Ac þe king henri is ost · a þre delde þere · [Ac þe] And þe B; But ε. king henri is] kinges henryes γ. henri] harry ε. a þre] a þreo α; in þre βε. delde] deled C; he deled ε.] [Hearne page 437]
Line 9000
Vor þe erl of flaundres & aungeo · in þe verste were · [Vor] om. ε. aungeo] of angeo αβ; þe Erle of Angeo ε. verste] first ost ε.]
The metrical chronicle of Robert of Gloucester. Edited by William Aldis Wright. Published by the authority of the lords commissioners of Her Majesty's Treasury, under the direction of the master of the rolls.
About this Item
- Title
- The metrical chronicle of Robert of Gloucester. Edited by William Aldis Wright. Published by the authority of the lords commissioners of Her Majesty's Treasury, under the direction of the master of the rolls.
- Author
- Robert, of Gloucester, fl. 1260-1300.
- Publication
- London,: Printed for H. M. Stationery off., by Eyre and Spottiswoode,
- 1887.
- Rights/Permissions
The University of Michigan Library provides access to these materials for educational and research purposes. These materials are in the public domain. If you have questions about the collection, please contact [email protected]. If you have concerns about the inclusion of an item in this collection, please contact [email protected].
DPLA Rights Statement: No Copyright - United States
- Subject terms
- English language -- Dialects -- England
- English language
- Great Britain -- History
- Link to this Item
-
http://name.umdl.umich.edu/AHB1378.0001.001
- Cite this Item
-
"The metrical chronicle of Robert of Gloucester. Edited by William Aldis Wright. Published by the authority of the lords commissioners of Her Majesty's Treasury, under the direction of the master of the rolls." In the digital collection Corpus of Middle English Prose and Verse. https://name.umdl.umich.edu/AHB1378.0001.001. University of Michigan Library Digital Collections. Accessed June 13, 2025.
Pages
Page 643

& him sulf in þe oþer was · as wo seiþ amidde · [&] myd C. þe oþer] a noþer ε. wo] who so αε.]
& þanne is tueie sones were · wardeins of þe þridde · [tueie] two γ; tweyne ε. of] in Bαβε.]
Vor is sones were ȝut aliue · þat adreint were atte laste · [is sones] his α; þei βε. ȝut] þat tyme ε. aliue] a lyffe ε. adreint were] adrencte were B; adreyntte were C; dreint were δ; were I dreyntte after ε.]
Line 9004
Þo hii adde hor ost iset · hii smite to gadere vaste · [Þo] So B. iset] sett γ. smite to gadere] smote to gidre γ.]
Þe vantwardes hom mette verst · as riȝt was to done · [vantwardes] vamwardes C; avaunt wardes α. hom] om. ε. mette verst] to geder mette ε. riȝt] ryȝte B.] [bellum.]
Hii smite to gadere & foȝte vaste · ac oure ost al to sone · [Hii . . . vaste] To gadere hi foute faste α; To gidre þei fouȝt fast β; To gadere hui fouȝte faste δ; To geder þei fouȝtte fast ε. ac] Cαδ; but β; and ε; at AB. al to] bigan to β; byganne ε.]
Bigan to sprede & eode adoun · ac oure middel ost ywis · [Bigan] om. βε. eode] ȝede C; ȝeode α; vde δ; go ε; bigan go β; biganne do goo γ. adoun] doun γ. ac] BCαδ; but βε; at A. middel] myldel B.]
As oure king Inne was · ne likede noȝt þis · [As . . . . was] In whiche was oure kyng Harry ε. As] That β. ne likede] hem lyked ε. þis] al þis αβδε.]
Hii smite vorþ ar hor time were · & þis oþer ost mette · [Hii] Vor hi α; For hui δ; For þei βε. smite] smote β. vorþ] om. αβδ. ar . . . were] al to sone βε. ar hor] er α; or δ. & þis oþer] and þis β; or þei þis ε.]
Line 9010
& slowe & broȝte hom to grounde · & veirore hor wei vette · [& slowe] Thei slowe ε. hom] om. αβδ. & veirore] & verro e B; & ferrore C; & forþere α; & ferþer β; so þat farþer ε. hor] or C; ther γ. vette] þei fette ε.]
To þe kinges owe ost of france · so þat hii come · [owe] om. Cαβδε. come] sone come BCαδε; soone come β.]
Þo þe smite of lance was ido · to þe suerd hii nome · [Þo] When β; om. δ. smite] smytyn B; dyntes β; dynntes ε. lance was] lances were α; launces were βε. ido] do β. to þe] & to ε. suerd] suerde B; swerdes αβδε. nome] nome so ε.]
Page 644

& slowe to grounde vaste inou · & dasste mony a sseld · [&] Thei ε. dasste] barste B; daschte C; daischte α; dasched β; al to dasshed ε. sseld] schuld C.]
Þat longe it was ar oþer alf · miȝte winne þe feld · [ar oþer] or outher γ; or any ε. þe] om. B.]
Willam crispin þat hatede · vr king of engelonde · [þat] om. δ. vr] þe αβδε.]
Line 9016
Vor to sle him ȝif he miȝte · vaste bigan to fonde · [Vor] om. αβδ. bigan to] he gan BCδ; he gan to αβε.]
He smot vpe þe heued · tuye luþere inou · [smot] smot hym BC; smot him δ; smot him tweiȝe α; smote him tweys β; smote him twyes γε. vpe] vp BC; opon α; on β; vppon ε. heued] heuede B; heed βε. tuye] twiȝe δ; om. αβε. luþere] luþereliche α; luþerliche β; luþerlyche ε.]
Þat þei it ne percede noȝt þat yre · þat blod vaste adoun drou · [Þat] om. αβδε. it ne . . . . noȝt] he perschid nouȝt β; he brake noȝt ε. ne] om. βδ. percede] perchede C. noȝt] om. αδ. þat] þe BC. þat yre] þe eire β; his basenet ε. þat] þe Bβε. vaste] om. αβδε.]
Þe king was þo wroþ · inou · is mede he him bihet · [bihet] bi heyt C.]
He smot him vp on þe helm · þat he vel doun to is vet · [He] & α; And βδ; So he ε. vp on] apon β. þe] hys B. helm] heed βε. vel] ful C. doun] om. αβδε. vet] feyt C.]
Þere he was inome anon · & monye oþere al so · [inome] Itake ε. oþere] an oþere β; a noþer ε.]
Line 9022
Þo com þe þridde ost al verss · bataile uor to do · [þridde] þirdde ε. verss] fresch C; ferchs α. bataile] þe batayle B; batelle newe ε.]
As þe kinges sones Inne were · & smite to grounde anon · [As . . . . anon] In whiche þe kyngges sonnes weren to geder þei smytte a noon ε. As] That β. Inne were] were inne αβδ. smite] smote β. to grounde] to gidre β.] [Hearne page 438]
Þo þe frensse iseye þis · hii ne couþe oþer won · [Þo þe frensse iseye] The frenshemen þo þei se ε. iseye] sawe γ. hii] om. α. couþe] cowde ε. oþer] non oþer α; none oþere β; nonne oþer ε.] [fuga gal|lorum.]
Line 9025
Bote turnde hom þe rug · & bigonne to fle echon · [hom] om. αβδε. þe rug] þe rygge C; to þe rugh α; to þe rug δ; to þe lofe β; to her backe ε. bigonne] gonne αδ; gan β. to] om. αδ. echon] a noon ε.]
Page 645

Ac ynome & aslawe · þer was arst monyon · [Ac] Also what ε. ynome] take γ; I sleyne ε. aslawe] yslawe α; slayne γ; I nome ε. was] were β. arst] arest B; om. ε.]
Þer was ioye þat þe king · of france was ouercome · [omitted in αβγε.]
& so monye of is kniȝtes · islawe & inome · [omitted in αβγε.] [so] om. δ. islawe &] slawe & ek δ.]
Þo þe frensse were al bineþe · mid Ioye & blisse ynou · [frensse] ffrenshemen ε.]
Þe king henry mid is poer · to engelond drou · [henry] om. αβε. engelond] engelonde α. drou] he drowe ε.]
Line 9031
Ac hom com a deoluol cas · in þe se þere · [Ac hom com] But hem byfelle ε. deoluol] dulful α; doelfull γ; dolefulle ε. þere] riȝt þere αδ; ryȝt þere βε.] [Mersio filiorum regis & aliorum.]
Vor boþe willam & Richard · is sones adreint were · [Vor] om. αβε. adreint] adrentte B; adreyntte C.]
& is paniter & is chamberlein · & is botiler al so · [&] om. αβε. is] om. δ. paniter] Panter β. chamberlein] chamberleing α; Boteler βε. botiler] chamberleyn βε.]
& sire Richard erl of chestre · & monie oþer þerto · [Richard] Roberde β; Roberd ε.] [folio 129b]
In þe tuentiþe ȝer of is kinedom · þis dede was ydo · [In] om. αβδε. þe] om. B. tuentiþe] twenti β; twenty ε. ydo] do γ.] [Hearne page 439]
Ac wreche of god & sunne · hom broȝte þer to · [Ac] For ε. sunne] synne γ. hom broȝte] ham broute þo α; hem brouȝt þan β; brouȝt hem þo ε.]
Line 9037
Vor mid þe vile sunne of sodomye · yproued hii were echon · [vile] file C; om. αβδε. sunne] synne Cγ. yproued] proued γ. hii] om. C.]
Þeruore þoru wreche of god · þer nas ybured non · [Þeruore] And þerfor ε. nas ybured] nas iberewed α; was borwed β; was borowed γ; a scaped ε.]
Ne miȝte be founde in þe se · Of al þat hii were isoȝt · [Ne] hi ne C; Hij ne α; Hui ne δ; Thei ne β. Ne miȝte] Thei myȝt noȝt ε. founde] yfounde C. in þe se] om. αβδε. Of al þat] al þouȝ βε. isoȝt] souȝt β.]
Vor god nolde þat such sunne · were vnder erþe ybroȝt · [Vor] om. αβδ. nolde] wolde βε. such suune] Swuch synne C. erþe] þe erþe βε.]
Line 9041
Page 646

Line 9041
Þe king held at bromtone · þer after al in pes · [held] huld C; held him ε. bromtone] bromptone α. þer after] here after ε. pes] peys B.] [iij festa regis.]
Is feste at midewinter · mid tebaud þe bles · [at] of Cαβδε. þe bles] de bleys B; de bleis C; de Blays γ; de bleis δ; de Bloys ε.]
His ester suþþe at berkeleye · & at windelsore iwis · [suþþe] om. ε. windelsore] wyndesore γε.] [leuacio windel|sore & wodestoke.]
His witesonetid he huld · þat so noble stude is · [His] Seþþe his α; Sithen his β. witesonetid] whitsonetyd C (& 9050). þat] þare C. so] om. B. stude] stede Bδ; a stede β; a stedde ε.]
Line 9045
Þat he let bulde him sulf · & wodestoke al so · [Þat] Whiche ε. bulde] belde βε; hulde α. &] & also ε. al so] þer to ε.]
& þe parc of wodestoke · & der þer Inne do · [parc] sparc B. wodestoke] Wodestocke also ε. der] dur α. do] lete do β; he let do ε.]
King henry þes tueye studes · verst bulde iwis · [henry] harry ε. þes] þys B. verst bulde] first he dude hem bylde ε. bulde] belde β.]
Suþþe he weddede anoþer wif · þo ido was al þis · [Suþþe] And þan ε. weddede] wedde γ. anoþer] on oþer αδ. þo ido] when done γ.]
Þe witesonetid at windelsore · a womman of gret fame · [Þe witesonetid at windelsore] At Wyndesore in þe Wyttesontyde ε. Windelsore] wendelsore C (& 9053); wyndesore γ. a womman] o wimman α.] [Hearne page 440]
An hei dukes doȝter · adelyne was hire name · [An] And B. adelyne] aþelin α; Athelynge β; Athelyng ε.]
Line 9051
Me nuste womman so vair non · in þe middel erde · [nuste] wist β. womman] wimman αδ. so vair non] nonne so fayre ε. in þe] in δ; in al þis ε. erde] erþe Bε.] [Rex spon|satuxorem.]
He spousede hire at windelsore · þat he him sulf rerde · [ll. 9052,9053 transposed in γ.] [windelsore] wyndesore γε. him sulf] him sulue α; self γ. rerde] rered ε.]
Þo was þoru þe king arerd · þe abbey of redinge · [þoru] þer þoruȝ ε. arerd] arerde B; irerd α; rered β. abbey] abbeiȝe α. redinge] Redyng wt out lesyng ε.] [leuacio redinge.]
In þe tuo & tuentiþe ȝer · of is crouninge · [þe] om. Bγ. tuentiþe] tuenti C; twenti α; twenty βε crouninge] corounyng C.]
Line 9055
Page 647

