to þis londe com · [mid is folc] ymade his folk δ. verst to þis londe] to þis lond B; to þis lond furst α; to þis londe first β; first hedir δ.] Þo wende þe king mid is ost · to euerwik anon · [is] god B.] Vor to sle hengistes sone · & is men echon · [hengistes] Hengiste B; Hengist β. echon] euerychone δ.] Þo octa it adde vnderȝet · þat hii cominde were · [octa se reddit regi.] [octa] þis Occa αγ; þis octa β; þys Octa δ. it adde] hit B; om. αβδ. vnderȝet] onderstod B; vnderstode β; vndirstood δ. cominde] Aα; comyng Bγ; comynge βδ.]
Do you have questions about this content? Need to report a problem? Please contact us.