Line 9055
Suþþe wende þe king aȝen · in to normandie · [Suþþe] And after þat ε. wende þe king] þe kyng went ε.]
To sousteine aȝen þe king · of france · is noble seignorie · [To sousteine] To susteyny B; To susteynye C; Vor vpholde α; For op holde δ; For to vp holde β; For to holde vp ε. aȝen] aȝe Cδ. þe king of] om. αβδε.]
Þat he adde er ywonne · & þo deide bi cas · [er ywonne] I wonne byfore ε. ywonne] wonne γ. þo] om. γ; þo þer ε.]
Þe emperour of alimaigne · þat is oþom was · [alimaigne] alemanye C; alemayne α; Almayne γ. oþom] oþm α; oþam δ; alye βε.] [obitus im|peratoris.]
& þo þe king al adde · iconfermed vaste ynou · [al] om. ε. al adde] hadde al αβ. iconfermed] confermed γ. vaste] al fast ε.]
Line 9060
Bituene him & þe king of france · aȝen to þis lond he drou · [him] oure kyng ε. aȝen] om. αβδ; þan ε. þis lond] his londe C; engelond αδ; englond β; ynglond ε.]
& is doȝter wiþ him · þat widewe was he nom · [&] & ek αδ; And also βε. wiþ him . . . . was] þat wedewe was wt hym C. he nom] I nome ε.]
In þe sixe & tuentiþe ȝere · of is kinedom · [tuentiþe] twenty βε.]
He louede hire vor heo was eir · & hei emperesse · [He] & α; And βδ. eir] his eir Cα; his eire β; his heir γδ; his eyer ε. & hei] & also an heiȝe β; & also an hiȝe ε. emperesse] Emperasse β.]
He broȝte hire þo to engelond · aboute Miel|messe · [þo] in αβε. Mielmesse] myelmasse B; myhelmasse C; Mihele|masse α Michelmasse γ.] [Sponsacio impera|tricis.]
Line 9065
Þo spousede ire sire geffray · þat was erl of aungeo · [Þo] And β. ire] hure to β. þat was] þe αβδ; om. ε.]
In þe endleue hondred ȝer of grace · & seuene & tuenti þer to · [In þe] In BC; om. αβδε. endleue] endleuene C; Enleue Bα; Elleuen γ; Eleuen ε.]
Page 648

& in þe seueþe & tuenti ȝer · of þe kinges crouninge al so · [in] om. αβδε. þe seueþe] seuene B; þe seuene Cδ; þe seuen βε. tuenti] twentiþe α; twenþe δ.]
Mid nobleye & prute inou · þis spousinge was ydo · [nobleye] noblei C; noble β. prute] pride βε. ydo] do B.]
Hous of religion · as ich sede er ich wene · [Hous] Houses βε. sede er] seid by fore ε. er] here γ.]
Line 9070
King henry louede muche · as it was isene · [henry] Harry ε. isene] wel sene β; wel I sene ε.]
Vor þe ordre of greye monekes · þoru him me broȝte · [him] him þo αδε; þan β; that γ. me] men γε.]
Verst here in to engelond · as par auntre me him bi soȝte · [Verst here] Here first ε. as par auntre] and perauenture γε.]
As in þe abbey of wauerle · þat it verst to com · [wauerle] Waferlee α; Wauerley ε. it verst to] hit to ferst α; first to þat ordre ε.] [Hearne page 441]
As in þe eiȝte & tuentiþe ȝere · of is kynedom · [tuentiþe] twenty βε.]
Line 9075
& þe verst hous þer after · founteins me let rere · [þer after] that after γ; after þat at ε. founteins] fonteines Cα; Fontaynes γε.] [folio 130a]
As it vel of is kinedom · tuo & þrittiþe ȝere · [vel] ful C. of] on αδε; in β. tuo] þe two ε; oon β. þrittiþe] þrytty B; þrytti C; þirtty ε; twenty β.]
& it vel enleue hondred ȝer · as in þe ȝer of grace · [&] As B. it vel] hit ful C; ek αδ; om. βε. enleue] endleue Cδ; enleuene α; Elleuen β; Eleuen ε. ȝer] yeer also β; yeer therto γ; ȝeer eke ε.]
& tuo & þritti þat me rerde · founteins in þulke place · [þritti] þirtty ȝeer ε; thrytty yere γ. founteins] fonteyns C. þulke] þat αβδε.]
Vr leuedy in decembre · þer biuore was · [leuedy] leuede day B; leuedi dai C; lefdi day αδ; lady day βε. þer] þat þer ε.] [concepcio sancte marie.]
Line 9080
Þoru þe aungel verst bifounde · as ȝe witeþ þat cas · [þe] om. B; an ε. aungel] Aungels βε. verst bifounde] verst i funde C; bifounde ek furst α; bifond ferst δ; fyndynge furst β; fyndyng first hit was ε. witeþ] wuteþ B; wetyþ C; weteþ wel ε. þat] þe ε.]
Page 649

As in þe endleue hondred ȝer · & tuenty & nyne · [As] And β; om. ε. þe] om. Bδ. endleue] enleuene α; Elleuen β. & tuenty] twenty ε.]
After þat god anerþe com · to bringe vs out of pyne · [anerþe] on vrþe α; on erþe β.]
Ac þe ordre of greye monekes · was bigonne er · [principium cisteus.]
At cisteus ar he hider come · nyene & tuenti ȝer · [cisteus] Cistence ε. ar he] or þei βε. come] com α.]
As in þe tuelfte ȝer · of willames kinedom · [As] Ac α; And βε. þe] om. B. tuelfte] tuelfe Cα; twelffe ε.]
Line 9086
Þe ȝer þat cristine folc · ierusalem nom · [Þe] And þat ε. cristine folc] Cristenemen α; Cristen men βε; cristinen δ. nom] so nome αβ.]
Mold þe kinges doȝter · þat emperesse was also · [kinges] kyng B. emperesse was] was amperesse α. also] þo C.] [partus im|peratricis.]
Þat ispoused was to geffray · Erl of aungeo · [Þat] Sche ε. ispoused] spoused β. geffray] Syr Geffrey ε. Erl] þe erl α; þe Erle β.]
God hom sende a child bi tuene · after hor spousing · [God . . . bi tuene] By twene hem god sent hem a child þe sixte ȝeer ε. a] o αγ. after] of ε (after being added above). hor] hare C; hur ε.]
Þe sixte ȝer þat het henry · þat was suþþe oure king · [Þe sixte ȝer] om. ε. het henry] Harry I cleped was ε. þat] whiche ε. was suþþe] suþþe was B; was C; was siþen ε.]
Line 9091
In þe endleue hondred ȝer · þat oure louerd an erþe com · [þe] om. δ. endleue] enlefþe α; endeleue δ; eleuen ε. an erþe] on vrþe α; on erþe βε.]
& þre & þritti þer to · & of vr kinges kinedom · [Omitted in B. þre] þe þre ε. þritti] þritti ȝer α; þritti ȝeer β. &] om. ε. of] om. δ.]
In þe þre & þrittiþe ȝere · þis child ibore was · [In þe] And B. þrittiþe] þrytti C; thirty γ; þirtty ε. ibore] borne γ.]
Þoru wan was suþþe ymartred · þe godemon sein tomas · [wan] wham C; whā α; whan δ; whom β; om. γ. was] wan A · was suþþe ymartred] sithe martired was γ; I martyrd was ε. gode|mon] gode αδ; good βε.]
Line 9095
Page 650

Line 9095
Glad was þe king henry · þo þe tiþinge him com · [king] good β. king henry] good harry oure kyng ε. þo] when β. þe] þis ε; þilke β. tiþinge] tydyng β; tydynges γ. him] to him β; om. αδ.]
Of þulke child to ben is eir · of is kinedom · [Of] om. βε. þulke] Thilke β; That ε. ben] be Cε; beon α. of is] and kynge of þat βε.]
Nobliche is ester feste · he huld vor þis cas · [Nobliche is] One noble α; And noble δ; O noble heiȝe β; A noble hiȝe ε; A noble hye γ. he huld] hulde he δ. þis] þat β.] [aula ox|onie.]
In is vaire halle at oxenford · þat þo nywe was · [In] On δ. vaire] om. αβδε. at] of B. oxenford] oxene|forde α. þat þo] þo he C. nywe] al newe ε.]
An bissopriche he made þo · & an bissop þer · [An] And B; One α; O β; A ε. bissopriche] Bischop β; bysshopp ε. he made þo] he made þan β; þo he made δ. an] o α; oo β; a ε. bissop] Bischopriche β; bysshopryche ε.] [Hearne page 442]
Line 9100
Biside scotlond at cardoil · as nas non neuer er · [as . . . . er] where by fore was nonne þere ε. as] þat B. nas non] nas C; non nas αδ; none nas β. neuer] neuere B.] [primus episcopus cardoil.]
Þo wende he to normandie · & al þe nexte ȝer · [wende he to] went oure kyng in to ε. & al] and in β; as in ε. þe nexte] nexe B.]
Vor loue of þis ȝonge child · he bileuede þer · [loue] ioye Bβε; ioie C; ioiȝe αδ. þis] þe BCαβδε. bileuede] dwelled ε. þer] stille þere β; stylle þere ε.] [Rex uadit norman|nie.]
Suþþe þoru som heye herte · þer wax a lute strif · [Suþþe . . . . wax] Sithen þer come heiȝe herte and woxe β. Suþþe þoru] For þoruȝ ε. som] some α. þer wax] þer was I woxe ε. lute] litel β.]
Bituene þe erl of aungeo · & þe emperesse is wif ·
Line 9105
Þe king adde gode wille · hider to wende ich wene ·
Ac he bileuede uor is doȝter · hire to soustene · [bileuede] taryed þere ε. soustene] meyntene ε.]
Heo was to prout aȝen ire louerd · vor ire heyenesse ·
Vor heo was eir & kinges doȝter · & eke emperesse · [eir &] þe αδ; a βε. eke] also an β; also ε.]
Þe king hire fader was old mon · & drou to feblesse · [was old mon] was an old man C; old was αδ; olde was βε. drou] drowe sore ε. feblesse] feblenesse βδ; feblenys ε.] [Debilitas regis.]
& þe anguisse of is doȝter · him dude þe more des|tresse · [him dude] dude him ε. þe more] more B.]
Line 9111
Page 651

Line 9111
& akelde him wel þe more · so þat feble he was · [&] hit ε. akelde] akelede C; elded β; eldid γ; aged ε.]
So þat he wende an honteþ · aday to abbe solas · [wende] wente C; went ε. an honteþ] on huntyng β; an hunt|yng ε. aday] o day αβ; oo day γ; in a day ε.]
& þo he com he willede · of an lampreye to ete · [þo] when β; þo whan ε. com] com hom Cαδ; come home β; home come ε. willede] wilnede Cαδ; wilned β; willed γ; wylled ε. an] o αδ; a γε. to] for to γ.] [folio 130b]
Ac is leches him vorbode · vor it was vnholsom mete · [Ac] As C; And ε. vorbode] verbede B; for bed C; for|bede βε. vor] om. αδ. vnholsom] a feble B.] [comestio Murene.]
Line 9115
Ac he nolde it noȝt bileue · vor he louede it wel ynou · [Ac] om. αβδε. nolde . . . . bileue] wolde leue hit noȝt ε. nolde] wolde β. bileue] leue β. louede it wel] hit wel louede C. wel] om. αβδε.]
& et as in luþer cas · vor þulke lampreie him slou · [&] He ε. et] ete B; eet C; ete hit ε. luþer cas] a luþer tyme ε. þulke] þat ε.]
Vor anonriȝt þer after · into an ague he drou · [anonriȝt þer after] anone aftir ryȝt β; ryȝt a noon after ε. an ague] anguysse BC; on ague α; an Augewe γ. drou] felle ε.] [Morbus regis.]
& deide vor þis lampreie · þoru is owe wou · [&] he C; And so he ε. deide] om. β. vor] of ε. owe] owen γ; owne ε. wou] hiȝe wylle ε.]
He sede ofte mid deþ vuel · ar he were ded · [ofte] om. αβε. mid] in hys B; in his Cβε; on his αδ. vuel] yuel βε. ar] or γε.] [Hearne page 443]
Line 9120
Alas alas of engelond · ne can ich nanne red · [Alas alas] alas C. of] for βε. ne] now β. can] con B; kane α. nanne] none B; no αβδε.] [planctus per angli|am.]
Vor ȝif ichim bitake mi soster sone · steuene þe bleis · [Vor] om. αβδε. ȝif ichim bitake] ȝif ich hit take α; ȝif ich take hit δ; If I hit take β; ȝif I take hit to ε. ichim] ic hym C. soster] susters ε. steuene] stene δ. þe] de B. bleis] bles α; Bloys ε.]
Vor he nis noȝt riȝt eir · it ne worþ neuere peys · [he nis] he is βε; his δ. riȝt] þe riȝt ε. it] he B; om. δ. it ne worþ neuere peys] ne worþ hit neuere pes α; he schal it haue neuer in pess β; he shal it neuere haue in pees γ. neiþer hit worþe neuer; in pees ε.]
Page 652

& ȝif ichim bitake þe riȝt eir · henry mi doȝter sone · [&] om. αβδε. ȝif ichim bitake] ȝif ich hit take α; ȝif ich take hit δ; If I hit take β; If I it take to γ; ȝif I take hit to ε. ichim] ic hym C. henry] harry ε.]
Þat nis noȝt ȝut þre ȝer old · hit worþ him sone bi nome · [Þat nis] Whiche is ε. nis noȝt ȝut] nis nout α; ȝit is nouȝt β. old] old ȝut α. hit . . . . sone] sone hit worþ (worþe ε) him αε; soone hit schal him β.]
Line 9125
& naþeles al engelond · & steuene þe bleis al so · [steuene] stephne α. þe] de Bγε. bleis] Bloys ε.]
To þe emperesse & ire sone · holde oþes adde ido · [þe] om. B. holde . . . . ido] I swoor þei were þo ε. holde oþes adde] adde holde oþes B; hadde olde oþes C; olde oþes haueþ β. ido] do β.]
Þe verste day of decembre · king henri þen deþ nom · [of] as of β. þen] þane αδ; þe βε.]
In þe sixe & þrittiþe ȝer · of is kinedom · [sixe] sexte γ. þrittiþe] þrytti C; þritti β; thirty γ; þirtty ε.]
& in enleue hondred ȝer · & sixe & þritti al so · [enleue] endleuene C; þe enlefte α; þe elleuen β; þe eleuen ε. þritti] þrittiþe α; þritteþe δ; Thirty γ. al so] þer to Bβ.]
Line 9130
Of vr louerdes burtime · deþ com him þus to · [burtime] buretyme C; burþtime α; burþe tyme βε. deþ] þat deþ ε. com him] hym com B.]
Ac roberd courtehese · as god wolde let þat lif · [courtehese] courtehose hys broþer B; courtehuse his broþer α; curthuse his broþer βε; courtehese his broþer δ. let] les B; om. δ; he went out of ε. þat] þe β; om. ε.]
Aboute þre ȝer biuore · at prison at kerdif · [at] in Bαβ; in þe ε. at] of ε. kerdif] kaerdif α; cardyf.]
& biuore þe heye weued · in þe abbeye · of gloucestere ibured is · [&] om. αβδε. heye] om. δ. weued] weuede C; Auter β; Autre γ; awter ε. ibured] buried β; I beryed ε. is] he is αγδ.]
& willam þe gode kniȝt is sone · was also ded ywis · [&] om. αβδε. þe gode kniȝt is sone] Curthuse his good sonne ε. kniȝt is] knyghtes γ. also ded] ded ek αδ; dede also β; deed also ε.]
Page 653

& aslawe biȝonde se · ar king henri ded were · [omitted in C.] [aslawe] slayn β; I sleyne ε. se] þe see β; þe se ε. king henri] oure kyng Harry ε.]
Line 9136
So þat of þulke kunne · þer nas þo no fere · [omitted in C.] [kunne] kynde βε. nas . . . . fere] was no dowte ne fere βε. no] non B.]
[S]Teuene þe bleis þat god kniȝt · & stalwarde was al so · [Hearne page 444]
Þo þe king was ded is vncle · an oþer he þoȝte do ·
He vorȝet al þe stronge oþ · þat he adde biuore · [vorȝet] verȝet B.] [Hearne page 445]
Line 9140
To þe emperesse & to henry · hire ȝonge sone isuore · [þe] om. B.]
Ac wende vorþ hasteliche · to late him crouny anon · [wende] he wende B.]
Þe heiemen of þe lond · helde wiþ him echon ·
Boþe bissopes & oþere · þat þe oþ suore al so er · [þe oþ] þane oþ C. al so] om. C.]
A seinte steuenes day anon · þe croune verst he ber · [day] eue C.]
& þe erchebissop of kanterbury · willam þat þo was · [kanterbury] cauntelbury C.]
Sacred him as was riȝt · wel sunuolliche alas · [sacred] sacrede B. as was] as yt was B. sunuolliche] synuo|lyche B.]
Line 9147
Vor he was þe verste · as riȝt was & wone ·
Þat holde oþes to þe emperesse · suor & to ire sone · [&] om. C.]
Þeruore sone þerafter · wreche of god him com · [sone þerafter] þerafter sone BC. him] hem B; to hym C.]
Line 9150
Vor in þe verste ȝer · is lif god binom · [in] wyþinne B; wt ine C.]
& þe bissop roger of salesbury · after him suor anon · [Hearne page 446]
& preched vaste þat folc · þen oþ to holde echon · [preched] prechede B. þen] þane C.]
& þo was þe principal · þe sacringe vor to do · [þe] he B; he þe C.] [folio 131a]
& vor ensample of hom · oþere encentede þer to · [encentede] ensented C.]
Line 9155
Page 654

Line 9155
Ac þe king sulf ȝef him suþþe · is mede vor he nom him vast[e] · [þe] om. B. sulf] hymsulf B. ȝef . . . . is mede] ȝef suþþe hys mede B; hym ȝef his mede C.]
& in prison him huld · wrecchedliche he deide atte laste · [huld] hulde & C. wrecchedliche] & wrecchelyche B.]
Bote ssortliche alle þo · þat þen oþ · suore biuore · [þen] þane C. suore] swor C.]
To þe emperesse · turnde þo to king steuene · & were vorsuore · [king] þe kyng B; om. C. vorsuore] versuore B (& 9161).]
Line 9159
& wonder it was þat al þe lond · In a stounde anon · [al] alle B. þe lond] þat lond C.]
Turnde to him so verliche · & were vorsuore echon ·
King henryes brain & gottes · & eyen ibured were · [henryes] henry B.]
At reins in normandie · & suþþe þe bones hii bere · [reins] reynys B. bones] BC; boned A.]
Wel iselt & isode · to þe abbeye of redinge · [iselt] yseld B; isulte C.]
& bured is þere vaire inou · as vel to an kinge · [bured] yburede B. vel] ful C.]
Line 9165
Ȝut biuore tuelfte day · king steuene as þe hende · [tuelfte] tuelf B; tuelte C. king] & kyng BC.]
Fram is crouninge of londone · aȝen is vncle gan wende ·
& þe erchebissop of kanterbury · & þe hext of þe lond al so · [kanterbury] canterbure B. hext] heist C.]
& þe bones burede vaire inou · as riȝt was to do ·
Þo wende þe king þanene · to oxenford anon ·
Line 9170
& þe gode lawes þat he bihet · confermede echon ·
As ȝif bissop oþer abbod · in þis lond ded were · [As] And B. abbod] abbed B.]
He grantede þat þoru king · no destorbance nere · [king] þe kyng C. no] non BC.] [Hearne page 447]
Þat me ne chose in riȝte fourme · an oþer anon · [chose] chese C.]
Line 9174
& þat wanne he were vnderuonge · is londes alle echon · [he] om. B. alle] adde B; hadde C.]
Page 655

& oþer monye luþer lawes · þat is eldore adde ywroȝt · [eldore] elderne BC.]
He bihet þat he wolde abate · & naþeles he ne dude noȝt · [bihet] behet B.]
Þe wule he was þus at oxenford · tiþinge him com · [tiþinge] tytynge B.]
Þat dauit king of scotlond · mid treson nom · [dauit] dauid C. treson] traison C.]
Þe cite of karloil · & þe nywe castel al so · [karloil] cardoil C.]
Line 9180
Ȝe quaþ þe king þo · an oþer we ssolle do · [Ȝe] Me ȝe B. ssolle] ssolde B; schulle C.]
Þat he aþ inome wiþ trayson · we ssolle wiþ mais|trie · [inome wiþ] ywonne myd C. trayson] treson B. ssolle] ssolde B. wiþ] myd C.]
Anon he wende þuderward · wiþ vair compainie · [wiþ] myd C.]
Þo þe king of scotlond · it wuste · aȝen him he com · [Þo . . . . com] aȝen hym þe kyng of scotlond þo he hit wuste he com C.]
& grantede him al is wille · & þe acord nom · [him] om. B.]
Line 9185
Ac is mon nolde he noȝt bicome · vor he was biuore · [he] om. C.]
As monye oþere in engelond · to þe emperesse isuore ·
So þat þe verste tuo ȝer · god cas & hap inou · [god] gode B.]
In ech alf com to king steuene · ac suþþe it wiþ drou · [king] þe kyng B. suþþe it] hit suþþe C.]
Vor in þe þridde ȝere · þe king of scotlonde ·
Line 9190
Worrede him bi norþe · & orn vpon is londe · [him] om. B. orn] ȝorn C. vpon] vp BC.]
Þe erl roberd of gloucestre · as mon wiþoute fere · [folio 131b]
Þe stronge castel of bristowe · þat he let him sulf rere ·
Astorede wel inou · & al so þe slede ·
& huld hom boþe aȝen þe king · to þenche on kund|hede · [aȝen] aȝe BC. kundhede] kunhede B; vnkunde dede C.]
Line 9195
Page 656

Line 9195
Vor þe emperesse was is soster · & he louede ire wel wel · [þe] om. B. he louede ire] heo louede hym B; he louede hym C. wel wel] vol wel B; ful wel C.] [Hearne page 448]
& þe castel of caryl held on willam louel · [caryl] cary A (originally) B; cari C. held on willam] herd sire willam C.]
& þe castel of lodelowe · held sire paynel ·
& sire roberd of lincolne · held of waram þe castel ·
& þe castel of donsterre · held sire willam de Moun · [held] om. B.]
Line 9200
Þat þe priorie as ich wene · rerde of brentoun · [as] om. C. rerde] arerede C. brentoun] brutoun C; breutone B.]
Eustas le fiz Ion held · þe castel of Miltone · [fiȝ] fy & B. held] hulde C. Miltone] meltone BC.]
& þe castel of ssrofsburi · held willam aleines sone · [ssrofsburi] ssresbury B; schrowesbury C.]
Alle þes were aȝen þe kinge · as veruorþ as hii couþe · [were aȝen] þe were aȝe C. veruorþ] verþuorþ B.]
So þat he adde fon · bi norþe & bi souþe · [&] & eke C.]
Line 9205
He bigan to be luþer inou · vor verst holichirche ·
He bigan to worri · & made him þe worse wurche · [&] þat B; & þat C. made] mad C.]
Vor he wende to oxenford · & þo he þuder com ·
Þe bissop of salesbury · & of lincolne he nom ·
Þe bissop of Salsbury · he ladde mid gret wo ·
Line 9210
To þe castel of diuises · þat þe bissopes was þo · [diuises] dyuyses B; þe vyse C; dunses A.]
An rop me dude aboute is nekke · he suor honge he ssolde ·
Anon bote he þe castel · anon vp him ȝolde · [þe] þane C. vp him] hym vp B.]
Þe bissop him tok þe castel · þo oþer bote nas · [þe] þane C.]
He nom þere al is tresour · þat wiþoute noumbre was ·
Line 9215
Page 657

Line 9215
& held him vorþ in prison ȝut · & ȝeld him is god|nesse · [ȝeld] ȝulde C.] [Hearne page 449]
Line 9216
Þat he dude him & was vorsuore · aȝen þe emperesse · [vorsuore] versuore B. aȝen] aȝe C.]
Aȝen wende þe king to oxenford · & þe bissop vette ·
Alisandre of lincolne · þat he in prison sette ·
& ladde him to nywe worc · to a uair castel & god · [nywe worc] þe newe worc B; þe newe worke C.]
Þat þe bissop was · þat vpe trente stod · [bissop] byssopes B; bischopes C. þat] & B.]
Line 9221
Þer he suor þat þe bissop · neuere ete ne ssolde ·
Ne drinke naþemo · ar þe castel him were iȝolde ·
Þe bissop was wo inou · vor he wuste wel þei he wolde · [was wo] was þo wo C.]
Ȝelde him vp þe castel · is men wiþinne nolde ·
Line 9225
He bed hom & criede on hom · ac al it was vor noȝt ·
So þat þis bissop was · ney to grounde ibroȝt · [ney] ne B.]
Mid honger þat me adde · reuþe þat him iknewe · [iknewe] knewe B.]
He wep & cride on is men · þat hii ssolde on him rewe · [wep] wept C.]
Þat he nere to deþe ipined · as hii seye wel he ssolde · [as hii] þat hii B; þat he C.] [folio 132a]
Line 9230
So þat to saui is lif · þe castel vp hii ȝolde ·
Þe king nom þer inne · þe bissopes tresorie ·
& in þis manere lo bigan · is worre mid robberye ·
Þat laste here in engelond · boþe gret & strong ·
Wel an seuentene ȝer · & þat was al to long · [an] a C.]
Line 9235
Þe erchebissop of kanterburi · & oþer bissopes al so ·
So sori were vor þis dede · þat hii nuste wat do · [do] to do B.]
At winchestre a parlement · hii hulde of þis þinge · [of] for C.]
So þat wel pitosliche · hii wende alle to þe kinge · [wel] alle C. alle] om. C.]
Page 658

& velle adoun to is vet · & pitosliche bede · [velle] fulle C. bede] hym bed C.]
Line 9240
Þat he ssolde vor godes loue · amendi suche dede · [ssolde] om. C. vor . . . . suche] for þe loue of god amendede swich C.]
Ac al it was þo vor noȝt · vor to worse euere he drou · [Hearne page 450]
Þe bissopes ne couþe oþer red · bote were wo inou ·
Þe bissop of salesbury · deide sone þo ·
Of wan we abbeþ er ispeke · in pur meseise & wo · [wan we abbeþ] wham we habbe C.]
Line 9245
Vnder þat þe emperesse · to engelonde com · [Hearne page 451]
To calangy after ire fader · bi riȝte þe kinedom · [calangy] caulengi C. bi riȝte] myd ryȝt C.]
In þe castel of arundel · verst he gan abide · [he] heo B.]
To loke wat were best to do · & to conseili in eche side · [were best] best were C.]
Þo king steuene it wuste · þuder sone he com · [Þo] Þe B; Þo þe C.]
Line 9250
Mid poer gret inou · & þen castel nom · [þen] þane C.]
& þis leuedy þer inne · so þat for franchise · [leuedy] lady B.]
He let ire go ware heo wolde · & ne dude noȝt as þe wise · [ware heo] whar he C.]
& heo wende to bristowe · & bileuede þere · [heo] he C.]
In ire broþer castel strong inou · vor te betere cas were · [vor te betere cas] fort hit beter C.]
Line 9255
Sire rauf erl of chastre · adde ispoused iwis
Þe erl Roberdes doȝter of gloucestere · of wan we tolde ar þis · [Þe] om. C. erl] om. B. Roberdes] Robertus B. wan] wham C.]
Page 659

So þat he huld mid þe emperesse · vor elles it were amis · [elles] el B.]
& ladde ost gret ynou · aȝen þe king & his · [aȝen] aȝe BC.]
He wende & nom lincolne · & þe kinges men out caste ·
Line 9260
& sette þer Inne folc ynou · & wende aboute vaste ·
Þe king þo þe sixte ȝer · of is kinedom · [þe sixte] in his sixte C.] [Hearne page 452]
Mid is poer to lincolne · to midewinter com · [poer . . . . com] power gret y nou to lyncolne com C.]
Vor to nime þen toun · vpe hom þat were þer Inne · [þen] þane C.]
& asayled hom vaste · mid strengþe & mid ginne · [asayled] asalede B; asailede C. hom vaste] hym vaste B; faste hym C. strengþe] strenþe C.]
So þat þe erl of chestre · & þe erl Roberd al so ·
Line 9266
Of gloucestre hom ȝarkede · & moni god kniȝt þer to ·
& wende toward lincolne · bataile vor to abide · [abide] bide C.] [folio 132b]
So þat hii ȝarkede · hor ost in eiþer side · [hor] hore C.]
Þe erles ordeined hor ost · þo hii were isuore · [ordeined] hordeyne B; ordeinede C.]
Line 9270
Þe erl of chestre hii made · wardein of þe ost biuore ·
Hii sette þe deserites · In þe middel ost þo · [þe deserites] deserytes B.]
Þat þe king adde binome hor lond · & ido so muche wo · [adde] om. C. ido] dude C. ido so muche wo] so muche wo ydo B.]
Þe erl roberd of gloucestre · of þe þridde was ido · [of þe] in þe BC. þridde] þrydde ost C.]
& ȝut þer was of welssemen · þe verþe ost þer to · [welssemen] walesch men C. þer to] al so C.]
Iordeined wel inou · in a place biside ·
Line 9276
Þat liȝte were & hardi · muche folc to abide ·
Page 660

Þo þis compainie was þus idiȝt · þe erl of chastre anon · [þis compainie was þus] þis was al þus C. chastre] chester B.]
Spec toward þe erl of gloucestere · & þe kniȝtes echon · [toward] to C. & þe] & to þe C.]
Sire noble erl he sede · & ȝe noble kniȝtes al so ·
Line 9280
Wiþ gode wille ich þonke ȝou · as ich wel aȝte do · [ich þonke] ic þanky B. aȝte] aute B.]
Þat ȝe me so muche loue · sseweþ · & kundhede ·
& syweþ me in such peril · & in deþes drede · [such] swich C. peril] pereyl B (& in 9284).]
& wanne ich am encheson · of such peril ywis ·
Verst icholle þer inne do · mi sulue vor riȝt it is · [icholle] ych wulle B; ic wolle C. mi sulue] me sulf B.]
& verst asayli þen false king · & bringe him to ȝoke · [verst] om. C. asayli] asayle B. þen] þane C.] [Hearne page 453]
Line 9286
Þat þe grete oþ þat he suor · so villiche aþ to broke · [villiche] falselyche C. to broke] ibroke C.]
On mi sulue ich truste muche · & þe more vor is vnriȝt · [mi] me B.]
My wei icholle make sone · as a stalwarde kniȝt · [My] Myne C.]
Sywet me þat go biuore · & smiteþ al so · [Sywet] Syweþ B; Siweþ C.]
Line 9290
After me vor ich ise · al hou icholle do ·
Hou icholle percy þe ost · & kniȝtes adoun caste ·
& bete wiþ þis suerd · þen false king vaste · [þis] þe C.]
Þe erl roberd of gloucestere · spec þo þus ywis ·
Sire ȝonge bacheler he sede · wel we witeþ þis ·
Line 9295
Þat þou art strong & corageus · & noȝt vnwurþe al so ·
Þe verste chiualerie · in þe bataile to do ·
& naþeles þou ne miȝte it esse noȝt · bote vor þinges tuo · [esse] esche C.]
Oþer uor nobleye of heye kunne · oþer vor prowesse ido ·
Page 661

Ȝif þou seist it vor noble kunne · þou nart noȝt wel vnderstonde · [it] om. C. noble] nobleye B.]
Line 9300
Vor ich was þe kinges sone · þou wost wel of þis londe ·
Vor þi prowesse ne worþ it noȝt · vor kniȝtes her beþ some · [it noȝt] noȝt yt B.]
Þat mid oþer prowesse of kniȝtes · nere neuere ouer|come · [prowesse of kniȝtes] knyȝtes power B; knyȝtes prowesse C.]
Ac an oþer reson wel ver · meueþ more me þer to · [an oþer reson wel ver] a wel fair resun anoþer C. more me] me more BC.]
Þat þe king aȝen þat oþ · þat he adde mi soster ydo · [aȝen] aȝe C. þat] þen B; þane C. adde] haþ aȝe B.]
Mid vnriȝt halt þis kinedom · & destourbeþ þat lond ywis · [folio 133a] [Hearne page 454]
Line 9306
& of monie þousend monnes deþe · encheson he is · [monnes] mannus B. he] om. C.]
He binimþ men hor riȝtes · & hor kunde eritages al so · [binimþ] bynymyþ B. riȝtes] ryȝt C. hor] om. B. eritages] erytage B; eritage C.]
& deliuereþ it oþer men · þat no riȝt nabbeþ þer to · [no riȝt nabbeþ] non riȝt abbeþ B.]
Ac o þing ich ȝou segge soþ · þat þoru þe luþer weye ywis · [þe] þo B.]
Line 9310
Þat ȝe come vnneþe hider þoru · non hope þer ne is · [ne is] nys BC.]
Vor to fle he is so luþer · as ȝe alle iseye ·
Þanne ne beþ þer bote tueye weyes · oþer her riȝt deye ·
Oþer ouercome vr fon as we ssolle · & bringe hom þer doune ·
Make we þanne mid vr suerdes · vr wey to þe toune ·
Vor min herte seiþ þus to soþe · þat we worþe mais|ters here · [min] my B. herte] herce A. seiþ] me seyþ B; me seiþ C. þus] þys B; om. C. worþe] worþeþ B. maisters] aboue C,]
Line 9316
Vor as muche as we ne mowe · fle in none manere · [ne] om. B.]
Page 662

Vor vre prowesse we mote nede · ssewe to day ywis · [we mote . . . . day] schewe to dai nyde we mote C.]
Wanne me mote oþer day · vor non oþer wey þer nis · [mote] mote nede BC. day] deye B; deie C. non] om. BC.]
Ac nimeþ atte biginninge · among alle oþere gome here · [nimeþ] lokeþ C. gome] game C.]
Line 9320
Aȝen wat men ȝe ssolle fiȝte · & wuch is hor manere · [Aȝen wat] Aȝe whuche C. ȝe ssolle] ssolle ȝe B.]
Alein erl of brutaine · aȝen ȝou iarmed is · [aȝen] aȝe C.]
Of falsnesse & of tricherie · in þe world is per nis · [falsnesse] falshede BC. &] ne B. world] worl B.]
Þe erl of meles is al so · þat fol is of luþerhede ·
Maister he is to bi traye · is word is al falshede ·
Line 9325
In word he is god inou · & coward in dede · [Hearne page 455]
Slou to fiȝte & quic to fle · & þat nis no manhede · [no] non B.]
Þe erl hue comþ ek aȝen ȝou · þat fals is & vorsuore · [ek aȝen ȝou] aȝen ȝou eke C.]
Þat luþer trichour aþ ibe · suþþe he was ybore ·
Þe erl symond of hamtone · com aȝen ȝou al so · [symond] symon B. com] comþ B; comeþ C.]
Line 9330
Þat muche wole segge & bihote · & lute þer to do · [wole] wul B; wol C. lute] B; lite C; muche A.]
Þe erl of amarle comþ ek · & þe kinges kniȝtes þer to · [amarle] armarle B; aumarle C. kinges] kyngus B.]
Þat robbeors beþ & manquellers · & vorsuore al so · [robbeors] robbars B. manquellers] menquellares B. vorsuore] versuore B.]
Nou ȝe stalwarde kniȝtes · þat þe king henry vp broȝte · [stalwarde] stallewardes B.]
Line 9334
& honourede & þes king · vondeþ bringe to noȝte · [vondeþ] fondeþ ȝou C.]
Ȝoure herten hebbeþ vp · & ȝoure stronge miȝte · [Ȝoure] Our B. hebbeþ] habbeþ C. ȝoure] in our B; in ȝoure C.]
Hopieþ al on god · & eke on ȝoure riȝte · [Hopieþ] Opuþ B. al on] & eke in BC. eke] al so C. on] in BC. ȝoure] our B.]
Page 663

& nimeþ þe wreche of ȝoure fon · þat vr louerd ȝou bed nouþe · [nimeþ] nemeþ C. ȝoure] oure C.]
Þat ȝoure dede mowe be couþ · bi norþe & bi souþe · [ȝoure dede mowe be] oure prowesse be C. &] & ek B; & eke C.]
Þat it be onour to ȝou · & to ȝoure eirs al so · [Þat] & þat C. ȝoure] oure C.]
Line 9340
& ȝif ȝe abbeþ herte god · þis noble dede to do · [abbeþ herte god] habeþ goude wille C.]
Ȝoure riȝt honden holdeþ vp · to god & ȝoure þoȝt ·
& bihoteþ him to be stable · & þat ȝe ne fleþ noȝt · [fleþ] ssolde fle B; schulle fle C.]
Hor honden hii helde vp alle þo · & bihete god to be · [folio 133b]
Trywe & stable in bataile · & neuere vor to fle ·
Line 9345
Þe king steuene aȝen þis dede · to holi chirche drou · [Hearne page 456]
& is mass hurde verst · mid deuocion inou ·
Þe bjssop of lincolne · is masse song þo ·
& at tyme as he wolde · to offringe go ·
& is taper þat he offrede · in þe bissopes hond [fraccio cerei.] do · [is taper þat he offrede] hadde his offrynge taper C. do] ido C.]
Line 9350
Bodiinge as it were · þe taper berst a tuo · [Bodiinge] Bodyng B.]
Þe box þat heng ek ouer þe weued · Mid godes fless & is blod · [þat heng ek] ek þat hong B; þat henge C. is] om. B.]
Þe streng brac & he vel adoun · such signe nas noȝt god · [brac] breke B; brek C. he vel] ful C. such . . . . god] þat nas no syngne goud C.]
Me Iuggede wat it ssolde be · to tokni þis cas · [wat] þat C. be to tokni] be tokny B.]
Þat þe king ssolde be ouercome · & al so it was ·
Þe king after masse wende · toward þe batayle [paracio belli.] sone · [masse] þe masse C. wende] vende B.]
Line 9356
He ordeinede is folc & is ost · as he þoȝte to done · [is folc] folc C. he] hym C.]
Page 664

Þo bed he on sire baldewine · þat folc ariȝt rede · [on] one B. sire] om. C.] [concilium populo.]
Vor he spec wel & couþe al so · & he þes wordes sede ·
Louerdinges jȝe wute wel · þat wo so wole do such þing · [Louerdinges] lorlynges C. jȝe] ȝe BC. wute] wyte B; wyteþ C. wole do] wolde B.]
Line 9360
Þre þinges he mot bi se · atte biginning ·
Verst þe riȝte of is cause · & suþþe þe nombre al so ·
Of is men & suþþe þenche · hor prowesse þer to ·
Riȝt of men þat peril · of þe soule me ne se · [þe] om. C.]
Þe noumbre þat vor defaute · hor fon aboue ne be ·
Of prowesse me mot take gome · þat me bineþe ne go · [mot take gome] mote loke C. me] wei C.]
Line 9366
Vor pur meseise & vor hope · þat þer beþ mo · [meseise] flebesse (sic) C.]
Þes þre þinges beþ mid vs · vor þe riȝte al oure is ·
Wanne we abbeþ isuore holde oþes · to þe king ywis · [holde] olde C.]
Riȝt is aȝen is vorsuorene · þat we wiþ him gon · [is aȝen] as aȝen C. vorsuorene] versuorye B.] [Hearne page 457]
Line 9370
Vr noumbre is ek of oure men · as muche as vor vr fon · [vor] of BC.]
Þe prowesse of þis noblemen · wo miȝte telle mid mouþe ·
Þat in armes iproued beþ · binorþe & bisouþe · [&] & eke C.]
Þe prowesse verst of oure king · is as wiþoute ende · [verst] om. B.]
Vor setteþ him one hardeliche · aȝen an hondred to wende · [hardeliche] baldelyche BC.]
Line 9375
& wanne vr lige louerd · þat yeled is · [yeled] yheled B; iȝelde C.]
& ismered to ihesu crist · þat such bodi non nis ·
Page 665

Is here amidde us alle · to susteini is riȝte · [susteini] susteyne C.]
Muche þonc were it vs of god · mid him vorto fiȝte ·
We trewe & in soþnesse · aȝen hom þat false beþ ·
Aȝen wat men ȝe ssolle · viȝte wel ȝe seþ · [Aȝen] Aȝe BC. seþ] yseþ C.]
Line 9381
Of þe erl roberd of gloucestre · ȝe ne dorre noþing drede · [roberd] om. C. dorre] durre C. noþing] abbe non B; habbe no C.] [folio 134a]
Mid word he þretneþ muche · & lute deþ in dede · [þretneþ] þrenet C. deþ] doþ C.]
Is mouþ is as a leon · is herte arn as an hare · [leon] B; leom A; lyon C. arn] arew C.]
Al so of þe erl of chastre · ȝe ne dorre abbe no care · [of þe] þe C. chastre] chestre B. no] non B.]
Fol hardi he is inou · ac al wiþoute rede · [Fol] foul C.]
Line 9386
Hastif wiþoute porveance · oþer wisdom in dede ·
Vorþ he wole as him þincþ · ac mid lute manhede · [Vorþ] Worþ B; for C. wole] wol C. lute] litel C.]
Is brayn & wit is so feble · þat þer nis of him no drede · [no] non B.]
Vor wat he aþ Manliche · bigonne · he it aþ bi|leued ·
Line 9390
Wommanliche as vor defaute · of wit in his heued · [in] of B.]
Of þe welsse þat mid him beþ · ne dorre ȝe noȝt drede · [welsse] welsse men B; walisch C. him] hom C. dorre] durre C.] [Hearne page 458]
Vor fol hastif hii beþ ek inou · & al so wiþoute rede · [fol] folc B; foul C.]
Lepe hii conne as naked men · no dunt bileueþ wiþoute · [no] non B; hore C. bileueþ] bylefþ B.]
We ssolle as so monye ssep · to driue al þe route · [monye] many C.]
Page 666

Oþer kniȝtes þat þer beþ · lute beþ worþ ywis · [lute] lite C.]
Line 9396
Vor euere þe mo þer beþ of hom · þe betere to vs it is · [þe] om. B. þer beþ of hom] þat þer beþ of B; beþ of hom C.]
Nou ȝe noble kniȝtes · of wat ȝe abbeþ ido ·
Of prowesse vnderstondeþ · & of ȝoure elderne al so ·
Cuþeþ to day ȝoure manhede · þat it mowe wende ·
To ȝou & to ȝoure children · to honour wiþouten ende · [honour wiþouten] honoure wt oute C.]
Line 9401
Þe wone & hus þat ȝe abbeþ · euere ibe aboue · [& hus] & vse B; om. C. ibe] to be BC.]
Þat aȝte make ȝou abbe · to fiȝte þe betere loue · [Þat aȝte] aute C. make ȝou] ȝou make B; to make ȝou C. abbe] to habbe C. fiȝte] fiȝt C. betere] beter C.]
& þat ȝoure fon abbeþ · euere bineþe ybe ·
Þat ssal him bringe sone · in wille vor to fle · [him] hem B; hom C.]
Line 9405
Ichot inam noȝt bigabbed · þat it ne of þincþ hom bi þis · [Ichot] ic wot wel C. noȝt bigabbed] bigabbed nout C. of þincþ] of þencheþ B.]
Wel sore þat hii here com · vor hii biþencheþ hom iwis ·
Hou hii miȝte best fle · ȝif hii wuste in wuche side ·
Ac wanne hii nute ware fle · ne hii ne dorre abide · [nute] vyte B; nyte C.]
Wat miȝte hii þanne more do · bote ȝelde hom al stille · [ȝelde] om. C. hom] ham C.]
Line 9410
& hor ors & hor armes beþ · & hom sulue at oure wille · [&] om. C. beþ] be B; boþe C. at] to C.]
Þanne ȝe noblemen · anhansieþ ȝoure þoȝt · [ȝoure] oure C.]
& auongeþ nouþe godes grace · þat god ȝou aþ ibroȝt ·
Page 667

He ne miȝte of is reson · noȝt come to þe laste · [þe] om. B.] [Hearne page 459]
Þat hor fon toward hom · ne come prikie vaste ·
Line 9415
Þe erþe dunede vnder hom · vor stapes þat harde were · [stapes] stappes BC.]
Þe hors neyde & lepte · þat it was gret fere ·
Þe bataile gon strong inou · þe deserites gonne chese · [gon] bygan B; was C. þe] vor þe B; for þe C.]
Raþer þan to lese hor lond · hor lif þere to lese · [lond] londe C.]
Hii pulte hom vorþ biuore þe oþere · as godemen & aȝte · [oþere] oþer C. &] om. C.] [folio 134b]
Line 9420
Hii asailede þe verste ost · & broȝte almest to naȝte · [Hii] & C. verste] furst C. broȝte] broȝte yt B; broute hym C. almest] sone BC.]
Þat þe erl alein of bruteine · as chef was Inne ido ·
& hue þe erl of estangle · & þe erl of meles al so · [hue þe erl] hue erl B; huwe erl C.]
& þe erl of wareine ek · alle þes in a stounde · [wareine] warenne BC. stounde] stonde C.]
& hor folc deserites · broȝte iwis to grounde · [deserites] þe deserytes B; þe deserites C. grounde] gronde C.]
Line 9425
In þre partie hii were to deld · vor þer flowe some · [þre] BC; þe A. hii] om. C. to deld] idelyd C. þer] hi C.]
& some iwonded & aslawe · & some were inome · [iwonded] ywounde B. some] sone B.]
Þe secunde ost of þe kinges alf · þat þe erl inne was ·
Of ammar & willam of ypre · ne likede noȝt þis cas · [ammar] anmare C.]
To þe welsse ost hii smite · & to grounde slowe vaste · [welsse] walisch C. smite] smyte vorst B; smete furst C; slowe] smyte B; slow C.]
Line 9430
& hii velle here & þere · & flowe atte laste · [hii] om. B. flowe] slowe C.]
Þe erl of chestre mid is ost · þo he sey þis · [sey] isei C.]
Þat is walssemen eode adoun · he smot vorþ iwis · [walssemen eode] welssemen eode B; walysch men ȝede C.]
Page 668

& to drof hom al to noȝte · þat hom adde ouercome · [noȝte] nout C.]
Vor þer slowe monion · & þer flowe some · [þer] hii B; hi C. þer] hi C.]
Line 9435
So þat þe king steuene · bileuede al one þere · [So] Þo B. þe] om. C. bileuede] byleue B.]
Mid an vewe of is men · þat wel stalwarde were · [an vewe] a fewe C.]
To gadere hii turnde hor rugges · & fouȝte vaste aboute · [Hearne page 460]
& ne þolede noȝt þat hor fon · percede hor route · [þolede] þoled C. hor route] þe route B.]
Þe oþere wende al aboute · vaste wiþoute faile · [faile] fail C.]
Line 9440
As it were aboute a castel · þat me wolde asaile · [asaile] a sail C.]
Duntes þer were strong inou · þat þet fur out sprong · [þet] þe B.]
Of þe helmes al aboute · & some velde among · [velde] velle B; fulle C.]
Þer me miȝte of o body · ise gret prowesse · [me] þo C. o] on B.]
Line 9444
Þe king þat so defended him as in such destresse · [such] swich C.]
Þo þe erl of chastre him isei · to him anon he drou · [chastre] chestre BC. isei] yse B.]
Mid al þe power þat was his · & asailed him inou · [asailed] asailede C.]
Þere bigan a niwe bataile · al vpe þe king one · [vpe] vp C.]
& he him sulf wiþ vewe mo · as wo seiþ aȝen echone · [wiþ] myd C.]
Tueye suerdes þe king adde · þe beste of eni lond ·
Þe on bi is side · þe oþer in is hond ·
Line 9451
Here to gronde men he slou · & here he woundede al so · [here he] her C.]
Atte laste þoru stronge duntes · is suerd berst a tuo · [Atte . . . . duntes] Þoru stronge duntes atte laste C. berst] barst C.]
Page 669

He drou out is oþer sone · as stalwarde kniȝt inou · [He . . . . sone] his oþer sone he drou out C. stalwarde] noble C.]
Moni was þe gode body · þat he þerwiþ slou · [þe] þat BC.]
Line 9455
Atte laste it barst a tuo · as it nede moste ywis · [barst] berst B.]
Sire willam de keines · þo he sey þis · [sey] isei C.]
He sturte to & hente him · bi þe suere anon · [to] om. C. suere] suerde B.] [folio 135a]
Loude he gan to grede · comeþ uorþ echon ·
Vor þe king ichabbe anhonde · ich im holde vaste ·
Þe folc com þikce abouten him · & nom him atte laste · [Þe folc] Þat folc B; hi C. þikce] om. B; þo þycke y nou C. abouten] about B. nom] nome B.]
Line 9461
& sire baldewine al so · þat is conseiler was þere · [Hearne page 461]
& sire richard le fiz ourz · þat gode kniȝtes were · [fiz ourz] fytours B; fis ours C.]
& alle þe oþere afterward · hii slowe oþer nome · [þe oþere] oþer B.]
In to lincolne mid þe king · atte laste hii come · [laste] om. C.]
Line 9465
Þo þis bataile was ido · & hii were al out of howe · [were] om. C.]
Hii sende þe king · mid gode warde · to þe tour of bristowe · [Hii] he C.]
Þere as þe emperesse was · þat was is meste fo ·
Þere hii wuste him uaste inou · & somdel in wo ·
Þe emperesse huld ire þo · boþe king & quene · [huld] hulde hulde (sic) C.]
Line 9470
& wende aboute in þe lond · & ire poer made isene · [in] þoru B. ire poer made] made hure power C.]
Of þe bissop of winchestre · & oþer bissopes al so ·
As prince heo was vnderuonge · & of þe londreis þer to · [heo] he C (& passim).]
Page 670

& so þoru out al engelond · bote of þe contreye of kent · [þe] om. C.]
Vor sire willam of ypre · was þuderward iwent · [was þuderward] þuder was C. iwent] ywend B.]
Line 9475
& þe quene al so þe kinges wif · & oþere of þulke side · [kinges] kyng B.]
& þulke contreye hulde vaste · betere vor to abide · [hulde] hul B.]
Þo þe emperesse was · in such poer ibroȝt ·
So luþer & prout heo was · þat me ne miȝte it þolie noȝt ·
Heyemen heo let nime vaste · & in strong prison do · [Heyemen] here men C. nime] neme C.]
Line 9480
Þe londreis heo dude ssame inou · & monie oþere þer to · [þer to] also BC.]
Þe king in strong yre · heo het sette vaste · [het] let BC.]
So þat heo wende mid poer · to winchestre atte laste ·
& king dauid of scotlond · þat was ire moder broþer · [&] om. B.]
& roberd erl of gloucestere · & al so moni an oþer · [roberd erl] erl roberd C. moni] many C.]
& þe bissopes castel bisegede · þat wende be al hor owe · [hor] om. C.] [Hearne page 462]
Line 9486
Wanne wimmen al maistres beþ · hii beþ vuel to knowe · [wimmen . . . . hii beþ] wommen beþ al maistres beþ C. hii beþ vuel] vuele hii beþ B.]
Þo þe godemen of þe lond · hire luþerhede iseye ·
Hii gonne turne aȝen hire · boþe lowe & heye · [aȝen] aȝe C.]
After sire willam of ypre · & þe quene poer al so · [þe] om. C.]
Þe bissop sende þat hii come · socour him to do ·
Page 671

Hii come þo mid gode wille · & heyemen monion · [mid] wt C.]
& þe londreis mid hor poer · & hor ost greiþede echon ·
& smite þere an bataile · & monie broȝte to deþe · [smite] smete C. monie] manye BC.]
Þe emperesse bigan to fle · & of scaped vnneþe · [of scaped] of scapede B.]
Line 9495
Monye of hire godemen · fleinde inome were · [Monye] Manye B; Many C. fleinde] fleonde C.] [folio 135b]
& þe erl roberd of gloucestre · was ek inome þere · [þe] om. BC.]
Vor ire luþerhede þe emperesse · al bineþe þo was ·
Heo miȝte wanne heo come hom · segge si haut si bas · [come hom] hom com B; com hom C. haut] haust B. bas] base B.]
Of þe kinges crounement · as in þe sixte ȝere ·
Line 9500
Boþe as ich abbe itold · þis bataile ido were · [as] om. C. itold] itolde C. þis bataile] þys batayles B; þes batailles C.]
Þe erl deliuerede þo þe king · & þe king him bi god oþe · [deliuerede] delyuered BC. & þe king . . . . oþe] & he hym myd goude oþe C.]
Bi such vorewarde imad · þat hii were deliuered boþe · [Bi] myd C. such] swich C. vorewarde] forward C.]
Þo king steuene was deliuered · he fondede is prowesse · [king steuene was deliuered] þe kyng delyuered was C.]
Ȝif he miȝte eni time · hente þe emperesse ·
Line 9505
At oxenford þe emperesse · was þo in þe castel · [oxenford] oxenforde BC.]
Þe kinges poer & is ost · ȝarkede þo vol wel · [kinges] kyng hys B. þo vol] þo wol B; hom ful C.]
& wende vorþ to oxenford · aboute mielmesse · [mielmesse] myhelmasse BC.] [Hearne page 463]
& vorte midewinter ney · biseged þe emperesse · [vorte] vorto B; fort C. biseged] bisegede C.]
So gret vorst þer com in auent · þat men miȝte of agrise · [auent] aduent B. of] om. BC.]
Line 9510
Þat me miȝte boþe ride & go · In temese vpe þe yse · [boþe] om. C. vpe] vp C. þe] om. B.]
Page 672

& gret snou þer was al so · þeruore an quointyse · [Omitted in B. was al so] was þo C. quoyntise] queyntise C.]
Þe emperesse biþoȝte · & dude as þe wise · [biþoȝte] bi þoute hure C.]
Wite cloþes heo dude hire on · as wo seiþ ilich þe snowe · [ilich] iliche C. snowe] snawe C.]
Þat me ne ssolde hire uor þe liknesse · ise ne iknowe · [Þat . . . . iknowe] þat for þe liknesse me scholde hure nout yknowe C. hire uor þe liknesse ise] vor þe lyknesse yse hyre B. iknowe] knowe B.]
& vpe þe ise of temese · wende vorþ · & so out of oxenford · [wende vorþ] he wende C. out of] to B.]
Line 9516
Al souþward in to þe med · & so to walingford · [Al] & al C. med] mede C. walingford] walyngforde C.]
In þe seueþe ȝer of is kinedom · þe king þe castel nom · [seueþe] seuene B. kinedom] kyngdom C.]
Ac þe emperesse ne fond he noȝt · þo he In com · [In] þer inne C.]
Muche robberie me dude · aboute in euerich toun ·
& bounde men & enprisonede · vor te hii finede raunson · [& bounde . . . . raunson] & a prisonede men for hi ȝeue hore raunsun C.]
Line 9521
Hii ne sparede nammore clerkes · þan lewed men iwis · [lewed men] lewede C.]
So þat þe bissopes · vorto amendi þis · [bissopes] bischopes wende C.]
In þe eiȝteteþe ȝere · of þe kinges kinedom · [eiȝteteþe] eyȝteþe B; eiteþe C. kinedom] kyngdom C.]
At londone hii hulde a parlement · þat monion to com · [hulde] hadde C. þat] þuder C. monion] many man BC. to] om. C.]
Line 9525
& þe king him sulf was þerate · hii amansede þo · [Hearne page 464]
Alle þulke þat clerkes · such despit dude & wo ·
Page 673

Þat no mon bote þe pope one · hom asoyli ne miȝte ·
So þat me huld clerkes · þer after bet to riȝte · [huld] hulde C.] [Hearne page 465]
& king stefne is luþernesse · wiþ drou an ȝeres vewe · [stefne] steuene C. ȝeres] ȝer C.]
Line 9530
Ac ar vif ȝer þer after · he bicom eft a ssrewe · [þer after] after C. he bicom] he bicom he bicom A.]
Vor he wende aboute & robbede · & þat lond to grounde broȝt · [broȝt] broute C.]
& þe toun of wircestre · brende al to noȝte · [wircestre] wynchostre C.]
In endleue hondred ȝer of grace · & vifti ȝer al so ·
Wircestere was þus ibarnd · and oþer harm ido · [Wircestere] Wyncestre C.] [folio 136a]
Line 9535
Roberd erl of gloucestere · of wan we speke er · [wan] wham C. speke] spek C.]
An alle halwe eue deide · þulke sulue ȝer ·
& in þe priorie of seint iame · at bristowe ibured was · [iame] Iames C.]
King stefne was þe boldore · & þe prottore uor þis cas · [stefne] steuene C. boldore] boldour C. prottore] prottour C.]
Ac god sende an oþer cas · vor in þe nexte ȝer anon ·
Line 9540
In endleue hondred ȝer of grace · and vifti and on ·
Deide geffre plantaginet · erl of aungeo · [geffre] geffray C.]
Henri is sone and is eyr · erl was imad þo · [Henri] & henri C. was imad] ymad was C.]
Of aungeo & duc of normandie · þo was it muche is munde · [&] C; an A. is] in his C.]
To come & winne engelond · uor he was next of kunde ·
Line 9545
Page 674

Line 9545
And to helpe is moder þat was her · ofte in feble chaunce · [chaunce] chaunche C.]
And he was aquointe muche · to þe quene of fraunce · [aquointe] aqueynte C.]
And somdel to muche · as me wende · so þat in som þing · [Hearne page 466]
Þe quene louede as me wende · more him þan þe king ·
So þat it was uorþ ipult · þat þe king and heo ·
Line 9550
So sibbe were þat hii ne miȝte · leng to gadere beo · [leng] lenge C. beo] be C.]
Þe kunrede iproued was · so þat king lowis þere · [lowis] loweis C.]
& elianore is quene · vor kunrede departed were ·
Some were þo glade inou · as it was isene ·
Vor henri þe emperesse sone · spousede þo þe quene · [spousede] spoused C.]
Þe quene richesse inou · hadde vnder ire hond ·
Line 9556
War þoru þis henri miȝte · þe bet winne engelond · [War] Whare C.]
Endleue hondred ȝer · and fifti & tuo · [& tuo] & to C.]
After þat god an erþe com · þis spousinge was ido · [spousinge] spousyng C.]
Þe nexte ȝer þer after · henry is poer nom · [þer after] after C.]
Line 9560
& mid sixe & þritti ssipes · to engelonde com · [engelonde] engelond C.]
Biuore seint hillaries day · and wiþ ioye inou · [hillaries day] hilary dai C.]
Aȝen him þe erl of wareine · wiþ gret power drou ·
And in þe castel of wareine · wiþ gret ioye him nom · [in þe] in his C. wareine] warenne C.] [Hearne page 467]
Muche hey folk of þe lond · sone to him com · [hey] heie C.]
Line 9565
As to hor kunde louerd · so þat king steuene · [louerd] lord C. king] þe kyng C.]
Vor lute poer & feblesse · huld him al an euene · [lute] litel C. feblesse] fellesse A; fleblesse (sic) C. huld] hulde C. an] om. C.]
Page 675

Hii nadde iworred bote a lute · þat hii acorded were · [a lute þat] lite ar C.]
At winchestre & king steuene · in þe nexte ȝere ·
Þer after deide sone · Endleue hondred ȝer it was ·
Of grace & foure & fifti · þat among hom vel þis cas · [foure & fifti] foure fifti C. vel] ful C.]
Line 9571
Ac þe croune ne leuede he noȝt · þo hii acorded were · [leuede] bi leuyd C.] [folio 136b]
Bote þat henry þe croune · after is daie bere ·
Vor þe acord was so imad · & henri þe lasse strengþe · [strengþe] strenþe C.]
Made uor þat he isei · is lif of lute lengþe · [þat] om. C.]
Line 9575
Nintene ȝer king steuene · of þis londe was king · [king] om. C. londe] lond C.]
And þis was al þulke time · in worre & striuing · [þis] þis lond C. striuing] in stryuyng C.]
[H]Enri þe emperesse sone · þo king stefne ded lay · [king stefne] þe kyng steuene C.]
At westmunstre let him crouny king · þe nexte soneday · [westmunstre] westmystre C. let him] hym let C. king] om. C.]
Biuore midewinter day · wiþ nobleye ynou ·
Line 9580
& þe heyemen of þis lond · vaste aboute him drou ·
Þo wende he mid gret poer · aboute here & þere · [here & þere] her & þer C.] [Hearne page 468]
& nom castles & tounes · þat his mid riȝte were · [nom] nome C. tounes] toune C. riȝte] ryȝt C.]
Castles þat were nywe ymad · he broȝte alle to grounde ·
& out of londe drof is fon · wan he eny founde · [londe drof] london he drof C.]
Line 9585
& nameliche hom of flaundres · vor hii were mest is fon · [mest] most C.]
Henri is eldoste sone · ibore was þo anon ·
Page 676

Þe laste day of feuerer · ac endleue hundred ȝer ·
& fiue & fifti vr louerd · an erþe aliȝte her · [vr louerd] þat oure lord C.]
At londone he was ibore · ac an eldore broþer þer was · [broþer] sone C.]
Line 9590
Willam þat deide sone · as god ȝef þat cas ·
Mold was after henry · & suþþe þe gode kniȝt ·
King richard þat ibore was · in septembre riȝt · [King] om. C.]
Geffray þo & suþþe Ion · & elianore last · [last] laste C.]
Þat to þe king de chastles · was suþþe ispoused vast · [vast] faste C.]
Line 9595
& to þe king of sesonie · mold ispoused was · [sesonie] sesoyne C.]
Þis was lo a uair tour · ac newe hadde god cas · [tour] tem C. newe] probably an error for uewe. god] goude C.]
Þe king let henri is sone · as god ȝef þe cheaunce ·
Lowis doȝter spousi · þat was king of fraunce · [Lowis doȝter spousi] spousi þe kynges douter lowis C.]
King henri wondede muche · to abbe men in offis · [wondede] fondede C.]
Mid him þat of conseil · were god & wis ·
Line 9601
Ercedekne of kanterbury · sein tomas þo was · [sein tomas] seynt thomas C (& passim).]
Þe king him made is chaunceler · at is wille it nout nas · [it nout] nout hit C.]
To him þe king truste mest · ne þer nas non so hey · [truste] tryste C.]
Þat so muche wuste is priuite · ne þat him were so ney · [wuste] om. C. so] com so C.]
Line 9605
So muche he truste on him · þat in is warde he let do · [Hearne page 469]
Henri is eldoste sone · & is eir al so · [eldoste] eldeste C.]
Page 677

· henricus · [folio 137a]
Þat he were his wardein · & al is ordeinour ·
To is wille to wissi him · & to þe kinges honour ·
Þe king wende to normandie · to soiorni þere ·
Line 9610
& mid sein tomas dude is sone þat he is wardein were · [dude] bi leuede C.]
Þo tebaud þe erchebissop · suþþe ded was ·
Þe king & monekes ek · chose seint tomas · [monekes ek chose] þe monakes chese C.]
Þo he was erchebissop · he huld ȝut in is hond ·
Þat child uort þat þe king · come in to engelond · [come in to] com to C.]
Þe child louede him inou · more nas neuere iseye · [Þe] Þat C.]
Ne he nadde of no man · more loue ne eye · [nadde] hadde C. ne] no C.]
Line 9617
Þo þe king to londe com · sein tomas nom is sone · [to londe] suþþe hyder C.]
& vel vawe aȝen him · wende to souþhamtone · [vel vawe] wel fair C. wende] wente C.]
Þer was ioye & blisse inou · þo hii to gadere come ·
Hii custe hom & bi clupte · & herede god ilome · [bi clupte] bi clupete C. herede] here C.]
Line 9621
It was enleue hundred ȝer · & sixti & tuo · [enleue] endleue C. tuo] to C.]
Of grace þat sein tomas · was erchebissop þo · [Of grace] om. C. was] was ymade C. þo] so C.]
Þe nexte ȝer þer after · as it wolde be ·
Endleue hundred ȝer of grace · & sixti & þre · [of grace] om. C.]
Line 9625
He halwede as þe king him bed · þe churche of redinge ·
Þat verst ifounded was · þoru henri þe oþer kinge ·
He ssrinede þulke sulue ȝer · seint edward iwis ·
Þat was king of engelond · at westmunstre þat is ·
Þe king ȝef þulke sulue ȝer · henri is sone aungeo ·
Tours & al normandie · & richard is sone al so · [Tours & al normandie] & tours & normandye C.]
Line 9631
Page 678

Line 9631
He ȝef gascoine · & aquitaine · so þat hii dude homage ·
King lowis of france · þeruore wiþoute outrage ·
Geffray is sone he made erl · of brutaine al so · [Hearne page 470]
Þe wule is children ȝonge were · al þis was ido ·
Line 9635
Noman ne miȝte þenche · þe loue þat þer was ·
Bituene þe king henri · & þe gode man sein tomas ·
Þe deuel adde enuie þer to · & sed bituene hom seu · [sed] his sed C.]
Alas alas þulke stounde · vor al to wel it greu · [vor] om. C.]
Vor þer adde er ibe · kinges of luþer dede · [er ibe] ibe er C.]
Line 9640
As willam bastard & is sone · willam þe rede ·
Þat luþer lawes made ynou · & helde in to al þe lond · [helde] hulde C.]
Þe king nolde nouȝt bileue · þe lawes þat he fond ·
Thomas · [folio 137b]
Ne þat is elderne hulde · ne þe godeman sein tomas · [ne þe] ac þe C.]
Þouȝte þat þing aȝe riȝte · neuere lawe nas ·
Line 9645
Ne soþnesse ac costume · mid strengþe vp iholde ·
& he wuste þat vr louerd · in þe gospel tolde · [wuste] wyste C. gospel] godspel C.]
Þat he him sulf was soþnesse · & costume nout · [sulf] sulue C.]
Þeruore luþer costumes · he nolde graunti nouȝt ·
Ne þe king nolde bileue · þat is elderne adde iholde ·
So þat contek sprong · bituene hom mani volde · [contek] contak C.]
Line 9651
Þe king drou to riȝte lawe · mani luþer costome ·
Sein tomas hom wiþsede · & grantede some ·
Þe lawes þat icholle nou telle · he grauntede vawe ·
Ȝuf a þuman haþ a sone · to clergie idrawe · [Ȝuf a þuman haþ] Ȝef a þeu man haueþ C.]
Line 9655
Page 679

Line 9655
He ne ssal wiþoute is louerdes [leue] · icrouned nouȝt be · [louerdes wille] lordes lyue C; louerdes A.]
Vor þuman ne may nouȝt · be imad · aȝen is louerdes wille fre · [þuman] þeu man C.]
Anoþer þing he grauntede ek · as ȝe mowe nou ise · [nou] nouþe C.] [Hearne page 471]
Ȝuf a man of holichirche · halt eni lay fe · [Ȝuf] Ȝif C.]
Person oþer wat he be · he ssal do þeruore ·
Line 9660
Kinges seruise þat þer valþ · þat is riȝte ne be uorlore ·
In playdinge & in asise be · & in Iugement also ·
Bote war man ssal be bilemed · oþer to deþe ido ·
He grantede ek ȝuf eni man · þe kinges traytour were · [ek ȝuf] eke ȝif C.]
& eni man of is chateus · to holi churche bere ·
Line 9665
Þat holi churche ne ssolde nouȝt · þe chateus þere lette ·
Þat þe king þere oþer is · as is owene is ne vette · [þere] om. C (erased). is ne] hit ne C.]
Vor al þat þe felon haþ · þe kinges it is ·
& ech man mai in holi churche · is owene take ywis ·
He grantede ek þat a churche · of þe kinges fe · [grantede ek] graunted eke C.]
Line 9670
In none stede ene & euere · ne ssolde iȝiue be ·
As to hous of religion · wiþoute þe kinges leue ·
& þat he oþer þe patron · þe ȝifte verst ȝeue · [þe ȝifte verst] furst þe ȝeft C.]
Seint tomas grantede wel · þes & oþer mo · [wel] fawe C.]
Ac þis oþere he wiþsede · þat dude him wel wo · [þis] þes C. wel] muchel C.]
Line 9675
Ȝuf bituene tueie lewedemen · were eni striuing · [Ȝuf] Ȝif C.]
Oþer bituene a lewede & a clerc · vor holichurche þing · [clerc] clerke C.]
Page 680

As vor voweson of churche · weþer ssolde þe churche ȝiue · [voweson] foweson C. ȝiue] ȝeue C.]
Þe king wolde þat in is court · þe ple ssolde be driue · [ple] plai C. driue] a dryue C.]
· Thomas · [folio 138a]
Vor as muche as a lewed man · þat þe o partie was · [a lewed man] leudeman C.]
Line 9680
Clanliche was vnder þe king · & vnder no bissop nas ·
An oþer was þat no bissop · ne clerc naþemo · [ne clerc] ne no clerke C.] [Hearne page 472]
Ne ssolde wiþoute kinges leue · out of þis lond go · [þis lond] engelond C.]
& þanne hii ssolde suerie · vpe þe bok ywis · [suerie] swerye hore oþ C.]
Þat hii ne ssolde purchasy non uvel · þe king ne non of his · [þe king] to þe kyng C.]
Line 9685
Þe þridde was ȝuf eni man · in mansinge were ibrouȝt ·
& suþþe come to amendement · ne aȝe riȝte nere noȝt · [come] com C. ne aȝe] & aȝe C.]
Þat he ne suore nouȝt upe þe boc · ac borewes finde ssolde ·
To stonde to þat holichirche · þer of him loky wolde · [þat] al þat C. þer of] myd ryȝt C.]
Þe verþe was þat no man · þat of þe kinge hulde ouȝt · [kinge] kynde C.]
Line 9690
In chef oþer in eni seruise · in mansinge nere ibroȝt · [eni seruise] seruyse eny C. nere] were C.]
Bote þe wardeins of holichirche · þat broȝte him þer to ·
Þe king sede oþer is bailifs · wat he adde misdo ·
Page 681

& lokede verst wer hii wolde · to amendement it bringe ·
& bote hii wolde bi hor leue · do þe mansinge · [do þe] do þanne þe C.]
Line 9695
Þe vifte was þat bissopriches · & abbeies al so ·
Þat vacauns were of prelas · in þe kinges hond were ido · [prelas] prelates C.]
& þat þe king ssolde al þe lond · as is owe take · [þat þe] þat C. al þe] al þat C.]
Vort atte laste þat him luste · eni prelat þer make ·
& þanne þulke prelat ssolde · in is chapele ichose be ·
Line 9700
Of is clerkes wuche he wolde · to such prelat bi se ·
& þanne wan he were ichose · in is chapele riȝt þere · [wan] whanne C.] [Hearne page 473]
Homage he ssolde him do · ar he confermed were ·
Þe sixte was ȝuf eni play · to chapitle were idrawe · [play] playnt C.]
& eni man made is apel · ȝuf me dude him vnlawe · [ȝuf] þuf C.]
Þat to þe bissop fram ercedekne · is apel ssolde make · [ercedekne] þe erchedekene C.]
& fram bissop to erchebissop · & suþþe non herre take · [&] om. C. to] to þe C. herre] heyer C.]
Line 9707
& bote þe erchebissopes court · to riȝte him wolde bringe · [riȝte] ryȝt C.]
Þat he ssolde fram him · bi clupe biuore þe kinge · [fram . . . . kinge] fram þulke court be i clupyd to þe kynge C.]
& fram þe king non herre mo · so þat atten ende · [herre] heier C. atten] atte C.]
Line 9710
Plaininge of holi churche · to þe king ssolde wende · [Plaininge of] Plaidyng fram C.]
& þe king amendi ssolde · þe erchebissopes dede ·
& be as in þe popes stude · ac sein tomas it wiþsede · [stude] stede C.]
Page 682

Þe seueþe was þat plaidinge · þat of dette were ·
To ȝelde wel þoru treuþe ipliȝt · & nouȝt iholde nere · [& nouȝt] & what C.]
Line 9715
Al þei þoru treuþe it were · þat ple ssolde be ibroȝt · [folio 138b]
Biuore þe king & is bailifs · & to holi churche noȝt ·
Þe eiȝteþe was þat in þe londe · citacion non nere · [eiȝteþe] eiteþe C. citacion] cytacyons C.]
Þoru bulle of þe pope of rome · ac clene bileued were · [of rome] om. C. clene] clanliche C.]
Þe niþe was þat peires panes · þat me gadereþ ma|nion · [peires panes] petres pans C.]
Line 9720
Þe pope nere nouȝt on isend · ac þe king echon · [nere . . . . ac] nere non isente ac to C.]
Þe teþe was ȝuf eni clerc · as felon were itake ·
& vor felon iproued · & ne miȝte it noȝt uorsake · [iproued] y preuyd C.]
Þat me ssolde him uerst desordeini · & suþþe þoru pur lawe · [uerst] om. C. pur] his C.]
& þoru Iugement of þe lond · honge him oþer to drawe · [þoru] om. C. of þe lond . . . . drawe] for þulke gult brynge hym of lif dawe C.]
Line 9725
Vor þes & vor oþer mo · þe godemon seint tomas · [þes] þis C.] [Hearne page 474]
Fleu verst out of engelond · & suþþe ymartred was · [Fleu] Fley C.]
Vor he sei þer nas bote o wey · oþer he moste stif be · [omitted in C.]
Oþer holi churche was issent · þat mid riȝte was so fre · [omitted in C.]
Endleue hundred ȝer of grace · & foure & sixti þerto ·
It was þat sein tomas · of londe wende so ·
Line 9731
Page 683

Line 9731
Þe nexte ȝer þer after · þe amperesse mold ·
Wende out of þis liue · as þe boc aþ itold · [aþ] ous haþ C.]
Þe king let crouni to kinge · an vif ȝer after þis · [king] om. C. to kinge] om. C.]
Henri is eldoste sone · at westmunstre ywis · [eldoste] elduste C. westmunstre] westmyster C.]
Line 9735
As endleue hundred ȝer of grace · & sixti & tene · [As] As in C.]
& sixtene ȝer he was old · þo he was icrouned ich wene · [icrouned] ycrouned was C.]
Þe erchebissop of euerwik · & þe bissop of londone · [euerwik] euewyk C.]
& of salesbury him crounede · aȝen riȝt & wone · [& of . . . . aȝen] hym crouned & of salesbury aȝe C.]
Vor þe erchebissop of canterburi · mid riȝte it ssolde do ·
Line 9740
Þo sein tomas it wuste · gret deol he nom him to · [Þo] Þe C. deol] del C.]
Þat þe churche of kanterbury · in such vnriȝt was ibroȝt ·
He nolde vor to þolie deþ · leng þolie it noȝt · [þolie] þoly C. þolie it] hit þolye C.]
He drou him toward engelond · to is martirdom ·
As godes kniȝt he bigan · þo he hider com ·
Line 9745
He amansede alle þulke · þat such vnriȝt adde ido ·
To þe churche of canterbury · & þe king icrouned so
Þe þre bissopes wroþe were · & nome hom to rede · [wroþe] worþe A; wroþ C. nome] nom C.]
& wende vorþ to normandie · & þe olde king it sede · [& wende] hi wende C.]
Þe king was nei vor wraþþe wod · & sede ȝuf þat he · [wod] wode C.]
Line 9750
Amanseþ alle þulke men · þanne amanseþ he me ·
Page 684

He acorsede alle þulke men · þat he adde uorþ ibrouȝt · [acorsede] acursed C.] [folio 139a]
Þat of an false preste ne abbe eke him nouȝt · [preste ne abbe eke] prest nolde a wrekye C. eke] probably an error for ywreke.]
Þat word he sede ofte · in hastinesse ywis · [Hearne page 475]
Foure of þe deueles limes · is kniȝtes hurde þis ·
Line 9755
Sire Reinaud le fiȝ ours · sire roger brut al so · [fiȝ ours] fis ours C.]
Sire hue de moruile · sir willam traci þer to ·
Hii nome hom to rede · & uor to paye is wille · [nome] nom C.]
Wende uorþ to engelond · hasteliche & stille ·
Þo þe king com to is mete · & is kniȝtes mid him were ·
Line 9760
He bihuld & nuste · þulke foure þere ·
Is herte him ȝef anon · wuderward hii wende · [wuderward] whodeward C.]
In anguisse & sor ynou · after hom he sende · [anguisse & sor] anguys & sore C.]
Toward þe se hasteliche · þat hii come aȝe ·
Ar þe messager come · hii were in þe se · [were] were fer C.]
Line 9765
Hii wende hom vorþ to kanterburi · & in þe churche riȝt · [hom vorþ] forþ C.]
Hii martreden sein tomas · an tiwesday at niȝt · [martreden] martryd C.]
Þis godeman sat adoun akne · & is heued buyede adoun ·
& wel softe as some hurde · sede þis orison ·
God & seinte marie · & sein denis al so ·
Line 9770
& alle þe avowes of þis churche · in was ore ich am ido ·
Ich bitake min soule · & holi churche riȝte ·
Ȝut he bed vor holi churche · þo he nadde oþer miȝte ·
Sir reinaud le fiȝ ours · mest ssrewe of echon ·
Vor to smite þis holi man · is suerd drou anon ·
Line 9775
Page 685

Line 9775
Ac edward grim þat was is clerc · of grantebrugge ibore ·
To helpe is louerd ȝuf he miȝte · pulte is arm biuore ·
He wounde is arm suiþe sore · þut blod orn adoun ·
Mid þulke dunt ek he smot · sein tomas vpe þe croun ·
Þat þut blod orn bi is face · in þe riȝt half of þe wounde ·
Line 9780
Loude gradde þe luþer kniȝt · smiteþ alle to grounde ·
In þulke sulue wounde · an oþer him smot þo · [Hearne page 476]
Þat he abuyde is face adoun · vort þer come mo ·
Þe þridde in þulke sulue stede · þer after smot anon ·
& made him aloute al adoun · is face vpe on þe ston ·
Line 9785
In þulke stede þe verþe smot · þat þe oþere adde er ydo ·
& þe point of is suerd brec · in þe marbreston a tuo ·
Ȝut þulke point at canterbury · þe monekes lateþ wite · [folio 139b]
Vor honour of þe holi man · þat þerwiþ was ismite ·
Wiþ þulke stroc he smot al of · þe scolle & ek þe croune ·
Line 9790
Þat þe brain orn al abrod · in þe pauiment þer doune ·
Þo þis holi man imartred was · þe kniȝtes gradde echon ·
Þis traitor is to deþe ibroȝt · wende we henne anon ·
Syweþ vs þe kinges men · & alle þat mid him beþ ·
Of þis traitor we beþ awreke · as ȝe nou iseþ ·
Line 9795
He þouȝte be herre þan þe king · & binime him is croune ·
& to nouȝte bringe al engelond · & nou he liþ þer doune ·
In endleue hundred ȝer of grace · þis godeman sein tomas ·
& sixti & endleuene · þus imartred was ·
Page 686

Þo þe king it wuste · he made deol ynou · [deol] del C.]
Line 9800
So þat vor anguisse · nei him sulue he slou ·
In þe castel of argentein · vourty dawes he was · [argentein] argentyn C.]
In a chaumbre al one · wiþoute eni solas ·
In wop & sorwe & deol inou · & confort non him nas · [deol] del C. confort] comfort C.]
Ac euere on þe holiman · criede sein tomas ·
Line 9805
So þat tueie cardinals · þe pope him sende iwis ·
& hii him asoilede · of þat was ido amis ·
& he vndude þe luþer lawes · & grauntede alle þe gode · [he] om. C.] [Hearne page 477]
Þat sein tomas esste · as hii vnderstode · [esste] aschte C.]
Of forest & of oþer þing · þat is elderne nome amis · [þing] þynges C. nome] nom C.]
He vndude & þer to · is chartre made iwis · [vndude] vndede C.]
Line 9811
Ac after is daye iholde · febliche it was ·
Of king Ion & of oþere · & naþeles þer nas ·
Non of hom þat some time · Mid wille þei it nere ·
Ne grauntede & confermede it · þei it lute wurþ were · [wurþ] worþe C.]
Line 9815
Vor mani is þe gode bodi · þat aslawe is þeruore · [þat] om. C. aslawe] islawe C.]
To betere ende god it bringe · þat vor vs was ibore · [betere] beter C. vs] ous C.]
After sein tomas deþe · aboute an ȝeres to · [an] om. C.]
Þer sprong contek suiþe strong · þei it luþer were ido ·
Bituene king henri þe olde · & þe ȝonge mid wou · [mid] wt C.]
Vor þe sone aros aȝe þe fader · & dude him ssame ynou ·
Line 9821
Page 687

Line 9821
Þoru þe king of france · was doȝter was is wif · [was doȝter] whas douter C.]
Vor þoru a vowe of him · þe sone bigan þat strif · [a vowe] þe mentenaunce C.]
Vor þe king of fraunce · & þe erl of flaundres þer to · [folio 140a]
& sir roberd erl of leicestre · & sire hue bigod al so ·
& þe king of scotlond ek · & manie oþer kniȝt · [ek] eke C.]
Wiþ þe sone aȝe fader · hulde wiþ vnriȝt ·
Hii destruede & robbede · þe fader londes mid wou · [destruede & robbede] destrude & robbed C. mid] wt C.]
Þe fader was in normandie · & deol made ynou ·
He huld it al wreche of god · vor sein tomas mar|tirdom ·
Line 9830
& naþeles wiþ gret poer · to engelond he com ·
Þe erl willam of gloucestere · huld mid him vaste · [mid] wt C.] [Hearne page 478]
& mani oþer trewe kniȝt · so þat atte laste · [trewe kniȝt] truwe knyȝtes C.]
Ac þe olde king at canterbury · mid gode herte & wille · [þe olde] þis old C. mid] wt C.]
Hurde is masse of sein tomas · & cride him merci stille ·
Line 9835
Is ost & is sone ost · þe wule masse ilaste · [sone] sones C. masse] þis masse C.]
Smite an stronge bataile · so þat attelaste · [Smite an stronge bataile] smete a strong batail C.]
Þoru grace of sein tomas · is men ouercome ·
Hor fon & þe king · of scotlonde nome · [scotlonde] scotlond C.]
& sir hue bigod ek · & þe erl of leicetre · [ek] eke C. leicetre] leicestre C.]
Line 9840
Inome was þoru willam · erl of gloucestre ·
Manion þer was aslawe · so þat þis uair cas ·
Þe king it þonkede · eueridel · þe godeman sein tomas · [After this C adds— & þe londes of his fon let seysi faste & heie men þat were y nome in stronge warde y caste.]
Page 688

So þat þe fader & þe sone · acorded were þo ·
Ac þe sones herte aȝe þe fader · was euermo ·
Line 9845
& þe breþeren hulde al so · aȝen hor fader vaste ·
Vorte þe ȝonge king henri · deide attelaste · [Vorte] Fort C.]
A sein barnabes day · & as it wolde be · [barnabes] barnebes C.]
Endleue hundred ȝer of grace · & eiȝteti & þre · [eiȝteti] eitety C.]
In normandye he deyde · & þulke ȝer al so ·
Line 9850
Seint egwine at euesham · in ssrine was verst ido · [egwine] egewyne C. ssrine] schryn C.]
Glastingburi was þer after · and to ȝer ibroȝt to grounde · [and to] a to C.]
Vorbarnd & of king arþure · þe bones uerst ifounde · [Vorbarnd . . . ifounde] forbarnde & þe bones of kyng arthure ifounde C.]
Þe king after is sone deþ · þe croune aȝen nom · [sone] sones C.] [Hearne page 479]
& in contek muchedel · huld þe kinedom · [huld] hulde C.]
Line 9855
Vor vnkundede of is sones · muche to harm him com · [vnkundede] vnkunde C.]
& sunne vor he leuede · muche in hordom · [sunne] some C.]
& huld vnder þe quene · rosemounde ywis · [huld] hulde C.]
Þat so vair womman was · & at godestowe ibured is · [womman was] was womman C. is] was C.]
A bourgeis at bristowe · Roberd Harding · [at bristowe] of brystowe C.] [folio 140b]
Line 9860
Vor gret tresour · & richesse · so wel was mid þe king ·
Þat he ȝef him & is eirs · þe noble baronie ·
Þat so riche is of berkele · mid al þe seignorie · [berkele] berkeleye C.]
& þulke roberd harding arerde suþþe ywis ·
Þe abbeye at bristowe · þat of seint austin is ·
Line 9865
Page 689

Line 9865
In þe holi londe þo · gret worre þer sprong · [þer] om. C.]
Bituene cristine & heþene · & bataile suiþe strong · [cristine] cristyne men C.]
Þe king of ierusalem · sir guy was þer inome ·
& þe patriarc aslawe · & þe cristine ouercome ·
Þe heþene king saladin · mid poer gret inou ·
Line 9870
Wende aboute in sirie · & cristine vaste slou ·
& hii þat were of ierusalem · gret raunson him ȝeue · [of] at C.] [Hearne page 480]
In þraldom as vnder him · þere to bileue ·
& saladin nom þe holi croys · & to heþenesse it ber ·
& let witie þe sepulcre · þat no cristine ne com þer · [witie] wyte C.]
So þat cristendom þere ibrouȝt to naȝte was · [ibrouȝt] ibrout C; ibrouȝ A.]
Line 9876
& þer was þoru al cristendom · gret deol þoru þat cas · [deol þoru] del for C.]
Heþacli þe patriarc · fram ierusalem þo drou · [Heþacli] Heracli C.]
& com here in to engelond · mid deol & sorwe inou · [deol] del C.]
& bisouȝte þe king oþer is sones · þat som þe warde toke ·
Line 9880
To be king of ierusalem · & hii it alle vorsoke · [it alle] alle hit C.]
& naþeles hii croicede hom · þuder vor to wende ·
Þe king & richard is sone · & manion in ech ende · [is sone] om. C. ech] eche C.]
& þe emperour freþeric · & freþeric is sone al so · [þe emperour freþeric] frederyk þe emperour C.]
& king filip of fraunce · & mani bissop þer to · [filip] phelip al so C.]
Line 9885
Ac hii sende þuder muche folc · & hom sulue nolde wende · [& hom sulue nolde] ac hom sulf hi nolde C.]
Þerwiþ nas noȝt god ipaid · oþer þing he gan hom sende · [nus . . . . ipaid] god was nout apaid C.]
Page 690

& worre hom bituene · vor þe king of fraunce ·
Cudde vpe þe king of engelond · gret destourbance · [Cudde . . . . engelond] Vp þe kynges lond of engelond dude C.]
& richard þe kinges sone · þat so god kniȝt was ·
Line 9890
Aȝen is fader turnde · to þe king of france alas ·
& dude him omage anon · alas alas þe stounde · [Hearne page 481]
& fondede mid worre · to bringe is fader to grounde ·
Þe olde man in normandie · worrede aȝen hom vaste ·
& slou & barnde vp is fon · þe wule is lif ilaste · [wule] while C.]
· Ricardus rex · [folio 141a]
Ac he deide in þe worre sone · in anguisse & in pine ·
Line 9896
As endleue hundred ȝer of grace · & eiȝteti & nine · [As] As in C. eiȝteti] eiteti C.]
Þe sixte day of Iul he deide · & mid gret onour & prute · [mid] wt C. prute] prude C.]
At founte ebraud he was ibured · as he liþ ȝute · [founte ebraud] fount ebraud C. as he liþ] & þar he liþ C.]
Ac gefray erl of brutaine · is sone þre ȝer biuore ·
Deide þat bituene richard · & king Ion was ibore ·
& bileuede bihinde him · is sone þat het arþure ·
& is doȝter elianore · as ȝe ssolle her after ihure · [ssolle] schulle C.]
[R] Ichard king henries sone · to engelonde com · [henries] henri C. engelonde] engelond C.] [Hearne page 484]
And after is fader deþe · aueng þe kinedom · [fader] faderes C. kinedom] kyngdom C.]
Line 9905
Þe verþe day of septembre · he let him crouny iwis ·
At westmunstre hasteliche · as þe riȝte crouninge is · [westmunstre] Westmyster C. riȝte crouninge] ryȝt crouny C.]
Of þe erchebissop of kanterbury · baldewine þat was þo · [Hearne page 485]
In a sonenday as it vel · gywes to muche wo · [sonenday] sonedai C.]
Page 691

Vor among alle þe noble · þat to suiche feste drowe · [noble] noble folc C. drowe] drou C.]
Of erles & of barons & of oþere heyemen inowe · [& of oþere] of oþer C. inowe] y nou C.]
Line 9911
& of noble presauns · þat þer come al so · [presauns] presantes C.]
Þe wrecche luþer giwes · wende wel to do ·
& a riche presant · ȝarkede wiþ gret prute ·
& sende þis noble kinge · ac hor þonc was lute · [noble kinge] heie kyng C.]
Line 9915
Vor þe king was somdel awlated · & to gret despit it nom ·
Þat fram so vnclene þinges · eni mete him com · [him] to hym C.]
& het it do out of is court · & þe wrecches ssame do ·
Þer was mani a wilde hine · þat prest was þer to · [hine] hyne C.]
& wende in to þe gywerie · & woundede & to drowe · [in] om. C. drowe] drou C.]
Line 9920
& robbede & barnde hous · & manie of hom slowe · [barnde] barnd C. manie] many C. slowe] slow C.]
Ac sone in þulke sulue ȝer · in to þis kinedom ·
Hunger & deiinge of men · & muche wrechede com · [deiinge] deiȝenge C. wrechede] wrech hede C.]
Richard þo he was king · he ȝef is broþer Ion ·
Þe erldom of gloucestre · & let him spousy anon ·
Line 9925
Isabel þat was eir · & grete londes þer to ·
Ȝef him here in engelond · & biȝonde se al so · [se] þe se C.]
Þer was þo in þe holi lond · a strong bataile ido · [bataile] batail C.]
Bi tuene þe luþer saladim · & cristine men al so ·
A sein leonardes eue · in þe ȝer of grace ywis · [sein] seynt C.]
Line 9930
Endleue hundred & ninty · ydo was al þis · [ninty] nynti ȝer C.]
Page 692

Þe maister of þe temple was aslawe · & sir willam de breus al so · [Þe maister . . . . al so] a slawe was þe maister of þe temple & sire andreu de brewes al so C.] [folio 141b]
& sire ingerard de fenes · & oþer cristine þer to ·
Saladines eldoste sone · þat het mirasalin ·
Islawe was & is neueu · þat het goekedin · [neueu] nefeu C. goekedin] gohekedyn C.]
Line 9935
& migenal is mareschal · & no noumbre nas · [mareschal] marchal C. no] non C.] [Hearne page 486]
Of cristin folc & heþene · þat þere aslawe was · [cristin] cristene C.]
Me prechede of þe croyserye · wide ich vnderstonde ·
& þe bissop willam of ely · here in engelonde ·
King richard him ȝarkede · to þe holi lond to wende · [richard] om. C.]
& bitok þe bissop of eli · þis lond in ech ende · [þis lond] his londes C. ech] eche C.]
Line 9941
To wardi uor he trewe was · & þe erchebissop al so ·
Baldewine of canterburi · & mani wende þer to · [mani] many oþere C.]
As roberd erl of leicetre · þe erl willam de ferers · [leicetre] leycestre C.]
Sir richard de glanuille · & mani oþere heye & fers ·
Þe aumperour frederic · & þe king philip of france · [philip] om. C.]
Alle hii wende to ierusalem · to do gode chaunce · [ierusalem] þe holy londe C.]
Line 9947
Endleue hundred ȝer of grace · & ninti & on ·
Hii wende to þe holi lond · þis noblemen echon ·
Som of king richardes folc · to þe lond of cypre com · [com] come C.]
& þe prince of þe lond · anon hom vaste nom · [hom vaste] faste hom C. nom] nome C.]
Line 9951
& in strong prison hom caste · & king richard as man wod ·
Þo he it wuste wende þuder · mid wel stourdi mod · [wuste] wyste C.]
Page 693

To þe hauene al bi watere · he com mid poer god ·
Þe prince mid al is poer · vaste aȝen him stod · [vaste aȝen him] aȝen hym faste C.]
Line 9955
& nolde noȝt deliuery · þe men þat were inome ·
Þe bataile was sone ido · & þe prince ouercome · [bataile] batail C.]
Þe nobleman king richard · sturede him þer so vaste ·
& þe mare of hor rugge · wiþ kene suerd agaste ·
So þat al out þe lond · he wan atte laste · [þe] þt C.]
Line 9960
Some he slou & some of hom · in strong prison he caste · [of hom . . . . he] he nom & in strong prison C.]
So he dude þulke time · as ich vnderstonde ·
Þat cipre is euereft iholde · of þe king of engelonde ·
Gode wardeins he sette · vor to wite þut lond · [þut] þt C.] [Hearne page 487]
& adde at is owe wille · al cipre in is hond · [ll. 9964,9965 transposed in C.] [& adde] þo he hadde C.]
Line 9965
& þe prince he nom wiþ him · ibounde vet & honde · [he] om. C. wiþ] myd C.]
Wiþ veteres of seluer · toward þe holi londe ·
· Ricardus · [folio 142a]
So þat to sir philip · king of france hii come · [king] þe kyng C.]
& as stalwarde noblemen · þe toun of acres nome · [stalwarde noblemen] stalewarde men C. nome] hi nome C.]
King Richard · & king philip · vpe þe heþene men þere ·
Line 9970
Mani was þe gode dunt · þat king richard ȝaf er · [ȝaf] ȝef C.]
Endleue hundred ȝer of grace · & ninti & to ·
King richard þis noble kniȝt · acres nom so ·
& harlede so þe sarazins · in eche side aboute · [sarazins] saresenes C.]
Þat þe ssrewen ne dorste · in non ende at route · [dorste] durste C.]
Line 9975
Page 694

Line 9975
So þat king philip was · anuyd þor alle þing · [anuyd þor] a myd þoru C.]
Þat þer nas of him word non · bote al of richard þe king · [word non] no word C. þe] om. C.]
Vaste he let trossi · to france uor to drawe · [trossi] trussy C.]
Sori was þe king richard · to lese is felawe · [þe] þo C.]
He bed him ȝerne vor to abide · þoru him al to do · [abide] bide C.]
Line 9980
Ac þe oþer nolde vor no þing · ac to fraunce wende so ·
King richard bileuede þer · & so nobliche he wroȝte ·
Þat al þut lond þer aboute · In is poer he broȝte · [þut] þt C.]
Me nuste longe þer biuore · neuer eft in heþenesse · [neuer] ne neuere C.]
Of so noble kniȝt ne prince · ne do so muche prow|esse · [ne do] ne þat dude C.]
Line 9985
Me ne mai noȝt al telle her · ac wo so it wole iwite ·
In romance of him imad · me it may finde iwrite · [imad] om. C. me it may] he hit mai C.]
So þat þe deuel adde · þer to gret envie · [gret] om. C.] [Hearne page 488]
& in is broþer herte Ion · broȝte an tricherie · [&] om. C. broþer] broþeres C.]
Vor he esste of heyemen of þis lond · sikernesse ilome · [esste] eschte C. lond] om. C.]
Line 9990
& homage to be king · bote is broþer aȝe come ·
Þe bissop of eli · þat þis lond adde to loke ·
& þe triwemen of þe lond · vaste it vorsoke · [triwemen] trewe C.]
& sede þat arþure of brutaine · is eldore broþer sone ·
Kundere eir was þan he · bi pur lawe & wone · [Kundere] kundor C.]
Line 9995